ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ (4/12/2022) - ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ
Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ
Προς Γαλάτας, κεφάλαιο Γ΄, εδάφια 23-29 και κεφάλαιο Δ΄, εδάφια 1-4
Κεφ.Γ΄ 23 Πρὸ δὲ τοῦ ἐλθεῖν τὴν πίστιν ὑπὸ νόμον ἐφρουρούμεθα συγκεκλεισμένοι εἰς τὴν μέλλουσαν πίστιν ἀποκαλυφθῆναι. 24 Ὥστε ὁ νόμος παιδαγωγὸς ἡμῶν γέγονεν εἰς Χριστόν, ἵνα ἐκ πίστεως δικαιωθῶμεν· 25 ᾿Ελθούσης δὲ τῆς πίστεως οὐκέτι ὑπὸ παιδαγωγόν ἐσμεν. 26 Πάντες γὰρ υἱοὶ Θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ· 27 ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε. 28 Οὐκ ἔνι ᾿Ιουδαῖος οὐδὲ ῞Ελλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ. 29 Εἰ δὲ ὑμεῖς Χριστοῦ, ἄρα τοῦ ᾿Αβραὰμ σπέρμα ἐστὲ καὶ κατ’ ἐπαγγελίαν κληρονόμοι.
Κεφ. Δ΄ 1 Λέγω δέ, ἐφ’ ὅσον χρόνον ὁ κληρονόμος νήπιός ἐστιν, οὐδὲν διαφέρει δούλου, κύριος πάντων ὤν, 2 ἀλλὰ ὑπὸ ἐπιτρόπους ἐστὶ καὶ οἰκονόμους ἄχρι τῆς προθεσμίας τοῦ πατρός. 3 Οὕτω καὶ ἡμεῖς, ὅτε ἦμεν νήπιοι, ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου ἦμεν δεδουλωμένοι· 4 ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον, 5 ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν.
Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παν. Τρεμπέλα
Κεφ. Γ΄ 23 Προτού όμως έλθει η νέα αυτή κατάσταση, στην οποία ισχύει πλέον η πίστη, ο μωσαϊκός νόμος μάς φρουρούσε κλεισμένους καλά, σαν να ήμασταν μέσα σε κάποιο φρούριο˙ για να καταφύγουμε έτσι στην πίστη που έμελλε να αποκαλυφθεί μετά από καιρό. 24 Συνεπώς ο μωσαϊκός νόμος έγινε παιδαγωγός μας και μας προετοίμαζε να ποθήσουμε και να γνωρίσουμε τον Χριστό, για να λάβουμε τη δικαίωση και τη σωτηρία από την πίστη μας σ’ Αυτόν. 25 Όταν λοιπόν ήλθε η νέα κατάσταση, στην οποία ισχύει η πίστη, δεν είμαστε πλέον κάτω από την παιδαγωγία του νόμου. 26 Διότι με την πίστη στον Ιησού Χριστό όλοι γίνατε και είστε υιοί Θεού ενήλικες, ώριμοι και χειραφετημένοι. 27 Και είστε υιοί του Θεού, διότι όσοι βαπτιστήκατε στο όνομα του Χριστού πιστεύοντας σ’ Αυτόν ως Σωτήρα, ντυθήκατε τον Χριστό και ενωθήκατε μαζί Του. 28 Δεν υπάρχουν πλέον διαφορές εθνικότητας, κοινωνικής τάξεως και φύλου. Δεν υπάρχει διαφορά Ιουδαίου και Έλληνα, δεν υπάρχει διάκριση δούλου και ελεύθερου, δεν υπάρχει διάκριση άνδρα και γυναίκας. Διότι όλοι εσείς γίνατε ένας νέος άνθρωπος με την ένωσή σας με τον Ιησού Χριστό. 29 Εάν λοιπόν εσείς που είστε εθνικοί Χριστιανοί, ανήκετε στον Χριστό, άρα διαμέσου του Χριστού, που είναι ο ευλογημένος απόγονος του Αβραάμ, είστε κι εσείς απόγονοι του Αβραάμ˙ και σύμφωνα με την υπόσχεση είστε και κληρονόμοι της ευλογίας.
Κεφ. Δ΄ 1 Και για να σας διευκρινίσω την αλήθεια αυτή, χρησιμοποιώ κι άλλο ένα παράδειγμα. Λέω λοιπόν το εξής: Για όσο χρόνο κάθε κληρονόμος είναι ανήλικος, δεν διαφέρει σε τίποτε από τον δούλο, αν και είναι κύριος όλης της πατρικής περιουσίας που κληρονόμησε. 2 Και δεν διαφέρει από τον δούλο, διότι, ενώ είναι κύριος της πατρικής του κληρονομιάς, εξαρτάται από επιτρόπους που τον κηδεμονεύουν και οικονόμους που διαχειρίζονται την πατρική του περιουσία, μέχρι τον χρόνο που όρισε ο πατέρας. 3 Έτσι κι εμείς οι Χριστιανοί, όταν ήμασταν σε νηπιώδη πνευματική κατάσταση, ήμασταν υποδουλωμένοι στη στοιχειώδη και ανεπαρκή θρησκευτική γνώση του κόσμου που βρίσκεται στην άγνοια και την αμάθεια. 4 Όταν όμως συμπληρώθηκε ο χρόνος που είχε ορίσει η πανσοφία του Θεού, απέστειλε ο Θεός στον κόσμο τον Υιό Του, ο Οποίος έγινε άνθρωπος από γυναίκα και υποτάχθηκε στον μωσαϊκό νόμο, 5 προκειμένου να εξαγοράσει εκείνους που ήταν υποδουλωμένοι στην κατάρα του μωσαϊκού νόμου, για να λάβουμε την υιοθεσία που ο Θεός μάς είχε υποσχεθεί.
Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Ι΄ΛΟΥΚΑ
Κατά Λουκάν, κεφάλαιο ΙΓ΄, εδάφια 10-17
10 ῏Ην δὲ διδάσκων ἐν μιᾷ τῶν συναγωγῶν ἐν τοῖς σάββασι. 11 Καὶ ἰδοὺ γυνὴ ἦν πνεῦμα ἔχουσα ἀσθενείας ἔτη δέκα καὶ ὀκτώ, καὶ ἦν συγκύπτουσα καὶ μὴ δυναμένη ἀνακῦψαι εἰς τὸ παντελές. 12 Ἰδὼν δὲ αὐτὴν ὁ ᾿Ιησοῦς προσεφώνησε καὶ εἶπεν αὐτῇ· γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου· 13 καὶ ἐπέθηκεν αὐτῇ τὰς χεῖρας· καὶ παραχρῆμα ἀνωρθώθη καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεόν. 14 Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ἀρχισυνάγωγος, ἀγανακτῶν ὅτι τῷ σαββάτῳ ἐθεράπευσεν ὁ ᾿Ιησοῦς, ἔλεγε τῷ ὄχλῳ· ἓξ ἡμέραι εἰσὶν ἐν αἷς δεῖ ἐργάζεσθαι· ἐν ταύταις οὖν ἐρχόμενοι θεραπεύεσθε, καὶ μὴ τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου.
15 Ἀπεκρίθη οὖν αὐτῷ ὁ Κύριος καὶ εἶπεν· ὑποκριτά, ἕκαστος ὑμῶν τῷ σαββάτῳ οὐ λύει τὸν βοῦν αὐτοῦ ἢ τὸν ὄνον ἀπὸ τῆς φάτνης καὶ ἀπαγαγὼν ποτίζει; 16 Ταύτην δέ, θυγατέρα ᾿Αβραὰμ οὖσαν, ἣν ἔδησεν ὁ σατανᾶς ἰδοὺ δέκα καὶ ὀκτὼ ἔτη, οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ τούτου τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου; 17 Καὶ ταῦτα λέγοντος αὐτοῦ κατῃσχύνοντο πάντες οἱ ἀντικείμενοι αὐτῷ, καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἔχαιρεν ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἐνδόξοις τοῖς γινομένοις ὑπ᾿ αὐτοῦ.
Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παν. Τρεμπέλα
10 Κάποιο Σάββατο ο Ιησούς δίδασκε πάλι σε μία από τις συναγωγές.11 Εκεί βρισκόταν και μία γυναίκα που υπέφερε δεκαοκτώ χρόνια από μια ασθένεια εξαιτίας κάποιου πονηρού πνεύματος και γι’ αυτό ήταν σκυμμένη διαρκώς με κυρτωμένο το σώμα της και δεν μπορούσε καθόλου να σηκώσει όρθιο το κεφάλι της. 12 Όταν λοιπόν την είδε ο Ιησούς, της φώναξε και της είπε: «Γυναίκα, είσαι λυμένη και ελευθερωμένη από την αρρώστια σου».13 Και έβαλε πάνω της τα χέρια Του. Την ίδια στιγμή εκείνη επανέκτησε την όρθια στάση του σώματός της και δόξαζε τον Θεό για τη θεραπεία της.
14 Τότε ο αρχισυνάγωγος, γεμάτος αγανάκτηση που ο Ιησούς έκανε τη θεραπεία αυτή μέρα Σάββατο, στράφηκε στο πλήθος του λαού κι έλεγε: «Έξι ημέρες έχουμε στη διάθεσή μας να εργαζόμαστε, και μόνο μέσα σε αυτές δικαιούμαστε και πρέπει να το κάνουμε αυτό. Τις εργάσιμες αυτές ημέρες λοιπόν να έρχεστε και να θεραπεύεστε, και όχι την ημέρα του Σαββάτου». 15 Τότε λοιπόν ο Κύριος του απάντησε: «Υποκριτή, κάτω από το πρόσχημα του σεβασμού της αργίας του Σαββάτου κρύβεις φθόνο και μοχθηρία. Ο καθένας σας την ημέρα του Σαββάτου δεν λύνει το βόδι του ή το γαϊδούρι από το παχνί και δεν το πηγαίνει να το ποτίσει; Και το κάνει αυτό χωρίς να θεωρείται παραβάτης της εντολής της αργίας του Σαββάτου, σύμφωνα με την ερμηνεία της εντολής αυτής που είναι αναγνωρισμένη από την παράδοση. 16 Αυτή όμως, που είναι κόρη και απόγονος του Αβραάμ και την έδεσε ο σατανάς με τέτοια αρρώστια, ώστε να μην μπορεί να σηκωθεί όρθια δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια, δεν ήταν σωστό και επιβεβλημένο να λυθεί απ’ τα μακροχρόνια αυτά και οδυνηρά δεσμά της την ημέρα του Σαββάτου;». 17 Και ενώ τα έλεγε αυτά ο Ιησούς, ντροπιάζονταν όλοι οι αντίθετοί Του. Και όλος ο λαός χαιρόταν για όλα τα λαμπρά και θαυμαστά έργα που διαρκώς έκανε ο Ιησούς.
ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ
ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ [:Γαλ.3,23- 4,5]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Πρὸ δὲ τοῦ ἐλθεῖν τὴν πίστιν ὑπὸ νόμον ἐφρουρούμεθα συγκεκλεισμένοι εἰς τὴν μέλλουσαν πίστιν ἀποκαλυφθῆναι(:Προτού όμως έλθει η νέα αυτή κατάσταση, στην οποία ισχύει πλέον η πίστη, ο νόμος μάς φρουρούσε κλεισμένους καλά, σαν να ήμασταν μέσα σε κάποιο φρούριο, για να καταφύγουμε έτσι στην πίστη που έμελλε να αποκαλυφτεί μετά από καιρό)» [Γαλ.3,23].
Είδες πώς παρέστησε σαφώς αυτά τα οποία είπαμε; Διότι με τις λέξεις «ἐφρουρούμεθα» και «συγκεκλεισμένοι» τίποτε άλλο δεν θέλει να δηλώσει, παρά την ασφάλεια η οποία δόθηκε από τις εντολές του νόμου. Διότι σαν να κρατούσε αυτούς μέσα σε ένα τείχος με τον φόβο και στο βίο τον σύμφωνο προς αυτόν, ο νόμος κρατούσε αυτούς στην πίστη.
«ὥστε ὁ νόμος παιδαγωγὸς ἡμῶν γέγονεν εἰς Χριστόν, ἵνα ἐκ πίστεως δικαιωθῶμεν(: Συνεπώς ο μωσαϊκός νόμος έγινε παιδαγωγός μας και μας προετοίμαζε να ποθήσουμε και να γνωρίσουμε τον Χριστό, για να λάβουμε τη δικαίωση και τη σωτηρία από την πίστη μας σε Αυτόν)» [Γαλ.3,23]. Ο παιδαγωγός βέβαια δεν εναντιώνεται στον διδάσκαλο, αλλά και συνεργεί, απαλλάσσοντας τον νέο από κάθε κακία και με κάθε επιμέλεια προετοιμάζοντάς τον να δέχεται τα μαθήματα από τον διδάσκαλο. Για τον λόγο αυτόν λέγει: «Ἀγνοοῦντες γὰρ τὴν τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνην, καὶ τὴν ἰδίαν δικαιοσύνην ζητοῦντες στῆσαι, τῇ δικαιοσύνῃ τοῦ Θεοῦ οὐχ ὑπετάγησαν(: Δεν φρόντισαν δηλαδή να γνωρίσουν την δικαίωση που δίνει ο Θεός από αγαθότητα, και ζητούν να στήσουν την δική τους αντίληψη σχετικά με την δικαίωση. Γι’ αυτό και δεν υπέταξαν τον εαυτό τους στην δικαίωση του Θεού)» [Ρωμ.10,3]. Εάν λοιπόν ο νόμος είναι παιδαγωγός και φρουρούμαστε κλεισμένοι κάτω από αυτόν, όχι μόνο δεν είναι αντίθετος προς τη χάρη, αλλά και συνεργός είναι· εάν όμως, ενώ ήλθε η χάρη, επιμένει να ισχύει, τότε είναι αντίθετος. Διότι αν, ενώ οφείλουμε να εξέλθουμε προς την πίστη, αυτός μας κρατεί κλεισμένους, τότε καταστρέφει τη σωτηρία μας.
Διότι όπως ακριβώς ο λύχνος, αφού φώτισε στην νύκτα, αν, όταν έλθει η ημέρα, αναγκάζει να μη βλέπουμε τον ήλιο, όχι μόνο δεν πρόσφερε, αλλά κατέστρεψε, έτσι και ο νόμος, όταν γίνεται εμπόδιο προς τα μεγαλύτερα. Αυτοί λοιπόν οι οποίοι τον τηρούν τώρα, αυτοί πολύ περισσότερο τον κατηγορούν. Διότι και ο παιδαγωγός τότε κάνει καταγέλαστο τον νέο, όταν, ενώ ο καιρός καλεί αυτόν να απομακρυνθεί, τον κρατεί πλησίον του. Για τον λόγο αυτόν και ο Παύλος λέγει: «᾿Ελθούσης δὲ τῆς πίστεως οὐκέτι ὑπὸ παιδαγωγόν ἐσμεν(:Όταν λοιπόν ήλθε η νέα κατάσταση, στην οποία ισχύει η πίστη, δεν είμαστε πλέον κάτω από την παιδαγωγία του μωσαϊκού νόμου)»[Γαλ.3,25].
«Πάντες γὰρ υἱοὶ Θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ(:Διότι με την πίστη στον Ιησού Χριστό όλοι γίνατε και είστε υιοί Θεού ενήλικες, ώριμοι και χειραφετημένοι)» [Γαλ.3,26]. Ω, πόσο μεγάλη είναι η δύναμη της πίστεως και πώς, προχωρώντας, την αποκαλύπτει! Διότι, προηγουμένως μεν έδειξε, ότι η πίστη αναδείκνυε αυτούς υιούς του πατριάρχου Αβραάμ· διότι έλεγε λίγο παραπάνω: «Γινώσκετε ἄρα ὅτι οἱ ἐκ πίστεως, οὗτοί εἰσιν υἱοὶ ᾿Αβραάμ (:Μάθετε συνεπώς και καταλάβετε ότι γνήσια παιδιά του Αβραάμ δεν είναι όσοι τηρούν τον νόμο, αλλά όσοι κυριαρχούνται από την πίστη)»[Γαλ.3,7]. Τώρα όμως δείχνει ότι είναι και παιδιά του Θεού: «Πάντες γὰρ υἱοὶ Θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ(:Διότι με την πίστη στον Ιησού Χριστό όλοι γίνατε και είστε υιοί Θεού ενήλικες, ώριμοι και χειραφετημένοι)» [Γαλ.3,26]· δια της πίστεως, όχι δια του νόμου.
Ύστερα, επειδή είπε μεγάλο και θαυμαστό πράγμα, λέγει και τον τρόπο της υιοθεσίας: «Ὃσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε(:Και είστε υιοί του Θεού, διότι όσοι βαπτιστήκατε στον όνομα του Χριστού πιστεύοντας σε Αυτόν ως σωτήρα, ντυθήκατε τον Χριστό και ενωθήκατε μαζί Του)». Και γιατί δεν είπε: «διότι όσοι βαπτιστήκατε στον Χριστό, έχετε γεννηθεί από τον Θεό»; Διότι αυτό ήταν το φυσικό επόμενο για να αποδείξει ότι ήσαν υιοί του Θεού. Διότι λέγει αυτό με τρόπο πολύ φρικωδέστερο. Διότι, αφού ο Χριστός είναι Υιός του Θεού, και εσύ έχεις ενδυθεί Αυτόν, έχοντας μέσα σου τον Υιό, και αφού αφομοιώθηκες προς Αυτόν, έχεις οδηγηθεί σε μία συγγένεια και σε μία εικόνα.
«Οὐκ ἔνι ᾿Ιουδαῖος οὐδὲ ῞Ελλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ(:Δεν υπάρχουν πλέον διαφορές εθνικότητας, κοινωνικής τάξεως και φύλου. Δεν υπάρχει διάκριση δούλου και ελεύθερου, δεν υπάρχει διάκριση άνδρα και γυναίκας. Διότι όλοι σας γίνατε ένας νέος άνθρωπος με την ένωσή σας με τον Ιησού Χριστό)»[Γαλ.3,28]. Είδες ακόρεστη ψυχή; Διότι αφού είπε ότι γίναμε υιοί του Θεού δια της πίστεως, δεν σταματά μέχρι αυτό το σημείο, αλλά επιζητεί να βρει κάτι περισσότερο, το οποίο δύναται να παραστήσει σαφέστερα την εγγύτερη ένωση με τον Χριστό. Και αφού είπε ότι «έχετε ενδυθεί Αυτόν», ούτε σε αυτήν τη λέξη αρκείται, αλλά ερμηνεύοντάς την, προχωρεί βαθύτερα από αυτή την ένωση, και λέγει ότι «Πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ (:Διότι όλοι σας γίνατε ένας νέος άνθρωπος με την ένωσή σας με τον Ιησού Χριστό)»· δηλαδή μία μορφή, έναν τύπο έχετε όλοι, τον τύπο του Ιησού Χριστού. Τι θα ήταν φρικωδέστερο από αυτά τα λόγια; Ο Έλληνας και ο Ιουδαίος και ο πρώην δούλος, όχι αγγέλου, ούτε αρχαγγέλου, αλλά αυτού του ίδιου του Κυρίου των πάντων έχοντας τη μορφή, περιφέρεται εμφανίζοντας στον εαυτό του τον Χριστό.
«Εἰ δὲ ὑμεῖς Χριστοῦ, ἄρα τοῦ ᾿Αβραὰμ σπέρμα ἐστὲ καὶ κατ’ ἐπαγγελίαν κληρονόμοι(:Εάν λοιπόν εσείς που είστε εθνικοί Χριστιανοί ανήκετε στον Χριστό, άρα διαμέσου του Χριστού, που είναι ο ευλογημένος απόγονος του Αβραάμ, είστε κι εσείς απόγονοι του Αβραάμ· και σύμφωνα με την υπόσχεση είστε και κληρονόμοι της ευλογίας)»[Γαλ.3,29].Είδες πως αυτό το οποίο έλεγε προηγουμένως για τον απόγονο, απέδειξε τώρα, ότι δηλαδή σε αυτόν και στον Απόγονο του έχουν δοθεί οι ευλογίες;
«Λέγω δέ, ἐφ’ ὅσον χρόνον ὁ κληρονόμος νήπιός ἐστιν, οὐδὲν διαφέρει δούλου, κύριος πάντων ὤν, ἀλλὰ ὑπὸ ἐπιτρόπους ἐστὶ καὶ οἰκονόμους ἄχρι τῆς προθεσμίας τοῦ πατρός. οὕτω καὶ ἡμεῖς, ὅτε ἦμεν νήπιοι, ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου ἦμεν δεδουλωμένοι (:Και για να σας διευκρινίσω την αλήθεια αυτή, χρησιμοποιώ κι άλλο ένα παράδειγμα. Λέω λοιπόν το εξής: Για όσο χρόνο κάθε κληρονόμος είναι ανήλικος, δε διαφέρει σε τίποτε από τον δούλο, αν και είναι κύριος όλης της πατρικής περιουσίας που κληρονόμησε. Και δε διαφέρει από τον δούλο, διότι ενώ είναι κύριος της πατρικής του κληρονομίας, εξαρτάται από επιτρόπους που τον κηδεμονεύουν και οικονόμους που διαχειρίζονται την πατρική του περιουσία, μέχρι τον χρόνο που όρισε ο πατέρας. Έτσι και εμείς οι Χριστιανοί, όταν ήμασταν σε νηπιώδη πνευματική κατάσταση, ήμασταν υποδουλωμένοι στη στοιχειώδη και ανεπαρκή θρησκευτική γνώση του κόσμου που βρίσκεται στην άγνοια και την αμάθεια)»[Γαλ.4,1-3].
«Νήπιον» εδώ λέγει όχι στην ηλικία, αλλά στο φρόνημα, για να δείξει ότι ο μεν Θεός από την αρχή ήθελε να χαρίσει αυτά· αλλά επειδή ακόμη ήμασταν σε νηπιώδη κατάσταση, επέτρεψε να ήμασταν υπό τα στοιχεία του κόσμου, δηλαδή τις νουμηνίες και τα Σάββατα· διότι αυτές οι ημέρες γίνονται για εμάς από την περιφορά του ήλιου και της σελήνης. Εάν λοιπόν και τώρα σας οδηγούν υπό την εξουσία του νόμου, δεν κάνουν τίποτε άλλο, παρά να σας οδηγούν πίσω, ενώ βρίσκεστε στο χρόνο της ώριμης ηλικίας. Βλέπεις πόσο κακό είναι η τήρηση των ημερών; Τον Κύριο, τον οικοδεσπότη, τον κυρίαρχο πάντων, υποβιβάζει στην τάξη του δούλου.
«Ὃτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον(:Όταν όμως συμπληρώθηκε ο χρόνος που είχε ορίσει η πανσοφία του Θεού, απέστειλε ο Θεός στον κόσμο τον Υιό Του, ο Οποίος έγινε άνθρωπος από γυναίκα και υποτάχθηκε στον μωσαϊκό νόμο). ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν(:προκειμένου να εξαγοράσει εκείνους που ήταν υποδουλωμένοι στην κατάρα του μωσαϊκού νόμου, για να λάβουμε την υιοθεσία που ο Θεός μάς είχε υποσχεθεί)»[Γαλ.4,4-5]. Δύο αιτίες και κατορθώματα της Σαρκώσεως θέτει εδώ, και την απαλλαγή από τα κακά, και τη χορήγηση των αγαθών· τα οποία δεν ήταν δυνατόν να κατορθωθούν από κανένα, παρά μόνο από Αυτόν. Ποια λοιπόν ήσαν αυτά;
Να απαλλαγούμε από την κατάρα του νόμου και να οδηγηθούμε στην υιοθεσία. Διότι λέγει «προκειμένου να εξαγοράσει εκείνους που ήταν υποδουλωμένοι στην κατάρα του μωσαϊκού νόμου, για να λάβουμε την υιοθεσία που ο Θεός μάς είχε υποσχεθεί». Καλώς είπε «να λάβουμε», δείχνοντας ότι ήταν οφειλόμενη. Διότι άνωθεν είχε υποσχεθεί όπως και έδειξε ο ίδιος δια πολλών ότι δόθηκαν γι’ αυτά υποσχέσεις στον Αβραάμ.
«Και από πού είναι φανερό ότι γίναμε υιοί;», λέγει. Είπε ένα τρόπο ότι ενδυθήκαμε τον Χριστό, ο οποίος είναι Υιός· λέγει τώρα και δεύτερο, ότι λάβαμε το πνεύμα της υιοθεσίας. Διότι δε θα μπορούσαμε να ονομάσουμε Πατέρα τον Θεό, εάν προηγουμένως δεν είχαμε γίνει υιοί. Εάν λοιπόν η χάρη μάς ανέδειξε από δούλους, ελεύθερους, από νήπια, τέλειους, από εχθρούς, κληρονόμους και υιούς, πώς δεν είναι άτοπο και εσχάτης αγνωμοσύνης από τη μια μεριά το να εγκαταλείψουμε αυτήν, και από την άλλη να επιστρέψουμε στην κατάσταση που ήμασταν πριν από την επίσκεψη της θείας χάρης;
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ad-galatas-commentarius.pdf
- Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην Προς Γαλάτας επιστολή, κεφ. Γ΄και Δ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1979, τόμος 20, σελίδες 314-323 .
- http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
- Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
- Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
- Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
- http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
- http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ [:Λουκά 13,10-17]
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΥΠΤΟΥΣΑΣ
«Καὶ ἰδοὺ γυνὴ ἦν πνεῦμα ἔχουσα ἀσθενείας ἔτη δέκα καὶ ὀκτώ καὶ ἦν συγκύπτουσα καὶ μὴ δυναμένη ἀνακῦψαι εἰς τὸ παντελές(:Εκεί βρισκόταν και μία γυναίκα που υπέφερε δεκαοκτώ χρόνια από μια ασθένεια εξαιτίας κάποιου πονηρού πνεύματος. Και γι’ αυτό ήταν σκυμμένη διαρκώς με κυρτωμένο το σώμα της και δεν μπορούσε καθόλου να σηκώσει όρθιο το κεφάλι της)»[Λουκ.13,11].
Υπήρχε στη Συναγωγή μία γυναίκα που εξαιτίας της ασθένειάς της επί δέκα οκτώ χρόνια ήταν διαρκώς σκυμμένη προς το έδαφος. Και αυτό ωφελεί όχι και λίγο εκείνους που σκέπτονται σωστά· γιατί πρέπει εμείς να συλλέγουμε από παντού αυτό που είναι χρήσιμο. Μπορούμε λοιπόν και από αυτό να δούμε και ότι ο Σατανάς δέχεται πολλές φορές την εξουσία ενάντια σε κάποιους, οι οποίοι προφανώς αμαρτάνουν και αντί των αγώνων της ευσέβειας προτιμούν τη ραθυμία, τους οποίους όταν τους κυριεύσει, τους προκαλεί πολλές φορές τέτοιες σωματικές ασθένειες, επειδή είναι τιμωρός και πολύ σκληρός. Και του επιτρέπει αυτό κατά πολύ μεγάλη οικονομία ο παντεπόπτης Θεός, με σκοπό, καταπονημένοι από το βάρος της δυστυχίας τους, να προτιμήσουν να μεταπηδήσουν προς τα καλύτερα.
Και πράγματι ο σοφότατος Παύλος κάποιον στην Κόρινθο, που είχε κατηγορηθεί για πορνεία, τον παρέδωσε στον Σατανά προς καταστροφή της σάρκας του, ώστε να σωθεί το πνεύμα του. Και η συγκύπτουσα λοιπόν γυναίκα λέγεται ότι το έπαθε αυτό από διαβολική αγριότητα. Δηλαδή, όπως είπα, περιφρονημένη από τον Θεό εξαιτίας των αμαρτημάτων της, δηλαδή γενικά και αποκλειστικά για τον λόγο αυτό, γιατί αίτιος των ασθενειών στα ανθρώπινα σώματα έγινε ο πανούργος Σατανάς, αφού και μέσω αυτού λέμε ότι επιτελέστηκε η παράβαση του Αδάμ, με την οποία τα ανθρώπινα σώματα οδηγήθηκαν στην ασθένεια και στον θάνατο.
Ωστόσο, ενώ οι άνθρωποι βρίσκονταν σ’ αυτά, δεν μας περιφρόνησε ο Θεός, όντας από τη φύση Του αγαθός, και ενώ οι ασθενείς ήταν τιμωρημένοι με μακρά και ανυπόφορη ασθένεια, τους απάλλαξε από τα δεσμά, καθιστώντας κατά άριστο τρόπο απαλλακτική των ανθρωπίνων παθών την παρουσία και ανάδειξή Του σε αυτόν τον κόσμο· γιατί ήρθε για να αναμορφώσει τη ζωή μας όπως ήταν στην αρχή. Γιατί σύμφωνα με αυτό που έχει γραφεί: «Ὁ Θεὸς θάνατον οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ τέρπεται ἐπ᾿ ἀπωλείᾳ ζώντων. ἔκτισε γὰρ εἰς τὸ εἶναι τὰ πάντα, καὶ σωτήριοι αἱ γενέσεις τοῦ κόσμου, καὶ οὐκ ἔστιν ἐν αὐταῖς φάρμακον ὀλέθρου οὔτε ᾅδου βασίλειον ἐπὶ γῆς(:Ο Θεός δεν δημιούργησε τον θάνατο, ούτε ευχαριστείται με την απώλεια των ζωντανών. Γιατί δημιούργησε τα πάντα για να υπάρχουν, και τα δημιουργήματα του κόσμου έγιναν για να διατηρούνται σώα, και δεν υπάρχει σε αυτά φάρμακο καταστροφής)» [Σοφία Σολομώντος 1,13-14] και «φθόνῳ δέ διαβόλου θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τόν κόσμον(:αλλά από τον φθόνο του διαβόλου μπήκε στον κόσμο ο θάνατος)» [:Σοφία Σολομώντος 2,24].
Για την ανατροπή του θανάτου και της φθοράς και του φθόνου που εκδηλώθηκε εναντίον μας από τον πονηρό και αρχέκακο δράκοντα έγινε η ενσάρκωση του Λόγου, δηλαδή η ενανθρώπηση. Κι αυτό αποδεικνύεται ολοκάθαρα από τα ίδια τα πράγματα. Ελευθέρωνε λοιπόν τη θυγατέρα του Αβραάμ από την τόσο μακροχρόνια ασθένεια, προσφωνώντας και λέγοντας: «Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου(:Γυναίκα, είσαι λυμένη και ελευθερωμένη από την ασθένειά σου)»[Λουκ.13,12]. Η φωνή ήταν πολύ θεοπρεπεστάτη, γεμάτη από την ανώτατη εξουσία! Γιατί με νεύμα βασιλικό διώχνει την ασθένεια. Έθεσε επίσης και τα χέρια Του επάνω σ’ αυτήν. «Καὶ παραχρῆμα(:Και την ίδια στιγμή εκείνη)», λέγει, « ἀνωρθώθη καὶ ἐδόξαζε τὸν Θεόν(:επανέκτησε την όρθια στάση του σώματός της και δόξαζε τον Θεό για τη θεραπεία της)». Μπορούμε λοιπόν από αυτό να δούμε, ότι η αγία σάρκα φορούσε τη δύναμη και ενέργεια του Θεού· γιατί ήταν δική Του, και όχι κανενός άλλου, που υπήρχε χωριστά και ιδιαίτερα, όπως νομίζουν κάποιοι με τρόπο ανοσιότατο.
«Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ἀρχισυνάγωγος, ἀγανακτῶν ὅτι τῷ σαββάτῳ ἐθεράπευσεν ὁ Ἰησοῦς, ἔλεγε τῷ ὄχλῳ· ἓξ ἡμέραι εἰσὶν ἐν αἷς δεῖ ἐργάζεσθαι· ἐν ταύταις οὖν ἐρχόμενοι θεραπεύεσθε, καὶ μὴ τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου(:Τότε ο αρχισυνάγωγος, γεμάτος αγανάκτηση που ο Ιησούς έκανε τη θεραπεία αυτή μέρα Σάββατο, στράφηκε στο πλήθος του λαού κι έλεγε: “Έξι ημέρες έχουμε στη διάθεσή μας να εργαζόμαστε, και μόνο μέσα σε αυτές δικαιούμαστε και πρέπει να το κάνουμε αυτό. Τις εργάσιμες αυτές ημέρες λοιπόν να έρχεστε και να θεραπεύεστε, και όχι την ημέρα του Σαββάτου”)»[Λουκά 13,14].
Κι όμως, πώς δεν έπρεπε ο αρχισυνάγωγος μάλλον να θαυμάσει τον Χριστό που ελευθέρωσε τη θυγατέρα του Αβραάμ από τα δεσμά; Την είδες να είναι απαλλαγμένη από την πάθησή της με τρόπο θαυματουργικό. Δεν είδες τον ιατρό να προσεύχεται, ο οποίος δεν έλαβε ως αίτημα από άλλον τη θεραπεία της ασθενούς, αλλά αυτό που έκανε ήταν έργο της δικής Του εξουσίας. Αφού είσαι αρχισυνάγωγος, γνωρίζεις οπωσδήποτε τα γραμμένα από τον Μωυσή. Τον είδες αυτόν να προσεύχεται σε πολλές περιπτώσεις και να μην έχει κάνει τίποτε απολύτως με τη δική του δύναμη. Και πράγματι όταν η Μαριάμ προσβλήθηκε από λέπρα απλώς και μόνο επειδή είπε κάτι εναντίον αυτού ως κατηγορία -και αυτό είναι αλήθεια· γιατί λέγει, είχε νυμφευτεί γυναίκα Αιθιόπισσα-, δεν παρουσιάστηκε ανώτερος από το κακό, αλλά ικετεύει γονατιστός τον Θεό, λέγοντας· «Θεέ μου, σε παρακαλώ, θεράπευσέ την».
Και όμως χωρίς να ικετεύει συγχωρήθηκε η ποινή της αμαρτίας της. Αλλά και καθένας από τους άγιους προφήτες, ενώ κάπου έκανε κάτι γενικά, εμφανίζεται να το έκανε αυτό με τη δύναμη του Θεού. Εδώ όμως σε παρακαλώ πρόσεχε, ότι ο Σωτήρας των όλων Χριστός δεν αναπέμπει προσευχή, αλλά αναθέτει στη δική του Δύναμη την επιτέλεση του θαύματος, θεραπεύοντας με τη φωνή Του και με το άγγιγμα του χεριού Του. Γιατί, όντας Κύριος και Θεός, παρουσίαζε την σάρκα Του ισοδύναμη προς τον εαυτό Του, στο να μπορεί, εννοώ, να απαλλάσσει από τα νοσήματα. Έπρεπε λοιπόν από αυτό να αντιληφθεί τη δύναμη του σχετικού με Αυτόν μυστηρίου.
Εάν λοιπόν ήταν κάποιος αρχισυνάγωγος εύστροφος, θα μπορούσε να καταλάβει ποιος και πόσο μεγάλος είναι ο Σωτήρας από την τόσο παράδοξη θεοσημία και να μη λέγει αυτά στα πλήθη, ούτε να κατηγορεί τους θεραπευμένους ότι καταλύουν τον νόμο, ως προς την παράδοση της αργίας του Σαββάτου. Εργασία δηλαδή γενικά αποτελεί η θεραπεία· και αδικείται ο νόμος επειδή ο Θεός δείχνει το έλεός Του κατά την ημέρα του Σαββάτου; Σε ποιον έχει προστάξει να είναι σε αργία το Σάββατο; Στον εαυτό του μάλλον ή σε εσένα; Εάν βέβαια στον εαυτό Του , τότε να μην πέφτουν βροχές,να σταματήσουν οι πηγές των υδάτων και οι διαρκείς ροές των ποταμών και οι ανάγκες των ανέμων. Εάν όμως εσένα έχει προστάξει να είσαι σε αργία, να μην κατηγορείς τον Θεό για το ότι και το Σάββατο παρέχει με εξουσία σε κάποιους το έλεός Του. Και γιατί γενικά διέταξε να αργείς το Σάββατο; Για να αναπαύεται, λέγει, ο υπηρέτης σου και το βόδι σου και το υποζύγιό σου και κάθε κτήνος σου. Όταν λοιπόν αναπαύσεις κάποιους, απαλλάσσοντάς τους από τις ασθένειες, και έπειτα το εμποδίζεις αυτό, κατήργησες ολοκάθαρα τον νόμο του Σαββάτου, μην αφήνοντας να αναπαυθούν αυτούς που βρίσκονται σε πόνους και αρρώστιες, αυτούς δηλαδή τους οποίους έδεσε ο Σατανάς.
Αλλά ο αρχισυνάγωγος της αχάριστης Συναγωγής, όταν είδε τη γυναίκα που είχε παράλυτα τα μέλη της και δεν μπορούσε να σταθεί όρθια, αλλά ήταν σκυμμένη προς τη γη και την κοιλιά της, να ελεείται από τον Χριστό και να ανορθώνεται τελείως μόνο με το άγγιγμα του χεριού Του και να βαδίζει όρθια όπως οι συνηθίζουν οι άνθρωποι, και να δοξάζει γι΄ αυτό τον Θεό, δυσανασχέτησε για τη θεραπεία της και καταφλεγόμενος για τη δόξα του Κυρίου, κυριεύεται από τον φθόνο και κατηγορεί το θαύμα και αφού άφησε τον Κύριο ο οποίος τον ήλεγξε για την υποκρισία του, επιπλήττει το πλήθος, ώστε να φανεί ότι αγανακτεί επειδή ήταν ημέρα Σαββάτου, για να πείσει εκείνους που είναι διασκορπισμένοι τις άλλες ημέρες και απέχουν από τις εργασίες, να μην βλέπουν και να μη θαυμάζουν ούτε το Σάββατο τα μεγαλειώδη θαύματα του Κυρίου, μήπως και πιστέψουν κάποτε. Αλλά πες μας, δούλε του φθόνου, ποιο έργο σου απαγόρευσε ο νόμος , ο οποίος σου λέγει: «Να απέχεις από κάθε έργο χειρωνακτικό την ημέρα του Σαββάτου»; Άραγε από το έργο μέσω του στόματος και του λόγου; Πάψε λοιπόν να τρως και να πίνεις και να μιλάς και να ψάλλεις το Σάββατο. Και εάν δεν τα κάνεις αυτά, ούτε διαβάζεις τον νόμο, τότε σε τι σου χρειάζεται το Σάββατο;
Αλλά ο μωσαϊκός νόμος απαγορεύει την εργασία που γίνεται με τα χέρια. Και ποιο έργο χεριών είναι το να ανορθώσει θεραπεύοντας μια γυναίκα με τη φωνή Του και μόνο; Εάν όμως επειδή η γυναίκα θεραπεύθηκε πραγματικά, αυτό το ονομάζεις έργο, τότε έργο κάνεις και συ, κατηγορώντας τη θεραπεία. Αλλά της λέγει: «Απαλλάσσεσαι από την ασθένεια», και θεραπεύτηκε. Τι λοιπόν; Και συ δεν λύνεις το Σάββατο την ζώνη σου, δεν λύνεις το υπόδημα των ποδιών σου, δεν στρώνεις το στρώμα σου, δεν ξεπλένεις το χέρι σου που είναι λερωμένο από τα φαγητά; Πώς λοιπόν αγανακτείς για μία μόνο λέξη, το «Απολύεσαι»; Και ποια εργασία έκανε η γυναίκα μετά τον λόγο; Άραγε έκανε έργο χαλκευτικής ή ξυλουργικής ή οικοδομικής; Άραγε την ημέρα αυτή έκανε έργο υφαντικής ή υφαντουργίας; «Αλλά όμως ανορθώθηκε», λέγει· «γιατί γενικά η θεραπεία είναι έργο».
Αλλ’ όμως δεν αγανακτείς πραγματικά για το Σάββατο, αλλά βλέποντας τον Χριστό να τιμάται και να προσκυνείται ως Θεός, οργίζεσαι και πνίγεσαι από τον θυμό και λιώνεις από τον φθόνο· και άλλα βέβαια έχεις μέσα στην καρδιά σου, σε άλλον όμως επιτίθεσαι και προβάλλεις προφάσεις. Γι’ αυτό και ελέγχεσαι από τον Κύριο, ο οποίος γνωρίζει τους άδικους διαλογισμούς σου, και δέχεσαι τον χαρακτηρισμό που σου ταιριάζει, ακούοντας να σου λέγει ότι είσαι υποκριτής και αλαζόνας και ύπουλος.
«Ἀπεκρίθη οὖν αὐτῷ ὁ Κύριος καὶ εἶπεν· ὑποκριτά, ἕκαστος ὑμῶν τῷ σαββάτῳ οὐ λύει τὸν βοῦν αὐτοῦ ἢ τὸν ὄνον ἀπὸ τῆς φάτνης καὶ ἀπαγαγὼν ποτίζει; ταύτην δέ, θυγατέρα Ἀβραὰμ οὖσαν, ἣν ἔδησεν ὁ σατανᾶς ἰδοὺ δέκα καὶ ὀκτὼ ἔτη, οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπὸ τοῦ δεσμοῦ τούτου τῇ ἡμέρᾳ τοῦ σαββάτου;(:Τότε λοιπόν ο Κύριος του απάντησε: “Υποκριτή, κάτω από το πρόσχημα του σεβασμού της αργίας του Σαββάτου κρύβεις φθόνο και μοχθηρία. Ο καθένας σας την ημέρα του Σαββάτου δεν λύνει το βόδι του ή το γαϊδούρι από το παχνί και δεν το πηγαίνει να το ποτίσει; Και το κάνει αυτό χωρίς να θεωρείται παραβάτης της εντολής της αργίας του Σαββάτου, σύμφωνα με την ερμηνεία της εντολής αυτή που είναι αναγνωρισμένη από την παράδοση”.Αυτή όμως, που είναι κόρη και απόγονος του Αβραάμ και την έδεσε ο σατανάς με τέτοια αρρώστια, ώστε να μην μπορεί να σηκωθεί όρθια δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια, δεν ήταν σωστό και επιβεβλημένο να λυθεί απ’ τα μακροχρόνια αυτά και οδυνηρά δεσμά της την ημέρα του Σαββάτου;)»[Λουκ.13,15].
Συ λοιπόν, λέγει, απορείς γι’ αυτόν που θεράπευσε τη θυγατέρα του Αβραάμ, αλλά ξεκουράζεις το βόδι και τον όνο, απαλλάσσοντάς τα από τον κόπο και οδηγώντας τα στο νερό, βλέποντας όμως να σώζεται με τρόπο θαυματουργικό ένας άνθρωπος άρρωστος και να τον ευσπλαγχνίζεται ο Θεός, κατηγορείς και τους δύο ότι παρανόμησαν, τον ένα επειδή θεράπευσε, και τον άλλο επειδή απαλλάχθηκε από την ασθένειά του;– Πρόσεχε, σε παρακαλώ, τον αρχισυνάγωγο, πόσο πιο άτιμος από το κτήνος είναι ο άνθρωπος, τη στιγμή που φροντίζει βέβαια το βόδι και τον όνο το Σάββατο, ενώ για την συγκύπτουσα γυναίκα, φθονώντας τον Χριστό, δεν ήθελε να απαλλαγεί από την ασθένειά της, ούτε να λάβει την κανονική ίσια μορφή το σώμα της.
Όμως ο φθονερός άρχοντας της Συναγωγής ήθελε η γυναίκα που ανορθώθηκε να είναι σκυμμένη όπως τα τετράποδα, παρά να πάρει το γνωστό στους ανθρώπους σχήμα, αρκεί μόνο να μη δοξάζεται ο Χριστός, ούτε να κηρύσσεται από τα ίδια τα πράγματα ότι είναι Θεός. Επιτιμάται λοιπόν ο αρχισυνάγωγος επειδή είναι υποκριτής, εφόσον τα άλογα ζώα τα οδηγεί το Σάββατο στο νερό, ενώ τη γυναίκα, που είναι όχι μάλλον εξαιτίας του γένους της, όσο εξαιτίας της πίστεώς της, θυγατέρα του Αβραάμ, δεν την θεωρεί άξια να ελευθερωθεί από τα δεσμά της ασθένειάς της, αλλά χαρακτηρίζει την απαλλαγή της από την αρρώστια παράβαση της αργίας του Σαββάτου.
« Kαὶ ταῦτα λέγοντος αὐτοῦ κατῃσχύνοντο πάντες οἱ ἀντικείμενοι αὐτῷ, καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἔχαιρεν ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἐνδόξοις τοῖς γινομένοις ὑπ᾿ αὐτοῦ(:Κι ενώ τα έλεγε αυτά ο Ιησούς, ντροπιάζονταν όλοι οι αντίθετοί του. Κι όλος ο λαός χαιρόταν για όλα τα λαμπρά και θαυμαστά έργα που διαρκώς έκανε ο Ιησούς)»[Λουκ.13,17].
Καταντροπιάζονταν βέβαια εκείνοι που εκστόμιζαν διεστραμμένες κρίσεις, εκείνοι που σκόνταφταν στον ακρογωνιαίο λίθο, και συντρίβονταν γι’ αυτό, εκείνοι που ήταν αντίθετοι με τον ιατρό, εκείνοι που αντιδρούσαν στον σοφό κεραμοποιό που έκανε την επανόρθωση των παραμορφωμένων σκευών και δεν τους υπολειπόταν καμιά απάντηση, αλλά ήταν οι ίδιοι αναντίρρητος έλεγχος του εαυτού τους, γιατί αποστομώνονταν και απορούσαν τι άραγε να πουν. Έτσι έραψε το θρασύ στόμα τους ο Κύριος! Ενώ τα πλήθη, που ωφελούνταν από τα θαύματα, χαίρονταν· γιατί τα γεμάτα δόξα και λαμπρότητα έργα σταματούσαν κάθε συζήτηση και αμφιβολία εκείνων που δεν τα επιζητούν με τρόπο κακοήθη.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- Αγίου Κυρίλλου, αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας, Εξήγησις υπομνηματική εις το κατά Λουκάν ευαγγέλιον, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ερευνητικό έργο «Οι δρόμοι της πίστης: Ψηφιακή Πατρολογία»[σελίδες 57 και 58 του PDF].
(https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/09/commentarii-in-lucam_.pdf)
- Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας Άπαντα τα έργα, Πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς», εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 2005, «Υπόμνημα εις το κατά Λουκάν Α΄», τόμος 26, κεφάλαιο 13ο, σελ. 27-37.
- Παν. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη μετά συντόμου ερμηνείας, εκδ. Ο Σωτήρ, Αθήνα 1997
- http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
- http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
- http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ[:Λουκά 13,10-17]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου σχετικά με την ευαγγελική περικοπή της Κυριακής Ι΄ Λουκά με θέμα:
«Η ΣΥΓΚΥΠΤΟΥΣΑ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΣ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 7-12-1986]
[Β168]
Κάποτε, αγαπητοί μου, ο Κύριος βρέθηκε σε μία Συναγωγή κατά την ημέρα του Σαββάτου, όπου και δίδαξε τον λόγο του Θεού. Ανάμεσα στο πλήθος, ήτο και μία γυναίκα ραχητική και μη δυναμένη καν να ανορθώσει το κεφάλι της. Την είδε ο Κύριος και της λέγει: «Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου». Και έθεσε τα χέρια Του επάνω της και αμέσως η γυναίκα εκείνη ανορθώθηκε.
Ο αρχισυνάγωγος φθόνησε τον Ιησού και δήθεν γεμάτος από αγανάκτηση, ότι τάχα Σάββατο έγινε η θεραπεία, στρέφεται προς τον όχλο και ζητά να μην προσέρχεται σε ημέρα Σαββάτου και να θεραπεύονται την ημέρα αυτήν, διότι ο νόμος έλεγε ότι ήτο αργία. Και τότε ο Κύριος στρέφεται προς αυτόν και τον αποκαλεί «υποκριτή», λέγοντάς του: «Ο καθένας από σας το Σάββατο δεν ποτίζει το βόδι του ή το υποζύγιό του; Αυτήν λοιπόν η γυναίκα, που είναι θυγατέρα του Αβραάμ, που ο σατανάς την έδεσε δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια, δεν έπρεπε να λυθεί από την αρρώστια της την ημέρα του Σαββάτου;».
Αυτό, αγαπητοί μου, το γεγονός της συγκυπτούσης εκείνης γυναικός σ’ εκείνη την Συναγωγή, γίνεται ένα σύμβολο. Σύμβολο της συγκυπτούσης ανθρωπότητος. Πράγματι, η ανθρωπότητα έχει πολλές ομοιότητες με τη συγκύπτουσα εκείνη γυναίκα που θεράπευσε ο Κύριος. Όταν ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο, τον έκανε σωματικά όρθιο. Είναι το μόνο ον μέσα στη Δημιουργία που έχει φυσική στάση όρθια. Όλα τα άλλα ζώα και τα θηλαστικά κυρίως, που είναι κοντινά στον άνθρωπο, και αυτά όλα περιπατούν με τα τέσσερα. Δεν είναι φυσική η θέσις της μαϊμούς να περπατάει με τα δυο της· με τα τέσσερα. Η μαϊμού είναι εκατό τοις εκατό ζώο. Ήταν, είναι και θα είναι μαϊμού πάντοτε. Δεν έχει καμία σχέση ο άνθρωπος με τη μαϊμού. Ο άνθρωπος μόνος επλάσθη όρθιος. Και επλάσθη όρθιος όχι μόνο σωματικά, αλλά και πνευματικά όρθιος· έχοντας ορθό φρόνημα, λογική, με ανδρεία βούληση και με υγιές συναίσθημα. Ο άνθρωπος, με την όρθιά του στάση, μπορούσε να ατενίζει τον ουρανό, εκεί που βρίσκεται και ο Δημιουργός του. Έρχεται όμως ο διάβολος, ο μισόκαλος, αυτός ο οποίος μισεί το καλό, μισεί το ωραίο, έρχεται και υποβάλλει την αμαρτία στον άνθρωπο, που τελικά ο άνθρωπος, υπό το βάρος της ενοχής και της αμαρτίας, συγκύπτει και πίπτει και ηθικά και οντολογικά. Έκτοτε, ο άνθρωπος είναι ο ηθικά πεπτωκώς, ο ηθικά πεσμένος, αλλά και ο οντολογικά θνήσκων. Μην ξεχνάτε ότι ο άνθρωπος παραβαίνοντας την εντολή του Θεού, πίπτει με τον θάνατον. Και γίνεται-από το «πίπτω»- γίνεται πτώμα. Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος από όρθιος γίνεται οριζόντιος· γιατί είναι πεσμένος.
Ακόμα ο διάβολος καθιστά ταπεινωμένο τον άνθρωπο, με γήινο φρόνημα και υλιστικό. Να κοιτάζει πια ο άνθρωπος προς τα κάτω, όχι προς τον ουρανό. Η βούλησή του γίνεται χαλαρή και ανίσχυρη. Και το συναίσθημά του γίνεται νοσηρό. Μια συγκεφαλαίωση αυτής της καταστάσεως της πτώσεως του ανθρώπου είναι η ειδωλολατρία και ο χαμερπής βίος. Σας είπα, συγκεφαλαίωση είναι· διότι τι είναι η ειδωλολατρία παρά μια στροφή προς την κτίση και δεν βλέπει ο άνθρωπος παραπέρα από εκείνο που τον περιβάλλει. Και δεν μπορεί να δει τίποτα παραπέρα· γιατί είναι τυφλός πια, ή καλύτερα, είναι συγκύπτων. Και δεν βλέπει πια τον Δημιουργό του, αλλά βλέπει μόνον το περιβάλλον του. Κι εκεί, μυωπάζουσα η νόησή του, δεν βλέπει παρά μόνο εκείνο που βλέπει. Και δέχεται μόνον εκείνο που αντιλαμβάνεται. Κι έτσι έχοντας μέσα του ο άνθρωπος την ανάγκη έμφυτη να στραφεί προς τον Δημιουργό του, δηλαδή το λεγόμενο θρησκευτικό αίσθημα, στρέφεται προς την κτίση και ειδωλολατρεί. Αλλά η ειδωλολατρία έχει μια βαριά συνέπεια: τον χαμερπή βίο.
Αν θέλετε να δούμε αυτά τα δύο φαινόμενα, θα τα διαβάσουμε στο πρώτο κεφάλαιο της Προς Ρωμαίους επιστολής. Και λέγει ο Απόστολος Παύλος, δεν διστάζει να κάνει τολμηρή και ρεαλιστική περιγραφή και να πει: Ο «ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὢν οὐ συνῆκε». Πλασμένος με τιμή, δεν το κατενόησε. Και ο άνθρωπος αυτός «παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς», όπως λέγει ένας ψαλμικός στίχος[Ψαλμ 48,13]. Όχι, όχι! Δεν «παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς». Όχι. Κάτι παρακάτω.
Κι εκεί λέγει τολμηρά, ότι η ασύνετη καρδιά τους, ο ασύνετος νους τους, επειδή δεν λάτρευσαν τον Θεό, αλλά την κτίση, «παρέδωκεν αὐτοὺς ὁ Θεὸς εἰς πάθη ἀτιμίας».Τι; «Ἂρσενες ἐν ἄρσεσι τὴν ἀσχημοσύνην κατεργαζόμενοι»-ο τίτλος «ἀνήρ» είναι τιμητικός, ενώ ο τίτλος «αρσενικός» είναι υποτιμητικός. «Αἵ τε γὰρ θήλειαι αὐτῶν μετήλλαξαν τὴν φυσικὴν χρῆσιν εἰς τὴν παρὰ φύσιν»… -και οι «θηλυκές»· δεν λέει οι «γυναίκες»- το ίδιο έκαναν και κάνουν. Δηλαδή η ομοφυλοφιλία· που δεν υπάρχει ούτε στα ζώα. Γιατί; Γιατί άφησαν τον αληθινό Θεό, λάτρεψαν την κτίση, που είναι η λατρεία του σατανά, γιατί πίσω από την κτίση είναι ο διάβολος και ο άνθρωπος μετά σύρεται σε χαμερπή βίο. Αυτή είναι η εικόνα του αρχαίου κόσμου, του μακράν του Θεού· όπως τον κατήντησε τον κόσμο ο διάβολος, αγαπητοί μου.
Είναι γνωστό ότι ο Θεός καταράστηκε τον όφιν, τον διάβολο, τον αρχαίο όφιν, που λέει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, τον σατανά, τον αντικείμενο, με το σχήμα του φιδιού. Να, λέγει ο Θεός ότι να τρώγει χώμα σε όλη του τη ζωή. «Καὶ γῆν φαγῇ πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς σου»(Γέν.3,14): «Να τρως χώμα σε όλη σου τη ζωή». Τι θα πει «να τρως χώμα σε όλη σου τη ζωή;». Να είσαι πάντοτε στραμμένος προς την ύλη, προς την χαμέρπεια. Και το χειρότερο, ότι αυτό το αποτέλεσμα της κατάρας του ο διάβολος, το υποβάλλει τώρα στον άνθρωπο, με την υλιστική θεώρηση της ζωής. Και τον κάνει τώρα τον άνθρωπο, ο οποίος δεν πήρε τέτοια κατάρα από τον Θεό, δεν πήρε καν κατάρα ο άνθρωπος, ο άνθρωπος πήρε μόνο κατάρα εν τη εκτελέσει του έργου του, δηλαδή ενώ θα εργάζεται την γη, εν τω έργω, εν τη επιτελέσει και όχι σ’ αυτήν την ίδια τη γη, στα χέρια του, στην ύπαρξή του. Και τώρα ο άνθρωπος, αγαπητοί μου, βόσκει γη, βόσκει χώμα. Είναι πια ο άνθρωπος υλιστικός.
Έτσι η ανθρωπότητα έγινε πράγματι συγκύπτουσα. Οι εκφράσεις του Λουκά στην σημερινή Ευαγγελική περικοπή, προς εκείνη την συγκύπτουσα γυναίκα, που είπε ο Κύριος, έχουν ως εξής: ότι η γυναίκα αυτή είχε «πνεῦμα ἀσθενείας»· δηλαδή πονηρό πνεύμα, που προκαλούσε αυτήν την πτώση– αυτό θα πει «πνεῦμα ἀσθενείας»· «ἣν(:την οποία) ἔδησεν -κατά τους λόγους του Κυρίου- ὁ σατανᾶς ἰδοὺ δέκα καὶ ὀκτὼ ἔτη (:18 ολόκληρα χρόνια)», « καὶ μὴ δυναμένη ἀνακῦψαι εἰς τὸ παντελές(:και μη δυναμένη να σηκώσει τη ράχη της και το κεφάλι της ολότελα)».Αυτά όλα δείχνουν ότι ο διάβολος είχε δεμένη ολόκληρη την ανθρωπότητα, που ήτο αδύνατο η ανθρωπότητα, δια ιδίων μέσων, να ελευθερωθεί.
Έρχεται όμως ο Χριστός, ο Κύριός μας και ελευθερώνει τον άνθρωπον από την δέσμευση του διαβόλου. Μας λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην πρώτη του επιστολή: «Εἰς τοῦτο ἐφανερώθη ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ἵνα λύσῃ τὰ ἔργα τοῦ διαβόλου»(Α΄καθολική επιστολή Ιωάννου: 3,8). «Γι’αυτό», λέγει, «φανερώθηκε ο Υιός του Θεού· για να λύσει τα έργα του διαβόλου». Και «έργα του διαβόλου», σας το είπα τι είναι. Είναι η ειδωλολατρία, σαν ασθένεια της ψυχής. Ο άνθρωπος έχει εφεξής μία ροπή να ειδωλολατρεί. Προσέξτε. Μια ροπή να ειδωλολατρεί. Είναι μια μόνιμη αρρώστια. Προσέξτε. Ο λαός του Ισραήλ στην έρημο παίρνει την εντολή να αγνιστεί και να περιμένει τον νόμο. Πόσο να περιμένει; 800 χρόνια; 40 ημέρες! Μόνο. Και δεν έχει υπομονή. Και ειδωλολατρεί! Λατρεύοντας εκείνο το χρυσό μοσχάρι. Είναι καταπληκτικό, αγαπητοί μου. Ήρθε ο Χριστιανισμός στην Ευρώπη, στην Ελλάδα, ξαπλώθηκε στον λεγόμενο «δυτικό κόσμο». Συμπλέχτηκε μαζί με τον Χριστιανισμό και η ειδωλολατρία. Πόσα τέτοια στοιχεία ειδωλολατρικά σέρνομε μέσα στη ζωή μας, την λεγομένη «Χριστιανική»; Ρέπει ο άνθρωπος, ρέπει, είναι η παλιά αρρώστια, ρέπει προς την ειδωλολατρία.
Η ειδωλολατρία λοιπόν είναι έργο του διαβόλου. Και είναι η ασθένεια της ψυχής. Είναι και η ασθένεια του σώματος. Είναι και ο θάνατος. Αυτά είναι τα έργα του διαβόλου. Δεν θα πέθαινε ο άνθρωπος, εάν δεν αμάρτανε. Κατά τη ρητή μάλιστα προειδοποίηση του Θεού.
Και πώς λύει τα έργα του διαβόλου τώρα ο Χριστός; Πρώτον. Ανορθώνει τον άνθρωπο ηθικά και πνευματικά, με τον νέο τρόπο ζωής που φέρει στον κόσμο αυτόν· και που είναι η επιστροφή στον Θεό και η υπακοή σε Αυτόν. Παίρνει το Πνεύμα του Θεού ο άνθρωπος και γίνεται πνευματοφόρος. Δεύτερον. Ανορθώνει και σωματικά τον άνθρωπο, με την ανάσταση των νεκρών. Μην το ξεχνάτε αυτό: ότι κεντρικό σημείο του Χριστιανισμού είναι η ανάστασις των νεκρών. Αδελφοί μου, αν δεν το πιστεύετε, συγκρίνατέ το, αυτό που δεν πιστεύετε, με το Σύμβολο της Πίστεως, που λέγει «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν», όπως λέει ο πατήρ Ιουστίνος Πόποβιτς, «να συγκρίνεις και να δεις κατά πόσο είσαι Χριστιανός». Αν δεν πιστεύεις ότι θα αναστηθούν οι νεκροί, δεν είσαι Χριστιανός. Γιατί αποτελεί κεντρικό σημείο της πίστεως. Κεντρικό σημείο. Η Ανάστασις του Χριστού και η ανάστασις των νεκρών.
Έτσι λοιπόν, θα αναστηθούν οι νεκροί. Τι θα πει «θα αναστηθούν οι νεκροί»; Από το ἀνά + ἳστημι, ἀνίστημι. Θα ξανασταθώ στα πόδια μου. Αυτό το σώμα που έφαγε ο τάφος. Έπεσα, γιατί έγινα νεκρός. Νεκρός, αυτό που λέμε «θάνατος». Αυτό το σώμα, που το’ φαγε ο θάνατος, ο τάφος, η φωτιά, τα σκουλήκια, τα ψάρια, οι βόμβες… αυτό το ίδιο σώμα. Είναι δυνατός ο Θεός. Θα αναστηθεί. Και θα ξανασταθεί στα πόδια του. Αν μου πείτε: «ανοησίες», θα μείνετε με την ανοησία σας. Αυτός είναι ο λόγος του Θεού. Ο καθαρός, ο ατόφιος, ο γνήσιος. Θα σταθεί πάλι με τα πόδια του. Αυτό θα πει «ἀνάστασις». Από το «ἀνίστημι». Αυτό είναι έργο καθαρά του Χριστού. Γι’ αυτό είπε ο Κύριος εδώ, αν έπρεπε να συνοψίσουμε αυτές τις δύο θέσεις: «Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου». «Είσαι ελεύθερη από αυτήν την ασθένειά σου, από αυτήν την αδυναμία σου. Είσαι ελεύθερη. Δηλαδή δεν είσαι πια εκείνο που ήσουν». Ω συγκύπτουσα ανθρωπότητα, σου λέει ο Κύριός σου, ο Δημιουργός σου, που σε αναδημιουργεί: «Ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου».
Και ένα τρίτο. Επιθέτει ο Κύριος τα χέρια Του επάνω σε αυτήν την γυναίκα. «Καὶ ἐπέθηκεν αὐτῇ τὰς χεῖρας Αὐτοῦ». Γιατί; Και κατ’ επέκταση, κατ’ επέκταση, στην ανθρωπότητα. Για να δώσει χαρίσματα· το μέγιστο των οποίων χαρισμάτων είναι η υιοθεσία. Γιατί με την υιοθεσία ο άνθρωπος κληρονομεί την βασιλεία του Θεού.
Αγαπητοί μου, η ημέρα του Σαββάτου, που ο Κύριος θεράπευσε την συγκύπτουσα γυναίκα, είναι μια ξεχωριστή μέρα. Το Σάββατο είναι η εβδόμη ημέρα· που ο Θεός ανεπαύθη. Σάββατο θα πει ανάπαυσις. Εβραϊκά. Δηλαδή τι θα πει «ἀνεπαύθη ο Θεός»; Δεν υπάρχει κόπωση, για να αναπαυθεί ο Θεός. Σημαίνει ότι ο Θεός δεν δημιουργεί πλέον τίποτε καινούριο. Δεν υπάρχει συμπληρωματική δημιουργία, ούτε ένα άτομο της ύλης. Ουδεμία συμπληρωματική δημιουργία δεν υπάρχει.
Μέσα σε αυτήν όμως την έβδομη ημέρα, ο Θεός δεν δημιουργεί κάτι καινούριο, αλλά εργάζεται όμως ένα σπουδαιότατο έργο. Την πρόνοια και την κυβέρνηση του παντός. Εργάζεται ακόμα, μέσα σε αυτή την έβδομη ημέρα, η οποία ξέρετε ποια είναι; Από τότε που επλάσθη ο άνθρωπος και τελείωσε η δημιουργία του… ο άνθρωπος επλάσθη την έκτη ημέρα, δηλαδή εκεί τελειώνει η μεγάλη χρονική περίοδος της έκτης ημέρας. Και αρχίζει η 7η ημέρα. Αυτήν την ημέρα που διερχόμεθα, που διάγουμε, δηλαδή από τότε που τελείωσε η δημιουργία του Αδάμ και της Εύας, μέχρι σήμερα, είμαστε μέσα στην έβδομη ημέρα. Είναι αυτή η 7η ημέρα. Ζούμε στην 7η ημέρα. Μην το ξεχνούμε. Μέσα σε αυτόν τον χρόνο, τώρα ο ίδιος ο Θεός αναδημιουργεί τον άνθρωπο, τον πεσμένο από τον διάβολο άνθρωπο, τον αναδημιουργεί προπαντός με την Ενανθρώπησή Του.
Όταν κατηγορείται, επί παραδείγματι, από τους Ιουδαίους ότι εργάζεται το Σάββατο, όπως και πλάγια τον κατηγόρησε και ο αρχισυνάγωγος, ότι την ημέρα του Σαββάτου επιτέλεσε αυτό το έργον, ο Κύριος απήντησε και απαντούσε: «Ὁ πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐργάζεται, κἀγὼ ἐργάζομαι»: Ο Πατέρας μου μέχρι τώρα εργάζεται, κι εγώ εργάζομαι. Όχι εργάζεται για κάτι καινούριο. Δηλαδή για να προσθέσει κάτι στην Δημιουργία. Αλλά για να αναδημιουργήσει την παλαιωθείσα Δημιουργία. Και προπαντός τον παλαιωμένο άνθρωπο. Και τον αναδημιουργεί τον άνθρωπο, με τους μεγάλους σταθμούς του δικού Του βίου. Ενανθρώπησις, Σταύρωσις, Ανάστασις, Ανάληψις· που είναι, όπως λέγει ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας, «τά ποιητικά τῆς σωτηρίας μας» .
Την εβδόμη ημέρα ο Χριστός αναπαύτηκε στον τάφο· που είναι ο αληθής σαββατισμός και η αληθινή ανάπαυσις,για να περάσει τώρα ο Χριστός, με την ανθρωπίνη Του, εννοείται, φύση, αυτή που προσέλαβε από μας, για να περάσει στην ογδόη ημέρα· που είναι η ατέρμων αιωνιότης και που προβάλλεται η ανθρώπινη Του φύση, όχι θεία, η ανθρώπινή Του φύσις αληθινά η καινή κτίσις. Η καινούρια Δημιουργία. Και αυτή η καινή κτίσις είναι το αναστημένο Του σώμα· που «θάνατος αὐτοῦ», όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος, «οὐκέτι κυριεύει»[Ρωμ 6,9]. Δεν ξανακυριεύεται πια από τον θάνατο το σώμα του Χριστού. Και αυτή είναι η «μία των Σαββάτων». Η ημέρα του Κυρίου. Η Κυριακή. Αυτή τώρα είναι η ογδόη ημέρα. Λέγεται ογδόη γιατί έχομε επανάληψη της εβδομάδος. Αφήνομε την εβδόμη και πάμε πάλι προς την πρώτη ημέρα. Και αυτή η πρώτη, γι’ αυτό λέγεται «η μία των Σαββάτων». «Σάββατο» θα πει εβδομάδα, και είναι αυτή η καινούρια ημέρα, η ημέρα του Κυρίου, η Κυριακή. Είναι η αιωνιότητα. Είναι ο χρόνος της Βασιλείας του Θεού.
Γι’ αυτό, αγαπητοί μου, ο άνθρωπος οφείλει να δοξολογεί πάντοτε τον Κύριο, πάντοτε, για όλα αυτά, ιδιαίτερα όμως την ημέρα της Κυριακής. Αγαπητοί μου, ας θυμηθούμε πάλι την συγκύπτουσα εκείνη γυναίκα, μέσα στη Συναγωγή. Η γυναίκα αυτή είχε κάποια σπουδαία γνωρίσματα· η γυναίκα αυτή εφαίνετο να ήτο ευσεβής· γιατί διαφορετικά ο Κύριος, θεραπεύοντάς την, θα της έλεγε «ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου». Δεν της το είπε αυτό. Δεν της είπε «σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου». Ώστε να είναι αιτία αυτής ακριβώς της κακοπαθείας της οι αμαρτίες της. Να το ξέρετε αυτό, αγαπητοί μου. Καθένας που πάσχει, δεν είναι πάντοτε αποτέλεσμα των αμαρτιών του. Να το γνωρίζουμε αυτό. Ακόμα, δεν ζητά από αυτήν ούτε καν την πίστη· διότι όταν την απολύει, δεν της λέγει: «Ἡ πίστις σου σέσωκέ σε». Καθόλου· διότι έβλεπε ο Κύριος την εσωτερική της διάθεση, ότι είχε ήδη πιστέψει στον Κύριο.
Ακόμα, την αποκαλεί «θυγατέρα του Αβραάμ» και όχι του Αδάμ. Και αυτό είναι χαρακτηριστικό. Διότι, όπως λέγει ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: «Τήν οὐ μᾶλλον διά τό γένος, ὅσον διά τήν πίστιν Ἀβραάμ οὔσαν θυγατέρα»: ότι δεν ήταν θυγατέρα για το γένος από τον Αβραάμ, αλλά για την πίστη. Όπως κι ο καθένας που πιστεύει εις τον Χριστό, είναι παιδί του Αβραάμ. Όχι εξ αίματος· αλλά διότι έχει κοινό γνώρισμα την πίστη. Οι Εβραίοι είναι μόνον σαρκικά απόγονοι του Αβραάμ. Όχι όμως ότι είναι και από την πίστη. Γι’ αυτό ο Κύριος τούς είπε: «Ο Αβραάμ, ο Αβραάμ σας κατηγορεί στον Θεό· διότι αν είσαστε γνήσια παιδιά του Αβραάμ, που είναι ο Πατριάρχης της πίστεως, θα γνωρίζατε Ποιος είμαι. Θα γνωρίζατε την φωνή μου. Να σας πω ποιοι είσαστε», λέει ο Κύριος, «παιδιά του σατανά, του διαβόλου είσαστε· και όχι του Αβραάμ». Η γυναίκα αυτή λοιπόν, δεν ήταν καν παιδί, απόγονος του Αδάμ. Αλλά ήτο παιδί του Αβραάμ. Είχε δηλαδή πίστη. Ουσιαστικά ο Κύριος πλέκει εγκώμιο στη γυναίκα αυτήν.
Κι ακόμη μην ξεχνάμε ότι παρά την τρομερή παραμόρφωσή της, δεν παρέλειπε να πηγαίνει κατά Σάββατον στην Συναγωγή, για να υμνεί τον Θεό και να ακούει τον λόγο τον δικό Του. Και αυτή της η επιμέλεια αμείφθηκε. Εκείνο το Σάββατο, μοναδική φορά, ίσως πρώτη και τελευταία φορά, στην παγκόσμια Ιστορία, εκείνο το Σάββατο, είχε επισκεφθεί εκείνη την τοπική Συναγωγή, αυτός ο ίδιος ο Θεός! Ο Γιαχβέ· που ενηνθρώπησε. Και ήρθε σε εκείνη την Συναγωγή. Και αμείφτηκε με το να δει το πρόσωπο του Ενανθρωπήσαντος Θεού. Η γυναίκα αυτή, δεν ζήτησε, αγαπητοί μου, από τον Κύριον καν να θεραπευθεί! Πήγε να ακούσει μόνο τον λόγο Του. Αλλά ο Κύριος την κάλεσε για να την θεραπεύσει· διότι με υπομονή υπέφερε την δοκιμασία της. Ήτο γυναίκα πίστεως, αρετής, υπομονής, επιμονής, γι’ αυτό και εδικαιώθη.
Έτσι, αγαπητοί, από τη μια η συγκύπτουσα γυναίκα, σαν σύμβολο της συγκυπτούσης ανθρωπότητος, κι από την άλλη μεριά, η ίδια η συγκύπτουσα αυτή γυναίκα της Συναγωγής, δείχνουν ότι μοναδικός ιατρός και ελευθερωτής είναι ο Χριστός, και μόνον ο Χριστός. Γι’ αυτό δικαιολογημένα, όπως σημειώνει ο Ευαγγελιστής Λουκάς στον επίλογο αυτού του θαύματος ότι «Πᾶς ὁ ὄχλος ἔχαιρεν ἐπὶ πᾶσι τοῖς ἐνδόξοις τοῖς γινομένοις ὑπ᾿ αὐτοῦ». Γι’ αυτό κι εμείς ας δοξάζουμε τον Κύριό μας Ιησού Χριστό που μας ελευθέρωσε από τα έργα του διαβόλου.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_341.mp3
- Απομαγνητοφώνηση δια χειρός του αξιοτίμου κυρίου Αθανασίου Κ.
ΚΥΡΙΑΚΗ Ι΄ ΛΟΥΚΑ[:Λουκά 13, 10-17]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου σχετικά με την ευαγγελική περικοπή της Κυριακής Ι΄ Λουκά με θέμα:
«Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΑΣ ΣΤΟΝ ΝΑΟ ΤΟΥ ΘΕΟΥ»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 9-12-2001]
(Β 448) Έκδοσις Β΄
Σήμερα, αγαπητοί μου, ο Ευαγγελιστής Λουκάς μάς περιγράφει ένα περιστατικό που έλαβε χώρα μέσα σε μία Συναγωγή. Επήγε ο Κύριος να διδάξει και ήταν ημέρα Σάββατο. Εκεί ευρίσκετο μία γυναίκα συγκύπτουσα. Δηλαδή, είχε καμπούρα. Συγκύπτουσα· επί δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια, που δεν μπορούσε τελείως να ανορθωθεί. Όταν ο Ιησούς την είδε, της είπε: «Γύναι, ἀπολέλυσαι τῆς ἀσθενείας σου». Δηλαδή: «Ελευθερώνεσαι από την ασθένειά σου». Και έθεσε τα χέρια Του επάνω της. Και αμέσως η γυναίκα αυτή ανορθώθηκε. Και εδόξαζε βέβαια τον Θεόν.
Δεν συνέβη όμως το ίδιο και με τον αρχισυνάγωγο, που αμέσως εφθόνησε. Έκρυψε όμως τον φθόνο του με μια δήθεν αγανάκτηση, ότι ο Ιησούς εθεράπευσε σε ημέρα Σαββάτου. Και στρεφόμενος στα πλήθη, τους έλεγε ότι να αποφεύγουν θεραπείες τους και τέτοια την ημέρα του Σαββάτου, γιατί ήταν αργία. Γιατί εφθόνησε; Ω αγαπητοί μου! Γιατί αυτός, ως αρχισυνάγωγος, κατά κάποιο τρόπο εσκιάζετο από την παρουσία του Ιησού… Αλλά ο Κύριος τον αποκαλύπτει. Πράγματι ήταν φθονερός. Και του λέει ο Κύριος: «Ὑποκριτά –αποκάλυψις· πλήρης!-· ἕκαστος ὑμῶν τῷ Σαββάτῳ οὐ λύει τόν βοῦν αὐτοῦ ἤ τόν ὄνον ἀπό τῆς φάτνης καί ἀπαγαγών ποτίζει; – «Το Σάββατο», λέει, «δεν παίρνει το υποζύγιό του να το πάει στο πηγάδι, στη βρύση να πιει νερό;»- ταύτην δέ, θυγατέρα Ἀβραάμ οὖσαν –«Αυτή δε υπάρχουσα θυγατέρα του Αβραάμ» –όχι του Αδάμ· αλλά του Αβραάμ-, ἥν ἔδησεν ὁ σατανᾶς ἰδού δέκα καί ὀκτώ ἔτη, οὐκ ἔδει λυθῆναι ἀπό τοῦ δεσμοῦ τούτου τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Σαββάτου; -Δεν έπρεπε λοιπόν αυτή να θεραπευτεί την ημέρα του Σαββάτου;». Και ενώ έλεγε αυτά, αυτοί που αντετίθεντο, για φανταστείτε, εις τον Ιησούν και το έργον Του, γιατί, φαίνεται, ήσαν αρκετοί, πίσω από τον αρχισυνάγωγο, ντροπιάστηκαν. Όχι όμως και ο λαός, που χαιρόταν και εδόξαζε τον Θεόν.
Στον χώρο της συναγωγής παρατηρούμε, αγαπητοί, ότι τα πρόσωπα είχαν διαφορετική συμπεριφορά. Ο Κύριος διδάσκει, θεραπεύει, τοποθετεί σωστά την έννοια της αργίας του Σαββάτου. Η θεραπευθείσα γυναίκα, σιωπηλή, ακούει τη διδασκαλία του Κυρίου, χαίρεται, και βέβαια καθόλου δεν υποπτεύεται τη μεγάλη ευεργεσία που σε λίγη ώρα θα εδέχετο. Δηλαδή, να θεραπευθεί. Το εκκλησίασμα ακούει, χαίρεται, αλλά όχι όλοι. Ο αρχισυνάγωγος αισθάνεται, όπως είπαμε, φθόνο, γιατί επεσκιάζετο η παρουσία του από την παρουσία του Ιησού Χριστού. Δεν μπορεί όμως να κρύψει τον φθόνο του. Και με προσωπείο δήθεν αγανακτήσεως, περί της μη τηρήσεως της αργίας του Σαββάτου, εκφράζει την πικρία του. Εδώ είναι… Πόσες φορές υποκριτικότατα οι άνθρωποι καλύπτουν τάχα σαν θρησκευτικοί που είναι, μια παράβαση δήθεν κ.λπ.! Είναι και κάποιοι άλλοι που έχουν διεφθαρμένο βίο. Και συμφωνούν βεβαίως με τη στάση του αρχισυναγώγου και αντιτίθενται και αυτοί στον Κύριον· γιατί δεν θέλουν να μη συνεχίσουν τη ζωή τη διεφθαρμένη που κάνουν. Είναι και ο λαός. Ο εκκλησιαζόμενος λαός· που διετήρει μία αγαθή προαίρεση και χαίρεται για ό,τι συνέβη μέσα εις την συναγωγή. Στερεότυπη αυτή η εικόνα. Όπου ο Κύριος επήγαινε, στερεότυπη σας είπα. Έχομε τον καταμερισμό του όχλου, της ομάδος των ανθρώπων, πώς οι μεν από τους δε κινούνται, αισθάνονται, διαφέρουν.
Όλοι αυτοί ήσαν στον χώρο της συναγωγής. Και πήγαν, βέβαια, να προσευχηθούν· διότι κάθε Σάββατο εγίνετο προσευχή εις την όχι λατρεία, αλλά προσευχή. Η λατρεία εγίνετο μόνο εις τον ναόν που ήταν εις τα Ιεροσόλυμα· διότι είναι γνωστό ότι ποτέ δεν επετρέπετο μία θυσία να γίνει στον χώρο της συναγωγής. Και η θυσία είναι πάντοτε λατρεία. Συνεπώς δεν έχομε τη λατρεία εις την συναγωγή, παρά μόνο προσευχή.
Αυτή η ποικίλη και διαφορετική συμπεριφορά, μας θέτει ένα ερώτημα, σε μας. Εμείς, στον χριστιανικό μας ναό, πώς κινούμεθα; Πώς αισθανόμεθα; Πώς συμπεριφερόμεθα; Είσαστε κάποιοι άνθρωποι εδώ. Ο ένας για τον άλλον, πώς αισθάνεσθε; Ο καθένας πώς κινείται εις τον χώρον του ναού; Ο Απόστολος Παύλος, γράφοντας την πρώτη του επιστολή στον επίσκοπο της Εφέσου, τον Τιμόθεο, σημειώνει: «Ταῦτά σοι γράφω(:Αυτά σου γράφω),ἵνα εἰδῇς(:για να μάθεις, να γνωρίσεις) πῶς δεῖ ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἀναστρέφεσθαι(:πώς πρέπει κανείς μέσα εις τον οίκον του Θεού, εις τον χώρον αυτόν· που εμείς δεν έχομε μόνο προσευχή, έχομε και λατρεία. Και μάλιστα το κατεξοχήν μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Έχομε λατρεία «ἥτις ἐστὶν ἐκκλησία Θεοῦ ζῶντος». Δηλαδή πρέπει να μάθει ο καθένας πώς κινείται εις τον χώρον του ναού, που…- θα το επαναλάβω- προπαντός και κυρίως, τελείται όχι η προσευχή μόνον, αλλά και η λατρεία. Δηλαδή θέτει το θέμα της συμπεριφοράς των Χριστιανών, μέσα εις τον χώρον του ναού. Και αυτό το θέμα, λίγο ας μας απασχολήσει.
Αλήθεια, ποια είναι η συμπεριφορά μας; Πρέπει να πούμε ότι δεν είναι καθόλου καλή. Ἡμῶν, των Χριστιανών… Στερούμεθα μιας λειτουργικής αγωγής. Όλα τα πράγματα, μέσα εις τον χώρον της ζωής μας, χρήζουν μιας αγωγής. Φερειπείν, δεν πρέπει να έχω μία αγωγή τηλεφώνου; Έτσι, για παράδειγμα, σας το είπα. Και μάλιστα από τα ελάχιστα. Τα ελάχιστα… Ότι… πώς θα τηλεφωνήσω; Θα περιμένω να μου πει ο άλλος το όνομά του ή θα πω πρώτος εγώ το όνομά μου; Έχετε προσέξει πόσος χρόνος «τρώγεται» προκειμένου να διασαφησθεί τέλος πάντων ποιος είναι αυτός που τηλεφωνεί; Αυτό παθαίνομε όλοι. Ποιος είναι αυτός που τηλεφωνεί; Γιατί δεν έμαθε να λέει πρώτα το όνομά του. Στο λεωφορείο…· γιατί του αρέσει του αλλουνού να καπνίζει, και βγάζει να καπνίσει. Μα ενοχλείται ο άλλος. Ή θέλει να ανοίξει το παράθυρο γιατί ζεστάθηκε. Ή γιατί θέλει να κλείσει το παράθυρο, γιατί κρυώνει. Δηλαδή καταλαβαίνετε, σε όλους τους τομείς της ζωής μας πρέπει να έχομε μία ανάλογη συμπεριφορά. Όταν δεν είμαστε μόνοι μας· είναι μαζί μας και άλλοι άνθρωποι.
Έτσι, πρέπει να έχομε, αγαπητοί μου, μίαν αγωγήν. Από το σπίτι μας θα πάρομε αυτήν για τον ναό, από το σχολείο μας, αλλά και από αυτήν την ίδια την Εκκλησία. Φερειπείν αυτά τα οποία λέμε σήμερα. Ο καθένας πρέπει να συμμορφωθεί, να μάθει ποια πρέπει να είναι η αγωγή του μέσα εις τον χώρο του ναού. Αν στον χώρο του ναού δεν προσέχομε, αυτό σημαίνει ότι έχομε χάσει το νόημα της λατρείας, αλλά και της φοβερότητος του χώρου του ναού, που τελείται το μυστήριον –κατεξοχήν- της Θείας Ευχαριστίας. Έχετε προσέξει πόσες φορές οι ιερείς κάνουν παρατήρηση όταν γίνεται ένας γάμος, μια βάπτιση· προπαντός ένας γάμος. Πόσες φορές ο ιερεύς να λέγει: «Παρακαλώ ησυχία, παρακαλώ μη γελάτε»· «παρακαλώ τούτο», «παρακαλώ εκείνο». Και να θέλει να επαναφέρει εις την τάξιν τους καλεσμένους που είναι παρόντες εις το μυστήριον του γάμου. Γιατί όλα αυτά κάθε φορά; Γιατί μας λείπει αυτή η αγωγή που πρέπει να έχομε μέσα εις τον ναόν του Θεού. Αν ο Μωυσής, αγαπητοί, διετάχθη να αποβάλει τα υποδήματά του -του ειπώθηκε όταν είδε εκείνη την βάτον να καίεται χωρίς να κατακαίεται… – «Μπα, πάω να δω τι συμβαίνει». Και αμέσως ακούει μίαν φωνήν. «Βγάλε τα υποδήματά σου. Ο χώρος είναι ιερός». Πόσο περισσότερο, αγαπητοί μου, εμείς, που δεν είμεθα προ μιας καιομένης βάτου, αλλά είμεθα εις τον χώρον του ναού, που τελείται το μυστήριον, κατεξοχήν το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας; Πόσο περισσότερο;
Έτσι, στερούμενοι μιας λειτουργικής αγωγής και συναισθήσεως της παρουσίας του φοβερού Θεού, συζητούμε, γελάμε, κατακρίνομε τον πλαϊνό μας, έτοιμοι να κάνομε κριτική προς όλους, ακόμα και στον ιερέα και να το πούμε και εις τον πλαϊνό μας. Δεν έχομε ευλαβή στάση. Αναιδώς κινούμεθα. Πολλές φορές μπαίνομε στον ναό με τα χέρια στις τσέπες. Ναι, ναι, Και προκλητικώς. Όταν μπαίνει μία γυναίκα, ας πούμε, με ανδρική αμφίεση –παντελόνια- δεν είναι μία πρόκληση; Και όταν φθάνουν προ της πύλης του μοναστηριού και σου λέει: «Έχετε καμία φούστα να μου δώσετε;». Εμείς θα δώσουμε φούστα, να βάλεις εσύ, όταν έφυγες από το σπίτι σου, και ήξερες πως θα πας να επισκεφθείς ένα μοναστήρι, θα σου δώσω εγώ φούστα, γιατί φοράς παντελόνια; Ορίστε, παρακαλώ. Τόσο συναίσθηση, παρακαλώ, έχουν εκείνοι που καταστρατηγούν τον χώρον του ναού με τον τρόπο που κινούνται. Έτσι σκανδαλίζουν, σκανδαλίζονται, ενοχλούν τους πάντας, τα πάντα. Έχομε την αίσθηση ότι ο χώρος του ναού είναι αγορά, είναι πεζοδρόμιο. Βγήκαμε στα καταστήματα για να πάμε να ψωνίσουμε… Έτσι κάπως αισθανόμεθα ότι είναι ο ναός του Θεού. Όλα αυτά όμως χαρακτηρίζουν μίαν ασεβή, ασεβή διάθεση. Και όμως. Η βαθεία συναίσθηση το φοβερού χώρου πρέπει να μας κάνει να είμεθα ευλαβέστατοι. Να λέμε μέσα μας: «Κύριε, σε φοβάμαι. Μπαίνω στον ναό Σου». Θα κάνομε τον σταυρό μας, θα προσκυνήσομε στο προσκυνητάρι. Η αμφίεσή μας θα είναι σωστή· κ.λπ.
Ένα πρόχειρο σταχυολόγημα, θα έλεγα, από τις διατάξεις της Θείας Λειτουργίας του αγίου Κλήμεντος Ρώμης, μία από τις αρχαιότερες Λειτουργίες, βλέπομε να διατυπούνται αυτές, ή αυτό το σταχυολόγημα που θα σας πω τώρα, σ’ αυτό το βιβλίο που λέγεται «Διαταγαί Ἀποστόλων». Και βρίσκονται εις το 8ον κεφάλαιον. Πολύ παλιό βιβλίο. Λέει: «Διάκονοι περιπατείτωσαν καί σκοπείτωσαν τούς ἄνδρας καί τάς γυναῖκας(:Να κινούνται οι διάκονοι –υπήρχαν πολλοί διάκονοι– να κινούνται μέσα στο πλήθος του λαού και να βλέπουν και να παρατηρούν και να εξετάζουν πώς κινούνται οι άντρες και οι γυναίκες) ὅπως μή θόρυβός τις γένηται (:να μη γίνει κανένας θόρυβος. Εδώ, πολλές φορές, αγαπητοί μου, δεν ξέρω πώς γίνεται με τον αέρα, δεν ξέρω… και, όπως μπαίνετε απ’ την πόρτα…’’μπαπ’’ χτυπάει η πόρτα…! Ξέρετε ότι οποιαδήποτε κίνησις, θόρυβος, κρότος που μπορεί ο εκκλησιαζόμενος να τρομάξει, προσβάλλει την ευλάβεια, προσβάλλει την συγκέντρωση που μπορεί ο καθένας να διαθέτει όταν προσεύχεται. Το ξέρετε αυτό; Και ακόμη λέγει:) Καί μή τίς νεύσῃ ἤ ψιθυρίσῃ ἤ νυστάξῃ–Επιτηρούν ακόμη οι διάκονοι-«νεύω»-συνεννοούνται από μακριά με τα μάτια τους για κάτι. Όχι! Ή: «ψιθυρίσῃ». Όχι! Ή: «νυστάξῃ», τον παίρνει ο ύπνος στην καρέκλα επάνω. Όχι!) ὅπως μή τίς ἐξέλθοι μήτε ἀνοιχθείη ἡ θύρα(:ούτε να ανοίξει, να κλείσει η πόρτα, να γίνει θόρυβος), κἄν πιστός τίς ᾖ, κατά τόν καιρόν τῆς ἀναφορᾶς -Ο καιρός της αναφοράς είναι η Θεία Λειτουργία, η αγία αναφορά-. Ὀρθοί πρός Κύριον μετά φόβου καί τρόμου ἑστῶτες ὦμεν προσφέρειν». Όχι μετά φόβου, αλλά και τρόμου, που είναι η επίτασις του φόβου, πρέπει να στεκόμαστε στην τέλεση του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.
Και συνεχίζει ο άγιος Κλήμης Ρώμης: «Τά παιδία προσλαμβάνεσθε, αἱ μητέρες». Τ’ ακούτε; «Να κρατάτε κοντά σας τα παιδάκια». Να μην τα ξαμολάτε – συγχωρήσατέ με για την λέξη πώς την είπα-μέσα στην Εκκλησία και γυρίζουν από δω και από κει κι ενοχλούν, τρέχουν. Όχι… Το παιδάκι από μικρό θα μάθει πώς να στέκεται εις οίκον Κυρίου. Δεν μπορούμε να πιάσομε καρέκλα για το παιδάκι. Όχι. Θα έχομε από κείνα τα σκαμνάκια, τα πτυσσόμενα. Θα το παίρνομε πάντα μαζί μας, όταν έχομε τα παιδιά μας και πηγαίνομε στην Εκκλησία. Θα ανοίγομε το σκαμνάκι και το παιδί θα κάθεται μπροστά μας. Ούτε στασίδι, ούτε καρέκλα. Αυτά είναι για κάποιον μεγάλο.
Σημειώσατε δε ότι, όπως και σήμερα, στην αρχαία Εκκλησία, σε κάποια σημεία της Θείας Λειτουργίας ο λαός εκάθητο. Γι΄αυτό έχομε και τα παραγγέλματα: «Ὀρθοί. -Τελεία-. Μεταλαβόντες τῶν θείων καί ἀχράντων Μυστηρίων…». Δηλαδή, «τώρα σηκωθείτε». Γιατί όσο να κοινωνήσουν όλοι, οι άλλοι περίμεναν. Και βέβαια μπορούσαν να καθίσουν. Και έτσι θα περνούσε πολλή ώρα. Εκάθηντο. Γύριζε ο καθένας στη θέση του και εκάθητο. Τώρα τελειώσαν όλοι. «Ὀρθοί – δηλαδή, «τώρα όρθιοι»-. Μεταλαβόντες…». Αλλά το λέμε εμείς: «Ὀρθοί μεταλαβόντες…». Και αλλάζομε το νόημα της φράσεως. Όρθιοι λοιπόν. Εκείνοι που μεταλάβανε να σηκωθούν, διότι θα συνεχίσομε ό,τι είχαμε προηγουμένως κατά τη Θεία Λειτουργία.
Ώστε λοιπόν «τά παιδία προσλαμβάνεσθε αἱ μητέρες». Να τα κρατάτε κοντά σας τα παιδιά. «Καί μετά τοῦτο μεταλαμβανέτω ὁ ἐπίσκοπος, ἔπειτα οἱ πρεσβύτεροι – εδώ, σειρά πώς θα κοινωνήσει ο λαός, όλοι- καί οἱ διάκονοι καί οἱ ὑποδιάκονοι καί οἱ ἀναγνῶσται, καί οἱ ψάλται καί οἱ ἀσκηταί, καί ἐν ταῖς γυναιξίν, αἱ διάκονοι καί αἱ παρθένοι καί αἱ χῆραι – μια διαφοροποίηση της τάξεως των γυναικών-· εἶτα τά παιδία– ύστερα τα παιδιά-, καί τότε πᾶς ὁ λαός κατά τάξιν μετά αἰδοῦς καί εὐλαβείας– να κοινωνήσουν όλοι με τάξη, με σεβασμό, με ντροπή, με ευλάβεια- ἄνευ θορύβου». Είδατε; Μάλιστα τέτοιες μέρες, δόξα τω Θεώ, δεν το έχομε εμείς εδώ, έχετε πάρει αρκετή αγωγή από δω, δόξα τω Θεώ, δείτε στους ναούς, όχι της Λαρίσης, κάθε πόλεως, μόλις πει το «Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως…» τρέχουν όλοι- μπουλούκι!- μπροστά εδώ στον σολέα για να κοινωνήσουν. Και ο ένας σπρώχνεται με τον άλλον. Ήμουνα λαϊκός, όταν κάποτε μία κυρία, όταν έκανε ο ιερεύς παρατήρηση να μην είναι μπουλούκι, ακούστε τι λέει μία κυρία σε μίαν άλλη κυρία δίπλα της: «Ο σιχαμένος -ο ιερεύς!-· ο σιχαμένος με σύγχυσε!». Επειδή είπε ο άνθρωπος να μην είναι μπουλούκια. Αλλά να είναι σε μία σειρά. Είδατε, παρακαλώ; Αποκαλεί τον ιερέα, απ’ το χέρι του οποίου θα κοινωνήσει, τον αποκαλεί «σιχαμένον». «Ταῦτα περί τῆς μυστικῆς λατρείας- συνεχίζει ο άγιος Κλήμης- διατασσόμεθα ἡμεῖς οἱ ἀπόστολοι».
Όλα τα πιο πάνω εκφράζουν την αποστολική διαταγή, επιταγή που γράφει ο Απόστολος Παύλος και είναι: «Πάντα εὐσχημόνως καί κατά τάξιν γινέσθω». Όλα να γίνονται ευσχήμονα, όχι άσχημα, αλλά ευσχήμονα, δηλαδή να έχουν καλό σχήμα. Γιατί «άσχημο» τι θα πει; Δεν έχει καλό σχήμα. «Καί κατά τάξιν γινέσθω». «Και να γίνονται όλα με τάξη». «Οὐ γάρ ἐστίν ἀκαταστασίας ὁ Θεός, ἀλλά εἰρήνης», γράφει στην Α΄Κορινθίους ο Απόστολος Παύλος στο 14ο κεφάλαιο. Ότι ο Θεός δεν είναι Θεός ακαταστασίας, αλλά ειρήνης. Και πρέπει να συμμορφωθούμε κι εμείς έτσι να κινούμεθα.
Όμως δεν εξαντλείται η καλή μας αναστροφή εις τον χώρο του ναού με την ευλάβεια. Χρειάζεται και η ζωντανή μας συμμετοχή στη Θεία λατρεία. Ο ανελλιπής εκκλησιασμός μας. Αυτή η καημένη η γυναικούλα, η καμπουριασμένη, αν δεν πήγαινε εκείνο το Σάββατο, θα την έκανε καλά ο Κύριος; Πήγαινε όμως ανελλιπώς κάθε Σάββατο. Και κάποιο Σάββατο την ετίμησε ο Κύριος και την έκανε καλά. Αυτήν τη συγκύπτουσα γυναίκα. Και πρέπει να έχομε ανελλιπή εκκλησιασμό. Όχι μία Κυριακή να πηγαίνομε και μία Κυριακή να μην πηγαίνομε.Ανήκει δε ως καθήκον εις τα δικαιώματα του Θεού. Και τούτο γιατί ο σκοπός του εκκλησιασμού είναι η «θεραπεία τοῦ θείου», δηλαδή όταν λέμε «θεραπεία» εννοούμε λατρεία, δηλαδή, Θεία Λειτουργία. Γι΄αυτό γράφει ο Απόστολος Παύλος: «Μή ἐγκαταλιπόντες τήν ἐπισυναγωγήν ἑαυτῶν- «ἐπισυναγωγή» είναι αυτή η συγκέντρωσις. Μην αφήνομε την συγκέντρωση αυτή- καθώς ἔθος τισίν – «όπως είναι συνήθεια», λέει, «σε μερικούς. Μια να πηγαίνουν και μια να μην πηγαίνουν»– ἀλλά παρακαλοῦντες καὶ τοσούτῳ μᾶλλον, ὅσῳ βλέπετε ἐγγίζουσαν τὴν ἡμέραν». Ποια «ἡμέρα»; Το τέλος της Ιστορίας. Πλησιάζει, ὁ Κύριος ἐγγύς. Πότε θα συνέλθομε; Η συγκύπτουσα, παρά τη σωματική της ταλαιπωρία, όπως είπαμε, δεν αμελούσε να φοιτά ανελλιπώς εις την συναγωγήν. Γι’ αυτό και την ετίμησε βέβαια ο Κύριος.
Ακόμη η παρουσία μας στη λατρεία να είναι παρουσία αγαθής καρδίας, γεμάτη από πίστη και αγάπη προς τον Θεόν και τους γύρω μας εκκλησιαζομένους. Να μη λέμε ότι «με ενοχλεί ο άλλος». Γιατί; «Γιατί έτσι μ’ αρέσει εμένα. Να λέω ότι μ’ ενοχλεί ο άλλος». Όχι, αγαπητοί μου! «Ἒχοντες οὖν ἀδελφοί – λέει στην προς Εβραίους ο Απόστολος- ἱερέα μέγαν ἐπί τόν οἶκον τοῦ Θεοῦ, προσερχώμεθα –ας προσερχόμεθα- μετά ἀληθινῆς καρδίας, ἐν πληροφορίᾳ πίστεως, ἐρραντισμένοι τὰς καρδίας ἀπὸ συνειδήσεως πονηρᾶς· καί κατανοῶμεν ἀλλήλους εἰς παροξυσμόν ἀγάπης καί καλῶν ἔργων». «Παροξυσμός;». Λέμε: «Αυτός έχει παροξυσμό πυρετού». Κάτι πολύ θερμό. Εδώ έχομε τον παροξυσμό της αγάπης. Κάτι πολύ ζεστό. Εκεί, στη θεία λατρεία. Αυτό και το σημαντικότατο: Προσφέρεται ο Αμνός του Θεού. Μόνον αυτό, μόνον αυτό, αν κατανοήσομε τι είναι αυτό που κοινωνούμε, τι είναι αυτό που τελεσιουργείται, θα πρέπει να είμεθα ιστάμενοι μετά φόβου και τρόμου μέσα εις τον ναόν του Θεού.
«Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς –λέει ο Απόστολος Παύλος-, ἀδελφοί δια τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ Θεοῦ, παραστῆσαι τά σώματα ὑμῶν θυσίαν ζῶσαν– τα σώματά σας. Σαν να μπαίνει το κάθε σώμα επάνω σε μία εσχάρα, προκειμένου να θυσιασθεί. Τα σώματα-ἁγίαν, εὐάρεστον τῷ Θεῷ, τήν λογικήν λατρείαν ὑμῶν». Όταν ταυτόχρονα κι εγώ ο ίδιος προσφέρομαι, όπως προσφέρεται ο Χριστός, για τη σωτηρίαν του λαού Του. Δηλαδή μία συμμετοχή, μία πραγματική συμμετοχή. Αν μάθομε τι σημαίνει αυτό, ότι έχομε πραγματικά το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Όχι εικονικά, όχι μεταφορικά, όχι συμβολικά, αλλά πραγματικά, τότε όντως συγκλονιζόμαστε.
Να ευχαριστούμε πάντα τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν, πάντοτε, όταν κατανοούμε όλα αυτά τα πράγματα. Να ευχαριστούμε όταν κοινωνούμε, προσέξτε, και την Υπεραγίαν Θεοτόκον, η οποία έδωσε το σώμα της στον Υιόν της, το οποίο σώμα κοινωνούμε εμείς. Η Παναγία Του το έδωσε, Του το εδάνεισε. Ας μην εξηγήσω πιο πολύ, γιατί το εδάνεισε. Θα αργήσομε πολύ. Και πρέπει λοιπόν να ευχαριστήσομε και την Υπεραγίαν Θεοτόκον. Γι΄αυτό και το μυστήριον της Θείας Κοινωνίας, λέγεται: «το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας».
Αγαπητοί, η συναγωγή που ο Κύριος βρέθηκε, υπέστη μία βαθιά τομή. Εκείνοι που δέχτηκαν την ευεργεσία και χάρηκαν με την παρουσία του Κυρίου και εκείνοι που φθόνησαν και αντιστάθηκαν στην παρουσία του Κυρίου. Έτσι πάντα γίνεται. Δυστυχώς, έτσι πάντα γίνεται. Η παρουσία του Κυρίου δημιουργεί δύο στρατόπεδα. Των δικών Του ανθρώπων και των εχθρών Του. Και πολλές φορές συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο της λατρείας, μέσα στον ναό. Γι΄αυτό «ὁ καιρός -λέει ο Απόστολος Πέτρος στην Α΄του επιστολή- τοῦ ἄρξασθαι τό κρίμα ἀπό τοῦ οἴκου τοῦ Θεοῦ· εἰ δέ πρῶτον ἀφ’ ἡμῶν– εάν από μας αρχίζει–, τί τό τέλος τῶν ἀπειθούντων τῷ τοῦ Θεοῦ εὐαγγελίῳ; –Τι θα γίνουν εκείνοι οι οποίοι απειθούν στο Ευαγγέλιο του Θεού; Αν αρχίζει το κρίμα, η καταδίκη, από μας;».
Έτσι, ας μάθομε, επαναλαμβάνω, όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος, «πῶς δεῖ ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἀναστρέφεσθαι». Να μάθομε. Είδατε; Να μάθομε. Πώς πρέπει να συμπεριφερόμεθα μέσα εις τους χώρους της λατρείας του Θεού. Αμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
- http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_695.mp3
Please wait while flipbook is loading. For more related info, FAQs and issues please refer to DearFlip WordPress Flipbook Plugin Help documentation.