Μία ἀπὸ τὶς βασικὲς τακτικὲς ποὺ χρησιμοποιοῦσαν οἱ Τοῦρκοι γιὰ τὸν ἐκτουρκισμὸ τῶν Ἑλλήνων κατὰ τὴν Τουρκοκρατία ἦταν ἡ μετατροπὴ τῶν χριστιανικῶν ναῶν σὲ τζαμιά. Ἔτσι ὁ Μωάμεθ ὁ Πορθητὴς μετέτρεψε τὴν Ἁγια – Σοφιὰ σὲ τζαμί. Σύμφωνα μὲ ὅσα ὥριζε τὸ παραδοσιακὸ μουσουλμανικὸ δίκαιο, «τὸ καθεστὼς τοῦ προστατευόμενου δὲν παραχωροῦνταν παρὰ σὲ πόλεις ποὺ εἶχαν παραδοθεῖ καὶ σὲ ὁμάδες ποὺ εἶχαν συνεργαστεῖ μὲ τοὺς ἐπερχόμενους μουσουλμάνους» (Δημ. Γ. Ἀποστολόπουλος, «Ἔγινε ἡ ἅλωση τῆς Κωνσταντινούπολης; Ὁ πολιτικὸς χειρισμὸς ἀπὸ τὸν Πατριάρχη Ἰερεμία Α΄ ἑνὸς ἱστορικοῦ γεγονότος τὸ 1537 γιὰ νὰ μὴν καταστραφοῦν οἱ ἐκκλησίες» (ἐφημ. «Καθημερινή» φ. 20-5-2007). Οἱ ὑπόλοιποι δὲν εἶχαν κανένα δικαίωμα.
Ὁ πατριάρχης Ἰερεμίας Α´ (1522-1546) «κατὰ τὴ διάρκεια τῆς Πατριαρχίας του κατάφερε νὰ σώσει πολλὲς ἐκκλησίες, οἱ ὁποῖες ἀπειλοῦνταν νὰ κατεδαφιστοῦν ἀπὸ τοὺς Τούρκους, χρησιμοποιώντας τὸ ἐπιχείρημα ὅτι ἡ Πόλη παραδόθηκε καὶ δὲν ἁλώθηκε. Ἐπίσης, τὸ 1537 πέτυχε τὴν ἔκδοση διατάγματος τοῦ Σουλτάνου Σουλεϊμὰν τοῦ Μεγαλοπρεποῦς, μὲ τὸ ὁποῖο σταματοῦσε ἡ μετατροπὴ ἐκκλησιῶν τῆς Κωνσταντινούπολης σὲ τζαμιά, ἀπόφαση ποὺ ὅμως δὲν ἐπιβεβαιώθηκε ἀπὸ τοὺς διαδόχους του» (el.wikipedia).
Τὴν ἐποχὴ ποὺ ὁ ἅγιος Τιμόθεος (ἑορτ. 6 Αὐγ.) ὁ κτήτωρ τῆς Μονῆς Πεντέλης ἦταν ἐπίσκοπος Εὐρίπου, «μὲ πίεση τοῦ σουλτάνου Σελὶμ Β´, ὁ πατριάρχης Ἰερεμίας Β´ (1572-1584) ἐξέδωσε διάταγμα ποὺ ὑποχρέωνε ὅλες τὶς ἐκκλησίες τῆς περιοχῆς αὐτῆς τῆς Ἑλλάδος νὰ μετατραποῦν σὲ τζαμιά. Οἱ πιστοὶ ἔτσι ὑποχρεώθηκαν νὰ καταφύγουν στὰ βουνά, ὅπου ἵδρυαν πρόσκαιρες ἐκκλησίες γύρω ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἐγκαθίσταντο μοναχικὲς κοινότητες. Ὁ ὅσιος Τιμόθεος δὲν ἀνέχθηκε τὸν διωγμὸ αὐτὸ καὶ διαμαρτυρήθηκε ἐνεργητικὰ στὶς ἀρχές. Οἱ συνέπειες τῆς γενναίας αὐτῆς στάσης βέβαια ἦταν ἀναμενόμενες, ἀλλὰ προειδοποιημένος ἔγκαιρα ἀπὸ τὴν σύζυγο τοῦ Τούρκου διοικητῆ ποὺ ἦταν κρυπτοχριστιανή, μπόρεσε νὰ διαφύγει» (ἱερομ. Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, Νέος Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τ. 12, ἐκδ. Ἴνδικτος, Ἀθῆναι 2009, σ. 169).
Ἡ ἱστορία ἐπαναλαμβάνεται. Καὶ στὶς μέρες μας ἡ Νέα Τάξι μὲ τὸ πρόσχημα τῆς ὑγείας ἔκλεισε ἢ περιώρισε τὴν πρόσβασι στοὺς ναούς. Οἱ πιστοὶ τί ἔπρεπε νὰ κάνουν; Σύμφωνα μὲ τὸ παράδειγμα τοῦ ἁγίου Τιμοθέου καὶ τῶν πιστῶν τῆς ἐποχῆς του, ἔπρεπε ἢ νὰ ἀντισταθοῦν ἢ νὰ καταφύγουν σὲ μέρη ποὺ εἶχαν πρόσβασι στὴν λατρεία· «ad catacumbas», ποὺ λέγανε στὴν πρώτη ἐκκλησία. Ὑποχρέωσί μας εἶνε ὄχι ἡ ὑπακοὴ ἀλλὰ ἡ ἀντίστασι στὰ ἀσεβῆ διατάγματα.