ΚΥΡΙΑΚΗ της Αποκρεώ (23/2/2025)
Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ
Α΄προς Κορινθίους επιστολή, κεφ. Η΄8-13 και Θ΄1-2
Κεφ.Η΄ 8 Bρῶμα δὲ ἡμᾶς οὐ παρίστησι τῷ Θεῷ· οὔτε γὰρ ἐὰν φάγωμεν περισσεύωμεν, οὔτε ἐὰν μὴ φάγωμεν ὑστερούμεθα. 9 Βλέπετε δὲ μήπως ἡ ἐξουσία ὑμῶν αὕτη πρόσκομμα γένηται τοῖς ἀσθενοῦσιν. 10 Ἐὰν γάρ τις ἴδῃ σε, τὸν ἔχοντα γνῶσιν, ἐν εἰδωλείῳ κατακείμενον, οὐχὶ ἡ συνείδησις αὐτοῦ ἀσθενοῦς ὄντος οἰκοδομηθήσεται εἰς τὸ τὰ εἰδωλόθυτα ἐσθίειν; 11 Καὶ ἀπολεῖται ὁ ἀσθενῶν ἀδελφὸς ἐπὶ τῇ σῇ γνώσει, δι᾿ ὃν Χριστὸς ἀπέθανεν. 12 Οὕτω δὲ ἁμαρτάνοντες εἰς τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τύπτοντες αὐτῶν τὴν συνείδησιν ἀσθενοῦσαν εἰς Χριστὸν ἁμαρτάνετε. 13 διόπερ εἰ βρῶμα σκανδαλίζει τὸν ἀδελφόν μου, οὐ μὴ φάγω κρέα εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω.
Κεφ. Θ´ Οὐκ εἰμὶ ἀπόστολος; οὐκ εἰμὶ ἐλεύθερος; Οὐχὶ ᾿Ιησοῦν Χριστὸν τὸν Κύριον ἡμῶν ἑώρακα; οὐ τὸ ἔργον μου ὑμεῖς ἐστε ἐν Κυρίῳ; 2 Εἰ ἄλλοις οὐκ εἰμὶ ἀπόστολος, ἀλλά γε ὑμῖν εἰμι· ἡ γὰρ σφραγὶς τῆς ἐμῆς ἀποστολῆς ὑμεῖς ἐστε ἐν Κυρίῳ.
Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παν. Τρεμπέλα
Κεφ. Η΄ 8 Ενώ λοιπόν ο ασθενής αδελφός βλάπτεται, και εσύ δεν έχεις να κερδίσεις τίποτε από το φαγητό αυτό. Δεν είναι το φαγητό που μας παρουσιάζει ευάρεστους στον Θεό· διότι ούτε εάν φάμε, προκόπτουμε και προοδεύουμε στην αρετή, ούτε εάν δεν φάμε, υστερούμε και μένουμε πίσω σε αυτήν. 9 Προσέχετε όμως μήπως το δικαίωμα αυτό που έχετε να τρώτε από όλα, ακόμη και τα ειδωλόθυτα, γίνει αιτία να αμαρτήσουν οι αδελφοί σας, που είναι αδύναμοι στην πίστη. 10 Και είναι επόμενο να βλαφτούν σοβαρά οι αδύναμοι αδελφοί· διότι, εάν κανείς από αυτούς δει εσένα που έχεις την ορθή γνώση να κάθεσαι στο τραπέζι κάποιου ναού των ειδώλων, δεν θα παρασυρθεί και δεν θα παγιωθεί η συνείδησή του στο να τρώει τα ειδωλόθυτα ως κάτι ιερό και άξιο ευλαβείας, αφού αυτός είναι ασθενής. 11Και θα χαθεί παρασυρόμενος στην ειδωλολατρία ο αδελφός σου που είναι αδύνατος πνευματικά, εξαιτίας της δικής σου γνώσεως. Αλλά για τη σωτηρία του αδελφού σου αυτού ο Χριστός θυσίασε τη ζωή Του. 12 Και έτσι διαπράττετε αμάρτημα, από το οποίο βλάπτονται πολύ οι αδελφοί, και για τον λόγο αυτόν αποτελεί αμάρτημα προς τους αδελφούς. Και πληγώνετε έτσι και χτυπάτε σκληρά τη συνείδησή τους, η οποία είναι ασθενική και αδύνατη. Αλλά υποπίπτετε συγχρόνως και σε αμάρτημα που αναφέρεται στον ίδιο τον Χριστό, ο οποίος πέθανε για να σώσει τους αδελφούς αυτούς. 13 Γι’ αυτό λοιπόν, εάν αυτό που τρώω γίνεται αιτία σκανδάλου και αμαρτίας στον αδελφό μου, δεν θα φάω ποτέ οποιοδήποτε είδος κρεάτων, για να μην σκανδαλίσω τον αδελφό μου. Και έρχομαι τώρα να σaς δείξω ότι για τους αδύνατους αδελφούς έκανα και εξακολουθώ να κάνω θυσίες των δικαιωμάτων μου.
Κεφ. Θ΄ 1 Δεν είμαι Απόστολος με ίσα δικαιώματα με τους άλλους Αποστόλους; Δεν είμαι ελεύθερος, όπως όλοι οι Χριστιανοί; Δεν είδα τον Ιησού Χριστό τον Κύριό μας; Και δεν είστε εσείς το έργο που με τη βοήθεια του Κυρίου επιτέλεσα; 2 Εάν για άλλους δεν είμαι Απόστολος, τουλάχιστον όμως για σας είμαι Απόστολος· διότι η σφραγίδα με την οποία πιστοποιείται επίσημα το αποστολικό μου αξίωμα, με τη χάρη του Κυρίου, είστε εσείς, τους οποίους εγώ οδήγησα στον Χριστό.
Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ
Κατά Ματθαίον, κεφ. ΚΕ΄, εδάφια 31-46
31Ὃταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ᾿ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, 32 καὶ συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων,33 καὶ στήσει τὰ μὲν πρόβατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τὰ δὲ ἐρίφια ἐξ εὐωνύμων. 34Τότε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺς τοῖς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ· δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου. 35 Ἐπείνασα γάρ, καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με,36 γυμνός, καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με. 37Τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ οἱ δίκαιοι λέγοντες· κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα καὶ ἐθρέψαμεν, ἢ διψῶντα καὶ ἐποτίσαμεν; 38 Πότε δέ σε εἴδομεν ξένον καὶ συνηγάγομεν, ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν; 39 Πότε δέ σε εἴδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ, καὶ ἤλθομεν πρός σε; 40 Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ βασιλεὺς ἐρεῖ αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε.
41 Τότε ἐρεῖ καὶ τοῖς ἐξ εὐωνύμων· πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ. 42 Ἐπείνασα γάρ, καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ οὐκ ἐποτίσατέ με, 43 ξένος ἤμην, καὶ οὐ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ οὐ περιεβάλετέ με, ἀσθενὴς καὶ ἐν φυλακῇ, καὶ οὐκ ἐπεσκέψασθέ με. 44 Τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ καὶ αὐτοὶ λέγοντες· Κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα ἢ διψῶντα ἢ ξένον ἢ γυμνὸν ἢ ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ, καὶ οὐ διηκονήσαμέν σοι; 45 Τότε ἀποκριθήσεται αὐτοῖς λέγων· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾿ ὅσον οὐκ ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, οὐδὲ ἐμοὶ ἐποιήσατε. 46 Καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον.
Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παν. Τρεμπέλα
31 Όταν λοιπόν έλθει ο Υιός του ανθρώπου με τη δόξα Του και μαζί Του όλοι οι άγιοι άγγελοι, τότε θα καθίσει σε θρόνο ένδοξο και λαμπρό. 32 Και θα συναχθούν μπροστά Του όλα τα έθνη, όλοι δηλαδή οι άνθρωποι που έζησαν απ’ την αρχή της δημιουργίας μέχρι το τέλος του κόσμου. Και θα τους χωρίσει τον ένα από τον άλλο, όπως ο βοσκός χωρίζει τα πρόβατα από τα γίδια. 33 Και θα τοποθετήσει τους δικαίους, που είναι ήμεροι σαν τα πρόβατα, στα δεξιά Του˙ ενώ τους αμαρτωλούς, που είναι ατίθασοι και άτακτοι σαν τα γίδια, θα τους βάλει στα αριστερά Του. 34 Τότε θα πει ο βασιλιάς σε εκείνους που θα είναι στα δεξιά Του: «Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε τη βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος. 35 Σας ανήκει λοιπόν η κληρονομιά αυτή˙ διότι πείνασα και μου δώσατε να φάω, ήμουν διψασμένος και μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και δεν είχα πού να μείνω και με περιμαζέψατε στο σπίτι σας, 36 ήμουν γυμνός και με ντύσατε, αρρώστησα και με επισκεφθήκατε, ήμουν μέσα στη φυλακή και ήλθατε να με δείτε και να με παρηγορήσετε». 37 Τότε θα Του αποκριθούν οι δίκαιοι: «Κύριε, πότε Σε είδαμε πεινασμένο και Σε θρέψαμε, ή διψασμένο και Σου δώσαμε να πιεις; 38 Και πότε Σε είδαμε ξένο και Σε περιμαζέψαμε, ή γυμνό και Σε ντύσαμε; 39 Και πότε Σε είδαμε άρρωστο ή φυλακισμένο και ήλθαμε να Σε επισκεφθούμε;».40 Τότε θα τους αποκριθεί ο βασιλιάς: «Αληθινά σας λέω ότι καθετί που κάνετε σ’ έναν από τους φτωχούς αυτούς αδελφούς μου που φαίνονται άσημοι και πολύ μικροί, το κάνατε σε μένα».
41 Τότε θα πει και σε κείνους που θα είναι στα αριστερά Του: «Εσείς που από τα έργα σας γίνατε καταραμένοι, φύγετε μακριά από μένα στο πυρ το αιώνιο, που έχει ετοιμαστεί για τον διάβολο και τους αγγέλους του. 42 Διότι πείνασα και δεν μου δώσατε να φάω, δίψασα και δεν μου δώσατε να πιω, 43 ήμουν ξένος και δεν με περιμαζέψατε να με φιλοξενήσετε, ήμουν γυμνός και δεν με ντύσατε, ήμουν άρρωστος και μέσα στη φυλακή και δεν με επισκεφθήκατε». 44 Τότε θα Του αποκριθούν κι αυτοί: «Κύριε, πότε Σε είδαμε να πεινάς ή να διψάς ή να είσαι ξένος ή γυμνός ή άρρωστος ή φυλακισμένος, και δεν Σε υπηρετήσαμε;». 45 Τότε θα τους αποκριθεί: «Αληθινά σας λέω, καθετί που δεν κάνατε σ’ έναν απ’ αυτούς που ο κόσμος θεωρούσε πολύ μικρούς, ούτε σε μένα το κάνατε. 46 Και θα οδηγηθούν αυτοί σε κόλαση που δεν θα έχει τέλος, αλλά θα είναι αιώνια˙ ενώ οι δίκαιοι θα πάνε για να απολαύσουν ζωή αιώνια».
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ [:Α΄Κορ. 8,8- 9,2]
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
«Βρῶμα δὲ ἡμᾶς οὐ παρίστησι τῷ Θεῷ· οὔτε γὰρ ἐὰν φάγωμεν περισσεύωμεν, οὔτε ἐὰν μὴ φάγωμεν ὑστερούμεθα(:Δεν είναι το φαγητό που μας παρουσιάζει ευάρεστους στον Θεό· διότι ούτε εάν φάμε προκόπτουμε και προοδεύουμε στην αρετή, ούτε εάν δεν φάμε, υστερούμε και μένουμε πίσω σε αυτήν)»[Α΄Κορ.8,8].
Βλέπεις πως πάλι περιόρισε την αλαζονεία τους; Διότι, αφού είπε ότι «έχουμε γνώση όλοι και όχι μόνο εκείνοι, και ότι κανείς τίποτε δεν γνωρίζει όπως πρέπει να το γνωρίζει και ότι η γνώση καθιστά τον άνθρωπο αλαζόνα», κατόπιν, αφού τους παρηγόρησε και τους είπε ότι όλοι δεν κατέχουν τη γνώση και ότι αυτοί μολύνονται εξαιτίας της αδυναμίας τους, για να μη λένε εκείνοι: «Και τι μας ενδιαφέρει, αν όλοι δεν κατέχουν τη γνώση; Γιατί δεν έχει γνώση ο τάδε; Γιατί να είναι ασθενής στην πίστη;». Για να μην προβάλλουν αυτά τα επιχειρήματα λοιπόν, δεν προχώρησε ευθέως να τονίσει σαφώς ότι πρέπει κανείς να απέχει από τα ειδωλόθυτα, για να μη βλάψει εκείνον που είναι ασθενής ως προς την πίστη, αλλά αφού ανέφερε ακροθιγώς αυτό μόνο, κατά πρώτον αναφέρει κάτι ανώτερο από αυτό.
Ποιο λοιπόν είναι αυτό; Ότι και αν ακόμη δεν βλαπτόταν κανείς και ούτε υπήρχε ο κίνδυνος παρεξηγήσεως του πλησίον, ούτε τότε θα έπρεπε να κάνει κανείς αυτό. Αυτό όμως θα ήταν ματαιοπονία· διότι εκείνος ο οποίος άκουσε να βλάπτεται μεν άλλος, ο ίδιος όμως έχει κέρδος, δεν απέχει από κάτι, αλλά απέχει μάλλον τότε, όταν μάθει ότι ο ίδιος δεν έχει καμία ωφέλεια από το πράγμα. Για τον λόγο αυτόν, θέτει αυτό πρώτο λέγοντας: «Βρῶμα δὲ ἡμᾶς οὐ παρίστησι τῷ Θεῷ(:Δεν είναι το φαγητό που μας παρουσιάζει ευάρεστους στο Θεό)». Είδες πώς εξευτελίζει αυτό, το οποίο φαινόταν ότι προερχόταν από τέλεια γνώση; «Οὔτε γὰρ ἐὰν φάγωμεν περισσεύωμεν(:Διότι ούτε εάν φάμε, προκόπτουμε και προοδεύουμε στην αρετή)», δηλαδή δεν προοδεύουμε κατά Θεόν με το να κάνουμε κάτι καλό και μέγα· «οὔτε ἐὰν μὴ φάγωμεν ὑστερούμεθα (:ούτε εάν δεν φάμε υστερούμε και μένουμε πίσω σε αυτήν)», δηλαδή δεν υστερούμε σε τίποτε.
Έως εδώ λοιπόν απέδειξε ότι αυτό δεν είναι τίποτε και περιττό· διότι ό,τι ούτε ωφελεί με το να γίνεται, ούτε βλάπτει, αν δε γίνεται, αυτό είναι περιττό· στη συνέχεια όμως αποκαλύπτει και όλη τη βλάβη του πράγματος. Τώρα όμως αναφέρει τη βλάβη που γίνεται στους αδελφούς· διότι λέγει: «Βλέπετε δὲ μήπως ἡ ἐξουσία ὑμῶν αὕτη πρόσκομμα γένηται τοῖς ἀσθενοῦσιν(:Προσέχετε όμως μήπως το δικαίωμα αυτό που έχετε να τρώτε από όλα, ακόμη και τα ειδωλόθυτα, γίνει αιτία να αμαρτήσουν οι αδελφοί σας, που είναι αδύναμοι στην πίστη)»[Α΄Κορ.8,9]. Δεν είπε ότι «η ελευθερία σας γίνεται εμπόδιο», ούτε εξέφρασε σαφή γνώμη, για να μην τους καταστήσει περισσότερο αδίστακτους· αλλά τι είπε; «Προσέχετε», προσπαθώντας να τους εμπνεύσει φόβο και δισταγμό και να τους φέρει να αρνηθούν να κάνουν αυτό. Και δεν είπε «αυτή η γνώση σας», το οποίο θα ήταν μάλλον εγκώμιο, ούτε είπε: «αυτή η τελειότητά σας» αλλά «το ελεύθερο δικαίωμα που έχετε», το οποίο θεωρούνταν ότι είναι μάλλον χαρακτηριστικό απερισκεψίας και αυθάδειας και αλαζονείας.
Και δεν είπε «στους αδελφούς», αλλά «στους ασθενείς κατά την πίστη αδελφούς», αυξάνοντας την κατηγορία ότι δεν σκέπτονται ούτε τους ασθενείς στην πίστη, και μάλιστα αδελφούς. «Έστω λοιπόν· δεν διορθώνεις, ούτε εγείρεις· γιατί αντιθέτως και υπονομεύεις και συντελείς σε παραπτώματα, ενώ έπρεπε να βοηθάς; Αλλά δεν θέλεις να κάνεις αυτό; Ούτε να καταστρέφεις λοιπόν. Εάν μεν ήταν πονηρός θα χρειαζόταν κόλαση, εφόσον όμως είναι ασθενής χρειάζεται θεραπεία. Τώρα μάλιστα δεν είναι μόνο ασθενής αλλά και αδελφός».
«Ἐὰν γάρ τις ἴδῃ σε, τὸν ἔχοντα γνῶσιν, ἐν εἰδωλείῳ κατακείμενον, οὐχὶ ἡ συνείδησις αὐτοῦ ἀσθενοῦς ὄντος οἰκοδομηθήσεται εἰς τὸ τὰ εἰδωλόθυτα ἐσθίειν;(: Και είναι επόμενο να βλαφτούν σοβαρά οι αδύναμοι αδελφοί· διότι, εάν κανείς από αυτούς δει εσένα που έχεις την ορθή γνώση να κάθεσαι στο τραπέζι κάποιου ναού των ειδώλων, δεν θα παρασυρθεί και δεν θα παγιωθεί η συνείδησή του στο να τρώει τα ειδωλόθυτα ως κάτι ιερό και άξιο ευλαβείας, αφού αυτός είναι ασθενής)»[Α΄Κορ.8,10].Αφού είπε: «Προσέχετε μήπως η ελευθερία σας αυτή γίνει εμπόδιο», λέγει πώς και με ποιον τρόπο γίνεται. Και θέτει παντού την ασθένεια, για να μη φανεί ότι η βλάβη προέρχεται από τη φύση του πράγματος και φανούν φοβεροί οι δαίμονες. «Τώρα μεν», λέγει, «είναι πολύ πλησίον στο να εγκαταλείψει αυτός ο αδελφός σου εντελώς τα είδωλα· επειδή όμως βλέπει εσένα να εισέρχεσαι στον ναό ειδώλων με ευχαρίστηση, το εκλαμβάνει ως παραίνεση και μένει και ο ίδιος εκεί». Ώστε η επιβουλή δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της ασθένειας εκείνου αλλά και της δικής σου άκαιρης συμπεριφοράς· διότι εσύ τον κάνεις ασθενέστερο.
«Καὶ ἀπολεῖται ὁ ἀσθενῶν ἀδελφὸς ἐπὶ τῇ σῇ γνώσει, δι᾿ ὃν Χριστὸς ἀπέθανεν(:Και θα χαθεί παρασυρόμενος στην ειδωλολατρία ο αδελφός σου που είναι αδύνατος πνευματικά, εξαιτίας της δικής σου γνώσεως. Αλλά για τη σωτηρία του αδελφού σου αυτού ο Χριστός θυσίασε τη ζωή Του)»[Α΄Κορ.8,11]. Δηλαδή δύο είναι αυτά, εξαιτίας των οποίων δεν είναι δυνατόν να συγχωρηθείς για τη βλάβη αυτήν, το ότι είναι ασθενής στην πίστη και το ότι είναι αδελφός· μάλλον υπάρχει και τρίτο, που είναι και το φοβερότερο όλων. Ποιο λοιπόν είναι αυτό; Ότι ο Χριστός δέχθηκε ακόμη και να πεθάνει υπέρ αυτού, εσύ όμως δεν ανέχεσαι ούτε συγκατάβαση να δείξεις σε αυτόν. Για τον λόγο αυτόν λοιπόν και υπενθυμίζει τον τέλειο, ποιος ήταν και ο ίδιος προηγουμένως, και ότι και υπέρ αυτού πέθανε.
Και δεν είπε: «για τον οποίο έπρεπε ακόμη και να πεθάνεις», αλλά είπε αυτό που ήταν πολύ μεγαλύτερο, ότι και ο ίδιος ο Χριστός πέθανε γι΄αυτόν. «Επομένως, ο μεν Κύριός σου δέχθηκε να πεθάνει υπέρ αυτού, εσύ όμως τόσο πολύ δεν τον σκέπτεσαι, ώστε να μην απομακρύνεσαι ούτε από μολυσμένη τράπεζα χάριν αυτού· και μετά τη σωτηρία του, η οποία με τέτοιο τρόπο του δόθηκε, τον αφήνεις να χαθεί, και το φοβερότερο, εξαιτίας του φαγητού;»· διότι δεν είπε «εξαιτίας της τελειότητάς σου», ούτε «εξαιτίας της γνώσεώς σου», αλλά «εξαιτίας του φαγητού σου». Ώστε τέσσερα είναι τα εγκλήματά σου και μάλιστα πάρα πολύ μεγάλα, ότι είναι αδελφός σου, ότι είναι ασθενής στην πίστη, και ότι ο Χριστός τόσο ενδιαφέρθηκε γι΄αυτόν, ώστε και να πεθάνει υπέρ αυτού, και ότι πέραν όλων αυτών χάνεται εξαιτίας του φαγητού.
«Οὕτω δὲ ἁμαρτάνοντες εἰς τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τύπτοντες αὐτῶν τὴν συνείδησιν ἀσθενοῦσαν εἰς Χριστὸν ἁμαρτάνετε(:Και έτσι διαπράττετε αμάρτημα, από το οποίο βλάπτονται πολύ οι αδελφοί, και για τον λόγο αυτόν αποτελεί αμάρτημα προς τους αδελφούς. Και πληγώνετε έτσι και χτυπάτε σκληρά τη συνείδησή τους, η οποία είναι ασθενική και αδύνατη. Αλλά υποπίπτετε συγχρόνως και σε αμάρτημα που αναφέρεται στον ίδιο τον Χριστό, ο οποίος πέθανε για να σώσει τους αδελφούς αυτούς)»[Α΄Κορ.8,12]. Βλέπεις ότι σιγά σιγά ανήγαγε το αμάρτημα στην ίδια την κορυφή της παρανομίας;
Και πάλι υπενθυμίζει την ασθένεια των Κορινθίων προς τους οποίους απευθύνεται. Αυτό δηλαδή που νόμιζαν εκείνοι ότι είναι υπέρ αυτών, τούτο το στρέφει από παντού κατά της κεφαλής τους. Και δεν είπε «σκανδαλίζοντας», αλλά «πληγώνοντας», ώστε με την έμφαση της λέξεως να δείξει την ωμότητα· διότι τι σκληρότερο θα ήταν δυνατόν να υπάρξει από έναν άνθρωπο, ο οποίος χτυπά έναν ασθενή; Διότι ο σκανδαλισμός είναι το φοβερότερο από κάθε χτύπημα· ως γνωστόν, αυτός πολλές φορές προκάλεσε ακόμη και θάνατο. Και πώς αμαρτάνει απέναντι στον Χριστό; Πρώτον, με το να θεωρεί δικά του όσα ανήκουν στους δούλους Του· δεύτερον με το ότι όσοι πληγώνονται, το αποδίδουν στο σώμα και στο μέλος Αυτού· τρίτον, ότι το έργο Του, το οποίο οικοδόμησε με τη δική Του θυσία, αυτό το καταστρέφουν με την πλεονεξία τους.
«Διόπερ εἰ βρῶμα σκανδαλίζει τὸν ἀδελφόν μου, οὐ μὴ φάγω κρέα εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω(:Γι’ αυτό λοιπόν, εάν αυτό που τρώω γίνεται αιτία σκανδάλου και αμαρτίας στον αδελφό μου, δεν θα φάω ποτέ οποιοδήποτε είδος κρεάτων, για να μη σκανδαλίσω τον αδελφό μου. Και έρχομαι τώρα να σας δείξω ότι για τους αδύνατους αδελφούς έκανα και εξακολουθώ να κάνω θυσίες των δικαιωμάτων μου)»[Α΄Κορ.8,13].Αυτό είναι χαρακτηριστικό διδασκάλου αρίστου, το να διαπαιδαγωγεί δια του εαυτού του όσα λέγει. Και δεν είπε: «είτε δικαίως είτε αδίκως», αλλά «καθ’ οιονδήποτε τρόπο». «Και δεν αναφέρω», λέγει, «ειδωλόθυτο, το οποίο μου απαγορεύεται και για άλλη αιτία· αλλά εάν σκανδαλίζει ακόμη και κάτι από όσα έχω το δικαίωμα και μου επιτρέπονται, θα αποφύγω και εκείνα· και όχι μόνο μία ή δύο ημέρες, αλλά σε όλη τη ζωή μου»· διότι λέγει: «δεν θα φάγω ποτέ κρέας». Και δεν είπε «για να μη συντελέσω στην απώλεια του αδελφού», αλλά απλώς «για να μη σκανδαλίσω». Δείχνει λοιπόν εσχάτη μωρία εκ μέρους μας, αυτά που είναι πολύ σημαντικά για τον Χριστό και είναι τέτοια, ώστε ακόμη και θάνατο να προτιμήσουμε γι’ αυτά, αυτά να τα θεωρούμε τόσο ευκαταφρόνητα ώστε ούτε από φαγητά να απέχουμε προς χάριν τους.
Αυτά θα ήσαν επίκαιρα να λέγονται όχι μόνο προς εκείνους, αλλά και προς εμάς, οι οποίοι καταφρονούμε τη σωτηρία των πλησίον και λέμε τους σατανικούς εκείνους λόγους. Διότι το να λέμε «τι με νοιάζει αν ο τάδε σκανδαλίζεται και ο τάδε χάνει τη σωτηρία του;». Ομοιάζει με την ωμότητα εκείνου(:του σατανά) και το μίσος του κατά του ανθρώπου. Κα τότε μεν ο σκανδαλισμός οφειλόταν στην αδυναμία των σκανδαλιζομένων, στην εποχή μας όμως δεν οφείλεται πλέον σε αυτήν· διότι είναι τέτοια τα αμαρτήματά μας, που σκανδαλίζουν και τους ισχυρούς. Όταν δηλαδή χτυπούμε και αρπάζουμε και δείχνουμε πλεονεξία και συμπεριφερόμαστε προς ελεύθερους ανθρώπους ως σε δούλους, ποιον δεν μπορούν αυτά να σκανδαλίσουν; Μην πεις ότι ο τάδε είναι υποδηματοποιός, ούτε ότι ο άλλος είναι βαφέας, ούτε ότι ο άλλος είναι χαλκουργός, αλλά σκέψου ότι είναι πιστός και αδελφός. Είμαστε μαθητές εκείνων των αλιέων, των τελωνών, των σκηνοποιών, Εκείνου που ανατράφηκε μέσα στην οικία ξυλουργού, την μνηστή του οποίου αξιώθηκε να έχει Μητέρα, Εκείνου που τοποθετήθηκε από τα σπάργανα επάνω σε φάτνη και δεν είχε πού να κλίνει την κεφαλή Του, Εκείνου που έκανε τόσες οδοιπορίες ώστε να είναι κατάκοπος από αυτές, Εκείνου που Τον έτρεφαν άλλοι.
Αυτά να σκέπτεσαι και να θεωρείς τιποτένια την ανθρώπινη αλαζονεία, αλλά και τον σκηνοποιό και εκείνον που μεταφέρεται επάνω σε όχημα και έχει μυρίους υπηρέτες και προχωρεί στην αγορά με μεγαλοπρέπεια να τον θεωρείς αδελφό, και μάλιστα περισσότερο αυτόν παρά εκείνον. Ορθώς ονομάζεται αδελφός εκείνος που ομοιάζει περισσότερο. Ποιος λοιπόν ομοιάζει με τους αλιείς; Εκείνος που τρέφεται από την καθημερινή εργασία του και δεν έχει δούλο, ούτε κατοικία, αλλά είναι σε όλα εσταυρωμένος ή εκείνος ο οποίος έχει τόση αλαζονεία και ενεργεί αντίθετα από τους νόμους του Θεού; Μη λοιπόν καταφρονείς τον αληθινό αδελφό σου, διότι αυτός είναι εγγύτερα προς την εικόνα των Αποστόλων.
«Αλλά», θα έλεγε κάποιος, «αυτός είναι έτσι όχι με τη θέλησή του, αλλά διότι πιέζεται από την ανάγκη· δεν το κάνει, διότι το θέλει». Από πού το γνωρίζεις αυτό; Δεν άκουσες το «Μὴ κρίνετε, ἵνα μὴ κριθῆτε(:Μην κρίνετε, για να μην κριθείτε)»;[Ματθ.7,1]. Για να μάθεις επίσης ότι ζει έτσι με τη θέλησή του, πλησίασε και δώσε μύρια χρυσά τάλαντα, και θα τον δεις να τα αποκρούει. Ώστε, εάν και δεν κληρονόμησε πλούτο από τους προγόνους του, εφόσον ενώ του είναι δυνατόν να λάβει, δεν τον δέχεται, ούτε τον προσθέτει σε όσα έχει, παρουσιάζει μέγιστο παράδειγμα περιφρονήσεως των χρημάτων. Και ο Ιωάννης ο γιος του Ζεβεδαίου ήταν υιός ενός πολύ φτωχού ανθρώπου, αλλά οπωσδήποτε δε θα ισχυριστούμε ότι η πενία του ήταν εξ ανάγκης. Όταν λοιπόν δεις κάποιον να καρφώνει καρφιά, να σφυροκοπεί τα σίδερα, να έχει μαυρισμένο το πρόσωπό του από την καπνιά του εργαστηρίου τους, μην τον περιφρονείς για τον λόγο αυτόν, αλλά για τον λόγο αυτόν ακριβώς να τον θαυμάζεις, διότι και ο Πέτρος φόρεσε ζώνη απλού εργάτη και έσυρε δίχτυα και αλίευε μετά την Ανάσταση του Κυρίου. Και τι αναφέρω τον Πέτρο; Ο ίδιος ο Παύλος μετά τα μύρια ταξίδια και τα τόσα θαύματα έμενε σε σκηνορραφείο και έραβε δέρματα, και οι άγγελοι τον σέβονταν και οι δαίμονες τον έτρεμαν· και δεν ντρεπόταν να λέγει: «Αὐτοὶ γινώσκετε ὅτι ταῖς χρείαις μου καὶ τοῖς οὖσι μετ᾿ ἐμοῦ ὑπηρέτησαν αἱ χεῖρες αὗται(:Εσείς οι ίδιοι γνωρίζετε ότι για τις ανάγκες τις δικές μου και για τις ανάγκες εκείνων που ήταν μαζί μου υπηρέτησαν τα ροζιασμένα αυτά χέρια)»[Πράξ.20,34]. Και τι λέγω ότι «δεν ντρεπόταν»; Αντιθέτως μάλιστα, καυχιόταν γι’ αυτό.
«Και ποιος είναι τώρα», θα έλεγε κάποιος, «όμοιος με τον Παύλο στην αρετή;». Και εγώ γνωρίζω ότι κανείς δεν είναι, αλλά για τον λόγο αυτόν δεν είναι άξιοι να περιφρονούνται όσοι υπάρχουν τώρα· διότι, εάν τον τιμάς για τον Χριστό, ακόμη και αν είναι ο έσχατος, είναι όμως πιστός, δικαιούται να τιμάται. Εάν δηλαδή έλθουν στρατηγός και απλός στρατιώτης, και οι δύο φίλοι του βασιλιά, και εσύ ανοίξεις την οικία σου και στους δύο, με ποιον φάνηκες περισσότερο ότι τιμάς τον βασιλέα; Είναι φανερό ότι τιμάς τον Χριστό με τον στρατιώτη· διότι ο μεν στρατηγός και χωρίς τη φιλία του βασιλιά είχε πολλά προσόντα ικανά να σε πείσουν να του αποδώσεις αυτήν την τιμή, ο δε στρατιώτης δεν είχε τίποτε άλλο παρά την φιλία του βασιλιά. Για τον λόγο αυτόν και ο Θεός μάς παρήγγειλε να καλούμε στα συμπόσια και τα δείπνα μας χωλούς και αναπήρους και όσους δεν μπορούν να μας τα ανταποδώσουν, διότι αυτές προπαντός είναι οι αγαθοεργίες που γίνονται για τον Θεό. Αν φιλοξενήσεις κάποιον μεγάλο και επιφανή, η πράξη σου δεν είναι εντελώς καθαρή ελεημοσύνη, αλλά πολλές φορές έχει μερίδιο και η κενοδοξία σου και η επιθυμία σου να ευεργετείς και γίνεσαι επιφανέστερος σε πολλούς χάρη σε εκείνον.
Θα μπορούσα λοιπόν να δείξω πολλούς, οι οποίοι περιποιούνται τους επισημότερους των αγίων, για να έχουν περισσότερη παρρησία στους άρχοντες χάρη σε εκείνους και για τον λόγο αυτόν να γίνονται χρησιμότεροι στις περιουσίες και τις οικίες τους. Και πολλές τέτοιες χάριτες ζητούν από τους αγίους εκείνους, πράγμα το οποίο καταστρέφει την ανταμοιβή της φιλοξενίας, εφόσον την προσφέρει με τέτοια κίνητρα. Και γιατί πρέπει να αναφέρω αυτό περί των αγίων; Διότι εκείνος ο οποίος ζητεί από τον Θεό εδώ την ανταμοιβή των κόπων του και ασκεί την αρετή για τα παρόντα, ελαττώνει τον μισθό του· εκείνος όμως ο οποίος ζητεί ολόκληρους τους στεφάνους εκεί, φαίνεται πολύ θαυμαστότερος, κατά το παράδειγμα εκείνου του Λαζάρου, που απολάμβανε όλα τα αγαθά εκεί, κατά το παράδειγμα των τριών παιδιών, οι οποίοι, ενώ επρόκειτο να ριφθούν στην κάμινο έλεγαν ότι «Ἔστι γὰρ Θεὸς ἡμῶν ἐν οὐρανοῖς, ᾧ ἡμεῖς λατρεύομεν, δυνατὸς ἐξελέσθαι ἡμᾶς ἐκ τῆς καμίνου τοῦ πυρὸς τῆς καιομένης, καὶ ἐκ τῶν χειρῶν σου, βασιλεῦ, ῥύσεται ἡμᾶς(:Διότι υπάρχει ο Θεός μας στους ουρανούς, τον Οποίο εμείς λατρεύουμε και ο Οποίος είναι δυνατός να μας περιφρουρήσει από την φλόγα της καμίνου της καιομένης και να μας γλυτώσει από τα χέρια σου· αλλά και αυτό εάν δεν γίνει, μάθε, βασιλιά μου, ότι εμείς τους θεούς σου δεν θα τους λατρεύσουμε, και το άγαλμα, το οποίον εσύ έστησες, δεν θα το προσκυνήσουμε)»[Δαν.3,17-18], κατά το παράδειγμα του Αβραάμ, ο οποίος έφερε τον υιό του στο όρος και τον θυσίασε, και αυτά δεν τα έκανε για κάποιον μισθό, αλλά θεωρώντας μία αμοιβή μέγιστη, την υπακοή στον Κύριο.
Αυτούς ας τους μιμούμαστε και εμείς· διότι έτσι θα έλθει σε εμάς άφθονη η ανταπόδοση των αγαθών, όταν με τέτοια αγαθά κίνητρα πράττουμε τα πάντα, οπότε θα επιτύχουμε λαμπρότερους στεφάνους· αυτούς είθε να τους επιτύχουμε όλοι εμείς με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο μαζί με τον Πατέρα και το άγιο Πνεύμα ανήκει η δόξα στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
ΟΜΙΛΙΑ ΚΑ΄(επιλεγμένο απόσπασμα)
«Οὐκ εἰμὶ ἀπόστολος; οὐκ εἰμὶ ἐλεύθερος; οὐχὶ Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν Κύριον ἡμῶν ἑώρακα; οὐ τὸ ἔργον μου ὑμεῖς ἐστε ἐν Κυρίῳ; (: Δεν είμαι απόστολος με ίσα δικαιώματα με τους άλλους αποστόλους; Δεν είμαι ελεύθερος όπως οι άλλοι χριστιανοί; Δεν είδα τον Ιησού Χριστό τον Κύριο μας; Και δεν είστε εσείς το έργο που με τη βοήθεια του Θεού επιτέλεσα;)»[Α΄Κορ.8,13].
Επειδή είπε ότι «εἰ βρῶμα σκανδαλίζει τὸν ἀδελφόν μου, οὐ μὴ φάγω κρέα εἰς τὸν αἰῶνα, ἵνα μὴ τὸν ἀδελφόν μου σκανδαλίσω(:εάν αυτό που τρώω γίνεται αιτία σκανδάλου και αμαρτίας για τον αδελφό μου, δεν θα φάω ποτέ οποιοδήποτε είδος κρέατος, για να μην σκανδαλίσω τον αδερφό μου)»[Α΄Κορ.8,13], πράγμα το οποίο δεν είχε μεν κάνει, υποσχόταν όμως ότι θα το έκανε, εάν παρίστατο ανάγκη, για να μη λέει κανείς ότι «κομπάζεις άσκοπα και φιλοσοφείς με τα λόγια και υπόσχεσαι με το στόμα μόνο, κάτι που είναι εύκολο και σε μένα και στον καθένα· εάν αυτά τα λες από την ψυχή σου, δείξε με τα έργα τι καταφρόνησες, για να μην σκανδαλίσεις τον αδελφό σου», για τούτο αναγκάζεται στη συνέχεια να προχωρήσει στην απόδειξη αυτών που έλεγε και να δείξει ότι απείχε ακόμη και από όσα επιτρέπονταν, προκειμένου να μην προκαλέσει σκανδαλισμό, αν και κανείς νόμος δεν τον εξανάγκαζε σε αυτό. Και δεν είναι βέβαια αυτό θαυμαστό, αν είναι θαυμαστό, ότι απείχε από όσα επιτρέπονταν, για να μη σκανδαλίσει, αλλά ότι το έκανε με πολύ κόπο και κίνδυνο.
«Γιατί», λέγει, «πρέπει να αναφέρω τα ειδωλόθυτα;» «Διότι, ενώ ο Χριστός παρήγγειλε όσοι κηρύττουν το Ευαγγέλιο να ζουν από τους μαθητές τους, εγώ δεν το έκανα αυτό, αλλά προτίμησα και αν ακόμη παρίστατο ανάγκη, να πεθάνω από την πείνα και να βρω τον χειρότερο θάνατο, προκειμένου να μη λάβω τίποτε από τους κατηχουμένους· όχι διότι επρόκειτο να σκανδαλισθούν, εάν δεν λάμβανε, αλλά επειδή επρόκειτο να οικοδομηθούν, πράγμα το οποίο ήταν πολύ σπουδαιότερο». Και μάρτυρες γι’ αυτό παρουσιάζει αυτούς, μεταξύ των οποίων ζούσε και εργαζόμενος και πεινώντας και στενοχωρούμενος, επειδή τρεφόταν από άλλους, μην τυχόν τους σκανδαλίσει· διότι πράγματι σκανδαλίζονταν με το τίποτε· αυτός τηρούσε τον νόμο, αλλά όμως σκεπτόταν αυτούς πολύ περισσότερο. Εφόσον λοιπόν αυτός έπραξε περισσότερα από ό,τι καθορίζει ο νόμος, για να μη σκανδαλιστούν, και απείχε ακόμη και από επιτρεπόμενα, για να οικοδομήσει άλλους, ποιας καταδίκης θα ήσαν άξιοι αυτοί οι οποίοι δεν απέχουν από τα ειδωλόθυτα, τη στιγμή μάλιστα, κατά την οποία για τον λόγο αυτόν πολλοί χάνονται, ενώ θα έπρεπε να τα αποφύγουν και χωρίς να υπήρχε ο κίνδυνος του σκανδάλου για μόνο τον λόγο ότι είναι η τράπεζα των δαιμόνων;
Αυτό λοιπόν είναι όλο το νόημα, το οποίο αναλύει με πολλούς στίχους. Πρέπει όμως το θέμα αυτό να το αναπτύξει επί ανωτέρας βάσεως. Δεν το θέτει σαφώς έτσι, όπως το είπα, ούτε εισέρχεται σε αυτό ευθέως· αλλά αρχίζει από άλλο σημείο λέγοντας τα εξής: «Οὐκ εἰμὶ ἀπόστολος;(:Δεν είμαι απόστολος με ίσα δικαιώματα με τους άλλους αποστόλους;)»[Α΄Κορ.9,1]. Μαζί δηλαδή με όσα έχουν λεχθεί και αυτή δεν είναι μικρή διαφορά, το να είναι ο Παύλος αυτός που κάνει αυτά· διότι, για να μη λένε ότι επιτρέπεται να γεύεται κανείς, όταν σφραγίζει το ειδωλόθυτο με το σημείο του σταυρού, προς το παρόν μεν δεν αρκείται σε αυτό, αλλά λέει ότι, και αν ακόμη επιτρεπόταν, δεν έπρεπε να το κάνει για να μη σκανδαλιστούν οι αδελφοί· κατόπιν όμως αποδεικνύει ότι ούτε επιτρεπόταν αυτό.
Τώρα όμως αποδεικνύει το πρώτο από τη δική του περίπτωση· και ενώ πρόκειται να πει ότι τίποτε δεν έλαβε από αυτούς, δεν το αναφέρει ευθύς αμέσως, αλλά κατά πρώτον αναφέρει το αξίωμά του, λέγοντας: «Οὐκ εἰμὶ ἀπόστολος; οὐκ εἰμὶ ἐλεύθερος; (: Δεν είμαι απόστολος με ίσα δικαιώματα με τους άλλους αποστόλους; Δεν είμαι ελεύθερος όπως οι άλλοι χριστιανοί;)». Για να μη λένε δηλαδή ότι «και αν δεν έλαβες τίποτε, δεν το έλαβες, διότι δεν σου επιτρεπόταν να λάβεις», για τούτο κατά πρώτον αναφέρει τις αιτίες, για τις οποίες εύλογα θα λάμβανε, εάν ήθελε να λάβει κάτι. Έπειτα, για να μη φανεί ότι διαβάλλει όσους βρίσκονταν κοντά στον απόστολο Πέτρο- διότι εκείνοι λάμβαναν- κατά πρώτον τονίζει ότι επιτρεπόταν σε εκείνους να λαμβάνουν· κατόπιν, για να μην πει κανείς ότι «στον Πέτρο μεν επιτρεπόταν να λάβει, σε εσένα όμως δεν επιτρεπόταν», προλαμβάνει τον ακροατή με τα εγκώμια του εαυτού του.
Και επειδή έβλεπε ότι ήταν ανάγκη να εγκωμιάσει τον εαυτό του- διότι έτσι διορθώνονταν οι Κορίνθιοι- και επειδή συγχρόνως δεν ήθελε να πει τίποτε υπερβολικό για τον εαυτό του, πρόσεχε πώς κάνει και τα δύο σε όσο βαθμό το απαιτεί η ανάγκη, επαινώντας τον εαυτό του όχι τόσο όσο είχε επίγνωση, αλλά όσο το απαιτούσε η ανάγκη της προκειμένης υποθέσεως. Ενώ δηλαδή μπορούσε να πει ότι «Εγώ προπάντων έπρεπε να λαμβάνω και μάλιστα περισσότερα από εκείνους, διότι κοπίασα περισσότερο από αυτούς», δεν λέει μεν αυτό, στο οποίο είχε υπεροχή, για όσα όμως εκείνοι ήσαν μεγάλοι και για όσα δίκαια λάμβαναν, αυτά μόνο αναφέρει, λέγοντας τα εξής: «Δεν είμαι απόστολος; Δεν είμαι ελεύθερος;». Δηλαδή «δεν εξουσιάζω τον εαυτό μου; Μήπως είμαι υπό την εξουσία κάποιου, που με αναγκάζει και με εμποδίζει να λάβω;».
Αλλά εκείνοι έχουν κάτι επιπλέον, ότι έζησαν μαζί με τον Χριστό. «Αλλά ούτε και αυτού στερούμαι». Για τον λόγο αυτόν λέει: «Οὐχὶ Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν Κύριον ἡμῶν ἑώρακα; (:Δεν είδα τον Ιησού Χριστό τον Κύριό μας;)». Διότι λέγει: «Ἒσχατον δὲ πάντων ὡσπερεὶ τῷ ἐκτρώματι ὤφθη κἀμοί(:Και τελευταία από όλους εμφανίστηκε και σε μένα σαν σε έκτρωμα, σαν έμβρυο δηλαδή που παράκαιρα αποβλήθηκε από την κοιλιά της μητέρας του)» [Α΄Κορ.15,8]. Δεν ήταν και μικρή αυτή η τιμή, διότι λέγει: «Πολλοὶ προφῆται καὶ δίκαιοι ἐπεθύμησαν ἰδεῖν ἃ βλέπετε, καὶ οὐκ εἶδον, καὶ ἀκοῦσαι ἃ ἀκούετε, καὶ οὐκ ἤκουσαν(:Πολλοί προφήτες και δίκαιοι επιθύμησαν να δουν αυτά που βλέπετε εσείς, και δεν αξιώθηκαν να τα δουν. Επιθύμησαν και να ακούσουν αυτά που εσείς ακούτε, και δεν τα άκουσαν· διότι έζησαν σε παλιότερα χρόνια και δεν πρόφθασαν να δουν την επίγεια παρουσία μου)» [Ματθ.13,17], και: «Ἐλεύσονται ἡμέραι ὅτε ἐπιθυμήσετε μίαν τῶν ἡμερῶν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἰδεῖν, καὶ οὐκ ὄψεσθε(:Θα έλθουν λοιπόν μέρες που θα επιθυμήσετε να δείτε μία από τις ένδοξες ημέρες της δευτέρας παρουσίας του υιού του ανθρώπου˙και δεν θα τη δείτε)» [Λουκ. 17,22].
«Τι λοιπόν και αν είσαι απόστολος και ελεύθερος και έχεις δει τον Χριστό, εφόσον όμως δεν έδειξες έργο αποστόλου, πώς δικαιούσαι να λαμβάνεις;», θα έλεγε κάποιος. Για τον λόγο αυτόν μετά από αυτά, πρόσθεσε: «Οὐ τὸ ἔργον μου ὑμεῖς ἐστε ἐν Κυρίῳ; (:Και δεν είστε εσείς το έργο που με την βοήθεια του Θεού επιτέλεσα;)»[Α΄Κορ.9,1]. Διότι το μέγα είναι τούτο: εκείνα χωρίς αυτό δεν ωφελούν καθόλου. Και ο Ιούδας και απόστολος ήταν και ελεύθερος ήταν και τον Χριστό είδε, αλλά επειδή δεν είχε έργο αποστόλου, εκείνα καθόλου δεν τον ωφέλησαν. Και επειδή είπε μεγάλο λόγο, πρόσεχε πώς τον μετριάζει, λέγοντας: «ἐν Κυρίῳ», δηλαδή «του Θεού είναι έργο, όχι δικό μου».
«Εἰ ἄλλοις οὐκ εἰμὶ ἀπόστολος, ἀλλά γε ὑμῖν εἰμι (:Εάν για άλλους δεν είμαι απόστολος τουλάχιστον όμως για εσάς είμαι απόστολος)»[Α΄Κορ.9,2]. Βλέπεις ότι δεν λέγει περιττά; Αν και μπορούσε να αναφέρει την οικουμένη και έθνη βάρβαρα και τη γη και τη θάλασσα, εντούτοις δεν αναφέρει τίποτε από εκείνα, αλλά νικά χρησιμοποιώντας τα ρητορικά σχήματα «κατά συνδρομήν»[:προσωρινή παραδοχή του επιχειρήματος του αντιδίκου και μετά από λίγο με ισχυρά επιχειρήματα εξαναγκασμός αυτού να παραδεχθεί το αντίθετο] και «εκ περιουσίας»[:ανάπτυξη του θέματος διεξοδικά]. «Τι μου χρειάζονται», λέγει, «τα επιπλέον, όταν και αυτά αρκούν για την παρούσα υπόθεση; Δεν αναφέρω λοιπόν όσα κατόρθωσα σε άλλους, αλλά όσων εσείς είστε μάρτυρες. Ώστε, και αν ακόμη από πουθενά αλλού δεν έπρεπε να λάβω, από εσάς είχα κάθε δικαίωμα να λάβω- διότι υπήρξα ο διδάσκαλός σας- από αυτούς δεν έλαβα. Εάν για άλλους δεν είμαι απόστολος, για εσάς όμως τουλάχιστον είμαι». Πάλι χρησιμοποιεί στον λόγο του το σχήμα «κατά συνδρομήν», διότι ήταν απόστολος της οικουμένης.
«Αλλά όμως», λέγει, «δεν λέγω αυτό, ούτε μάχομαι και φιλονικώ, αλλά αναφέρω τη δική σας περίπτωση»· «ἡ γὰρ σφραγὶς τῆς ἐμῆς ἀποστολῆς ὑμεῖς ἐστε ἐν Κυρίῳ (:διότι η σφραγίδα με την οποία πιστοποιείται επίσημα το αποστολικό μου αξίωμα, με τη χάρη του Κυρίου, είστε εσείς, τους οποίους εγώ οδήγησα στον Χριστό)»[Α΄Κορ.1,2], δηλαδή η απόδειξη. «Και αν θέλει κανείς να μάθει για ποιον λόγο είμαι απόστολος, προβάλλω εσάς· διότι σε σας επέδειξα όλα τα χαρακτηριστικά του αποστόλου και τίποτε δεν υστέρησα».
Αυτό ακριβώς το αναφέρει και στη δεύτερη επιστολή του λέγοντας: «Γέγονα ἄφρων καυχώμενος! ὑμεῖς με ἠναγκάσατε. ἐγὼ γὰρ ὤφειλον ὑφ᾿ ὑμῶν συνίστασθαι· οὐδὲν γὰρ ὑστέρησα τῶν ὑπερλίαν ἀποστόλων, εἰ καὶ οὐδέν εἰμι. τὰ μὲν σημεῖα τοῦ ἀποστόλου κατειργάσθη ἐν ὑμῖν ἐν πάσῃ ὑπομονῇ, ἐν σημείοις καὶ τέρασι καὶ δυνάμεσι. τί γάρ ἐστιν ὃ ἡττήθητε ὑπὲρ τὰς λοιπὰς ἐκκλησίας, εἰ μὴ ὅτι αὐτὸς ἐγὼ οὐ κατενάρκησα ὑμῶν; χαρίσασθέ μοι τὴν ἀδικίαν ταύτην(: Έγινα ανόητος με τις καυχήσεις μου αυτές! Αλλά εσείς με αναγκάσατε να γίνω· διότι εγώ είχα το δικαίωμα να συστήνομαι από σας και όχι να βρίσκομαι στην ανάγκη να σας συστήσω τον εαυτό μου. Και είχα το δικαίωμα να συστήνομαι από σας, διότι σε τίποτε δεν αποδείχτηκα κατώτερος από τους άλλους περισσότερο επιφανείς αποστόλους, αν και χωρίς τη χάρη του Θεού δεν είμαι τίποτε. Όλες τις αποδείξεις που πιστοποιούν ότι είμαι απόστολος σάς τις παρουσίασα ανάμεσά σας με κάθε υπομονή και με διάφορα υπερφυσικά έργα, δηλαδή με θεϊκά σημεία, με εκπληκτικά θαύματα και με υπερφυσικές δυνάμεις. Διότι ποιο είναι εκείνο στο οποίο φανήκατε κατώτεροι από τις άλλες Εκκλησίες, εκτός από το ότι εγώ δεν σας επιβάρυνα με έξοδα της συντηρήσεώς μου; Συγχωρήστε μου την αδικία αυτή)»[Β΄Κορ.12,11-13]. Για τον λόγο αυτόν λέει: «Ἡ γὰρ σφραγὶς τῆς ἐμῆς ἀποστολῆς ὑμεῖς ἐστε ἐν Κυρίῳ (:διότι η σφραγίδα με την οποία πιστοποιείται επίσημα το αποστολικό μου αξίωμα, με τη χάρη του Κυρίου, είστε εσείς, τους οποίους εγώ οδήγησα στον Χριστό)»[Α΄Κορ.9,2] · «καθότι και σημεία επέδειξα και με τον λόγο μου δίδαξα και κινδύνους υπέμεινα και βίο έζησα άψογο». Και όλα αυτά είναι δυνατόν να τα δει κανείς με τις δύο αυτές επιστολές, πως για καθένα από αυτά τους φέρει απόδειξη με ακρίβεια.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-i-ad-corinthios.pdf
Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην Προς Κορινθίους Α΄επιστολήν , πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1979, τόμος 18, ομιλίες Κ΄και ΚΑ΄, σελίδες 572-591 .
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ [:Ματθ. 25,31-46]
Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
«Όταν λοιπόν έλθει ο Υιός του ανθρώπου με όλη τη δόξα του Πατρός Του και όλοι οι άγγελοι μαζί Του, τότε θα καθίσει στον θρόνο της δόξας Του και θα χωρίσει τα πρόβατα από τα ερίφια και τους μεν πρώτους θα τους επιδοκιμάσει, διότι όταν πεινούσε τον έθρεψαν, όταν διψούσε τον πότισαν, όταν ήταν ξένος τον περιμάζεψαν, όταν ήταν γυμνός τον έντυσαν, όταν ήταν ασθενής τον επισκέφτηκαν και όταν βρισκόταν στη φυλακή πήγαν και τον είδαν, και θα δώσει τη βασιλεία Του σε αυτούς. Τους άλλους δε οι οποίοι έκαναν τα αντίθετα, θα τους αποδοκιμάσει και θα τους στείλει στο αιώνιο πυρ, που είναι ετοιμασμένο για τον διάβολο και τους αγγέλους του».
Την περικοπή αυτή τη γλυκύτατη, στην οποία δεν παραλείπουμε διαρκώς να επανερχόμαστε, και με την οποία, ως τελευταία, πολύ ορθώς ολοκληρώνεται ο λόγος, ας την ακούσουμε τώρα με κάθε προσοχή και κατάνυξη μεγάλη· διότι σ’ αυτήν γίνεται πολύς λόγος για τη φιλανθρωπία και την ελεημοσύνη. Για το θέμα αυτό και προηγουμένως μίλησε γι’ αυτή με διάφορους τρόπους, ενώ εδώ ομιλεί σαφέστερα και εμφαντικότερα, καθώς δεν παρουσιάζει εδώ δύο ή τρία ή πέντε πρόσωπα, αλλά ολόκληρη την οικουμένη. Μολονότι στην πραγματικότητα, και οι προηγούμενες περικοπές, οι οποίες ανέφεραν δύο πρόσωπα, δεν εννοούσαν ακριβώς δύο μόνο, αλλά δύο κατηγορίες ανθρώπων, όσους παρακούουν στις θείες εντολές και όσους υπακούουν.
Αλλά εδώ χρησιμοποιεί τον λόγο πιο φρικώδη και διαυγή. Γι’ αυτό και δεν λέγει τη συνήθη φράση: «η Βασιλεία ομοιάζει», αλλά ολοφάνερα πλέον παρουσιάζει τον εαυτό Του, λέγοντας «Ὃταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ (:Όταν έρθει ο Υιός του ανθρώπου με όλη τη δόξα Του)»[Ματθ.25,31]· διότι τώρα ήρθε περιφρονημένος, ήλθε μέσα σε ύβρεις και προσβολές. Τότε όμως θα κάθεται στον θρόνο της δόξας Του. Και μάλιστα μνημονεύει αδιάκοπα τη δόξα Του. Επειδή πλησίαζε ο καιρός της Σταύρωσης, η οποία εθεωρείτο ατιμωτική, γι’ αυτό ενισχύει τον ακροατή και φέρνει μπροστά στα μάτια του το δικαστήριο και στήνει γύρω από αυτό ολόκληρη την οικουμένη. Και δεν κάνει τον λόγο τρομερό μόνο με τον τρόπο αυτό, αλλά και με το να παρουσιάζει τους ουρανούς να αδειάζουν· γιατί θα είναι μαζί Του όλοι οι άγγελοι, λέγει, για να μαρτυρούν πόσες υπηρεσίες πρόσφεραν σαν απεσταλμένοι του Δεσπότου για τη σωτηρία των ανθρώπων. Αλλά και από κάθε άποψη θα προκαλεί τρόμο η ημέρα τότε εκείνη.
Έπειτα λέγει: «Συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη (:Θα συναχθούν μπροστά Του όλα τα έθνη)», δηλαδή ολόκληρο το ανθρώπινο γένος· «καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων(:και θα τους χωρίσει τον ένα από τον άλλο, όπως ο βοσκός χωρίζει τα πρόβατα από τα ερίφια)»[Ματθ.25,32]· διότι τώρα δεν είναι χωρισμένοι, αλλά όλοι μαζί ανακατεμένοι, ενώ τότε θα γίνει ο χωρισμός με κάθε ακρίβεια. Στην αρχή λοιπόν τους τοποθετεί χωριστά και τους αποκαλύπτει από τον τόπο στον οποίο τους τοποθετεί, τους δικαίους δηλαδή στα δεξιά Του και τους ασεβείς στα αριστερά Του. Έπειτα όμως δείχνει τον χαρακτήρα και τη διαγωγή του καθενός με το όνομα που τους δίνει: τη μια κατηγορία την ονομάζει «ερίφια», την άλλη «πρόβατα», για να δείξει πόσο άκαρποι είναι οι πρώτοι –γιατί κανένα όφελος δεν μπορεί να προέλθει από τα ερίφια- και πόσο μεγάλη καρποφορία επέφεραν κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής τους οι άλλοι- γιατί είναι μεγάλο το εισόδημα των προβάτων, μαλλί και γάλα και μικρά, που δεν μπορεί το ερίφι να δώσει. Τα ζώα όμως, τα οποία δεν έχουν λογικό, είναι από τη φύση τους αποδοτικά ή μη, ενώ οι άνθρωποι από την ελεύθερη προαίρεσή τους και γι’ αυτό άλλοι τιμωρούνται κι άλλοι στεφανώνονται.
Και δεν τους επιβάλλει τιμωρία νωρίτερα, παρά μέχρις ότου τους κρίνει ως δικαστής. Και αφού τους στήσει απέναντί Του, απαριθμεί τις αξιόποινες πράξεις τους. Αυτοί βέβαια μιλούν με ήπιο τόνο στη φωνή τους, αλλά κανένα όφελος δεν τους απομένει πια. Πολύ εύλογα, γιατί περιφρόνησαν ένα τόσο αξιοπρόσεκτο πράγμα, για το οποίο έπρεπε με κάθε τρόπο να φροντίζουν. Γιατί και οι προφήτες παντού και πάντοτε έλεγαν: «Ἒλεος θέλω καὶ οὐ θυσίαν (:Ευσπλαχνία απέναντι στους συνανθρώπους σας θέλω και όχι τυπικές θυσίες)»[Ωσηέ, 6,6]. Και ο νομοθέτης σ’ αυτό [δηλαδή στην ελεημοσύνη] τους παρακινούσε με κάθε τρόπο, και με λόγια και με έργα. Και η ίδια η φύση αυτό μας υπεδείκνυε.
Πρόσεξε επίσης ότι αυτοί δεν έχουν να παρουσιάσουν μόνο ένα και δύο καλά έργα, αλλά κανένα καλό έργο· διότι όχι μόνο δεν Του έδωσαν τροφή όταν πεινούσε, αλλά ούτε και Τον έντυσαν όταν ήταν γυμνός· δεν έκαναν όμως ούτε το ελαφρότερο, μια επίσκεψη δηλαδή όταν ήταν άρρωστος. Πρόσεξε πόσο ελαφρά καθήκοντα εντέλλεται. Δεν είπε: «Ήμουν στη φυλακή και με αποφυλακίσατε, άρρωστος και με κάνατε υγιή», αλλά «με επισκεφτήκατε και ήρθατε σε μένα». Αλλά ούτε και ως προς την πείνα ήταν βαρύ και δύσκολο αυτό που παράγγελνε. Δεν ζητούσε πλούσιο τραπέζι, αλλά μόνο την αναγκαία τροφή και μάλιστα με τη μορφή ενός αξιολύπητου ικέτη.
Ώστε όλα ήσαν αρκετά για να τους καταδικάσουν: το εύκολο πράγμα που ζητούσε: λίγο ψωμί· η αξιολύπητη όψη εκείνου που το ζητούσε: ήταν φτωχός· η συμπάθεια της κοινής φύσης Του με αυτούς, αφού ήταν άνθρωπος· η περιπόθητη υπόσχεση : υποσχέθηκε τη Βασιλεία· η φοβερή τιμωρία: απειλούσε με τη γέεννα του πυρός· το αξίωμα Εκείνου που τα δεχόταν: ήταν Θεός αυτός που λάμβανε την ελεημοσύνη, μέσω των φτωχών· η υπερβολική τιμή: έκρινε ότι άξιζε να ταπεινωθεί τόσο· το δίκαιο της χορηγήσεως: έπαιρνε από τα δικά Του.
Απέναντι σε όλα αυτά, η φιλαργυρία έκαμε τυφλά καθ’ ολοκληρίαν τα θύματά της και αυτό ενώ επικρεμόταν τόσο μεγάλη απειλή. Γιατί και πιο πάνω λέγει ότι αυτοί που δε δέχονται να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη, θα πάθουν χειρότερα από τους κατοίκους των Σοδόμων[βλ.Ματθ.10,15: «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀνεκτότερον ἔσται γῇ Σοδόμων καὶ Γομόῤῥας ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως ἢ τῇ πόλει ἐκείνῃ(:Σας διαβεβαιώνω ότι περισσότερο επιεικής θα είναι η τιμωρία, κατά τη μεγάλη εκείνη ημέρα της κρίσεως, για τους κατοίκους της χώρας των Σοδόμων και Γομόρρας, παρά για τους κατοίκους της πόλεως εκείνης, που αρνήθηκε να σας δεχθεί)»].
Και εδώ επαναλαμβάνει: «Ἐφ᾿ ὅσον οὐκ ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, οὐδὲ ἐμοὶ ἐποιήσατε(:Αληθινά σας λέω, καθετί που δεν κάνατε σ’ έναν απ’ αυτούς που ο κόσμος θεωρούσε πολύ μικρούς, ούτε σε μένα το κάνατε)». Τους ονομάζει «αδελφούς Του»; Και πώς τους αποκαλεί «ἐλαχίστους»; Γι’ αυτό ακριβώς είναι αδελφοί του Κυρίου Ιησού Χριστού, επειδή είναι ταπεινοί, επειδή είναι φτωχοί, επειδή είναι περιφρονημένοι. Διότι αυτούς κατεξοχήν τους ανθρώπους καλεί να τους κάμει αδελφούς Του, τους αφανείς, τους ευκολοκαταφρόνητους· δεν εννοεί εδώ μόνο τους μοναχούς και όσους έχουν καταφύγει στα βουνά ως ασκητές, αλλά κάθε πιστό. Έστω κι αν είναι κοσμικός· εφόσον όμως είναι πεινασμένος και νηστικός και γυμνός και ξένος, ο Κύριος επιθυμεί να απολαύσει ένας τέτοιος στερημένος άνθρωπος όλη τη φροντίδα μας· διότι αδελφό μας τον κάνει το βάπτισμα και η κοινωνία των θείων μυστηρίων.
Έπειτα, για να δεις και από άλλη πλευρά το δίκαιον της αποφάσεως, προηγουμένως εκείνους επαινεί, αυτούς που έχουν κατορθώσει τα αγαθά έργα και λέει: «∆εῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν πρὸ καταβολῆς κόσμου. Ἐπείνασα γὰρ, καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν(:Ελάτε σεις οι ευλογημένοι του Πατρός μου και κληρονομείστε την βασιλεία των ουρανών, η οποία έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος. Διότι πείνασα και μου δώσατε να φάω…)», και όλα τα παρακάτω.
Για να μην ισχυρίζονται ότι τάχα «δεν είχαμε για να ελεήσουμε», τους καταδικάζει μετά από σύγκριση με τους συνανθρώπους τους· όπως ακριβώς καταδίκασε τις μωρές και αμελείς παρθένες κατόπιν συγκρίσεως με τις άλλες, τις φρόνιμες και συνετές παρθένες(Ματθ.25,1-13),και τον δούλο που μεθούσε και έτρωγε σε υπερβολικό βαθμό εν συγκρίσει με τον πιστό δούλο(Ματθ.24,45-51), και αυτόν που έκρυψε το τάλαντο, εν αντιθέσει με εκείνον που πρόσφερε δύο τάλαντα (Ματθ. 25,14-30) και τον καθένα που αμαρτάνει συγκριτικά προς όσους έχουν επιτύχει να κάνουν θεάρεστα έργα.
Και άλλοτε η σύγκριση αυτή γίνεται μεταξύ ίσων, όπως στην περίπτωση αυτή και των παρθένων, άλλοτε πάλι είναι γίνεται από το περίσσευμα, όπως όταν λέει: «Ἄνδρες Νινευῖται ἀναστήσονται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῆς γενεᾶς ταύτης καὶ κατακρινοῦσιν αὐτήν, ὅτι μετενόησαν εἰς τὸ κήρυγμα Ἰωνᾶ, καὶ ἰδοὺ πλεῖον Ἰωνᾶ ὧδε. βασίλισσα νότου ἐγερθήσεται ἐν τῇ κρίσει μετὰ τῆς γενεᾶς ταύτης καὶ κατακρινεῖ αὐτήν, ὅτι ἦλθεν ἐκ τῶν περάτων τῆς γῆς ἀκοῦσαι τὴν σοφίαν Σολομῶνος, καὶ ἰδοὺ πλεῖον Σολομῶνος ὧδε(:Οι Νινευίτες θα αναστηθούν στην τελική κρίση μαζί με τη γενιά αυτή και θα την κατακρίνουν· διότι εκείνοι, αν και ήταν αλλοεθνείς και ειδωλολάτρες, μετανόησαν στο κήρυγμα του Ιωνά, ο οποίος ήταν ξένος και δεν έκανε κανένα θαύμα σε αυτούς. Και να, εδώ πολύ περισσότερα συντελούν στο να γίνει δεκτό το δικό Μου κήρυγμα από όσα συντελούν στο κήρυγμα του Ιωνά· διότι πριν από Εμένα οι προφήτες σάς γνωστοποίησαν τον αληθινό Θεό και σας προανήγγειλαν την έλευσή μου˙ κι εγώ τόσο καιρό σας κηρύττω και σας αποδεικνύω με θαύματα καταπληκτικά ότι δεν είμαι απλός προφήτης. Η βασίλισσα της νοτιοδυτικής Αραβίας, της χώρας Σαβά, θα αναστηθεί την ώρα της τελικής κρίσεως μαζί με τη γενιά αυτή και θα την κατακρίνει. Διότι η βασίλισσα αυτή ήλθε από την άκρη του κόσμου για να ακούσει τη σοφία του Σολομώντος, ενώ ήταν γυναίκα και δεν γνώριζε τον αληθινό Θεό. Και να, εδώ πρόκειται για κάτι ανώτερο από τον Σολομώντα, αφού εγώ δεν είμαι απλώς σοφός, όπως ήταν εκείνος, αλλά είμαι η ίδια η ενσάρκωση της Θείας Σοφίας)» [Ματθ. 12,41-42].
Και πάλι για τη σύγκριση μεταξύ ίσων, λέγει: «Διὰ τοῦτο αὐτοὶ κριταὶ ἔσονται ὑμῶν(:Γι’ αυτό εκείνοι τους οποίους δεν κατηγορείτε, αλλά αφήνετε ελεύθερα να εξορκίζουν, θα είναι δικαστές, οι οποίοι θα καταδικάσουν την υποκρισία και το φθόνο σας)»[Ματθ.12,27]· ενώ για τη σύγκριση από το ανώτερο, λέγει: «Οὐκ οἴδατε ὅτι ἀγγέλους κρινοῦμεν; μήτιγε βιωτικά;(:Δεν γνωρίζετε, ότι εμείς οι πιστοί θα δικάσουμε και αυτούς ακόμα τους πονηρούς αγγέλους που έπεσαν, τον διάβολο και τα πονηρά πνεύματα; Και δεν είμαστε, λοιπόν, ικανοί να διακρίνουμε και να αποδώσουμε το δίκαιο σε υποθέσεις που σχετίζονται με την επίγειο ζωή μας;)»[Α΄Κορ.6,3].
Και σε αυτήν την περικοπή βέβαια η σύγκριση γίνεται μεταξύ ίσων, διότι συγκρίνει πλούσιους με πλούσιους, και φτωχούς με φτωχούς. Αποδεικνύει επίσης ότι η καταδικαστική απόφαση εκδίδεται δικαίως όχι μόνο από αυτό, από το ότι δηλαδή οι συνάνθρωποί τους το έχουν κατορθώσει αυτό, αν και ήσαν στην ίδια κατάσταση, αλλά και από το ότι δεν υπάκουσαν ούτε σε αυτά, στα οποία η φτώχεια δεν ήταν καθόλου εμπόδιο· όπως, για παράδειγμα, το να δώσουν νερό στον διψασμένο, να δουν τον φυλακισμένο, να επισκεφθούν τον άρρωστο.
Αφού λοιπόν έπλεξε το εγκώμιο των δικαίων, δείχνει πόσο η αγάπη και η στοργή Του γι’ αυτούς προερχόταν από ψηλά. «Ελάτε», τους λέει, «οι ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήσετε την βασιλεία που είναι ετοιμασμένη για σας από τον καιρό της δημιουργίας του κόσμου». Με πόσα αγαθά είναι ισάξιος ο χαρακτηρισμός αυτός, ότι είναι ευλογημένοι και μάλιστα ευλογημένοι από τον Πατέρα! Και από πού αξιώθηκαν τόσο μεγάλη τιμή; «Πείνασα και μου δώσατε φαγητό, δίψασα και μου δώσατε νερό» και τα εξής. Πόση τιμή και πόση μακαριότητα δεν αξίζουν αυτά τα λόγια; Και δεν τους είπε: «πάρετε», αλλά «κληρονομήστε», ως οικεία, ως πατρικά, ως δικά σας, ως οφειλόμενα σε σας από τον ουρανό. «Προτού γεννηθείτε εσείς», λέγει, «αυτά είχαν ετοιμαστεί και ευπρεπιστεί για χάρη σας, επειδή γνώριζα ότι θα είστε τέτοιοι δίκαιοι και αγαθοί άνθρωποι». Και σαν αμοιβή ποιων πράξεων λαμβάνουν τόσα αγαθά; Είναι αμοιβή παροχής φιλοξενίας, ενδύματος, ψωμιού, νερού δροσερού, επισκέψεως, εισόδου στη φυλακή. Ό,τι δηλαδή ήταν αναγκαίο σε κάθε περίσταση. Υπάρχουν επίσης και περιπτώσεις, κατά τις οποίες ούτε ανάγκη δεν υπήρχε· διότι βέβαια, όπως είπα, ο φυλακισμένος και ο ταλαιπωρημένος από την αρρώστιά του και δεν επιζητεί αυτό μονάχα, αλλά ο ένας να αποφυλακισθεί και ο άλλος να απαλλαγεί από την ασθένειά του. Αλλά Εκείνος, επειδή είναι πράος και συγκαταβατικός, ζητεί μόνο όσα έχουμε τη δυνατότητα να πράξουμε· ή μάλλον και λιγότερα από όσα μπορούμε να υλοποιήσουμε, αφήνοντας σε εμάς να φιλοτιμηθούμε για περισσότερα.
Στους άλλους, όμως, λέγει: «Πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι(:Φύγετε μακριά από εμένα εσείς που από τα έργα σας γίνατε καταραμένοι)»– όχι βέβαια από τον Πατέρα· διότι δεν τους καταράστηκε Εκείνος, αλλά τα ίδια τους τα έργα– «εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ(:στο πυρ το αιώνιο, που έχει ετοιμασθεί για το διάβολο και τους αγγέλους του)»· καθώς όταν μιλούσε για τη Βασιλεία, λέγοντας: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε την βασιλείαν»(: Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε τη βασιλεία)», πρόσθεσε: «τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου (:που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος)». Όταν όμως ομιλεί περί του πυρός δεν λέγει το ίδιο, αλλά «τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ(:που έχει ετοιμαστεί για τον διάβολο και τους πονηρούς αγγέλους του)». «Επειδή όμως εσείς οι ίδιοι περιελάβατε μέσα σ’ αυτό το αιώνιο πυρ και τους εαυτούς σας με τις επιλογές που κάνατε κατά τη διάρκεια της ζωής σας, εσείς φέρετε όλη την ευθύνη που θα βρεθείτε εκεί και τον εαυτό σας να κατηγορείτε».
Όχι μόνο μάλιστα με αυτά, αλλά και με όσα λέγει παρακάτω, σαν να απολογείται τρόπον τινά σε αυτούς, εκθέτει και τις αιτίες, «διότι πείνασα και δεν μου δώσατε να φάω» και τα εξής· διότι έστω και αν ήταν εχθρός που προσήλθε και ζητούσε βοήθεια, δεν θα ήταν αρκετά τα παθήματά του, η πείνα, το ψύχος, τα δεσμά, η γύμνια, η αρρώστια, το γεγονός ότι περιπλανιέται άστεγος παντού, να κινήσουν σε οίκτο και να λυγίσουν αυτόν τον άσπλαχνο άνθρωπο; Διότι αυτά είναι σε θέση και την έχθρα να σταματήσουν. «Αλλ’ όμως εσείς ούτε στον φίλο δεν κάνατε αυτά, ο οποίος και φίλος ήταν, αλλά και ευεργέτης και Κύριος». Και σκύλο εάν δούμε να πεινάει, πολλές φορές λυγίζουμε και τον ταΐζουμε· και άγριο ζώο ακόμα εάν δούμε, πάλι καμπτόμαστε· εσύ λοιπόν βλέποντας τον Δεσπότη δεν κάμπτεσαι; Και πώς να θεωρούνται αυτά άξια για απολογία;
Διότι, εάν ήταν μόνο του αυτό το καλό που θα έκανες, δεν θα ήταν αρκετό για ανάλογη ανταμοιβή; Και δεν αναφέρω και το να ακούσεις μια τέτοια φωνή μπροστά σε ολόκληρη την οικουμένη από Εκείνον που κάθεται στον θρόνο του Πατρός Του και να κερδίσεις την Βασιλεία· αυτό όμως το ίδιο το γεγονός ότι εργάστηκες τόσες καλές πράξεις δεν είναι αρκετό για ανταμοιβή; Τώρα λοιπόν και ενώ είναι παρούσα όλη η οικούμενη και ενώ αποκαλύπτεται η απόρρητη εκείνη Δόξα, σε ανακηρύσσει και σε στεφανώνει και σε αναγνωρίζει ως τον κατεξοχήν τροφέα και ξενοδόχο· και δεν ντρέπεται όταν τα λέγει αυτά, για να σου κάνει λαμπρότερο το στεφάνι σου. Για τον λόγο λοιπόν αυτόν και από τη μία πλευρά, οι σκληρόκαρδοι και ανελεήμονες δικαίως τιμωρούνται και, από την άλλη, οι φιλάνθρωποι και ελεήμονες στεφανώνονται κατά χάριν· διότι και αν ακόμη έχουν διαπράξει αναρίθμητα καλά, πάλι κατά χάριν γίνεται η τιμητική διάκριση, αφού αντί τόσο μικρών και ευτελών πραγμάτων, τους παρέχεται τόσος ουρανός και βασιλεία και τέτοια μεγάλη τιμή.
Τα αιώνια λοιπόν αγαθά είθε να αποκτήσουμε με αυτόν τον τρόπο και εμείς, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δοξολογία και η δύναμη στους αιώνες. Αμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf, σελ. 481-486
Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΟΘ΄(επιλεγμένα αποσπάσματα), πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1979, τόμος 12, σελίδες 104-117.
Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 69, σελ. 28-35.
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Πνευματικά Γυμνάσματα
Μελέτη ΙΑ΄: Περί της μελλούσης Κρίσεως
Η μέλλουσα κρίση πρόκειται να είναι μεγάλη:
α) για τα πρόσωπα, που πρόκειται να συγκεντρωθούν εκεί
β) για τα πράγματα, που πρόκειται εκεί να εξεταστούν
γ) για εκείνα, που θα αποφασιστούν.
Α΄
Σκέψου, αγαπητέ, ότι μετά την συντέλεια του παρόντος κόσμου, πρόκειται να γίνει η τελευταία ημέρα της καθολικής και γενικής Κρίσεως, η οποία καλείται πολλές φορές από τις θείες Γραφές μεγάλη[Έτσι την ονομάζει ο προφήτης Ιωήλ: «Διότι μεγάλη ἡ ἡμέρα Κυρίου, ἐπιφανὴς σφόδρα, καὶ τίς ἔσται ἱκανὸς αὐτῇ;(:Διότι μεγάλη είναι η ημέρα του Κυρίου, ένδοξη και φοβερή πολύ, και ποιος θα είναι ικανός να αντισταθεί σε αυτήν;)»(Ιωήλ 2,11) και πάλι: «Ὁ ἥλιος μεταστραφήσεται εἰς σκότος καὶ ἡ σελήνη εἰς αἷμαπρὶν ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ(:Ο ήλιος θα μεταστραφεί σε σκοτάδι και η σελήνη θα πάρει το χρώμα του αίματος, προτού να έλθει η ημέρα του Κυρίου η μεγάλη και περίβλεπτος, κατά την οποία ο Κύριος θα έλθει ενδόξως για να κρίνει τον κόσμο)»[Ιωήλ 3,4], έτσι ο Σοφονίας: «Ὅτι ἐγγὺς ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη, ἐγγὺς καὶ ταχεῖα σφόδρα(:Φοβηθείτε τον Κύριο, διότι η ημέρα της τιμωρίας η μεγάλη έχει πλησιάσει. Πλησιάζει και έρχεται με μεγάλη ταχύτητα)»[Σοφον.1,14], έτσι ο Μαλαχίας: «Πρὶν ἢ ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ(:προτού να έλθει η ημέρα του Κυρίου η μεγάλη και ένδοξη και φοβερή)» [ Μαλαχ. 4,4]], Και θα είναι εξαιρετικά μεγάλη για τρεις λόγους: α) για τα πρόσωπα, που πρόκειται να συγκεντρωθούν εκεί β) για τα πράγματα, που πρόκειται εκεί να εξεταστούν και γ) για εκείνα, που θα αποφασιστούν.
Θα είναι, λοιπόν, μεγάλη η μέρα εκείνη, για τα πρόσωπα, που πρόκειται να συγκεντρωθούν, επειδή θα συγκεντρωθούν όλοι οι Άγγελοι, όλοι οι δαίμονες και όλοι από τον Αδάμ μέχρι το τέλος άνθρωποι, μπροστά σε Εκείνον τον φοβερό Κριτή. Τώρα σχημάτισε με τον νου σου ένα πολύ μεγάλο και ευρύχωρο θέατρο, το οποίο θα είναι η κοιλάδα του Ιωσαφάτ: «Ἐξεγειρέσθωσαν καὶ ἀναβαινέτωσαν πάντα τὰ ἔθνη εἰς τὴν κοιλάδα Ἰωσαφάτ, διότι ἐκεῖ καθιῶ τοῦ διακρῖναι πάντα τὰ ἔθνη κυκλόθεν(: Ας εγερθούν και ας ανεβούν προς την Ιερουσαλήμ όλα τα έθνη στην κοιλάδα του Ιωσαφάτ, διότι εκεί θα καθίσω για να κρίνω και να ξεχωρίσω όλα τα έθνη που θα επισυναχθούν από όλα τα μέρη)» [Ιωήλ 4,12], και πάνω από το θέατρο αυτό, στον αέρα, σχημάτισε με την φαντασία σου έναν θρόνο νεφέλης, στον οποίο πρόκειται να καθίσει ως Κριτής ο Ιησούς Χριστός με τόση μεγαλειότητα εξαιτίας της θεϊκής φύσεως και με τόση δόξα εξαιτίας της θεωμένης Του ανθρωπότητας και με τέτοιο τρόπο, που ούτε ο ήλιος, ούτε η σελήνη, ούτε τα άστρα θα έχουν φως μπροστά Του [βλ. Ιωήλ 4,15: «Ὁ ἥλιος καὶ ἡ σελήνη συσκοτάσουσι, καὶ οἱ ἀστέρες δύσουσι φέγγος αὐτῶν(: Ο ήλιος και η σελήνη θα σκοτιστούν συγχρόνως και τα αστέρια θα χάσουν την λάμψη τους)»] και οι δαίμονες και όλοι οι άπιστοι και οι κατάδικοι αμαρτωλοί, τρομαγμένοι από την μεγαλειότητά Του, φοβισμένοι από την δόξα Του θα αναγκαστούν, θέλοντας και μη, να λυγίσουν τα γόνατα και να Τον προσκυνήσουν : «ἵνα ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσηται ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός(:ώστε στο όνομα του Ιησού να γονατίσουν ταπεινά και να Τον προσκυνήσουν λατρευτικά και οι άγγελοι στον ουρανό και οι άνθρωποι στη γη και οι ψυχές των νεκρών στα καταχθόνια˙ αλλά κι αυτά τα δαιμονικά όντα που είναι στα καταχθόνια με τρόμο να υποκλιθούν μπροστά στο μεγαλείο Του. Και έτσι κάθε γλώσσα να ομολογήσει φανερά, δυνατά και ξεκάθαρα ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Κύριος. Και με την ομολογία αυτή και την αναγνώριση του Ιησού Χριστού ως Κυρίου θα δοξάζεται ο Θεός Πατήρ)»[Φιλιπ. 2,10-11].
Κοντά Του θα στέκεται πρώτα η Παρθένος και Μητέρα Του, σε έναν θρόνο κατάλληλο στην αξία της βασίλισσας, σύμφωνα με το «παρέστη ἡ βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου(:στέκεται παρούσα η βασίλισσα μεγαλοπρεπής στα δεξιά Σου)»[Ψαλμ.44,9], και δεξιά και αριστερά θα στέκονται όλα τα αγγελικά τάγματα και όλοι μαζί οι από όλους τους αιώνες άγιοι και δίκαιοι, οι οποίοι θα έχουν τα σώματά τους τόσο ένδοξα και τόσο λαμπρά, που καθένας από αυτούς θα μπορεί να φωτίζει όλη τη γη σαν ήλιος: «Τότε οἱ δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς ὁ ἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρὸς αὐτῶν(:Τότε οι δίκαιοι θα δοξαστούν και θα λάμψουν σαν τον ήλιο στη Βασιλεία του ουράνιου Πατέρα τους)» [Ματθ.13,43]. Και οι άγγελοι θα φαίνονται φωτεινότεροι από τον ήλιο, για να αυξάνουν την τιμή στους αγίους και τον φόβο στους αμαρτωλούς.
Και στο τέλος θα στέκονται όλοι οι δαίμονες και οι ασεβείς[Διότι και οι ασεβείς και οι άπιστοι θα παρασταθούν στην καθολική Κρίση, σύμφωνα με τα πιο πάνω λόγια του προφήτη Ιωήλ, και μάλιστα κατά τον λόγο του Κυρίου: «Ὅτι ἔρχεται ὥρα ἐν ᾗ πάντες οἱ ἐν τοῖς μνημείοις ἀκούσονται τῆς φωνῆς αὐτοῦ, καὶ ἐκπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς ἀνάστασιν κρίσεως(:Μην απορείτε γι’ αυτό που σας είπα. Θα συμβούν πολύ πιο θαυμαστά απ’ αυτό. Διότι έρχεται ώρα που όλοι οι νεκροί, όσοι θα βρίσκονται έως τότε στα μνήματα, θα ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού, που θα τους διατάζει ν’ αναστηθούν. Θα βγουν όλοι από τα μνήματα, και όσοι στην επίγεια ζωή τους έπραξαν τα αγαθά, θα αναστηθούν για να απολαύσουν ζωή αιώνια και ευτυχισμένη˙ εκείνοι όμως που έκαναν τα κακά, θα αναστηθούν για να δικαστούν και να κατακριθούν)» [Ιω.5,28-29]. Εκείνο μάλιστα που λέει ο Δαβίδ: «Διὰ τοῦτο οὐκ ἀναστήσονται ἀσεβεῖς ἐν κρίσει(:Για τον λόγο αυτόν δεν θα έχουν το σθένος οι ασεβείς να σταθούν όρθιοι και με το μέτωπο ψηλά, αλλά θα πέσουν κάτω ντροπιασμένοι και συντριμμένοι όταν ο Θεός θα κάνει την Κρίση Του)»(Ψαλμ.1,5) εννοείται ότι αυτοί δεν ανασταίνονται σε ανάσταση ζωής όπως οι πιστεύοντες δίκαιοι και όχι ότι αυτοί δεν ανασταίνονται· μερικοί ερμηνευτές προσφυέστερα ερμηνεύοντας αυτό λένε, ότι δεν θα αναστηθούν, ούτε θα σταθούν οι ασεβείς και οι αμαρτωλοί στην κρίση και στην βουλή, δηλαδή στο κριτήριο και στο βουλευτήριο των δικαίων, κάτι που επίσης και αυτό θέλει να πει ότι δεν θα συγκαθίσουν με τους δικαίους στον ίδιο τόπο, ούτε με αυτούς θα συναριθμηθούν, επειδή η εβραϊκή λέξη στο ρητό αυτό σημαίνει όχι μόνο το ἀνίστασθαι, αλλά και το απλά ἵστασθαι] και οι καταδικασμένοι αμαρτωλοί εκστατικοί, τρέμοντες, χωρισμένοι από τους αγαθούς και θα έχουν και αυτοί τα δικά τους σώματα, αλλά ω, πόσο διαφορετικά θα είναι από τα σώματα των δικαίων! Διότι αυτά θα είναι δυσώδη, βρωμερά, μαύρα, ασχημότατα, ελεεινά και τερατώδη, έτσι ώστε το καθένα από αυτά να γίνεται δεύτερος άδης για την άθλια ψυχή του[Σχετικά με τα αναστημένα σώματα των δικαίων και των αμαρτωλών, βλέπε στον γ΄ Συλλογισμό της Μελέτης του αγίου Νικοδήμου στην Ανάσταση του Χριστού].
Τώρα εσύ, αδελφέ, που μελετάς αυτά, σε ποιον από τους τόπους αυτούς πρόκειται να βρεθείς; Θέλεις να σου πω; Εάν φυλάξεις με πίστη εκείνα που υποσχέθηκες στο άγιο Βάπτισμα και αρνηθείς τον κόσμο, τον διάβολο και την σάρκα, είναι βέβαιο ότι θα βρεθείς σε έναν τόπο μαζί με όλους τους δικαίους, εάν μάλιστα γίνεις ένας από εκείνους, που αρνήθηκαν όλα τα πράγματα του κόσμου, και αφού γίνεις μοναχός, αγωνιστείς να φυλάξεις τις υποσχέσεις, που έδωσες στον δεσπότη Χριστό και φθάσεις στην τελειότητα της αρετής, θα βρεθείς σε υψηλότερο τόπο μαζί με όλους τους αγίους. Εάν όμως αντίθετα, αρνηθείς στον Θεό την υποταγή που Του χρωστάς, και παραβαίνοντας τις εντολές Του ζήσεις και πεθάνεις ως αμαρτωλός, βέβαια τότε θα σταθείς έντρομος στον τόπο των καταδίκων. Ω, αλίμονο σε σένα! Διότι εσύ που υπερασπίζεσαι τώρα σε όλα τα πράγματα την τιμή σου και θέλεις να φαίνεσαι ο πιο εξαίρετος και τιμημένος από όλους, τότε τι είδους ατιμία και ντροπή θα δοκιμάσεις, όταν βρεθείς μαζί με τους κλέφτες, μαζί με τους φονιάδες, με τους πόρνους, με τους μάγους, μαζί με όλους τους παρανόμους; Τι είδους ντροπή θα λάβεις τότε, που θα δεις έναν από τους πτωχούς τους οποίους εσύ συνήθιζες να διώχνεις από μπροστά σου με υπερηφάνεια; Τι είδους, λέω, ντροπή θα νιώσεις, όταν δεις αυτούς ντυμένους θεία δόξα, γεμάτους από θεϊκό φως, χαρμόσυνους, θριαμβευτές, να κάθονται στους πρώτους τόπους και ίσως να ζητούν από σένα λογαριασμό για την κακή ζωή που έκανες;
Εκείνο, μάλιστα, που θα σου αυξήσει την ντροπή είναι, όταν δεις, πως εκείνοι μεν για την λίγη στενοχώρια, που υπέμειναν εδώ, έλαβαν ως μισθό τους μία Βασιλεία αιώνια, εσύ δε, ενώ μπορούσες να συναριθμηθείς με αυτούς, αν περνούσες την ζωή σου σύμφωνα με τις διδασκαλίες και τις εντολές του Ευαγγελίου, για μια προσωρινή ανάπαυση και ηδονή, αποστράφηκες θεληματικά τέτοια μεγάλη δόξα και απόλαυση του παράδεισου. Τότε θα παρακαλάς τα βουνά να πέσουν επάνω και να σε σκεπάσουν, όπως λέει η Ιερή Αποκάλυψη: «Καὶ λέγουσι τοῖς ὄρεσι καὶ ταῖς πέτραις· πέσατε ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ κρύψατε ἡμᾶς ἀπὸ προσώπου τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου καὶ ἀπὸ τῆς ὀργῆς τοῦ ἀρνίου, ὅτι ἦλθεν ἡ ἡμέρα ἡ μεγάλη τῆς ὀργῆς αὐτοῦ, καὶ τίς δύναται σταθῆναι;(:Και λένε στα βουνά και στα βράχια: Πέστε πάνω μας και κρύψτε μας από το φοβερό πρόσωπο Εκείνου που κάθεται πάνω στον θρόνο και από την οργή του Αρνίου. Διότι ήλθε η ημέρα η μεγάλη που θα ξεσπάσει η οργή Του. Και ποιος μπορεί να σταθεί και να την αντικρίσει;)» [Αποκ. 6,16].
Τότε η κατοικία του άδη, που είναι τόσο φρικτή και φοβερή, θα γίνει επιθυμητή σε σένα, προκειμένου να κρυφθείς και να ξεφύγεις από την οργή του Κυρίου, λέγοντας και εσύ μαζί με τον Ιώβ: «Εἰ γὰρ ὄφελον ἐν ᾅδῃ με ἐφύλαξας, ἔκρυψας δέ με ἕως ἂν παύσηταί σου ἡ ὀργὴ καὶ τάξῃ μοι χρόνον, ἐν ᾧ μνείαν μου ποιήσῃ(: Μακάρι να με φύλαττες φυλακισμένο στον άδη, Κύριε, να με έκρυπτες εκεί έως ότου παύσει η οργή Σου και να μου όριζες χρόνο κατά τον οποίο και πάλι θα με θυμόσουν και θα με επανέφερες στη γη)»[Ιώβ 14,13] . Τότε θα αλλάξεις τις προηγούμενες γνώμες που είχες. Τότε θα πεις χιλιάδες φορές τον εαυτό σου ανόητο, αναίσθητο και τρελό, διότι στάθηκες αντίθετος στην πίστη σου με τα έργα σου και, για να πω με συντομία, τότε θα επιθυμείς να μην είχες γεννηθεί καθόλου στον κόσμο και θα ζητάς να πεθάνεις και να καταλήξεις στην ανυπαρξία και να μην μπορείς να το πετύχεις. «Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ζητήσουσιν οἱ ἄνθρωποι τὸν θάνατον καὶ οὐ μὴ εὑρήσουσιν αὐτόν, καὶ ἐπιθυμήσουσιν ἀποθανεῖν, καὶ φεύξεται ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ θάνατος(:Εκείνες τις μέρες οι άνθρωποι που θα βρίσκονται μακριά από τον Θεό, λόγω της ψυχικής τους αγωνίας και της απογνώσεως θα αποζητούν τον θάνατο και δεν θα τον βρίσκουν˙ θα παρακαλούν να πεθάνουν κι ο θάνατος θα απομακρύνεται απ’ αυτούς)»[Αποκ.9,6].
Αυτά είναι που πρέπει να βάζεις, αδελφέ μου συναμαρτωλέ, συχνά μπροστά στα μάτια σου και να σκέφτεσαι, νιώθοντας τώρα ντροπή, που πέρασες τον χρόνο σου με τόση αναισθησία και τύφλωση και παρακαλώντας τον δεσπότη Χριστό να τυπώσει στα βάθη της καρδιάς σου αυτές τις βεβαιότατες αλήθειες, για να μπορέσεις, με την ενθύμηση αυτών, να γλυτώσεις από εκείνη την ντροπή και να σταθείς με παρρησία μπροστά στον Χριστό. «Ἀγρυπνεῖτε οὖν ἐν παντὶ καιρῷ δεόμενοι ἵνα καταξιωθῆτε ἐκφυγεῖν πάντα τὰ μέλλοντα γίνεσθαι καὶ σταθῆναι ἔμπροσθεν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου(:Να είστε λοιπόν άγρυπνοι και προσεκτικοί˙ να προσεύχεστε κάθε ώρα και στιγμή και να παρακαλείτε τον Θεό να σας δώσει χάρη και δύναμη, ώστε να γίνετε άξιοι να ξεφύγετε όλα όσα πρόκειται να γίνουν, χωρίς να υποστείτε ψυχική βλάβη˙ και να σταθείτε άφοβοι και με θάρρος μπροστά στον Υιό του ανθρώπου)»[Λουκά 21,36].
Β΄
Σκέψου, αγαπητέ, πόσο μεγάλη θα είναι εκείνη η μέρα της Κρίσεως, εξαιτίας εκείνων που θα εξεταστούν τότε· τότε όσα καλά και όσα κακά έγιναν σε όλους τους αιώνες και από όλους τους ανθρώπους, όλα θα εξεταστούν με παρρησία. Τότε όσα λόγια είπαν όλοι μαζί οι άνθρωποι από αρχής του κόσμου και όσοι λογισμοί πέρασαν από τον νου τους και όσα έργα έκαναν, όλα χωρίς καμία εξαίρεση θα φανερωθούν. Σκέψου τώρα, αδελφέ, πως αν δεν είναι δυνατόν να μετρηθούν όσοι λογισμοί έρχονται στον νου ενός μόνο ανθρώπου σε μία μόνο ημέρα και όσα λόγια λέει και όσα έργα κάνει, πόσο περισσότερο δεν είναι δυνατό να αριθμηθούν όλοι οι λογισμοί, που θα σκεφτεί αυτός ο ένας άνθρωπος σε όλη του την ζωή, και όλα τα λόγια που θα πει και όλα τα έργα που θα κάνει; Και αν, λοιπόν, του ενός ανθρώπου όλοι οι λογισμοί, που θα σκεφτεί αυτός ο ένας άνθρωπος σε όλη του την ζωή, και όλα τα λόγια που θα πει και όλα τα έργα που θα κάνει; Και αν, λοιπόν, του ενός ανθρώπου οι λογισμοί, τα λόγια και τα έργα είναι αναρίθμητα και άπειρα στο πλήθος, πόσο περισσότερο είναι όλων μαζί των ανθρώπων, παρόλα αυτά όλο αυτό το άπειρο πλήθος των λογισμών και των λόγων και των έργων, όχι μόνο ενός ανθρώπου, αλλά όλων μαζί των ανθρώπων και όχι μόνο αυτών, αλλά και των αγγέλων και όχι μόνο των αγγέλων, αλλά και των δαιμόνων, θα παρουσιαστεί σε μία στιγμή κατά την ημέρα εκείνη και τα μεν καλά πρόκειται να κριθούν με κρίση δοκιμασίας και μισθού, τα δε κακά πρόκειται να αποδοκιμαστούν και να τιμωρηθούν.
Γι’αυτό, λοιπόν, είπε ο Κύριος: «Λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πᾶν ῥῆμα ἀργὸν ὃ ἐὰν λαλήσωσιν οἱ ἄνθρωποι, ἀποδώσουσι περὶ αὐτοῦ λόγον ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως (:Για να καταλάβετε λοιπόν πόσο αυστηρά θα κριθείτε για τα βλάσφημα και συκοφαντικά σας λόγια, σας λέω ότι για κάθε λόγο περιττό και ανώφελο που τυχόν θα πουν οι άνθρωποι, θα δώσουν λόγο γι’ αυτόν την ημέρα της κρίσεως)» [Ματθ.12,36]. Και ο Παύλος λέει: «Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα κομίσηται ἕκαστος τὰ διὰ τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε κακόν (:Διότι όλοι εμείς πρέπει να παρουσιαστούμε φανεροί και ξεσκεπασμένοι μπροστά στο δικαστικό βήμα του Χριστού, για να πάρει ο καθένας μας την αμοιβή του ανάλογα με όσα έκανε με το σώμα, είτε αγαθές είναι συνολικά οι πράξεις του, είτε κακές)»[Β΄Κορ. 5,10]. Και πάλι: «Ὥστε μὴ πρὸ καιροῦ τι κρίνετε, ἕως ἂν ἔλθῃ ὁ Κύριος, ὃς καὶ φωτίσει τὰ κρυπτὰ τοῦ σκότους καὶ φανερώσει τὰς βουλὰς τῶν καρδιῶν, καὶ τότε ὁ ἔπαινος γενήσεται ἑκάστῳ ἀπὸ τοῦ Θεοῦ(:Μην κάνετε καμία κρίση πέρα από τον ορισμένο καιρό, μέχρι να έρθει ο Κύριος. Αυτός θα ρίξει άπλετο φως σε αυτά που είναι κρυμμένα τώρα στο σκοτάδι και θα φανερώσει τις εσωτερικές σκέψεις και αποφάσεις των καρδιών. Και τότε τον έπαινο στον καθένα θα τον αποδώσει όχι κάποιος άνθρωπος, αλλά ο Θεός)»[Α΄Κορ.4,5].
Και το σπουδαιότερο, που τόσο τα καλά όσο και τα κακά θα φανούν τότε, όχι όπως φαίνονται τώρα στη δική μας αντίληψη, αλλά όπως φαίνονται στα μάτια του Κυρίου· η ευσέβεια και η αρετή θα φανεί τότε άπειρα καλύτερη και τιμιότερη από εκείνο, που φαίνεται τώρα στους σκοτισμένους μας οφθαλμούς και η ασέβεια και η κακία θα θεατριστεί άπειρα χειρότερα και ατιμότερα από ό,τι φαίνεται σε μας.
Τότε τι θα πάθεις, εσύ, αγαπητέ, αν τυχόν και δεν φύλαξες το επάγγελμα του Χριστιανού, αλλά πέρασες την ζωή σου με αμαρτίες; Τι θα πεις, όταν δεις μπροστά σου ένα πλήθος ανομιών που έκανες, και μέσα στο πλήθος αυτό να δεις τόσες αμαρτίες, που δεν τις υπολόγιζες καθόλου; Τι θα γίνεις, όταν δεις μπροστά σου σαν έναν καθρέφτη όλες τις θεωρίες σου, όλες τις συνομιλίες σου, όλες τις επιθυμίες σου και όλους τους διαλογισμούς σου; Όταν δεις όλον τον χρόνο που έχασες σε ανωφελείς συναναστροφές, σε παιχνίδια, σε αναγνώσεις μάταιων ή βλαβερών βιβλίων; Διότι λέει ο Μέγας Βασίλειος: «Ὀψόμεθα ἃμα πάντα οἱονεὶ παρεστῶτα ἡμῖν τὰ ἔργα καὶ φαινόμενα ἀντιπρόσωπα τῇ διανοίᾳ ἡμῶν μετὰ τῶν ἰδίων τύπων, ἕκαστον ὡς λέλεκται καὶ ὡς πέπρακται (:Θα δούμε να εμφανίζονται μπροστά μας όλα τα έργα μας και να είναι απέναντι στη σκέψη μας κάθε ένα, όπως έγινε και λέχθηκε)». Τι θα πεις, όταν δεις όλα εκείνα, που ξόδεψες σε ηδονές και σε ματαιότητες και δεν τα μοίρασες ως ελεημοσύνη σε χήρες και σε ορφανά, σε πτωχούς και δυστυχισμένους; Σε νοσοκομεία και πτωχοτροφεία, σε εκτυπώσεις ψυχωφελών και πνευματικών βιβλίων και σε άλλα ψυχωφελή και θεάρεστα έργα; Τι θα πεις, όταν δεις όλα τα περιττά ρούχα που είχες, όλα τα σπίτια, όλα τα υπάρχοντα και όλα τα πράγματα που χρησιμοποίησες κακώς με την πλατεία οδό του κόσμου και όχι με την στενή του Ευαγγελίου; Πώς θα απολογηθείς στον Θεό για όλα αυτά την στιγμή που δεν μπορείς να δώσεις λογαριασμό σε Αυτόν για μία και μόνη αμαρτία; Όπως λέει ο Ιώβ: « Ἐὰν γὰρ βούληται κριθῆναι αὐτῷ, οὐ μὴ ὑπακούσῃ αὐτῷ, ἵνα μὴ ἀντείπῃ πρὸς ἕνα λόγον αὐτοῦ ἐκ χιλίων(:Κανείς δεν είναι δίκαιος ενώπιον του Κυρίου· διότι εάν θελήσει κανείς να κριθεί με τον Κύριο και να θέσει υπό αμφισβήτηση το δίκαιο της κρίσεώς Του, δεν θα μπορέσει να αποκριθεί σε Αυτόν, αλλά θα μείνει άναυδος, για να μην αντιλέξει ούτε σε έναν λόγο από τους χίλιους λόγους κατηγορίας που θα του πει ο Κύριος)»[Ιώβ 9,3]. Εκτός από όλα αυτά, δεν θα απολογηθείς για τις αμαρτίες σου μόνο, αλλά ακόμη και για τις ευεργεσίες, που έλαβες από τον Θεό, οι οποίες θα είναι όλες μπροστά σου και καθώς θα συγκρίνονται με τις αμαρτίες σου, θα τις αποδείξουν πολύ φοβερότερες.
Και τέλος πάντων, θα απολογηθείς και για το παράδειγμα που σου έδωσε ο Χριστός με την ζωή Του και για τις πληγές Του και για το Πάθος Του και για τον Σταυρό Του και για το Αίμα που έχυσε και για τον θάνατο, που δοκίμασε γι’αυτό και η μεγάλη αυτή Κρίση θα γίνει στην κοιλάδα του Ιωσαφάτ, δηλαδή κοντά στη Γεσθημανή, εκεί που ο Χριστός ίδρωσε Αίμα για την σωτηρία σου, προσευχόμενος μέσα στον κήπο κοντά στον χείμαρρο των Κέδρων, πέρα από τον οποίο πήγε ο Κύριος κατά την νύκτα του Πάθους Του και από εκεί μεταφέρθηκε δεμένος στο δικαστήριο, όπως εξιστορεί ο Ευαγγελιστής Ιωάννης: «Ταῦτα εἰπὼν ὁ Ἰησοῦς ἐξῆλθε σὺν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ πέραν τοῦ χειμάῤῥου τῶν Κέδρων, ὅπου ἦν κῆπος, εἰς ὃν εἰσῆλθεν αὐτὸς καὶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ (:Όταν τελείωσε την προσευχή Του ο Ιησούς βγήκε με τους μαθητές Του έξω από την πόλη των Ιεροσολύμων, σε κάποιο μέρος πέρα από τον ξεροπόταμο των Κέδρων. Εκεί υπήρχε ένας κήπος, όπου μπήκε ο Ίδιος και οι μαθητές Του)»[Ιω.18,1]. Και κάνει την κρίση στον τόπο αυτόν ο Κύριος για να ελέγξει περισσότερο τους αμαρτωλούς, αφενός μεν αποδείχνοντας σε αυτούς ότι Αυτός για την αγάπη τους έπαθε τόσα και τόσα πάθη κοντά στον τόπο αυτόν, αυτοί όμως δεν ωφελήθηκαν από αυτά, αλλά τα περιφρόνησαν με τις αμαρτίες τους, αφετέρου δε, για να δικαιολογηθεί στην απόφαση που θα πάρει κατά των αμαρτωλών, έχοντας κατά κάποιον τρόπο μάρτυρα αυτόν τον ίδιο τον τόπο, που γι’ αυτούς έπαθε. Γι’ αυτόν τον λόγο θα έχει εκεί κοντά Του και τον Σταυρό να στέκεται ψηλά με δόξα, σαν ένα βασιλικό έμβλημα, για να δείχνει και από μακριά, πόσα έκανε ο λυτρωτής μας Ιησούς Χριστός, για να μας σώσει και αντιθέτως πόσα κάναμε εμείς ως μεγάλη καταφρόνηση, για να μη σωθούμε.
Τώρα τι γνώμη έχεις, αδελφέ, γι’ αυτήν την μεγάλη ημέρα της Κρίσεως; Εξίσωσες τους λογαριασμούς, που έχεις να δώσεις σε εκείνη την λεπτή και ακριβή εξέταση; Διόρθωσες όλες τις αμαρτίες σου με μία γενική εξομολόγηση και αποχή από το κακό και με μία αληθινή και τέλεια μετάνοια; Ή έχεις ακόμα αδιόρθωτες αμαρτίες και αμετανόητες, τις οποίες δεν εξομολογήθηκες και ούτε έκανες τον κανόνα τους; Σκέψου καλά, ότι, εάν τις διόρθωσες, τότε αυτές δεν θα φανερωθούν σε εκείνη την μεγάλη Κρίση, ούτε θα σε φοβίσουν τότε, διότι ο Κύριος δεν θα τις θυμηθεί: «Τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν οὐ μὴ μνησθῶ ἔτι(:Δεν θα ξαναθυμηθώ πια τις αμαρτίες τους)»[Ιερεμ.38,34]. Εάν όμως έχεις αμαρτίες αδιόρθωτες, εάν φάνηκες αχάριστος στις άπειρες ευεργεσίες, που σου έκανε ο Θεός, χρησιμοποιώντας αυτές εναντίον του ευεργέτη σου, εάν έδειξες ανώφελο από μέρος δικό σου το παράδειγμα της ζωής του Ιησού Χριστού και τα πάθη Του και το Αίμα Του και τον Σταυρό Του και τα μυστήρια, που σου άφησε, και δεν ωφελήθηκες καθόλου από αυτά, για να διορθώσεις την κακή σου ζωή, τότε αλίμονο σε σένα. Ω, ποιος φόβος και τρόμος θα σε περικυκλώσει! Διότι όλες αυτές τις αμαρτίες, όλες αυτές τις αχαριστίες και τις αποστασίες σου θα τις παρουσιάσει μπροστά σου ο δίκαιος εκείνος Κριτής, ενώπιον όλων των ανθρώπων και των αγγέλων: «Ἐλέγξω σε καὶ παραστήσω κατὰ πρόσωπόν σου τὰς ἁμαρτίας σου(:Θα σε ελέγξω και θα παρουσιάσω μπροστά σου τις αμαρτίες σου)»[Ψαλμ.49,21].
Και λοιπόν, έως πότε, αδελφέ, θα αγκαλιάζεις την πόρνη και τις αμαρτίες και θα έχεις τα φίδια αυτά στην αγκαλιά σου να σε δαγκώνουν και να σε θανατώνουν; Έως πότε δεν θα τα θανατώσεις εσύ με μία αληθινή εξομολόγηση και αποχή και μετάνοια; Γιατί αναβάλλεις τον χρόνο της διορθώσεως των αμαρτιών σου; Αυτήν την ημέρα, αυτήν την ώρα, αυτή τη στιγμή σήκω και πήγαινε στον πνευματικό σου, για να εξομολογηθείς με πόνο και συντριβή της καρδιάς σου, για να τις διορθώσεις. «Ἓως τίνος, ὀκνηρέ, κατάκεισαι; πότε δὲ ἐξ ὕπνου ἐγερθήσῃ;(:Μέχρι πότε θα κοιμάσαι, οκνηρέ; Πότε θα σηκωθείς από τον ύπνο;)»[Παροιμ.6,9]. Τι περιμένεις; Τι καρτερείς; Ορίστε, η ημέρα εκείνη έφτασε.
«Ἐγγὺς ἡ ἡμέρα Κυρίου ἡ μεγάλη(:Κοντά είναι η ημέρα του Κυρίου η μεγάλη)»[Σοφία Σειράχ 1,14]. Τι είδους καταραμένος λογισμός είναι αυτός, που δεν αφήνει να φοβάσαι εκείνη την ημέρα, την οποία τόσο την φοβήθηκαν οι μεγαλύτεροι άγιοι; «Ὦ πονηρὸν ἐνθύμημα(:Ω πονηρή και κακή σκέψη)!», λέει ο Σειράχ[Σοφ.Σειρ.37,3]· εσύ υπολογίζεις τόσο πολύ την γνώμη των ανθρώπων και δεν φοβάσαι και δεν υπολογίζεις εκείνο το φοβερό δικαστήριο, που κάνει και αυτούς τους ίδιους τους δαίμονες να φρίττουν, όταν τους το θυμίσει κάποιος; Αποφάσισε τουλάχιστον από τώρα και στο εξής να σκέφτεσαι την μελλοντική Κρίση με πολλή επιμέλεια[Γι’ αυτό λοιπόν και ο Μέγας Βασίλειος μακαρίζει εκείνους που μελετούν πάντοτε την φοβερή εκείνη Ημέρα, διότι από την μελέτη αυτή θα εμποδιστεί από κάθε αμαρτία, λέγοντας: «Μακαρία ψυχὴ καὶ νυκτὸς καὶ ἡμέρας μηδεμίαν ἄλλην μέριμναν στρέφουσα, ἢ τὸν θάνατον διαπαντὸς καὶ πὼς ἐπὶ τῆς μεγάλης ἡμέρας, καθ’ ἢν πᾶσα ἡ κτίσις παραστήσεται τῷ Κριτῇ τῶν ἀπάντων, τὰς εὐθύνας τῶν πεπραγμένων ἀπολαβοῦσα καὶ αὕτη δυνηθῇ κούφως ἀποθέσθαι τὸν λόγον τῶν βεβιωμένων· ὁ γὰρ ἐκείνην τὴν ἡμέραν καὶ τὴν ὥραν πρὸ ὀφθαλμῶν τιθέμενος καὶ ᾀεὶ μελετῶν τὴν ἐπὶ τοῦ ἀπαραλογίστου Κριτοῦ ἀπολογίαν, ὁ τοιοῦτος, ἢ οὐδέν, ἢ παντελῶς ἐλάχιστα ἀμαρτήσεται· δι’ ὅτι τὸ ἁμαρτάνειν ἡμῖν, κατ’ ἀπουσίαν τῶν φοβερῶν ἐκείνων ἐννοιῶν γίνεται(: Μακαρία είναι η ψυχή, η οποία νύκτα και ημέρα δεν έχει άλλη μέριμνα παρά πώς κατά την μεγάλη ημέρα, κατά την οποία όλη η κτίση θα σταθεί μπροστά στον Κριτή, για να αποδώσει λόγο για τα έργα της, θα μπορέσει και αυτή εύκολα να κάνει τον απολογισμό για τη ζωή της. Διότι, όποιος έχει μπροστά στα μάτια του εκείνη την Ημέρα και την ώρα και πάντοτε μελετά την απολογία του μπροστά στο δικαστήριο, που δεν μπορεί να πλανηθεί, αυτός ή καθόλου ή ελάχιστα θα αμαρτήσει, διότι το αμαρτάνειν προέρχεται από απουσία του φόβου του Θεού από εμάς)»( Ἐπιστολή πρός Ἐλευθέραν)], διότι, σου λέω την αλήθεια, ότι, εάν σε όλη σου την ζωή την σκέφτεσαι, η ζωή σου τότε θα σου φανεί πολύ σύντομη και λίγη, για να σκέφτεσαι έναν λογισμό τόσο αναγκαίο, όπως είναι γραμμένο. «Καὶ χρόνος στενός ἐστι τῷ Ἰακὼβ(: Και ο χρόνος είναι περιορισμένος για τους απογόνους του Ιακώβ)»[Ιερεμ.37,7]. Σκέψου ότι βρίσκεσαι νοερά μπροστά στον Κριτή σου και παρακάλεσέ Τον ταπεινά, να σου γίνει βοηθός και Θεός του ελέους, πριν έλθει ο καιρός και γίνει Θεός εκδικήσεως: «Θεὸς ἐκδικήσεων Κύριος, Θεὸς ἐκδικήσεων ἐπαῤῥησιάσατο(:Θεός εκδικητής και τιμωρός της αμαρτίας είναι ο Κύριος· ο Θεός, ο Οποίος εκδικείται και τιμωρεί με ακατανίκητη δύναμη και με πάσα δικαιοσύνη τα φαύλα, κατέστησε και καθιστά πάντοτε ολοφάνερη την παρουσία Του)»[Ψαλμ.93,1].
Γ΄
Σκέψου ότι εκείνη η ημέρα θα είναι τελικά μεγάλη για όλα εκείνα που θα αποφασιστούν σε αυτήν, διότι εκεί δεν θα γίνει απόφαση για μία ασήμαντη κληρονομιά ή για λίγες πιθαμές γης· αλλά για ένα καλό και για ένα κακό πολύ μεγάλο στην μεγαλειότητά Του και αιώνιο στην διαμονή του· θα γίνει μία απόφαση κατά των αμαρτωλών και μία υπέρ των δικαίων. Και ποια είναι η απόφαση κατά των αμαρτωλών; «Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον(:Εσείς που από τα έργα σας γίνατε καταραμένοι, φύγετε μακριά από μένα στο πυρ το αιώνιο)»[Ματθ.25,41]. Εξέτασε, αμαρτωλή ψυχή, και σκέψου προσεκτικά τα λόγια της αποφάσεως αυτής ένα προς ένα. «Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ(:Φύγετε από εμένα)», λέει ο Κριτής, «πηγαίνετε μακριά από Εμένα» αυτό δηλώνει την στερητική κόλαση και τον παντοτινό χωρισμό, που θα γίνει ανάμεσα στον Θεό και στους δυστυχισμένους κολασμένους. «Οἱ κατηραμένοι(:Οι καταραμένοι)». Αχ, και πόσο φοβερή είναι αυτή η κατάρα, η οποία έχει μαζί της όλα τα κακά και τις δυστυχίες! Κατάρα αμετάθετη, κατάρα θεϊκή, κατάρα παντοτινή. «Εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον(: στην φωτιά την αιώνια)». Με αυτά τα λόγια φανερώνεται ότι δεν είναι μόνο στερητική η κόλαση του Θεού, αλλά και θετική εξαιτίας των βασάνων, και λέγοντας λοιπόν, εδώ φωτιά, που είναι το μεγαλύτερο βάσανο της κόλασης, συμπεριέλαβε και όλα τα άλλα ελαφρότερα βάσανα, προσθέτοντας, όμως και το αιώνιο, φανέρωσε ότι και τα άλλα είδη της κόλασης είναι παντοτινά και αιώνια. Ω αιωνιότητα εκείνης της γεέννης, η οποία όσο είναι χωρίς μέτρο και τέλος, άλλο τόσο είναι φοβερή και τρομακτική.
Ποια είναι η απόφαση υπέρ των δικαίων;: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμὶῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου(:Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε την Βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος)»[Ματθ.25,34]. «Δεῦτε», ελάτε. Ω λόγια γλυκύτατα, με τα οποία καλεί ο γλυκύς Ιησούς Χριστός προς τον εαυτό Του και τις θείες Του αγκάλες, εκείνους που τήρησαν τις εντολές Του! «Οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου (:Εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου)». Ω ευλογία θεοχαριτωμένη, η οποία περιέχει κάθε είδους ευλογία και κάθε μακαριότητα και ευτυχία! «Κληρονομήστε την προετοιμασμένη για σας Βασιλεία από την αρχή του κόσμου». Ω χαρά! Ω αγαλλίαση! Ω Βασιλεία, η οποία δεν έχει τέλος, αλλά θα παραμένει σε όλο το διάστημα της αιωνιότητας.
Και ύστερα από τις αποφάσεις αυτές, οι μεν αμαρτωλοί θα πάνε σε κόλαση αιώνια, οι δε δίκαιοι σε αιώνια ζωή. «Καὶ ἀπελεύσονται οἱ ἁμαρτωλοὶ εἰς κόλασιν αἰώνιον οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον(:Και θα οδηγηθούν αυτοί σε κόλαση που δεν θα έχει τέλος, αλλά θα είναι αιώνια˙ ενώ οι δίκαιοι θα πάνε για να απολαύσουν ζωή αιώνια)»[Ματθ.25,46]. Αυτή είναι η μεγάλη υπόθεση, που θα αποφασιστεί τότε και θα πραγματοποιηθεί αμέσως μόλις αποφασιστεί, χωρίς καμία καθυστέρηση. Τότε θα σταματήσει η κίνηση των τεσσάρων στοιχείων και του ουρανού· και για μεν τους αμαρτωλούς θα μείνει μία παντοτινή νύκτα, χωρίς να ελπίζουν να δουν ποτέ ημέρα, ενώ για τους δικαίους θα μείνει μία παντοτινή ημέρα, χωρίς να φοβούνται ότι θα δουν στο εξής νύκτα. Διότι όλα τα κακά του κόσμου, όλες οι τιμωρίες και όλες οι δυστυχίες θα μαζευτούν τότε στην κόλαση, όπως μαζεύονται όλες οι δυσωδίες και οι βρώμες ενός καραβιού μέσα στη σεντίνα του.
Και έτσι όλα τα κτίσματα καθαρισμένα και απελευθερωμένα από την δουλεία και την δυσωδία των αμαρτωλών, θα αναπνεύσουν και θα απολαύσουν έναν καινούργιο κόσμο ευτυχέστερο, σύμφωνα με τον Εκκλησιαστή: «Καιρὸς τῷ παντὶ πράγματι καὶ ἐπὶ τῷ παντὶ τῷ ποιήματι ἐκεῖ(:Υπάρχει καιρός κατάλληλος για κάθε πράγμα· εκεί μάλιστα έχει οριστεί καιρός, κατά τον οποίο ο Θεός θα κρίνει με δικαιοσύνη κάθε πράξη και έργο ανθρώπινο)»[Εκκλ.3,17] και μάλιστα κατά τον θεόπνευστο Παύλο, που λέει: «Καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς(:Και αυτή η κτίση θα ελευθερωθεί από την υποδούλωση στη φθορά, για να πάρει μέρος στην ελευθερία της ένδοξης καταστάσεως των παιδιών του Θεού)»[Ρωμ.8,21] – και για να το πούμε με συντομία, εκείνη η ημέρα θα είναι η δύση του καιρού και η ανατολή της αιωνιότητας και ούτε έγινε αλλά ούτε και θα γίνει ποτέ άλλη μέρα μεγαλύτερη από αυτήν και τότε μπορούμε να πούμε με περισσότερο δίκαιο εκείνο που λέει η Γραφή για την ημέρα που κράτησε τον ήλιο ο Ιησούς του Ναυή ότι «οὐκ ἐγένετο ἡμέρα τοιαύτη οὔτε πρότερον οὔτε ἔσχατον(:δεν υπήρξε τέτοια θαυμαστή ημέρα ποτέ άλλοτε, ούτε στο απώτατο, ούτε και στο πιο κοντινό παρελθόν)»[Ιησούς Ναυή 10,14][ Η ημέρα αυτή έγινε διπλή, δηλαδή εικοσιτεσσάρων ωρών, κατά τον Σειράχ, λέγοντας για τον Ιησού του Ναυή: «Οὐχὶ ἐν χειρὶ αὑτοῦ ἀνεπόδισεν ἥλιος, καὶ μίαν ἡμέρα ἐγεννήθη πρὸς δύο; (:Μήπως με μια απλή κίνηση του χεριού του δεν οπισθοδρόμησε ο ήλιος και μία ημέρα έγινε σαν δύο;)»[Σοφ. Σειρ.46,4] και κατά τον άγιο Μάξιμο σχολιάζοντας την προς Πολύκαρπο επιστολή του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου. Επιπλέον δε και η ημέρα που έγινε επί Εζεκίου από θαύμα μεγαλύτερη(τριάντα δύο ωρών σύμφωνα με τον άγιο Μάξιμο) και τότε η σκιά του ηλιακού ωρολογίου γύρισε πίσω κατά δέκα βαθμούς(Δ΄Βασ.20,11: «Καὶ ἐβόησεν Ἡσαΐας ὁ προφήτης πρὸς Κύριον, καὶ ἐπέστρεψεν ἡ σκιὰ ἐν τοῖς ἀναβαθμοῖς εἰς τὰ ὀπίσω δέκα βαθμούς(:Και ο προφήτης Ησαΐας ύψωσε κραυγή ισχυρή και φώναξε με ικεσία δυνατή προς τον Κύριο για το αίτημα αυτό του Εζεκία. Και η σκιά γύρισε πίσω στα σκαλοπάτια κατά δέκα βαθμούς-:υποδιαιρέσεις του ηλιακού ωρολογίου)»].
Παρόλα αυτά νομίζεις, αδελφέ, ότι αυτά τα πράγματα που θα γίνουν την ημέρα εκείνη, είναι μακριά και γι’αυτό δεν τα φοβάσαι; Σου λέω, όμως, ότι ακόμα και αν αργήσουν να γίνουν, είναι σίγουρο ότι θα γίνουν και αν αργήσουν να γίνουν, είναι όμως αληθινά, διότι όσο είναι αληθινό ότι είναι ένας Θεός, τόσο αληθινό είναι ότι θα γίνει μία Κρίση στο τέλος. Γι’αυτό λοιπόν, πλησίασε, αγαπητέ, σε αυτές τις αλήθειες με τα μάτια της πίστεως, η οποία τα μακρινά και αόρατα τα δείχνει κοντά και ορατά: «Πίστις ἐστὶ πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων(:Πίστη σημαίνει ακόμη απόδειξη και σιγουριά για πράγματα που δεν μπορούν να δουν τα σωματικά μας μάτια, αλλά η πίστη δίνει γι’ αυτά τέτοια πληροφορία στον πιστό, σαν να τα έβλεπε και να τα αντιλαμβανόταν με τις σωματικές αισθήσεις)» [Εβρ.11,1] και μην υπολογίζεις τώρα τίποτε άλλο στις ημέρες σου παρά μόνο εκείνο που θα αντιμετωπίσεις τότε στην ημέρα της Κρίσεως, δηλαδή πώς να βρίσκεσαι σε μετάνοια, πώς να υπομένεις τους πειρασμούς και πώς να εργάζεσαι τις εντολές του Κυρίου και τα καλά έργα.
Και αυτό σημαίνει το να είσαι αληθινά φρόνιμος, δηλαδή το να γνωρίζεις τα πράγματα από μακριά, πριν να έλθουν και να ωφελείσαι από αυτά: «Ὅς γὰρ φυλάσσει φρόνησιν, εὑρήσει ἀγαθὰ(: Όποιος διατηρεί την φρόνηση και την φυλάττει, θα απολαύσει πολλά αγαθά, υλικά και πνευματικά)»[Παρ.19,8], περισσότερο μάλιστα που η εξέταση και η απόφαση τα οποία είναι τα φοβερότερα από όσα έχει εκείνη η ολοΰστερινή ημέρα, αυτά, λέω, δεν είναι μακριά από σένα, αλλά είναι τόσο κοντά σου, όσο κοντά σου είναι ο θάνατος, όπως είπαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο για την μερική κόλαση, και όπως λέει ο αδελφόθεος Ιάκωβος στην επιστολή του: «Ἰδοὺ κριτὴς πρὸ τῶν θυρῶν ἔστηκεν(:Μη στενάζετε αγανακτισμένοι ο ένας εναντίον του άλλου, αδελφοί, για να μην καταδικαστείτε από τον Κριτή. Ιδού, ο Κριτής στέκεται πολύ κοντά και είναι έτοιμος να παρουσιαστεί)»[Ιάκ.5,9], διότι αμέσως μόλις πεθάνεις, θα τα συναντήσεις.
Νιώσε ντροπή, λοιπόν, που έμεινες για τόσο πολύ χρόνο μαζί με τους άφρονες με την ανοησία σου και απόρησε, πώς τόλμησες να αμαρτήσεις τόσες φορές, σε καιρό που ήξερες πως υπάρχει ένας Θεός Κριτής και τιμωρητής των αμαρτιών. Φρόντισε να αποκτήσεις από εδώ ως σύντροφο και φίλο την ελεημοσύνη στους πτωχούς, ώστε να μπορέσει αυτή τότε να σε κυβερνήσει ως καλός ρήτορας και να σε λυτρώσει από την φοβερή εκείνη απόφαση, επειδή ο φοβερός εκείνος Κριτής δεν θα εξετάσει τους δίκαιους για το πώς νήστεψαν ή πώς κράτησαν την παρθενία ή έκαναν άλλες αγαθοεργίες, αλλά μόνο πώς ελέησαν τους πτωχούς και χόρτασαν τους πεινασμένους και πότισαν τους διψασμένους και ένδυσαν τους γυμνούς και επισκέφτηκαν τους αρρώστους και τους φυλακισμένους. Ούτε επίσης θα κρίνει τους αμαρτωλούς, πώς πόρνευσαν ή μοίχευσαν ή έκαναν άλλες κακίες, αλλά γιατί δεν ελέησαν τους πτωχούς αδελφούς τους.
Γι’αυτό, λοιπόν, ο μεν αδελφόθεος Ιάκωβος είπε για τους ανελεημόνες: «Ἀνίλεως ἡ κρίσις τῷ μὴ ποιήσαντι ἔλεος καὶ κατακαυχᾶται ἔλεος κρίσεως(:Να προσέχετε να μη γίνεστε σκληροί και άσπλαχνοι με τις προσωποληψίες σας˙ διότι η κρίση τότε του Θεού θα είναι χωρίς έλεος και επιείκεια για εκείνον που υπήρξε άσπλαχνος στους αδελφούς του. Αντίθετα η ευσπλαχνία και το έλεος δεν φοβάται την κρίση, αλλά καυχιέται ότι την κατανικά˙ και αποδεικνύεται έτσι η ευσπλαχνία ισχυρότερη από την κρίση)» [Ιακ. 2,13], ο δε Δαβίδ λέει για τους ελεήμονες: «Χρηστὸς ἀνὴρ ὁ οἰκτείρων καὶ κιχρῶν, (ἤτοι δανείζων) οἰκονομήσει τοὺς λόγους Αὑτοῦ ἐν κρίσει(: Άνθρωπος καλοκάγαθος είναι εκείνος ο οποίος ευσπλαχνίζεται και δανείζει όσους έχουν ανάγκες· αυτός δεν ομιλεί ποτέ απερίσκεπτα, αλλά με φρόνηση πολλή και κρίση θα οικονομήσει τα λόγια του, προσέχοντας να μη θίξει με αυτά κανέναν, ούτε να πληγώσει την ευαισθησία και φιλοτιμία όσων ελεούνται και δανείζονται από αυτόν)»[Ψαλμ.111,5]. Δηλαδή θα δώσει καλή απολογία στον Θεό κατά την ημέρα της Κρίσεως με την ελεημοσύνη, όπως ερμηνεύει ο Μέγας Βασίλειος. Παρακάλεσε τον Κύριο να σε αξιώσει με την χάρη Του να σταθείς την ημέρα εκείνη όχι με τους αμαρτωλούς και τους ανελεήμονες, αλλά με τους δίκαιους και τους ελεήμονες και να ακούσεις από το στόμα Του την καλή εκείνη και ευλογημένη απόφαση: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός Μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου(:’Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε την βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος)»[Ματθ.25,34].
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Πνευματικά Γυμνάσματα, μελέτη ΙΑ΄, σελίδες 87-97, Έκδοσις Συνοδείας Σπυρίδωνος Ιερομονάχου[4η έκδοση], Ιερά Καλύβη «Άγιος Σπυρίδων Α΄», Νέα σκήτη Αγίου ΄Ορους,2016
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ [:Ματθ.25,31-46]
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΕΩΣ
Υπομνηματισμός στο εδάφιο Ματθ.25,31
«Ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ᾿ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ(:Όταν λοιπόν έλθει ο Υιός του ανθρώπου με τη δόξα Του και μαζί Του όλοι οι άγιοι άγγελοι, τότε θα καθίσει σε θρόνο ένδοξο και λαμπρό)» [Ματθ.25,31].
Πώς όμως θα έρθει, πώς θα εμφανιστεί; Όπως δήλωσε ο ίδιος αλλού, λέγοντας: «Καὶ τότε ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς(:Και θα δουν τον υιό του ανθρώπου να έρχεται καθισμένος στα σύννεφα του ουρανού με δύναμη και συνοδεία αγγέλων και με δόξα πολλή)»[Ματθ.24,30]. Θα έρθει δηλαδή, όχι πια με ταπεινή όψη, ούτε με τη μικροπρέπεια τη δική μας, αλλά με δόξα και δύναμη θεϊκή. Θα ακούσεις και στα δύο ουσιαστικά το επίθετο «πολλή»· διότι με δύναμη πολλή και με δόξα πολλή θα κάνει τη δεύτερη θεϊκή παρουσία Του, γιατί την προηγούμενη την έκανε με αδύναμη και περιφρονημένη όψη, όση δηλαδή ήταν σε θέση να δουν οι πολλοί. Γιατί όμως επάνω σε σύννεφο; Επειδή έτσι εμφανίζεται πάντοτε ο Θεός: «Νέφη καὶ γνόφος κύκλῳ αὐτοῦ(:Απρόσιτη και ακατάληπτη είναι η τελειότητά Του, σαν μια νεφέλη και γνόφος να απλώνεται γύρω Του)»[Ψαλμ.96,2] και «Ἰδοὺ Κύριος κάθηται ἐπὶ νεφέλης κούφης(:Ιδού,ο Κύριος κάθεται επάνω σε ελαφριά ταχυκίνητη νεφέλη)»[Ησ.19,1].
Και πάλι: «Ὁ τιθεὶς νέφη τὴν ἐπίβασιν αὐτοῦ(:Αυτός που επιβαίνει επάνω στα νέφη σαν σε πολυτελή ταχέα άρματα)»[Ψαλμ.103,3] και «καὶ ταῦτα εἰπὼν βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη, καὶ νεφέλη ὑπέλαβεν αὐτὸν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν(:και αφού τα είπε αυτά, ενώ εκείνοι Τον έβλεπαν, ανυψώθηκε προς τον ουρανό, και ένα σύννεφο ολόφωτο παρουσιάστηκε σαν όχημα κάτω απ’ Αυτόν, Τον παρέλαβε και Τον απέκρυψε από τα μάτια τους)»[Πράξ.1,9]. Έτσι βέβαια Τον βλέπει και ο Δανιήλ [Δαν.7,13:«Ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη(:Έβλεπα με προσοχή σε όραμα της νυκτός και ιδού κάποιος, ως Υιός ανθρώπου, ερχόταν επί των νεφελών του ουρανού και έφθασε μπροστά στον Παλαιό των ημερών και οδηγήθηκε προς Αυτόν από τους αγγέλους με δόξα)», έτσι λοιπόν θα έρθει και τότε, όχι κρυφά, αλλά ως Θεός και Κύριος με δόξα τέτοια που ταιριάζει σε Θεό, και όλα θα τα μεταβάλει προς το καλύτερο. Γιατί θα αναστηθούν οι νεκροί και θα απαλλαγεί από τη φθορά αυτό το ευάλωτο στα πάθη σώμα και θα φορέσει την αθανασία, την οποία θα του δώσει ο Χριστός, και θα κάνει όμοιας μορφής με το δοξασμένο σώμα Του εκείνους που πιστεύουν σε Αυτόν.
Γι’ αυτό και ο Ίδιος το γεγονός αυτό το ονομάζει απολύτρωση, λέγοντας: «Ἀρχομένων δὲ τούτων γίνεσθαι ἀνακύψατε καὶ ἐπάρατε τὰς κεφαλὰς ὑμῶν, διότι ἐγγίζει ἡ ἀπολύτρωσις ὑμῶν(:Όταν αρχίσουν να γίνονται αυτά, εσείς, τα μέλη της Εκκλησίας μου, μη φοβηθείτε, αλλά πεταχτείτε επάνω γεμάτοι ελπίδα˙ σηκώστε τα κεφάλια σας ψηλά, που έως τότε θα είναι σκυμμένα εξαιτίας των θλίψεων που θα σας έχουν βρει. Αναθαρρήστε, διότι πλησιάζει η απολύτρωσή σας και η τέλεια απαλλαγή σας από τα δεινά της ζωής αυτής)»[Λουκ.21,28].
Γιατί, όπως αν πει κάποιος για έναν άνθρωπο, ότι από τον πατέρα του πήρε το να είναι λογικός, δηλώνει ότι από λογικό γεννήθηκε και αυτός λογικός, έτσι και ο Μονογενής προήλθε από Θεό Θεός, και Κριτής από Εκείνον που κρίνει όλη τη γη, χωρίς να αποστερηθεί ο Πατέρας την εξουσία, επειδή έδωσε όλη την κρίση στον Υιό· γιατί ο Μονογενής είναι αχώριστος από τον Θεό, όπως το φως από τον ήλιο. Γιατί υπάρχει σε Αυτόν από τη φύση Του, και όλα όσα έχει ο Πατέρας είναι του Υιού, και αντιστρόφως.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματική εἰς τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ερευνητικό έργο «Οι δρόμοι της πίστης: Ψηφιακή Πατρολογία».
Αγίου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Ἐξήγησις ὑπομνηματική εἰς τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος Παλαμάς»,εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 2005, τόμος 25,σελ.127-129.
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
Παν. Τρεμπέλα,Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήνα 2016
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
KΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ[:Ματθ.25,31-46]
ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
Στο ευαγγέλιο της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού και περί ευσπλαχνίας και περί ευποιίας
Την περασμένη Κυριακή η Εκκλησία μνημόνευε την απερίγραπτη φιλανθρωπία του Θεού προς εμάς που παρουσιάζεται με την παραβολή του σεσωσμένου Ασώτου. Την σημερινή Κυριακή διδάσκει περί της μελλούσης φρικωδεστάτης κρίσεως του Θεού, χρησιμοποιώντας μία καλή τάξη και ακολουθώντας τις προφητικές φωνές· διότι, λέγει ο Ψαλμωδός: «Ἔλεος καὶ κρίσιν ᾄσομαί σοι, Κύριε(:Την ευσπλαχνία Σου και την δικαιοκρισία Σου θα υμνολογήσω προς δόξαν Σου, Κύριε)»[Ψαλμ.100,1] και: «Ἃπαξ ἐλάλησεν ὁ Θεός, δύο ταῦτα ἤκουσα, ὅτι τὸ κράτος τοῦ Θεοῦ, καὶ σοῦ, Κύριε, τὸ ἔλεος, ὅτι σὺ ἀποδώσεις ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ(:Άπαξ δια παντός διακήρυξε και αποκάλυψε δια των προφητών Του την αλήθεια ο Θεός, και εγώ άκουσα τις δύο αυτές αλήθειες· ότι η ισχύς η κραταιά και ακατάβλητη είναι του Θεού του παντοδύναμου και ότι από Εσένα πηγάζει, Κύριε, το έλεος, καθώς είσαι πολυεύσπλαχνος· διότι Εσύ, Κύριε, θα αποδώσεις στον καθένα κατά τα έργα του: θα τιμωρήσεις για τις αδικίες του τον ένοχο και θα αμείψεις τον αγαθό για τα καλά του έργα)»[Ψαλμ.61,11].
Το έλεος, λοιπόν, και η μακροθυμία προηγείται της Θείας κρίσεως. Πραγματικά ο Θεός, έχοντας και περιέχοντας κατεξοχήν όλες τις αρετές, και όντας συγχρόνως δίκαιος και ελεήμων, επειδή το έλεος δεν συμβαδίζει με την κρίση, σύμφωνα με το γραμμένο, «να μη ευσπλαγχνισθής πτωχό κατά την κρίσι», εύλογα ο Θεός κατένειμε το καθένα στον καιρό του· τον παρόντα καιρό τον όρισε για την μακροθυμία, τον μέλλοντα για την ανταπόδοση. Γι’ αυτό τα τελούμενα στην Εκκλησία η Θεία Χάρις διέθεσε κατά τέτοιον τρόπο, ώστε εμείς αντιλαμβανόμενοι τούτο, ότι την συγνώμη για τα αμαρτήματα λαμβάνουμε από όσα συμβαίνουν εδώ, στην παρούσα ζωή, να σπεύσουμε, όσο ζούμε ακόμη στον παρόντα βίο, να επιτύχουμε το αιώνιο έλεος και να καταστήσουμε τους εαυτούς μας αξίους της Θείας φιλανθρωπίας· διότι εκείνη η κρίση, η τελευταία, είναι ανελέητη γι’ αυτόν που δεν έδειξε έλεος.
Περί της απερίγραπτης, λοιπόν, για μας, ευσπλαχνίας του Θεού ομιλήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα[:παραβολή του Ασώτου]. Σήμερα όμως θα μιλήσουμε περί της Δευτέρας Παρουσίας του Χριστού, καθώς και περί της φρικωδεστάτης κρίσεως και περί όσων θα συμβούν κατ’ αυτήν με τρόπο απόρρητο- πράγματα που «ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε»[Α΄Κορ.2,9] και που δεν ανέβηκαν στην σκέψη ανθρώπου, αν αυτή είναι αμέτοχη Θείου Πνεύματος, που υπερβαίνουν όχι μόνο την ανθρωπίνη αίσθηση, αλλά και τον ανθρώπινο νου και λόγο. Διότι, αν και Αυτός που μας διδάσκει για όλα αυτά είναι Εκείνος που γνωρίζει τα πάντα και πρόκειται να κρίνει όλη την γη, αλλά συγκαταβαίνει προς την δυναμικότητα των διδασκομένων, προσφέροντας τους λόγους συμμέτρους προς αυτήν. Γι’ αυτό εισάγονται αστραπή και νεφέλες, σάλπιγγα και θρόνος και τα όμοια με αυτά, αν και σύμφωνα με την επαγγελία Του περιμένουμε καινούς ουρανούς και καινή γη, αφού τα παρόντα θα παρέλθουν[ βλ. Β΄Πέτρ.3,13: «Καινοὺς δὲ οὐρανοὺς καὶ γῆν καινὴν κατὰ τὸ ἐπάγγελμα αὐτοῦ προσδοκῶμεν, ἐν οἷς δικαιοσύνη κατοικεῖ(:Εμείς όμως, σύμφωνα με την υπόσχεση του Θεού, περιμένουμε καινούριους ουρανούς και καινούρια γη, όπου θα κατοικεί η αρετή και η αγιότητα)»].
Αν δε αυτά και μόνο λεγόμενα, μάλιστα δε λεγόμενα με τρόπο συγκαταβατικό, γεμίζουν την ψυχή των συνετών ακροατών με φρίκη και δέος, ποιος θα βαστάσει τότε που θα τελούνται τα ίδια τα πράγματα; Πόσο άξιοι πρέπει να είμαστε στα άγια σπουδάσματα και στην ευσέβεια, όταν προσδοκούμε την παρουσία της ημέρας του Θεού, για την οποία, όπως λέγει ο θεόπνευστος Απόστολος Πέτρος, «οὐρανοὶ πυρούμενοι λυθήσονται καὶ στοιχεῖα καυσούμενα τήκεται (:οι ουρανοί θα κοκκινίσουν και θα διαλυθούν από την φωτιά και τα ουράνια σώματα θα κατακαούν και θα λιώσουν)»[Β΄Πέτρ. 3,12] ενώ «γῆ καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ἔργα κατακαήσεται(:η γη και όλα τα έργα που έγιναν πάνω σ’ αυτήν θα κατακαούν)»[Β΄Πέτρ.3,10].
Πριν δε από αυτά θα πραγματοποιηθεί η σκληρή παρουσία και επήρεια του Αντιχρίστου κατά της πίστεως, η οποία παρουσία και επήρεια, αν δεν κολοβωνόταν έχοντας επιτραπεί για λίγο χρόνο, δεν θα σωζόταν κανένας άνθρωπος, όπως λέγει ο Κύριος στα ευαγγέλια[Ματθ. 24,22: «Καὶ εἰ μὴ ἐκολοβώθησαν αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι, οὐκ ἂν ἐσώθη πᾶσα σάρξ· διὰ δὲ τοὺς ἐκλεκτοὺς κολοβωθήσονται αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι(:Κι αν ο Θεός δεν λιγόστευε τον αριθμό των ημερών εκείνων, δεν θα σωζόταν κανείς άνθρωπος. Αλλά για τους εκλεκτούς ο Θεός θα λιγοστέψει τις ημέρες εκείνες, προνοώντας να μην ταλαιπωρηθούν αυτοί πολύ)»· πρβ. και Μάρκ.13,20: «Καὶ εἰ μὴ ἐκολόβωσε Κύριος τὰς ἡμέρας, οὐκ ἂν ἐσώθη πᾶσα σάρξ· ἀλλὰ διὰ τοὺς ἐκλεκτοὺς οὓς ἐξελέξατο ἐκολόβωσε τὰς ἡμέρας».]. Γι’ αυτό παραγγέλλει στους μαθητάς Του: «Ἀγρυπνεῖτε οὖν ἐν παντὶ καιρῷ δεόμενοι ἵνα καταξιωθῆτε ἐκφυγεῖν πάντα τὰ μέλλοντα γίνεσθαι καὶ σταθῆναι ἔμπροσθεν τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου(:Να είστε λοιπόν άγρυπνοι και προσεκτικοί˙ να προσεύχεστε κάθε ώρα και στιγμή και να παρακαλείτε τον Θεό να σας δώσει χάρη και δύναμη, ώστε να γίνετε άξιοι να ξεφύγετε από όλα όσα πρόκειται να γίνουν, χωρίς να βλαβείτε ψυχικώς˙ και να σταθείτε άφοβοι και με θάρρος μπροστά στον Υιό του ανθρώπου)»[Λουκά 21,36].
Βέβαια όλα εκείνα είναι γεμάτα υπερβολική φρίκη, αλλά γι’ αυτούς που δαπανούν τον βίο τους σε απιστία και αδικία και ραθυμία απειλούνται ακόμη δεινότερα από αυτά, καθώς λέγει ο Ίδιος ο Κύριος: «Τότε κόψονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς(:Τότε θα θρηνήσουν όλες οι φυλές της γης που δεν πίστεψαν)»[Ματθ.24,30]. Και «φυλαὶ τῆς γῆς» είναι αυτοί που δεν πειθάρχησαν σε Αυτόν που ήρθε από τον ουρανό, που δεν αναγνωρίζουν και δεν επικαλούνται τον ουράνιο Πατέρα, ούτε ανεβάζουν προς Αυτόν το γένος με την ομοιότητα των έργων. Λέγει πάλι ότι η ημέρα εκείνη «ὡς παγὶς γὰρ ἐπελεύσεται ἐπὶ πάντας τοὺς καθημένους ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς(:θα έλθει σαν παγίδα, που θα συλλάβει αμέριμνους επάνω στα πονηρά τους έργα τους κακούς και άπιστους, όλους όσους κάθονται ξένοιαστοι και ασυλλόγιστοι πάνω σε όλη την επιφάνεια της γης)»[ Λουκ. 21,35· πρβ. και Ησ. 24,17: «Φόβος καὶ βόθυνος καὶ παγὶς ἐφ᾿ ὑμᾶς τοὺς ἐνοικοῦντας ἐπὶ τῆς γῆς(: Κακά που εμπνέουν φόβο και λάκκος βαθύς και ολέθριος και παγίδα θανατηφόρα θα υπάρχει για σας, οι οποίοι κατοικείτε στη γη)»]· δηλαδή σ’ εκείνους που με την κραιπάλη και μέθη, με τις τρυφές και τις βιοτικές μέριμνες είναι προσηλωμένοι στην γη και στα γήινα και έχουν προσκολληθεί ολοκληρωτικά στα φαινόμενα, κατά την αίσθηση, λαμπρά, στον πλούτο, στην δόξα και στην ηδονή. Πραγματικά με την λέξη «πρόσωπον τῆς γῆς» υπαινίχθηκε τον φαινομενικά χαρωπό χαρακτήρα της, ενώ με την λέξη «κάθονται» υπονοεί την επιμονή και ενδόμυχη προσήλωση. Με τους λόγους δε αυτούς συνάπτει προς τους ασεβείς αυτούς που αμάρτησαν αμετανόητα έως το τέλος, όπως προείπε και ο Ησαΐας, ότι «κατακαυθήσονται οἱ ἄνομοι καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἅμα, καὶ οὐκ ἔσται ὁ σβέσων(:θα κατακαούν οι άνομοι και οι αμαρτωλοί όλοι μαζί ταυτόχρονα και δεν θα υπάρχει κανείς για να σβήσει την φωτιά και να τους σώσει)»[Ησ. 1,31]. «Ἡμῶν γὰρ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει, ἐξ οὗ καὶ σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν(:Η συμπεριφορά τους και τα φρονήματά τους είναι τελείως αντίθετα με τα δικά μας· διότι η δική μας πατρίδα και πολιτεία και τα δικά μας πολιτικά δικαιώματα είναι στους ουρανούς, απ’ όπου με πολύ πόθο περιμένουμε και τον Σωτήρα μας, τον Κύριο Ιησού Χριστό)»[Φιλιπ.3,20], λέγει ο απόστολος· και εσείς «ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ ἐστέ(:δεν είστε από αυτόν τον κόσμο)» [Ιω.15,19], έλεγε προς τους μαθητάς Του ο Κύριος, προς τους οποίους πάλι λέγει ότι «ἀρχομένων δὲ τούτων γίνεσθαι ἀνακύψατε καὶ ἐπάρατε τὰς κεφαλὰς ὑμῶν, διότι ἐγγίζει ἡ ἀπολύτρωσις ὑμῶν (:όταν αρχίσουν να γίνονται αυτά, εσείς, τα μέλη της Εκκλησίας μου, μη φοβηθείτε, αλλά πεταχθείτε επάνω γεμάτοι ελπίδα˙ σηκώστε τα κεφάλια σας ψηλά, που έως τότε θα είναι σκυμμένα εξαιτίας των θλίψεων που θα σας έχουν βρει. Αναθαρρήστε, διότι πλησιάζει η απολύτρωσή σας και η τέλεια απαλλαγή σας από τα δεινά της ζωής αυτής)»[Λουκά 21,28].
Βλέπετε ότι οι ζώντες κατά τον Χριστό γεμίζουν ανέκφραστη χαρά και παρρησία για τα συμβαίνοντα ευθύς έπειτα από εκείνα, ενώ οι ζώντες κατά την σάρκα είναι γεμάτοι αισχύνη και οδύνη και κατήφεια; Καθώς φωνάζει και ο Παύλος λέγοντας: «Ὃς ἀποδώσει ἑκάστῳ κατὰ ἔργα αὐτοῦ, τοῖς μὲν καθ᾿ ὑπομονὴν ἔργου ἀγαθοῦ δόξαν καὶ τιμὴν καὶ ἀφθαρσίαν ζητοῦσι ζωὴν αἰώνιον, τοῖς δὲ ἐξ ἐριθείας, καὶ ἀπειθοῦσι μὲν τῇ ἀληθείᾳ, πειθομένοις δὲ τῇ ἀδικίᾳ, θυμὸς καὶ ὀργή· θλῖψις καὶ στενοχωρία ἐπὶ πᾶσαν ψυχὴν ἀνθρώπου τοῦ κατεργαζομένου τὸ κακόν(:ο Οποίος -Θεός- θα αποδώσει στον καθένα σύμφωνα με τα έργα του˙ σε εκείνους που με υπομονή εργάζονται κάθε καλό έργο και ζητούν από τον Θεό δόξα και τιμή και αφθαρσία, θα αποδώσει ζωή αιώνια˙σε εκείνους όμως που είναι κυριευμένοι από πνεύμα φατριαστικό και απειθούν στην αλήθεια, ενώ πείθονται στην αδικία και δεν την αποφεύγουν, θα πέσει θυμός και οργή πάνω τους. Ναι. Θλίψη και στενοχώρια θα πέσει πάνω σε κάθε άνθρωπο που επιμένει να εργάζεται το κακό)» [Ρωμ.2,6-9]. Πραγματικά παλαιά επί του Νώε, όταν αυξήθηκε η αμαρτία και επικράτησε σε όλο σχεδόν το ανθρώπινο γένος, ήλθε από τον Θεό κατακλυσμός, που κατέστρεψε κάθε πνοή, ενώ μόνο ο δίκαιος αυτός με την οικογένειά του διαφυλάχθηκε για χάρη της γενέσεως ενός δευτέρου κόσμου. Πάλι δε έπειτα από αυτόν ο Θεός την κακία που αυξήθηκε περιέκοπτε μερικώς, όπως επί παραδείγματι όταν αποτέφρωσε με πυρ τους Σοδομίτες, κατεπόντισε στην θάλασσα τους Φαραωνίτες, το δε αδίστακτο γένος των Ιουδαίων αποδεκάτισε με πείνα και διχόνοια, με νόσους και πικρές ποινές.
Ο κοινός, όμως, Ιατρός, που χρησιμοποίησε χάριν του γένους μας τα αυστηρά φάρμακα και ιατρεύματα, δεν παρέλειψε εκείνα που είναι ευάρεστα και ωφελούν με ευχαρίστηση, αλλά ανύψωσε πατέρες, ανέδειξε προφήτες, τέλεσε σημεία, έδωσε τον μωσαϊκό νόμο, έστειλε αγγέλους. Επειδή δε και αυτά ήσαν ανίσχυρα για την ασυγκράτητη ορμή της κακίας μας, κατήλθε στη γη κλίνοντας προς τα κάτω τους ουρανούς ο Ίδιος ο Λόγος του Θεού, το μεγάλο ιατρικό που καταπαύει τις βαριές αμαρτίες· και αφού έγινε για μας τα πάντα, πλην της αμαρτίας, κατήργησε την αμαρτία στον εαυτό Του· έπειτα ενίσχυσε κι εμάς, ώστε να αμβλύνει το κεντρί εκείνης, και παραδειγμάτισε στον σταυρό τους αρχηγούς και συνεργούς αυτής, καταργώντας διά του θανάτου τον έχοντα την εξουσία του θανάτου[Εβρ.2,14: «Ἐπεὶ οὖν τὰ παιδία κεκοινώνηκε σαρκὸς καὶ αἵματος, καὶ αὐτὸς παραπλησίως μετέσχε τῶν αὐτῶν, ἵνα διὰ τοῦ θανάτου καταργήσῃ τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τοῦτ᾿ ἔστι τὸν διάβολον (:Επειδή, λοιπόν, τα παιδιά του Θεού είναι άνθρωποι και έχουν συμμετάσχει όλα στην αυθεντική και φθαρτή ανθρώπινη φύση, γι’ αυτό και Aυτός παρόμοια μετέσχε στην ίδια ανθρώπινη φύση και αληθινά έγινε άνθρωπος˙ για να καταστήσει με τον θάνατό Του ανίσχυρο εκείνον που είχε τη δύναμη και την εξουσία του θανάτου, δηλαδή τον διάβολο)»].
Και, αφού όπως στην εποχή του Νώε κατέκλυσε με ύδωρ τους αμαρτωλούς, έτσι ύστερα κατέκλυσε την αμαρτία δια της δικαιοσύνης και χάριτός Του, ανέστησε τον εαυτό Του αθάνατο, σαν σπέρμα και απαρχή του αιωνίου κόσμου, σαν παράδειγμα και παράστασή της, με βεβαιότητα ελπιζομένης από εμάς, αναστάσεως. Αφού δε ανέστη και αναλήφθηκε στους ουρανούς, εξαπέστειλε σε όλη την οικουμένη αποστόλους, προέβαλε μέγα στίφος μαρτύρων, προέστησε πλήθος διδασκάλων, ανέδειξε συνάξεις οσίων. Επειδή δε, ενώ έκαμε τα πάντα, χωρίς να παραλείψει τίποτε από τα απαραίτητα, είδε πάλι την κακία λόγω του αυτεξουσίου της προαιρέσεώς μας να κορυφώνεται τόσο πολύ, ή μάλλον τότε θα την δει να ανυψώνεται, ώστε τότε πλέον οι άνθρωποι να προσκυνήσουν και να υπακούσουν στον Αντίχριστο, εγκαταλείποντας τον αληθινό Θεό και τον αληθινό Χριστό Του· γι’ αυτό θα κατέλθει πάλι από τους ουρανούς με πολλή δύναμη και δόξα, όχι για να μακροθυμήσει, αλλά για να τιμωρήσει εκείνους που με τα πονηρά έργα τους θησαύρισαν στους εαυτούς τους την οργή κατά τον καιρό της μακροθυμίας Του· και τους μεν αθεράπευτους θα αποκόψει από τους υγιείς ως σάπια μέλη και θα τους παραδώσει στο πυρ, τους δε δικούς Του θα απαλλάξει από την επήρεια και την συναναστροφή των πονηρών ανθρώπων και θα τους καταστήσει κληρονόμους της Βασιλείας των Ουρανών.
Ευθύς λοιπόν μετά την βδελυρή παρρησία του Αντιχρίστου θα κλονίσει τα πάντα Αυτός που συγκρότησε τα πάντα, κατά το λεχθέν από τον προφήτη, ότι ακόμη μία φορά «Ἐγὼ σείω τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ τὴν ξηρὰν (: Εγώ θα σείσω τον έναστρο ουρανό και την γη και την θάλασσα και την ξηρά)»[Αγγ.2,21]. Ευθύς λοιπόν κλονίζει τον κόσμο και λύει το ανώτατο όριο του σύμπαντος, συμπτύσσει τον ουράνιο θόλο και αναμιγνύει την γη με πυρ και συγχέει το παν, από κάτω μεν αναμοχλεύοντας τα παγκόσμια, θα λέγαμε, θεμέλια, από άνω δε αποστέλλοντας το πλήθος των άστρων σαν απερίγραπτους κεραυνούς επάνω στα κεφάλια όσων θεοποίησαν τον πονηρό, έτσι ώστε μέσω αυτών πρώτα να τιμωρηθούν όσοι πίστεψαν στον Αντίχριστο, διότι προσηλώθηκαν με τον νου και πείστηκαν στον αντίθεο ως θεό. Έπειτα δε, αφού επιφανεί ο Ίδιος με άφατη δόξα, με δυνατή σάλπιγγα, όπως παλαιά με εμφύσημα τον προπάτορα, θα ζωώσει όλους και θα παρουσιάσει ενώπιόν Του ζωντανούς όλους τους από τους αιώνος νεκρούς. Και τους μεν ασεβείς δεν θα φέρει σε κρίση, ούτε θα τους αξιώσει κανένα λόγο· διότι οι ασεβείς, κατά το γεγραμμένο, δεν θα αναστηθούν για κρίσι, αλλά για κατάκριση.
Θα προβάλει δε για την κρίση όλα τα δικά μας, κατά την αναγινωσκομένη σήμερα φωνή του ευαγγελίου· διότι, λέγει: «Ὃταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ᾿ αὐτοῦ (:Όταν λοιπόν έλθει ο Υιός του ανθρώπου με τη δόξα Του και μαζί Του όλοι οι άγιοι άγγελοι)». Κατά την πρώτη Του παρουσία η δόξα της θεότητός Του κρυπτόταν κάτω από την σάρκα, την οποία ανέλαβε από εμάς υπέρ ημών, τώρα κρύπτεται προς τον Πατέρα στον ουρανό μαζί με την ομόθεη σάρκα, τότε όμως θα αποκαλύψει όλη τη δόξα· διότι θα φανεί ολόλαμπρος από ανατολή έως τη δύση, περιαυγάζοντας τα πέρατα με ακτίνες θεότητος, ενώ παγκόσμια και ζωοποιός σάλπιγγα θα ηχεί παντού και συγχρόνως θα συγκαλεί προς Αυτόν τα πάντα. Προηγουμένως έφερε μεν και τους αγγέλους μαζί Του, αλλά αφανώς, συγκρατώντας τον ζήλο τους κατά των θεομάχων, ύστερα όμως θα φθάσει φανερά και δεν θα αποσιωπήσει, αλλά θα ελέγξει και θα παραδώσει τους απειθείς στις ποινές.
«Ὃταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ᾿ αὐτοῦ, τότε (:Όταν, λοιπόν, έλθει ο Υιός του ανθρώπου με τη δόξα Του και μαζί Του όλοι οι άγιοι άγγελοι, τότε)», λέγει, «καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ(: θα καθίσει σε θρόνο ένδοξο και λαμπρό)»[Ματθ.19,28]. Διότι έτσι προείδε και προείπε ο Δανιήλ: «Ἰδού», λέγει, «θρόνοι ἐτέθησαν, καὶ Παλαιὸς Ἡμερῶν ἐκάθισε(:Ιδού, δικαστικοί θρόνοι στήθηκαν και ο Παλαιός των Ημερών, ο προαιώνιος και άναρχος Θεός Πατήρ, κάθισε στον θρόνο Του)»[Δαν.7,9]· «καὶ εἶδον ὡς υἱὸν ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπί τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ αὐτῷ ἐδόθη πᾶσα καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ ἐξουσία(:και είδα ένα πρόσωπο, το Οποίο έμοιαζε με υιό ανθρώπου, να έρχεται επάνω στις νεφέλες του ουρανού και να φτάνει ενώπιον του Παλαιού των Ημερών και του εδόθη όλη η τιμή και η εξουσία)»[Δαν. 7,13-14]· χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ(:Χιλιάδες χιλιάδων αγγέλων Τον υπηρετούσαν και μυριάδες μυριάδων- δηλαδή ανυπολόγιστος αριθμός- αγγέλων στέκονταν πλησίον Του)»[Δαν.7,10].
Σε συμφωνία με τον προφήτη Δανιήλ λέγει και το Ιερό ευαγγέλιο, για τότε: «Καὶ συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων (:Και θα συναχθούν μπροστά Του όλα τα έθνη, όλοι δηλαδή οι άνθρωποι που έζησαν απ’ την αρχή της δημιουργίας μέχρι το τέλος του κόσμου. Και θα τους χωρίσει τον ένα από τον άλλο, όπως ο βοσκός χωρίζει τα πρόβατα από τα γίδια)»[Ματθ.25,32]. «Πρόβατα» καλεί τους δικαίους ως πράους και επιεικείς, που βάδισαν την ομαλή οδό των αρετών, την πατημένη από Αυτόν τον Ίδιο, και ως αφομοιωμένους με Αυτόν επειδή και Αυτός ονομάστηκε Αμνός από τον Πρόδρομο και Βαπτιστή που είπε: «Ἲδε ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου (:Να Eκείνος που προφήτευσε ο Ησαΐας και μας Τον απέστειλε ο Θεός για να θυσιαστεί ως αρνί και να σηκώσει με την σφαγή και την θυσία Tου ολόκληρη την αμαρτία και την ενοχή του κόσμου, και έτσι να την εξαλείψει)»[Ιω.1,29]. «Ἐρίφους» από την άλλη καλεί τους αμαρτωλούς, ως θρασείς και ατάκτους, και φερομένους προς τους κρημνούς της αμαρτίας.
Και λέγει ότι τους πρώτους θα τοποθετήσει δεξιά Του ως εργάτες δεξιών έργων, τους άλλους που δεν είναι εργάτες τέτοιων έργων θα τοποθετήσει στ’ αριστερά. «Τότε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺς (:Τότε θα πει ο βασιλιάς)», λέγει, χωρίς να προσθέσει ποιος ή ποιων είναι βασιλιάς, αφού δεν υπάρχει άλλος εκτός από Αυτόν, διότι με όλο που και εκεί είναι πολλοί κύριοι και βασιλείς, αλλά Ένας είναι πραγματικά Κύριος, Ένας βασιλεύς, ο φυσικός δεσπότης του σύμπαντος. Θα πει λοιπόν τότε στους από τα δεξιά Του ο μόνος βασιλεύς: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου (:Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε την Βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος)»[Ματθ.25,34].
Πραγματικά προς αυτό απέβλεπε η από την αρχή σύσταση του κόσμου και προς αυτόν τον σκοπό απέβλεπε η επουράνια εκείνη και αρχαιοτάτη βουλή του Πατρός, κατά την οποία ο Άγγελος της μεγάλης βουλής του Πατρός επεξεργάστηκε τον άνθρωπο ως ζώο όχι μόνο κατ’ εικόνα, αλλά και καθ’ ομοίωσή Του, για να δυνηθεί κάποτε να χωρέσει την μεγαλειότητα της θείας βασιλείας, την μακαριότητα της θείας κληρονομίας, την τελειότητα της ευλογίας του ανωτάτου Πατρός, για την οποία έγιναν όλα τα ορατά και τα αόρατα. Διότι δεν είπε «του αισθητού κόσμου», αλλά απροσδιορίστως «του κόσμου», τόσο του ουρανίου, όσο και του επιγείου. Όχι δε μόνο Αυτός, αλλά και η θεία και απόρρητη κένωση, η θεανδρική πολιτεία, τα σωτήρια Πάθη, όλα τα μυστήρια, γι’ αυτόν τον σκοπό ρυθμίστηκαν προνοητικώς και πανσόφως, ώστε αυτός που θα φανεί πιστός στα παρόντα ν’ ακούσει από τον Σωτήρα: «Εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ! ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ κυρίου σου(:Πολύ καλά, δούλε καλέ και πιστέ. Σε λίγα ήσουν πιστός, σε πολλά θα σε εγκαταστήσω. Μπες μέσα για να απολαύσεις την ίδια χαρά με τον κύριό σου)». [Ματθ.25,21]. «Ελάτε λοιπόν», λέγει, «όσοι χρησιμοποιήσατε κατά την διδασκαλία μου τον επίγειο και φθαρτό και πρόσκαιρο κόσμο καλώς, κληρονομείστε και τον επικείμενο και μόνιμο και επουράνιο κόσμο». Διότι «ἐπείνασα καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με (:διότι πείνασα και μου δώσατε να φάω, ήμουν διψασμένος και μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και δεν είχα πού να μείνω και με περιμαζέψατε στο σπίτι σας, ήμουν γυμνός και με ντύσατε, αρρώστησα και με επισκεφθήκατε, ήμουν μέσα στη φυλακή και ήλθατε να με δείτε και να με παρηγορήσετε)»[Ματθ.25,34-36].
Εδώ πρέπει να συζητηθεί για ποιον λόγο μνημόνευσε μόνο την ελεημοσύνη και γι’ αυτήν μόνο έδωσε εκείνη την ευλογία και την κληρονομία και την Βασιλεία. Όμως δεν μνημόνευσε μόνο αυτήν για όσους αντιλαμβάνονται τα ακουόμενα. Επειδή δηλαδή προηγουμένως εκάλεσε πρόβατα τους εργάτες της, με αυτόν τον χαρακτηρισμό επιβεβαίωσε τόσο την προς Αυτόν ομοίωση και κάθε αρετή τους, όσο και ότι ήσαν έτοιμοι συνεχώς για το θάνατο υπέρ του καλού, όπως βέβαια και Αυτός οδηγήθηκε «ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη · καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος(:Σαν πρόβατο οδηγήθηκε στην σφαγή, και σαν αρνί που παραμένει άφωνο μπροστά σ’ αυτόν που το κυριεύει, έτσι κι αυτός δεν ανοίγει το στόμα του)», κατά το γεγραμμένον[Πράξ.8,32 και Ησ. 53,7: Ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος].
Αφού λοιπόν τέτοιοι είναι και αυτοί, εγκωμιάζει ιδιαιτέρως την φιλανθρωπία· διότι πρέπει και αυτήν, ως δείγμα και καρπό της αγάπης, να την έχει σαν κεφαλή που υπέρκειται όλων των άλλων αρετών αυτός που πρόκειται να κληρονομήσει την αΐδια εκείνη Βασιλεία. Αυτό το έδειξε ο Κύριος και με την παραβολή των δέκα παρθένων[Ματθ.25,1-13]· διότι δεν εισάγονται στον θείο νυμφώνα όσες τύχουν, αλλά οι στολισμένες με παρθενία, η οποία δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς άσκηση και εγκράτεια, καθώς και χωρίς πολλούς και ποικίλους για την αρετή αγώνες, προσέτι δε αυτές που κρατούν λαμπάδες στα χέρια, δηλαδή τον νου τους και την μέσα σ’ αυτόν άγρυπνη γνώση, που επιβαίνει και στηρίζεται στο πρακτικό της ψυχής, το δηλούμενο με τα χέρια, και αφιερώνεται διά βίου στον Θεό και συνάπτεται με τις από Αυτόν λάμψεις. Χρειάζεται όμως και άφθονο έλαιο, ώστε να διαρκεί το άναμμά τους. Έλαιο δε είναι η αγάπη, που είναι κορυφή των αρετών. Όπως λοιπόν, αν θέσεις θεμέλια και οικοδομήσεις επάνω σ’ αυτά τους τοίχους, δεν προσθέσεις δε την οροφή, τα αφήνεις όλα εκείνα άχρηστα, κατά τον ίδιο τρόπο, αν αποκτήσεις όλες τις αρετές, δεν προσαποκτήσεις δε την αγάπη, όλες εκείνες είναι άχρηστες και ανωφελείς· και η οροφή της οικίας όμως, χωρίς τα στοιχεία που την συγκρατούν, δεν μπορεί να οικοδομηθεί.
Και ο Κύριος, λοιπόν, προσφέρει την κληρονομία Του σε όσους έχουν σφραγίσει τις άλλες αρετές διά των έργων της αγάπης και ανέβηκαν σ’ αυτήν διά του ανεπίληπτου βίου ή κατέφυγαν προς αυτήν δια μετανοίας. Από αυτούς εγώ τους μεν πρώτους καλώ υιούς, διότι είναι φύλακες μυστικής από τον Θεό αναγεννήσεως, τους δε δευτέρους μισθωτούς, διότι ξαναποκτούν την χάρη δια των πολυειδών ιδρώτων της μετανοίας και δια της ταπεινώσεως ως μισθό.
Γι’ αυτό, αφού προηγουμένως στα θεία ευαγγέλια εξήγησε πολυειδώς τα σχετικά με την Κρίση, έπειτα εξέθεσε τα περί της αγάπης με την άποψη ότι τελειοποιεί ή επαναφέρει τις εκεί απαριθμούμενες αρετές. Αλλά οι δίκαιοι θα αποκριθούν με τα λόγια: «Κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα καὶ ἐθρέψαμεν, ἢ διψῶντα καὶ ἐποτίσαμεν; Πότε δέ σε εἴδομεν ξένον καὶ συνηγάγομεν, ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν; Πότε δέ σε εἴδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ, καὶ ἤλθομεν πρός σε; (:Κύριε, πότε Σε είδαμε πεινασμένο και Σε θρέψαμε, ή διψασμένο και Σου δώσαμε να πιεις; Και πότε Σε είδαμε ξένο και Σε περιμαζέψαμε, ή γυμνό και Σε ντύσαμε; Και πότε Σε είδαμε άρρωστο ή φυλακισμένο και ήλθαμε να Σε επισκεφθούμε;)». Βλέπετε ότι οι από τα δεξιά καλούνται και «δίκαιοι»; Επομένως γι’ αυτούς το έλεος προέρχεται από την δικαιοσύνη και είναι με δικαιοσύνη. Βλέπετε δε άλλην αρετή, την ταπείνωση, να προσμαρτυρείται στους δικαίους από το πλήρωμα της αγάπης; Διότι ισχυρίζονται ότι είναι ανάξιοι της ανακηρύξεως και των επαίνων, σαν να μην έπραξαν κανένα αγαθόν, αυτοί που μαρτυρούνται ότι δεν άφησαν κανένα αγαθό άπρακτο.
Γι’ αυτό, νομίζω, ο Κύριος αποκρίνεται σ’ αυτούς με παρρησία, για ν’ αναφανούν ότι είναι τέτοιας μορφής και ανυψωθούν με την ταπείνωση και δικαίως βρουν από Αυτόν χάρη, την οποία ο Κύριος παρέχει αφθόνως στους ταπεινούς, διότι ο Κύριος αντιτάσσεται στους υπερηφάνους, ενώ στους ταπεινούς δίδει χάρη: «Ὁ Θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν(:Ο Θεός αντιστρατεύεται τους υπερήφανους, οι οποίοι με τις ηδονές τους περιφρονούν τα θέλημά του και προτιμούν τον κόσμο παρά τον Θεό. Στους ταπεινούς όμως δίνει τη χάρη του. Αυτοί απαρνούνται τις ηδονές και τον κόσμο για χάρη του Θεού)»[Ιάκ.4,6 και αντίστοιχα, Παροιμ.3,34: «Κύριος ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσιν χάριν»], ο Οποίος και τώρα λέγει προς αυτούς· «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε(:Αληθινά σας λέω ότι καθετί που κάνετε σ’ έναν από τους φτωχούς αυτούς αδελφούς μου που φαίνονται άσημοι και πολύ μικροί, το κάνατε σε μένα)». Καλεί τον άλλο «ἐλάχιστον» για την πτωχεία και την ευτέλεια, «ἀδελφόν» δε, διότι και Αυτός έτσι έζησε κατά σάρκα επί της γης.
Ακούσετε και ευφρανθείτε, όσοι είστε πτωχοί και ενδεείς· διότι κατά τούτο είστε αδελφοί του Θεού· κι αν είστε πτωχοί και ευτελείς ακουσίως, καταστήσατε εκούσιο για τον εαυτό σας το αγαθό δια της υπομονής και της ευχαριστίας. Ακούσετε οι πλούσιοι και ποθήσετε την ευλογημένη πτωχεία, για να γίνετε κληρονόμοι και αδελφοί του Χριστού, γνησιότεροι μάλιστα εκείνων που πτώχευσαν ακουσίως· διότι Εκείνος πτώχευσε για μας εκουσίως. Ακούσετε και στενάξετε εσείς που περιφρονείτε τους αδελφούς σας, όταν υποφέρουν, μάλλον δε τους αδελφούς του Θεού, και δεν μεταδίδετε στους ενδεείς από όσα διαθέτετε άφθονα, τροφή, σκέπη, ενδυμασία, επιμέλεια κατάλληλη, και δεν προσφέρετε το περίσσευμά σας στο υστέρημα εκείνων. Μάλλον δε ας ακούσουμε και ας στενάξουμε, αφού κι εγώ ο ίδιος που σας λέγω αυτά, ελέγχομαι από την συνείδησή μου ότι δεν είμαι τελείως έξω από το πάθος· διότι, ενώ πολλοί ριγούν και στερούνται, εγώ είμαι γεμάτος και ενδεδυμένος. Πολύ δε περισσότερο άξιοι πένθους είναι αυτοί που έχουν και κατέχουν θησαυρούς περισσοτέρους από την καθημερινή ανάγκη ή και φροντίζουν να τους αυξήσουν· ενώ είναι προσταγμένοι ν’ αγαπούν τον πλησίον σαν τους εαυτούς των, δεν τους θεωρούν ούτε σαν το χώμα. Διότι τι άλλο είναι ο χρυσός και ο άργυρος, που αγαπήσαμε περισσότερο από τους αδελφούς;
Αλλά ας επιστραφούμε, ας μετανοήσουμε και ας κοινωνήσουμε εξυπηρετώντας τις ανάγκες των ανάμεσά μας πτωχών αδελφών με όσα έχουμε. Και αν δεν είμαστε διατεθειμένοι ν’ αδειάσουμε θεοφιλώς όλα τα υπάρχοντα, τουλάχιστον να μην τα κατακρατήσουμε όλα για τους εαυτούς μας ασπλάγχνως· αλλά το μεν ένα ας το πράξουμε, γι’ αυτό δε που θα παραλείψουμε, ας ταπεινωθούμε ενώπιον του Θεού, και θα επιτύχουμε από Αυτόν συγνώμη, διότι η φιλανθρωπία Του αναπληρώνει την έλλειψή μας, για να μη, ο μη γένοιτο, ακούσουμε την απαίσια φωνή· διότι, λέγει: «Τότε ἐρεῖ καὶ τοῖς ἐξ εὐωνύμων· πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι (:Τότε θα πει και σε κείνους που θα είναι στα αριστερά Του: «Εσείς που από τα έργα σας γίνατε καταραμένοι, φύγετε μακριά από μένα)». Πόσο φοβερό είναι τούτο! Απομακρυνθείτε από τη ζωή, εκβληθείτε από την τρυφή, στερηθείτε το φως!
Και δεν λέγει μόνο τούτο, αλλά προχωρεί: «Πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ(: Εσείς που από τα έργα σας γίνατε καταραμένοι, φύγετε μακριά από μένα στο πυρ το αιώνιο, που έχει ετοιμαστεί για τον διάβολο και τους αγγέλους του)». Όπως δηλαδή οι από τα δεξιά θα έχουν ζωή, και μάλιστα με το παραπάνω, ζωή μεν αφού θα συνευρίσκονται με τον Θεό, με το παραπάνω δε, αφού θα είναι υιοί και κληρονόμοι της Βασιλείας Του, έτσι και οι από τα αριστερά, αποτυγχάνοντας ν’ αποκτήσουν την αληθινή ζωή λόγω της απομακρύνσεως από τον Θεό, θα βρουν και παραπάνω κακό, αφού θα έχουν συνταχθεί με τους δαίμονες και θα παραδοθούν στο κολαστικό πυρ.
Ποίου δε είδους είναι το πυρ εκείνο, το οποίο άπτεται και των σωμάτων και των λογικών σε σώματα όντων, και των ασωμάτων πνευμάτων, θλίβοντας και στενοχωρώντας τα παντοτινά, και δια του οποίου θα λιώσει και το δικό μας πυρ, κατά το γεγραμμένο, «στοιχεῖα καυσούμενα τήκεται(:εξαιτίας της ημέρας αυτής και τα ουράνια σώματα θα κατακαούν και θα λιώσουν)»;[Β΄Πέτρ.3,12]; Πόση προσθήκη φέρει στην οδύνη το ανέλπιδο της απολυτρώσεως; «Διότι», λέγει, «υπάρχει ποταμός, που παρασύρει το πυρ εκείνο, όπως φαίνεται, και το φέρει μακρύτερα από τον Θεό». Γι’ αυτό δεν είπε «πορευθείτε», αλλά «πορεύεσθε από εμένα οι καταραμένοι»· διότι έχετε αφθόνως δεχθεί τις κατάρες από τους πτωχούς, και με όλο που υπέφεραν εκείνοι, εσείς πάντως είστε άξιοι κατάρας. Λέγει δε προς αυτούς: «Πηγαίνετε στο πυρ το ετοιμασμένο όχι για σας, αλλά για τον Διάβολο και τους αγγέλους του»· «διότι τούτο δεν είναι προηγούμενο δικό μου θέλημα, δεν σας έπλασα γι’ αυτό, δεν ετοίμασα για σας την φωτιά. Το άσβεστο πυρ έχει αναφθεί για τους δαίμονες που έχουν αμετάβλητη την έξη της κακίας, με τους οποίους σας συνέδεσε η σύμφωνη με εκείνους αμετανόητη γνώμη». Είναι, λοιπόν, εθελοντική η συμβίωση με τους πονηρούς αγγέλους. «Ἐπείνασα γάρ, καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ οὐκ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ οὐ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ οὐ περιεβάλετέ με, ἀσθενὴς καὶ ἐν φυλακῇ, καὶ οὐκ ἐπεσκέψασθέ με (:Διότι πείνασα και δεν μου δώσατε να φάω, δίψασα και δεν μου δώσατε να πιω, ήμουν ξένος και δεν με περιμαζέψατε να με φιλοξενήσετε, ήμουν γυμνός και δεν με ντύσατε, ήμουν άρρωστος και μέσα στη φυλακή και δεν με επισκεφθήκατε)». Όπως, αδελφοί, η αγάπη και τα έργα της αγάπης είναι πλήρωμα των αρετών, έτσι το μίσος και τα έργα του μίσους, ο ασυμπαθής τρόπος, η ακοινώνητη γνώμη, είναι πλήρωμα της αμαρτίας. Και όπως την φιλανθρωπία ακολουθούν και συνυπάρχουν με αυτήν οι αρετές, έτσι την μισανθρωπία ακολουθούν οι κακίες· γι’ αυτό και από αυτήν μόνο καταδικάζονται.
Θα ήθελα, λοιπόν, να πω ότι δεν υπάρχει κανένα δείγμα μίσους μεγαλύτερο από το να προτιμούμε από τον αδελφό το άφθονο αργύριο· αλλά βλέπω την κακία να έχει βρει και μεγαλύτερο δείγμα της μισανθρωπίας. Υπάρχουν, δηλαδή, άνθρωποι που όχι μόνο δεν ελεούν από όσα διαθέτουν πλουσίως, αλλά και σφετερίζονται τα ξένα. Ας συλλογισθούν, λοιπόν, από την απόφαση προς τους μη ελεήμονες, τι θα βρουν αυτοί και τι θα πάθουν, και ποίας ακατανόητης και αφόρητης καταδίκης είναι άξιοι, ας αποστούν από την αδικία και ας εξιλεώσουν το θείο δια των έργων της μετανοίας. Εκείνοι δε θ’ αποκριθούν τότε ως εξής: «Κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα ἢ διψῶντα ἢ ξένον ἢ γυμνὸν ἢ ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ, καὶ οὐ διηκονήσαμέν σοι; (:Κύριε, πότε Σε είδαμε να πεινάς ή να διψάς ή να είσαι ξένος ή γυμνός ή άρρωστος ή φυλακισμένος, και δεν Σε υπηρετήσαμε;)».
Βλέπετε και αυτό το τελευταίο κακό, την υπερηφάνεια, συνεζευγμένη με τον ασυμπαθή τρόπο, όπως την ταπείνωση με την συμπάθεια; Οι δίκαιοι, εγκωμιαζόμενοι για την φιλανθρωπία τους, ταπεινώνονται περισσότερο, δεν δικαιώνουν τους εαυτούς των. Οι υπερήφανοι, όταν κατηγορούνται για την ασπλαχνία τους από τον αψευδή, δεν προσπίπτουν ταπεινωμένοι, αλλά αντιλέγουν και δικαιώνουν τους εαυτούς των. Γι’ αυτό και θ’ ακούσουν τα λόγια: «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾿ ὅσον οὐκ ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, οὐδὲ ἐμοὶ ἐποιήσατε (:Αληθινά σας λέω, καθετί που δεν κάνατε σ’ έναν απ’ αυτούς που ο κόσμος θεωρούσε πολύ μικρούς, ούτε σε Εμένα το κάνατε. Και θα οδηγηθούν αυτοί σε κόλαση που δεν θα έχει τέλος, αλλά θα είναι αιώνια˙ ενώ οι δίκαιοι θα πάνε για να απολαύσουν ζωή αιώνια)».Κι έτσι θα μεταβούν, λέγει, «αυτοί μεν σε αιώνια κόλαση, οι δε δίκαιοι σε αιώνια ζωή».
Ας ελεήσουμε, λοιπόν, τους εαυτούς μας, αδελφοί, διά του ελέους προς τους αδελφούς, ας αποκτήσουμε δια της συμπαθείας την συμπάθεια, ας ευεργετήσουμε για να ευεργετηθούμε. Η μεν ανταπόκριση είναι όμοια, διότι πρόκειται για ευποιία και φιλανθρωπία, για αγάπη και έλεος και συμπάθεια· αλλά δεν είναι ίση κατά την αξία και το μέτρο της υπεροχής. Διότι εσύ μεν παρέχεις από όσα έχει ο άνθρωπος, και όσο μπορεί να ευεργετήσει ο άνθρωπος, παίρνεις δε σε ανταπόδοση από τους θείους και ακενώτους θησαυρούς εκατονταπλάσια και την αιώνια ζωή, και ευεργετείσαι από όσα και όσο μπορεί ο Θεός να ευεργετήσει, «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη (:αυτά που ετοίμασε ο Θεός για αυτούς που Τον αγαπούν μάτι δεν τα είδε και αυτί δεν τα άκουσε και ανθρώπινος νους δεν τα φαντάστηκε)»[Α΄Κορ.2,9].
Ας σπεύσουμε, λοιπόν, για να επιτύχουμε τον πλούτο της αγαθότητος, ας αγοράσουμε με ολίγα αργύρια αιώνια κληρονομία, ας φοβηθούμε, τέλος, την απόφαση εναντίον των ανοικτιρμόνων, για να μη κατακριθούμε από αυτήν εκεί· ας μην φοβηθούμε μην τυχόν γίνουμε πτωχοί, δίδοντας ελεημοσύνη, διότι θ’ ακούσουμε από τον Χριστό: «Έλθετε οι ευλογημένοι του Πατρός μου, κληρονομήσατε την γη». Ας φοβηθούμε και ας κάμουμε το παν, για να μη φανούμε ανάξιοι της αγάπης του Θεού δια της ασπλαχνίας: «Ὁ γὰρ μὴ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν ὃν ἐώρακε(:Διότι όποιος δεν αγαπά τον αδελφό του, τον οποίο διαρκώς βλέπει)», λέγει ο ευαγγελιστής, «τὸν Θεόν ὃν οὐχ ἑώρακε πῶς δύναται ἀγαπᾶν; (:πώς είναι δυνατόν να αγαπά τον Θεό που δεν Τον έχει δει ποτέ;)»[Α΄Ιω. 4,20], αυτός δε που δεν αγαπά τον Θεό, πώς θα συνυπάρξει με Αυτόν; Και αυτός που δεν συνυπάρχει με Αυτόν, θ’ απομακρυνθεί από Αυτόν· ο δε απομακρυνόμενος από Αυτόν, οπωσδήποτε θα πέσει στη γέεννα του πυρός.
Αλλά εμείς ας επιδείξουμε έργα αγάπης προς τους αδελφούς μας εν Χριστώ, ελεώντας τους πτωχούς, επιστρέφοντας τους πλανημένους, σε όποια πλάνη και πτώχεια και αν είναι, δικαιώνοντας τους αδικουμένους, δυναμώνοντας τους κατάκοιτους από ασθένεια, είτε πάσχουν τούτο δια των αισθητών εχθρών και νοσημάτων είτε δια των αοράτων πονηρών πνευμάτων και των παθών της ατιμίας, επισκεπτόμενοι τους φυλακισμένους, αλλά και ανεχόμενοι αυτούς που μας κτυπούν, και χαρίζοντας ο ένας στον άλλο όποια μομφή έχει εναντίον του, όπως και ο Χριστός μας την εχάρισε. Και γενικώς, ας επιδείξουμε την μεταξύ μας αγάπη με κάθε τρόπο και με κάθε έργο και λόγο, για να επιτύχουμε την από τον Θεό αγάπη, να ευλογηθούμε από Αυτόν και να κληρονομήσουμε την επηγγελμένη σ’ εμάς και για μας ουράνια και αιώνια Βασιλεία από την θεμελίωση του κόσμου.
Αυτήν είθε ν’ αποκτήσουμε όλοι εμείς, με την χάρη και την φιλανθρωπία του Κυρίου Ιησού Χριστού μαζί με τον Οποίο πρέπει στον Πατέρα, καθώς και στο Άγιο Πνεύμα, τιμή και δόξα στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
Γρηγορίου του Παλαμά, Άπαντα τα έργα, «Εἰς τὸ Εὐαγγέλιον τῆς Δευτέρας τοῦ Χριστοῦ παρουσίας καὶ περὶ εὐσπλαχνίας καὶ εὐποιΐας» , ομιλία Δ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1985, τόμος 9, σελίδες 108-139.
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
Η Παλαιά Διαθήκη μετά Συντόμου Ερμηνείας, Παναγιώτης Τρεμπέλας, Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήνα, 1985.
https://www.agia-aikaterini-larissis.com/agia-grafi-palaia-diathiki/
https://www.agia-aikaterini-larissis.com/agia-grafi-kaini-diathiki/
Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016.
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ
Ρίζα κάθε καλού έργου είναι η ελπίδα της αναστάσεως. Η προσδοκία της ανταποδόσεως παρακινεί την ψυχή στην αγαθοεργία. Ο εργάτης που ελπίζει στον μισθό των κόπων του, είναι πρόθυμος να υπομείνει κάθε δυσκολία, ενώ όσοι κοπιάζουν χωρίς την ελπίδα της αμοιβής, γρήγορα εγκαταλείπουν το έργο τους. Ο στρατιώτης που προσδοκά να βραβευθεί, είναι ετοιμοπόλεμος. Κανείς όμως δεν προθυμοποιείται να διακινδυνεύσει για χάρη ασύνετου βασιλιά, που δεν επιβραβεύει τα κατορθώματα των στρατιωτών του.
Με παρόμοιο τρόπο και κάθε ψυχή, όταν πιστεύει στην ανάσταση και στη μέλλουσα ανταπόδοση, φροντίζει για τον εαυτό της. Ενώ όταν δεν πιστεύει στην ανάσταση και στη μέλλουσα κρίση, παραδίνεται στην αμαρτία και στην καταστροφή. Όποιος πιστεύει ότι το σώμα του θα αναστηθεί, δεν το μολύνει με ασέλγειες. Ενώ οποίος δεν πιστεύει στην ανάσταση, παραδίνεται στην αμαρτία και κακομεταχειρίζεται σαν ξένο το σώμα του. Είναι λοιπόν πολύ σπουδαίο παράγγελμα και τρισμέγιστη διδασκαλία και δόγμα της Αγίας Εκκλησίας μας, η πίστη στην ανάσταση των νεκρών. Είναι βασική διδασκαλία της Ορθοδοξίας μας. Και ενώ από πολλούς αμφισβητείται, από την αλήθεια επιβεβαιώνεται. Οι ειδωλολάτρες αμφισβητούν, οι Σαμαρείτες απιστούν, οι αιρετικοί διαστρεβλώνουν το δόγμα αυτό. Πολλές οι αντιρρήσεις. Μία όμως είναι η αλήθεια.
Μας λένε οι αρνητές: «Πέθανε ο άνθρωπος και τάφηκε. Σάπισε στο χώμα και διαλύθηκε σε σκουλήκια. Τα σκουλήκια ψόφησαν κι αυτά. Το σώμα λοιπόν καταστράφηκε και αφανίστηκε. Πώς θα αναστηθεί;». Μας λένε ακόμα: «Όσοι ναυάγησαν, καταφαγώθηκαν από τα ψάρια, που κι αυτά καταφαγώθηκαν από άλλα. Όσοι πάλεψαν με θηρία, έγιναν τροφές σε αρκούδες και σε λιοντάρια, που έφαγαν ακόμα και τα κόκαλά τους. Οι γύπες και οι κόρακες, αφού έφαγαν τις σάρκες των εγκαταλειμμένων στο χώμα νεκρών, πέταξαν και σκορπίστηκαν μακριά. Πώς λοιπόν θα συγκεντρωθούν πάλι τα μέλη του σώματος; Συμβαίνει μάλιστα τα αρπακτικά πουλιά, που τα έφαγαν, να θανατωθούν μακριά, άλλο στις Ινδίες, άλλο στην Περσία κι άλλο στην Ευρώπη. Πώς, τέλος, θα συναρμολογηθούν τα σώματα εκείνων που κάηκαν και που ο άνεμος ή η βροχή διασκόρπισε ακόμα και τη στάχτη τους;». Σε όλα αυτά θα απαντήσουμε: Για σένα, τον μικρό και αδύναμο άνθρωπο, απέχουν βέβαια πολύ οι Ινδίες από τη Γερμανία και η Ισπανία από την Περσία. Για τον Θεό όμως, που κρατάει στο χέρι Του ολόκληρη τη γη, όλα είναι κοντινά. Μην κατηγορείς λοιπόν τον Θεό, ξεκινώντας από τη δική σου αδυναμία, αλλά να συλλογίζεσαι τη δική Του παντοδυναμία.
Ο ήλιος, ένα μικρό κτίσμα μέσα στην απέραντη δημιουργία, θερμαίνει με τις ακτίνες του όλη τη γη·και ο αέρας, κτίσμα και αυτό του Θεού, την περιβάλλει. Ο Θεός λοιπόν, που δημιούργησε και τον ήλιο και τον αέρα, βρίσκεται μακριά από μας;
Υπόθεσε ότι ανακατεύεις διαφορετικούς σπόρους και τους παίρνεις στη χούφτα σου. Είναι δύσκολο σ’ εσένα, τον άνθρωπο, να διακρίνεις τα διάφορα είδη και να τα χωρίσεις σε ομάδες; Όχι, βέβαια. Αν λοιπόν εσύ μπορείς να ξεχωρίσεις όσα βρίσκονται στο χέρι σου, ο Θεός άραγε δεν μπορεί να διακρίνει και να ξεχωρίσει όσα βρίσκονται στο δικό Του χέρι;
Πρόσεξε και ένα επιχείρημα, που αναφέρεται στη δικαιοσύνη και μάλιστα σκέψου καλά τι συμβαίνει σε σένα τον ίδιο σχετικά με αυτό το ζήτημα. Ας υποθέσουμε ότι έχεις διάφορους υπηρέτες. Απ’ αυτούς άλλοι είναι καλοί και άλλοι κακοί. Είναι επόμενο να τιμάς εσύ τους καλούς και να τιμωρείς τους κακούς. Και στην περίπτωση που είσαι δικαστής, επαινείς τους αγαθούς και τιμωρείς τους παράνομους. Αν λοιπόν εσύ, που είσαι θνητός άνθρωπος, απονέμεις δικαιοσύνη, ο Θεός, που είναι αιώνιος και Μόνος Βασιλιάς ολόκληρου του κόσμου, δεν θα κρίνει δίκαια και δεν θα ανταποδώσει κατά τα έργα του καθενός με δικαιοσύνη; Αν όμως δεν υπάρχει μέλλουσα κρίση, σε ρωτάω: Πολλοί φονιάδες πέθαναν από φυσικό θάνατο στο κρεβάτι τους, χωρίς να τιμωρηθούν για τα εγκλήματά τους. Πού λοιπόν βρίσκεται εδώ η δικαιοσύνη του Θεού; Πολλές φορές μάλιστα κάποιος που έκανε πενήντα φόνους, τιμωρείται για τον ένα. Πού λοιπόν θα τιμωρηθεί για τους υπόλοιπους σαράντα εννέα; Βλέπεις ότι, αν δεν υπάρχει μέλλουσα κρίση και ανταπόδοση στην άλλη ζωή, κατηγορείς για άδικο τον Θεό.
Και μην παραξενεύεσαι για την αναβολή της μελλοντικής κρίσεως. Να σκέφτεσαι, ότι κάθε αγωνιστής ή στεφανώνεται ή καταντροπιάζεται μετά τον αγώνα. Ποτέ ο αγωνοθέτης δεν βραβεύει τους αγωνιστές, όσο αγωνίζονται ακόμα. Αλλά περιμένει το τέλος του αγώνα και, μετά από εξέταση, προσφέρει στους νικητές τα βραβεία και τα στεφάνια. Έτσι και ο Θεός, όσο διαρκεί ο αγώνας στη ζωή αυτή, πάντα προσφέρει μια μερική βοήθεια στους δικαίους· μετά τον θάνατο όμως, τους δίνει ακέραιο το μισθό.
Αν δεν πιστεύεις στην ανάσταση των νεκρών, γιατί καταδικάζεις αυτούς που ανοίγουν και κλέβουν τους τάφους; Αν έλιωσε το σώμα και δεν υπάρχει ελπίδα αναστάσεως, τότε γιατί τιμωρείται ο τυμβωρύχος; Βλέπεις ότι κι αν αρνείσαι με τα χείλη, μέσα σου μένει ακέραιη η πεποίθηση στην ανάσταση.
Θα μπορούσαμε εξάλλου να σκεφθούμε και κάπως έτσι: Όταν ένα δέντρο κόβεται —ακόμα και σύγκορμα— βγάζει νέους βλαστούς, φύλλα και άνθη. Και ο άνθρωπος του οποίου η ζωή ανακόπτεται με το θάνατο δεν μπορεί να ξαναζήσει; Κι ακόμα, τα σπαρτά όταν θερίζονται μένουν στ᾿ αλώνι. Και ο άνθρωπος που θερίστηκε απ᾿ αυτή τη ζωή, δεν θα μείνει στ᾿ αλώνι; Οι αμπελόβεργες και άλλων ακόμα δέντρων τα κλαδιά, όταν κοπούν εντελώς από τον κορμό του δέντρου και μεταφυτευθούν παίρνουν ζωή, μεγαλώνουν και κάνουν καρπούς. Και ο άνθρωπος, για τον οποίο όλα αυτά δημιουργήθηκαν, αν θαφτεί στη γη, δεν θα αναστηθεί; Από πλευράς κόπου και δουλειάς, τι είναι δυσχερέστερο; Να φτιάξει κανείς έναν ανδριάντα εξαρχής ή να ξαναχύσει και να αναπλάσει στο ίδιο σχήμα κάποιον που έπεσε; Ο Θεός που μας δημιούργησε από το μηδέν, δεν μπορεί άραγε να αναπλάσει αυτούς που κάποτε υπήρξαν στη ζωή και έπεσαν στη φθορά του θανάτου;
Εξακολουθείς ν’ απιστείς σε όσα έχουν γραφτεί για την ανάσταση των νεκρών; Κοίταξε τη φυσική δημιουργία και παρατήρησε τα φαινόμενα που μέχρι σήμερα συμβαίνουν: Σπέρνεται, για παράδειγμα, σιτάρι ή οποιοδήποτε άλλο σπαρτό. Ο σπόρος πέφτει στη γη και μοιάζει να πεθαίνει. Σαπίζει και αχρηστεύεται σαν τροφή. Όμως ο σαπισμένος σπόρος ανασταίνεται χλοερός, ανασταίνεται ωραιότατος. Το σιτάρι αυτό, καθώς και τ’ άλλα σπαρτά, έγινε για μας. Δεν έγινε για τον εαυτό του. Εφόσον λοιπόν εκείνα, που δημιουργήθηκαν για μας, ζωοποιούνται πάλι, αφού νεκρωθούν, εμείς οι ίδιοι, για τους οποίους εκείνα πλάστηκαν, δεν είναι δυνατό ν’ αναστηθούμε μετά τον θάνατό μας; Τον χειμώνα τα δέντρα εμφανίζονται σαν νεκρά. Πού είναι τα φύλλα της συκιάς; Πού είναι τα σταφύλια στο αμπέλι; Τον χειμώνα φαίνονται όλα νεκρά. Την άνοιξη όμως όλα εμφανίζονται χλοερά. Και όταν φτάσει ο κατάλληλος καιρός, τότε από τον θάνατο γεννιέται η ζωή. Γνωρίζοντας ο Θεός την απιστία σου, σου εμφανίζει κάθε χρόνο την ανάσταση με τα φαινόμενα αυτά. Έτσι, βλέποντας όσα συμβαίνουν στα άψυχα, να πειστείς για όσα συμβαίνουν στα έμψυχα και λογικά δημιουργήματά Του.
Κι ακόμα, οι μύγες και οι μέλισσες πέφτουν πολλές φορές στο νερό και πνίγονται και μετά από λίγο ξαναζωντανεύουν. Υπάρχουν και μερικά είδη μικρών ζώων, τρωκτικών, που λέγονται Μυοξοί και πέφτουν σε χειμερία νάρκη όλο τον χειμώνα και μόλις έρθει το καλοκαίρι ξανακινούνται και ξαναζούν —βλέπεις αναγκάζομαι να σου φέρνω παραδείγματα ανάλογα με τα δικά σου μέτρα, για να σε βοηθήσω να σκεφθείς. Εκείνος που δίνει τη ζωή στα άλογα και σχεδόν νεκρά ζώα, Αυτός δεν έχει τη δύναμη να χαρίσει τη ζωή, κάνοντας υπέρβαση στους νόμους της φύσεως, για χάρη μας, αφού για μας τα δημιούργησε όλα αυτά;
Αλλά οι Έλληνες και οι ελληνίζοντες στη νοοτροπία, ζητούν να τους φέρουμε παραδείγματα με τα οποία η ανάσταση να γίνεται αναμφισβήτητα φανερή. Και ισχυρίζονται ότι αυτά που μέχρι τώρα ανέφερα, και αν ακόμα φαίνεται ότι αναζωογονούνται, δεν έχουν όμως παντελώς σαπίσει και ζητούν να δουν ένα ζωντανό πλάσμα που σάπισε εντελώς κι έπειτα αναστήθηκε. Γνώριζε ο Θεός την απιστία των ανθρώπων και γι᾿ αυτό έπλασε ένα πουλί που ονομάζεται Φοίνικας. Αυτό, όπως γράφει ο άγιος Κλήμης και όπως και άλλοι πολλοί ιστορικοί μας μαρτυρούν, στο είδος του δεν έχει άτομα θηλυκού και αρσενικού γένους και κατά συνέπεια δεν μπορεί να πολλαπλασιασθεί όπως όλα τα άλλα πτηνά. Βρίσκεται στη χώρα των Αιγυπτίων και κάθε πεντακόσια χρόνια έρχεται να φανερώσει την ανάσταση από την πλήρη φθορά. Και μάλιστα αυτό δεν το κάνει στην έρημο, αλλά έρχεται σε χώρα εμφανή, μέσα στην πόλη, ώστε να μη χάσουν οι άνθρωποι τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν το μυστήριο της ανάστασής του, αλλά να γίνει γι᾿ αυτούς χειροπιαστό εκείνο που αμφισβητούν.
Αυτό λοιπόν το πουλί φτιάχνει μονάχο του μια φωλιά που είναι και ο τάφος του, χρησιμοποιώντας σαν δομικά υλικά, το λιβάνι, τη σμύρνα κι άλλα αρώματα. Και όταν συμπληρώσει τα χρόνια του, μπαίνει μέσα στον τάφο και πεθαίνει αληθινά και σαπίζει. Στη συνέχεια, μέσα από τις σαπισμένες σάρκες του νεκρού πουλιού γεννιέται ένα σκουλήκι και αυτό μεγαλώνοντας εξελίσσεται σε πουλί. Μη σου φανεί αυτό απίστευτο, διότι, όπως βλέπεις, έτσι από σκουλήκια και τα μικρά μελισσάκια έγιναν έντομα. Και από τα αυγά των πουλιών, τα οποία δεν περιέχουν παρά μόνο ρευστή ουσία, βλέπεις να βγαίνουν τα φτερά, τα οστά και τα νεύρα των πουλιών. Μετά, αφού βγάλει φτερά ο Φοίνικας που αναφέραμε παραπάνω και γίνει τέλειο πουλί, όπως το προηγούμενο, πετάει ψηλά στον αιθέρα ολόιδιος μ᾿ εκείνον που είχε πεθάνει, δείχνοντας έτσι στους ανθρώπους, πολύ ξεκάθαρα, την ανάσταση των νεκρών.
Είναι αξιοθαύμαστο πουλί ο Φοίνικας. Αλλά είναι πουλί, χωρίς λογικό και ουδέποτε ύμνησε τον Θεό. Πετάει στους αιθέρες, αλλά δεν γνωρίζει τον Μονογενή Υιό του Θεού. Γνωρίζοντας λοιπόν το παράδειγμα αυτό, μπορείς να ισχυρισθείς ότι ο Θεός έχει δωρίσει την ανάσταση σ᾿ ένα άλογο ζώο που δεν έχει την δυνατότητα να γνωρίζει το δημιουργό του, και δεν δίνει σε μας την ανάσταση, που και τον Θεό δοξολογούμε και τις εντολές Του εφαρμόζουμε;
Αλλά επειδή ο Φοίνικας είναι μακριά μας και ακόμα είναι σπάνιο τούτο το αποδεικτικό σημάδι της ανάστασης και μερικοί δεν πείστηκαν, πάρε, σε παρακαλώ και μια άλλη απόδειξη απ᾿ όσα συμβαίνουν καθημερινά. Πριν από εκατό ή διακόσια χρόνια, όλοι εμείς πού ήμασταν; Δεν γνωρίζουμε τον τρόπο δημιουργίας του ανθρώπινου σώματος; Δεν γνωρίζεις ότι από απλή και ασθενική και ασχημάτιστη ύλη[:το ανδρικό σπέρμα που γονιμοποιείται] γεννιόμαστε; Και απ’ αυτή την απλή και ασθενική ύλη σχηματίζεται και το ανθρώπινο σώμα και αποκτά δύναμη στα νεύρα, λάμψη στα μάτια, όσφρηση στη μύτη, ακοή στ’ αυτιά, ομιλία στη γλώσσα, παλμούς στην καρδιά, εργασία στα χέρια, οδοιπορία στα πόδια και κάθε άλλο χαρακτηριστικό των μελών. Η ασθενική εκείνη ύλη μεταβάλλεται σε ναυπηγό ή οικοδόμο ή αρχιτέκτονα ή εργάτη ή στρατιώτη ή άρχοντα ή νομοθέτη ή βασιλιά. Αφού λοιπόν με ευτελή υλικά μας έπλασε ο Θεός, δεν θα μπορεί να μας αναστήσει, όταν πεθάνουμε;
Αυτός που την τόσο τιποτένια ύλη μετέβαλε σε ανθρώπινο σώμα, δεν θα μπορέσει πάλι να το αναστήσει, όταν νεκρωθεί; Αυτός που από την ανυπαρξία έφερε την ύπαρξη, δεν θα μπορέσει να αναστήσει το δημιούργημά Του; Πάρε κι από τον έναστρο ουρανό μιαν ολοφάνερη απόδειξη, ότι είναι δυνατή η ανάσταση των νεκρών. Ένα ουράνιο φαινόμενο που επαναλαμβάνεται κάθε μήνα: Η σελήνη φαίνεται να λιγοστεύει, να μικραίνει τόσο πολύ, που να μην τη βλέπουμε καθόλου. Πάλι όμως εμφανίζεται, μεγαλώνει και παίρνει το προηγούμενό της μέγεθος. Και μάλιστα, για να είναι πληρέστερο το παράδειγμα, κατά καιρούς έχουμε εκλείψεις σελήνης και εναλλαγές στη φωτεινότητά της, μέχρι που γίνεται κατακόκκινη σαν αίμα, για να μην απιστείς στην ανάσταση των νεκρών, εσύ, που κατασκευάστηκες από αίμα, αλλά, βλέποντας στη σελήνη την εναλλαγή, να πιστέψεις ότι το ίδιο μπορεί να γίνει και σ’ εσένα.
Αυτές τις αποδείξεις μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει, όταν συζητάει με άπιστους ειδωλολάτρες. Αφού αυτοί δεν παραδέχονται την Αγία Γραφή, πολέμησέ τους με όπλα άγραφα, δηλαδή με συλλογισμούς και παραδείγματα από τη φύση. Οι άθεοι αυτοί δεν έχουν ιδέα για τον νόμο του Μωυσή, για τις προφητείες του Ησαΐα, για τα ευαγγέλια, για τις επιστολές του Παύλου.
Ας δούμε τώρα πώς θ’ αντιμετωπίσουμε τους Σαμαρείτες. Αυτοί δέχονται τον νόμο του Μωυσή, δεν αναγνωρίζουν όμως τους Προφήτες. Πώς λοιπόν θα τους πείσουμε για την ανάσταση των νεκρών; Ας χρησιμοποιήσουμε τα κείμενα που παραδέχονται. Λέει ο Θεός στον Μωυσή: «Ἐγώ εἰμι ὁ Θεὸς τοῦ πατρός σου, Θεὸς Ἁβραὰμ καὶ Θεὸς Ἰσαὰκ καὶ Θεὸς Ἰακώβ(:Εγώ είμαι ο Θεός του πατέρα σου, ο Θεός του Αβραάμ και ο Θεός του Ισαάκ και ο Θεός του Ιακώβ)»[Έξοδος3,6]. Οπωσδήποτε με τα λόγια αυτά αναγνωρίζει ότι ο Αβραάμ, ο Ισαάκ και ο Ιακώβ δεν εξαφανίστηκαν, αλλά υπάρχουν. Γιατί αν δεν υπήρχαν, ο Θεός θα ήταν Θεός όντων ανύπαρκτων. Ποιος όμως βασιλιάς είπε ότι είναι βασιλιάς στρατιωτών ανύπαρκτων; Ποιος ακόμα πλούσιος δηλώνει πλούτη που δεν έχει; Πρέπει επομένως να υπάρχουν και ο Αβραάμ και ο Ισαάκ και ο Ιακώβ. Έτσι μόνο ο Θεός θα είναι Θεός ζωντανών. Γιατί δεν είπε «ήμουν κάποτε Θεός τους», αλλά «είμαι Θεός τους».
Αλλά έχουν αντιρρήσεις και σε αυτό το σημείο οι Σαμαρείτες. Ισχυρίζονται ότι μπορεί να ζουν οι ψυχές του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, τα σώματά τους όμως δεν είναι δυνατό ν’ αναστηθούν. Θα τους πούμε: Το ραβδί του δικαίου Μωυσή ήταν δυνατό να μεταβληθεί σε φίδι [Έξοδος 4,2-3: «Εἶπε δὲ αὐτῷ Κύριος· τί τοῦτό ἐστι τὸ ἐν τῇ χειρί σου; ὁ δὲ εἶπε· ῥάβδος καὶ εἶπε· ῥίψον αὐτὴν ἐπὶ τὴν γῆν. καὶ ἔῤῥιψεν αὐτὴν ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ἐγένετο ὄφις(:Του είπε λοιπόν ο Κύριος: ’’Τι είναι αυτό που κρατάς στο χέρι σου;’’. Εκείνος είπε: ‘’Ένα ραβδί’’. Και είπε ο Θεός στον Μωυσή: ”Ρίξε το ραβδί αυτό στη γη’’. Και το έριξε στη γη και έγινε φίδι)»].
Τα σώματα των δικαίων δεν μπορούν να ζήσουν και ν’ αναστηθούν; Η πρώτη μεταβολή, που είναι αφύσικη, πραγματοποιήθηκε. Η δεύτερη, που είναι σύμφωνη με τη φύση, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί; Το ραβδί επίσης του Ααρών, αφού κόπηκε και νεκρώθηκε, χωρίς ίχνος νερού βλάστησε [Αρ. 17, 23: «Καὶ ἐγένετο τῇ ἐπαύριον καὶ εἰσῆλθε Μωυσῆς καὶ Ἀαρὼν ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου, καὶ ἰδοὺ ἐβλάστησεν ἡ ῥάβδος Ἀαρὼν εἰς οἶκον Λευὶ καὶ ἐξήνεγκε βλαστὸν καὶ ἐξήνθησεν ἄνθη καὶ ἐβλάστησε κάρυα(:Την επόμενη ημέρα εισήλθαν στη Σκηνή του Μαρτυρίου ο Μωυσής και ο Ααρών και ιδού, είχε βλαστήσει το ραβδί του Ααρών εκ της φυλής του Λευί. Έβγαλε βλαστό, άνθη και καρύδια)»]. Και τούτο, ενώ ήταν μέσα σε σπίτι. Μολαταύτα, βλάστησε σαν να ήταν σε αγρό. Και ενώ βρισκόταν σε ξερό περιβάλλον, μέσα σε μια νύχτα καρποφόρησε σαν τα δένδρα που για πολλά χρόνια ποτίζονται. Το ραβδί λοιπόν του Ααρών αναστήθηκε. Ο ίδιος ο Ααρών δεν θ’ αναστηθεί; Και ο Θεός που θαυματούργησε σε ένα ξύλο, για να του χαρίσει την αρχιεροσύνη, δεν θα θαυματουργήσει στον ίδιο τον Ααρών, για να του χαρίσει την ανάσταση;
Η γυναίκα του Λωτ έγινε στήλη από αλάτι [Γέν. 19,26: «Καὶ ἐπέβλεψεν ἡ γυνὴ αὐτοῦ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἐγένετο στήλη ἁλός(:Η σύζυγος του Λωτ, περίεργη καθώς ήταν και παρά την εντολή του αγγέλου, έστρεψε το κεφάλι στα πίσω, για να δει την καταστροφή· και αμέσως έγινε στήλη άλατος)»]. Η ζωντανή λοιπόν εδώ σάρκα μεταβλήθηκε σε αλάτι· νεκρή σάρκα δεν μπορεί να ξαναγίνει σάρκα ζωντανή; Και αν η γυναίκα του Λωτ μεταβλήθηκε σε στήλη από αλάτι, η γυναίκα του Αβραάμ δεν είναι δυνατό να αναστηθεί; Με ποια δύναμη έγινε η μεταβολή του χρώματος στο χέρι του Μωυσή, που άσπρισε σαν το χιόνι κι έπειτα πάλι άλλαξε; Οπωσδήποτε με θείο πρόσταγμα [Έξοδος 4,6-7: «Εἶπε δὲ αὐτῷ Κύριος πάλιν· εἰσένεγκον τὴν χεῖρά σου εἰς τὸν κόλπον σου. καὶ εἰσήνεγκε τὴν χεῖρα αὐτοῦ εἰς τὸν κόλπον αὐτοῦ· καὶ ἐξήνεγκε τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐκ τοῦ κόλπου αὐτοῦ, καὶ ἐγενήθη ἡ χεὶρ αὐτοῦ ὡσεὶ χιών. καὶ εἶπε πάλιν· εἰσένεγκον τὴν χεῖρά σου εἰς τὸν κόλπον σου. καὶ εἰσήνεγκε τὴν χεῖρα εἰς τὸν κόλπον αὐτοῦ· καὶ ἐξήνεγκεν αὐτὴν ἐκ τοῦ κόλπου αὐτοῦ, καὶ πάλιν ἀποκατέστη εἰς τὴν χρόαν τῆς σαρκὸς αὐτῆς(: Και είπε πάλι ο Κύριος προς αυτόν:’’ Βάλε το χέρι σου στον κόρφο σου’’. Ο Μωυσής εισήγαγε το χέρι του στον κόρφο του, το έβγαλε από τον κόρφο του και έγινε το χέρι του λευκό, σαν το χιόνι. Του είπε πάλι ο Θεός:’’ Βάλε το χέρι σου μέσα στον κόρφο σου’’. Έβαλε το χέρι του στον κόρφο του, το έβγαλε από εκεί, και το χέρι του αποκαταστάθηκε και πάλι στη φυσική του προηγούμενη υγιή χροιά)»]. Αν λοιπόν τότε το πρόσταγμα είχε δύναμη για τέτοιες μεταβολές, τώρα δεν έχει;
Πώς δημιουργήθηκε ο άνθρωπος; Το γράφει το πρώτο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, η Γένεση: «Καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπὸ τῆς γῆς(:Και έπλασε ο Θεός τον άνθρωπο από το χώμα της γης)»[Γέν. 2,7]. Αν λοιπόν το χώμα έγινε σάρκα, η νεκρωμένη σάρκα δεν μπορεί να ξαναγίνει ζωντανή;
Ας ρωτήσουμε, από τι πλάστηκαν οι ουρανοί και η στεριά και οι θάλασσες; Από τι έγιναν ο ήλιος και η σελήνη και τα άστρα; Πώς δημιουργήθηκαν τα πουλιά και τα ψάρια και όλα γενικά τα ζώα; Ενώ αναρίθμητα διαφορετικά όντα δημιουργήθηκαν από το τίποτα, εμείς οι άνθρωποι, που είμαστε εικόνες του Θεού, δεν είναι δυνατό ν’ αναστηθούμε; Όπως λέει και ο δίκαιος Ιώβ, για το δέντρο υπάρχει ελπίδα αναβλαστήσεως. Γιατί, αν κοπεί, μπορεί να ξανανθίσει, και ο βλαστός του δεν θα χαθεί. Κι αν ακόμα γεράσει η ρίζα του και ξεραθεί ο κορμός του, θα ανθίσει πάλι με το πότισμα και θα καρποφορήσει σαν νεοφυτεμένο [Ιώβ 14,7-9: «Ἒστι γὰρ δένδρῳ ἐλπίς· ἐὰν γὰρ ἐκκοπῇ, ἔτι ἐπανθήσει, καὶ ὁ ῥάδαμνος αὐτοῦ οὐ μὴ ἐκλίπῃ· ἐὰν γὰρ γηράσῃ ἐν γῇ ἡ ῥίζα αὐτοῦ, ἐν δὲ πέτρᾳ τελευτήσῃ τὸ στέλεχος αὐτοῦ, ἀπὸ ὀσμῆς ὕδατος ἀνθήσει, ποιήσει δὲ θερισμὸν ὥσπερ νεόφυτον(: Σε κάθε δέντρο υπάρχει η ελπίδα και η δυνατότητα να αναβλαστήσει, διότι εάν κοπεί, μπορεί και πάλι να βλαστήσει και ο βλαστός του να μη λείψει εντελώς. Διότι, εάν γεράσει η ρίζα του μέσα στη γη, και φανεί ξηρός ο κορμός του στο βραχώδες έδαφός του,πάλι στο κάτω μέρος του γηρασμένου στελέχους του λίγη υγρασία μπορεί να το κάνει να αναβλαστήσει και πάλι, να ανθίσει, να δώσει καρπό προς συγκομιδή σαν ένα νεαρό φυτό)»]. Αν λοιπόν συμβαίνει αυτό στο δέντρο, δεν μπορεί να συμβεί στον άνθρωπο; Χάνεται και εξαφανίζεται ο πεθαμένος;
Ο προφήτης Ησαΐας λέει: «Ἀναστήσονται οἱ νεκροί, καὶ ἐγερθήσονται οἱ ἐν τοῖς μνημείοις(:Θα αναστηθούν οι νεκροί, και θα σηκωθούν όσοι βρίσκονται στα μνήματα)» [Ησ. 26,19]. Ο προφήτης Ιεζεκιήλ διαλαλεί: «Τάδε λέγει Κύριος· ἰδοὺ ἐγὼ ἀνοίγω τὰ μνήματα ὑμῶν καὶ ἀνάξω ὑμᾶς ἐκ τῶν μνημάτων ὑμῶν(:Να τι λέει ο Κύριος: ‘’Θα ανοίξω τα μνήματά σας και θα σάς αναστήσω από τους τάφους σας’’)» [Ιεζ. 37,12]. Και ο προφήτης Δανιήλ λέει: «Καὶ πολλοὶ τῶν καθευδόντων ἐν γῆς χώματι ἐξεγερθήσονται, οὗτοι εἰς ζωὴν αἰώνιον καὶ οὗτοι εἰς ὀνειδισμὸν καὶ εἰς αἰσχύνην αἰώνιον(:Και πολλοί νεκροί, που βρίσκονται θαμμένοι στο χώμα, θα αναστηθούν, άλλοι για να ζήσουν αιώνια και άλλοι για να αντιμετωπίσουν αιώνια ντροπή και περιφρόνηση)»[Δαν. 12,2].
Πολλά αποσπάσματα της Αγίας Γραφής αναφέρονται στην ανάσταση των νεκρών. Σαν μια απλή υπενθύμιση αναφέρουμε την τετραήμερη ανάσταση του Λαζάρου [Ιω. 11,1-44], την ανάσταση του γιου της χήρας της Ναΐν [Λουκ.7,11-17] και της κόρης του αρχισυνάγωγου Ιαείρου [Ματθ. 9,18-26]. Ας αναφέρουμε επίσης, ότι την ώρα της Σταυρώσεως του Κυρίου σκίστηκαν πέτρες, άνοιξαν μνημεία και αναστήθηκαν σώματα πολλών νεκρών [Ματθ. 27,51-53]. Προπάντων όμως να θυμηθούμε, ότι και ο ίδιος ο Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς [Ματθ. 28,1-8].
Εκτός απ’ αυτές τις περιπτώσεις της Καινής Διαθήκης, μπορούμε να θυμηθούμε από την Παλαιά τον Προφήτη Ηλία και τον γιο της χήρας που ανέστησε [Γ’ Βασ. 17,17-24]. Επίσης τον Προφήτη Ελισσαίο, που έκανε δύο αναστάσεις, μία όταν ζούσε και μία μετά το θάνατό του. Όταν ζούσε, ανέστησε ένα παιδί με την πνοή του [Α’ Βασ. 4,32-37]. Για να φανερωθεί όμως ότι δεν είναι τιμημένες μόνο οι ψυχές των αγίων, αλλά ότι και στα σώματά τους υπάρχει θεία χάρη, ο νεκρός, που κατέβασαν στο μνημείο του Ελισαίου, ζωντάνεψε μόλις ακούμπησε το νεκρό σώμα του Προφήτη [Δ’ Βασ. 13,20-21: «Καὶ ἀπέθανεν Ἑλισαιέ, καὶ ἔθαψαν αὐτόν. καὶ μονόζωνοι Μωὰβ ἦλθον ἐν τῇ γῇ ἐλθόντος τοῦ ἐνιαυτοῦ·καὶ ἐγένετο αὐτῶν θαπτόντων τὸν ἄνδρα, καὶ ἰδοὺ εἶδον τὸν μονόζωνον καὶ ἔῤῥιψαν τὸν ἄνδρα ἐν τῷ τάφῳ Ἑλισαιέ, καὶ ἐπορεύθη καὶ ἥψατο τῶν ὀστέων Ἑλισαιὲ καὶ ἔζησε καὶ ἀνέστη ἐπὶ τοὺς πόδας αὐτοῦ(:Ο Ελισαίος πέθανε και τον έθαψαν. Κατά το επόμενο λοιπόν έτος εισέβαλαν στη χώρα των Ισραηλιτών επιδρομείς Μωαβίτες. Ενώ λοιπόν οι Ισραηλίτες είχαν πορευτεί να θάψουν έναν νεκρό, φάνηκαν από μακριά ερχόμενοι οι επιδρομείς Μωαβίτες. Καταλήφτηκαν από τρόμο οι Ισραηλίτες και έριξαν τον νεκρό άντρα στον ανοικτό τάφο του Ελισαίου και τράπηκαν σε φυγή. Ο νεκρός μόλις άγγιξε τα οστά του Ελισαίου, ανέζησε και σηκώθηκε όρθιος στα πόδια του)»]. Το νεκρό σώμα μπόρεσε και ανέστησε άλλο νεκρό σώμα. Αυτό που ήδη βρισκόταν στον τάφο, έδωσε ζωή στον πεθαμένο. Και ενώ έδωσε ζωή, το ίδιο παρέμεινε στον τάφο, όπως και πρώτα. Γιατί; Για να μην αποδοθεί το θαύμα μόνο στην ψυχή του Ελισαίου και για να αποδειχθεί ότι, κι αν απουσιάζει η ψυχή, βρίσκεται θεία χάρη στα σώματα των αγίων, αφού τόσα χρόνια κατοίκησαν μέσα τους άγιες ψυχές. Τα σώματα αυτά υπηρέτησαν τις άγιες ψυχές και γι’ αυτό χαριτώθηκαν. Ας μην απιστήσουμε σαν άμυαλοι στο γεγονός αυτό. Γιατί αν ρούχα και μαντήλια αγίων, που βρίσκονται έξω από το σώμα, ακουμπούν αρρώστους και τους θεραπεύουν, πόσο μάλλον το ίδιο το προφητικό σώμα θα έχει τη χάρη ν’ αναστήσει νεκρό.
Ας θυμηθούμε ότι και οι Απόστολοι ανέστησαν νεκρούς: Ο Πέτρος ανέστησε την Ταβιθά στην Ιόππη [Πράξ. 9,36-42], ο Παύλος τον Εύτυχο στην Τρωάδα [Πράξ. 20,7-12] και οι υπόλοιποι Απόστολοι διάφορους άλλους, μολονότι δεν αναφέρονται στην Αγία Γραφή όλα τα θαύματα του καθενός.
Ας θυμηθούμε επίσης όσα έγραψε ο Παύλος στους Κορινθίους γι’ αυτούς που λένε: « Πῶς ἐγείρονται οἱ νεκροί; ποίῳ δὲ σώματι ἔρχονται;(:Με ποια δύναμη και με ποιον τρόπο ανασταίνονται οι νεκροί; Και με ποιο σώμα επανέρχονται στη ζωή;)» [Α’ Κορ. 15,35]. Γράφει λοιπόν: «Εἰ γὰρ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται, οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται(: διότι αν οι νεκροί δεν ανασταίνονται, τότε ούτε ο Χριστός αναστήθηκε)» [Α’ Κορ. 15,16]. Ονόμασε ανόητους αυτούς που δεν πιστεύουν στην ανάσταση των νεκρών. Έγραψε επίσης στους Θεσσαλονικείς: «Οὐ θέλομεν δὲ ὑμᾶς ἀγνοεῖν, ἀδελφοί, περὶ τῶν κεκοιμημένων, ἵνα μὴ λυπῆσθε καθὼς καὶ οἱ λοιποὶ οἱ μὴ ἔχοντες ἐλπίδα. εἰ γὰρ πιστεύομεν ὅτι Ἰησοῦς ἀπέθανε καὶ ἀνέστη, οὕτω καὶ ὁ Θεὸς τοὺς κοιμηθέντας διὰ τοῦ Ἰησοῦ ἄξει σὺν αὐτῷ(:Ας έλθουμε τώρα και σε ένα άλλο σοβαρό ζήτημα. Δεν θέλουμε, αδελφοί μου, να έχετε άγνοια σχετικά με αυτούς που έχουν πεθάνει, για να μη λυπάστε όπως λυπούνται και οι υπόλοιποι που δεν έχουν ελπίδα αναστάσεως. Δεν πρέπει να λυπάστε σαν κι αυτούς· διότι εφόσον εμείς έχουμε ακράδαντη πεποίθηση ότι ο Ιησούς πέθανε και αναστήθηκε, έτσι πρέπει να πιστεύουμε ότι ο Θεός κι εκείνους που έχουν πεθάνει με πίστη στον Ιησού ενωμένοι μαζί Του, θα τους αναστήσει και θα τους οδηγήσει ένδοξα στην αιώνια ζωή, για να ζήσουν μαζί Του)» [Α’ Θεσ. 4,13-14].
Ιδιαίτερα όμως πρέπει να κρατήσετε έντονα στην ψυχή σας αυτό το οποίο επίμονα τονίζει ο απόστολος Παύλος, ο οποίος δείχνοντας το δικό του σώμα, διακηρύσσει: «Δεῖ γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀφθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσασθαι ἀθανασίαν(:Κατά τη Δευτέρα παρουσία του Κυρίου όλοι θα αλλάξουμε διότι πρέπει το φθαρτό τούτο σώμα να ντυθεί αφθαρσία, και το θνητό αυτό σώμα να ντυθεί αθανασία)» [Α’ Κορ. 15,53]. Το σώμα μας λοιπόν θα αναστηθεί. Και μάλιστα όχι έτσι ασθενικό, όπως είναι τώρα, αλλά έχοντας αποκτήσει αφθαρσία. Δεν θα υποφέρει δηλαδή από τον πόνο, την αρρώστια, τον θάνατο. Θα αλλάξει κατάσταση όπως το σίδερο, που μπαίνει στη φωτιά και μεταβάλλεται σε μια φλεγόμενη μάζα. Κάπως έτσι θα μεταβληθούν οι ιδιότητες του σώματός μας και θα γίνει άφθαρτο με τον τρόπο που γνωρίζει μονάχα ο Κύριος που ανασταίνει το νεκρό σώμα, σύμφωνα με τη θέλησή Του.
Θα αναστηθεί λοιπόν αυτό το σώμα. Δεν θα έχει όμως την ίδια σύσταση, αλλά θα ζει αιώνια. Δεν θα έχει ανάγκη από συνηθισμένες τροφές, για να συντηρηθεί, ούτε από σκάλες, για να υψωθεί. Γιατί θα γίνει πνευματικό [πρβλ. Α´ Κορ. 15, 44: «Σπείρεται σῶμα ψυχικόν, ἐγείρεται σῶμα πνευματικόν. ἔστι σῶμα ψυχικόν, καὶ ἔστι σῶμα πνευματικόν(: Σπέρνεται και ενταφιάζεται σώμα που ζωοποιούνταν και διευθυνόταν από τις κατώτερες φυσικές δυνάμεις της ψυχής· εγείρεται σώμα που θα ζωοποιείται και θα διευθύνεται από τις πνευματικές δυνάμεις της ψυχής που θα ενισχύονται από το Άγιο Πνεύμα. Υπάρχει σώμα φυσικό και υπάρχει σώμα πνευματικό)»], κάτι θαυμαστό, που όμοιο τώρα δεν έχουμε, για να το παραβάλλουμε12. Τότε, λέει η αγία Γραφή, τα σώματα των δικαίων θα λάμψουν όπως ο ήλιος [πρβλ. Ματθ. 13, 43:«Τότε οἱ δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς ὁ ἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρὸς αὐτῶν. ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω(:Τότε οι δίκαιοι θα δοξολογούν και θα λάμψουν σαν τον ήλιο στη Βασιλεία του ουράνιου Πατέρα τους. Όποιος έχει αυτιά για να ακούει με ενδιαφέρον και να εγκολπώνεται την αλήθεια, ας ακούει)»].Θα αποκτήσουν τη λαμπρότητα της σελήνης και ολόκληρου του ουρανού. Ο Θεός, που έδωσε τη φεγγοβολιά σε ασήμαντα σκουλήκια, μπορεί ασφαλώς να κάνει έναν αγιασμένο άνθρωπο να φεγγοβολάει και όπως η σελήνη και όπως ο λαμπρός ουρανός. Κι επειδή ο Θεός προγνώριζε την απιστία των ανθρώπων δημιούργησε εκείνα τα πολύ μικρά σκουληκάκια που το καλοκαίρι ακτινοβολούν με λάμψη, η οποία βγαίνει από το ίδιο τους το σώμα. Ώστε από αυτά που τώρα βλέπουμε με τα σωματικά μάτια, να συμπεράνουμε και αυτό που προσδοκάμε, δηλαδή ότι τα σώματά μας θα γίνουν φωτεινά. Γιατί ο Θεός, που μας χάρισε αυτή την επίγεια εμπειρία, μπορεί να μας χαρίσει στη μέλλουσα ζωή και την ολοκλήρωσή της. Εκείνος που έκανε να λάμπει το σκουλήκι πολύ περισσότερο θα κάνει να λάμψει ο δίκαιος άνθρωπος.
Θα αναστηθούμε λοιπόν όλοι με άφθαρτα, αιώνια σώματα. Δεν θα τα έχουμε όμως όλοι ίδια. Οι άγιοι θα έχουν ένδοξο σώμα, κατάλληλο και ικανό να επικοινωνεί με τους αγγέλους. Οι αμαρτωλοί θα έχουν κι αυτοί αιώνιο και άφθαρτο σώμα, κατάλληλο όμως να υπομένει ατελεύτητες τιμωρίες, έτσι που να μην κατακαεί και εξαφανιστεί στη φλόγα της αιώνιας φωτιάς. Δίκαια ο Θεός θα αμείψει ή θα κολάσει τα σώματα και των αγίων και των αμαρτωλών· γιατί καμιά πράξη μας δεν γίνεται χωρίς τη συμμετοχή του σώματος: Βλασφημούμε με το στόμα. Προσευχόμαστε με το στόμα. Πορνεύουμε με το σώμα. Αγνεύουμε με το σώμα. Δίνουμε ελεημοσύνη με το χέρι. Γενικά σε κάθε πράξη συμμετέχει και το σώμα. Επειδή λοιπόν σε όλα υπηρετεί το σώμα, είναι δίκαιο στη μέλλουσα ζωή να συμμετέχει είτε στην απόλαυση είτε στην τιμωρία.
Ο προφήτης Δανιήλ γράφει: «Χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ· κριτήριον ἐκάθισε, καὶ βίβλοι ἠνεῴχθησαν(:εκατομμύρια και δισεκατομμύρια άγγελοι στέκονταν μπροστά Του έτοιμοι να Τον υπηρετήσουν. Κριτήριο στήθηκε και τα βιβλία ανοίχτηκαν)» [Δαν. 7,10]. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αριθμός των αγγέλων είναι μόνο τόσος. Ο προφήτης χρησιμοποιεί αυτές τις λέξεις, θέλοντας να δείξει το αναρίθμητο πλήθος τους. Με όλο αυτό το πλήθος των αγγέλων θα παρουσιαστεί τότε, στη μέλλουσα κρίση, ο Τριαδικός Θεός. Μια αγγελική σάλπιγγα θα ηχήσει και θα τους καλέσει όλους με φανερά πια όλα τα έργα τους. Δεν πρέπει λοιπόν από δω να σκεφτόμαστε την ώρα εκείνη και από τώρα να φοβόμαστε; Μήπως είναι μικρή καταδίκη, έστω κι αν δεν ακολουθήσει καμιά άλλη τιμωρία, το να ντροπιαστούμε μπροστά σε τόσο πλήθος; Μήπως δεν προτιμάμε, πολλές φορές, να πεθάνουμε παρά να ντροπιαστούμε μπροστά σε φίλους; Ας ενδιαφερθούμε κι ας φοβηθούμε από τώρα, μην τυχόν και μας αποδοκιμάσει τότε ο Κύριος. Ο Θεός τα γνωρίζει όλα. Δεν έχει ανάγκη να ερευνήσει και να ελέγξει. Μη σκεφτείς λοιπόν: «Στο σκοτάδι της νύχτας αμάρτησα, κάνοντας ανήθικες πράξεις ή μαγείες ή κάτι άλλο. Είμαι όμως εξασφαλισμένος, γιατί κανείς δεν με είδε».
Όλα θα γίνουν φανερά τότε, που ο Θεός θα κρίνει τα κρυφά έργα των ανθρώπων. Το φοβερό πρόσωπο του Κριτή θα σε αναγκάσει να πεις την αλήθεια. Η ίδια η συνείδησή σου θα σε ελέγχει, και τα έργα σου, που θα σε συνοδεύουν, θα σε καταγγέλλουν. Ο Κριτής δεν θα έχει ανάγκη από βιβλία. Αυτό το φανερώνει ο ίδιος λέγοντας: «Καὶ συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων(:Θα συναχθούν μπροστά Του όλα τα έθνη, και θα τους ξεχωρίσει όπως ξεχωρίζει ο βοσκός τα πρόβατα από τα ερίφια)» [Ματθ. 25,32]. Ο βοσκός πώς ξεχωρίζει τα πρόβατα από τα ερίφια; Μήπως έχει ανάγκη να συμβουλευτεί βιβλία, για να διακρίνει ποια είναι πρόβατα και ποια ερίφια; Δεν τα διακρίνει αμέσως από τη μορφή τους; Το απαλό μαλλί δεν φανερώνει το πρόβατο, και το σκληρό το ερίφιο; Με την ίδια ευκολία θα φανερωθεί τότε, αν οι πράξεις μας έχουν καθαριστεί με την εξομολόγηση, και μοιάζουν με μαλλί απαλό και καθαρό, ή αν παραμένουν με τις ασυγχώρητες αμαρτίες, και μοιάζουν με μαλλί σκληρό και βρωμισμένο.
Ας λυπηθούμε, λοιπόν, αδελφοί μου, τα σώματά μας κι ας μην τα κακομεταχειριστούμε, σαν να ήταν ξένα. Να μην πούμε αυτό που λένε οι αιρετικοί ότι είναι ξένο το ένδυμα της ψυχής μας, το σώμα μας, αλλά ας το σπλαχνιστούμε ως κάτι δικό μας. Γιατί πρέπει να δώσουμε λόγο στον Κύριο, για όλα όσα πράξαμε με το σώμα [πρβλ. Β´ Κορ. 5, 10: «Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα κομίσηται ἕκαστος τὰ διὰ τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε κακόν(:διότι όλοι μας πρέπει να παρουσιαστούμε φανεροί και ξεσκεπασμένοι μπροστά στο δικαστικό βήμα του Χριστού, για να πάρει ο καθένας μας την αμοιβή του ανάλογα με όσα έκανε με το σώμα, είτε αγαθά είναι συνολικά τα έργα του αυτά, είτε κακά)»]. Μην πεις ποτέ: «Κανείς δεν με βλέπει» [πρβ. Σοφ. Σειρ. 23, 18: «Ἂνθρωπος παραβαίνων ἀπὸ τῆς κλίνης αὐτοῦ, λέγων ἐν τῇ ψυχῇ αὐτοῦ· τίς με ὁρᾷ; σκότος κύκλῳ μου, καὶ οἱ τοῖχοί με καλύπτουσι, καὶ οὐθείς με ὁρᾷ· τί εὐλαβοῦμαι; τῶν ἁμαρτιῶν μου οὐ μὴ μνησθήσεται ὁ Ὕψιστος(:Άνθρωπος, ο οποίος μολύνει τη συζυγική του κλίνη, λέγει μέσα του: “Ποιος με βλέπει που αμαρτάνω; Σκοτάδι υπάρχει ολόγυρά μου και οι τοίχοι με σκεπάζουν· κανείς λοιπόν δεν με βλέπει· τι φοβούμαι; Ο Ύψιστος δεν θα θυμηθεί τις αμαρτίες μου”)»· Ησ. 29, 15: «Οὐαὶ οἱ βαθέως βουλὴν ποιοῦντες καὶ οὐ διὰ Κυρίου· οὐαὶ οἱ ἐν κρυφῇ βουλὴν ποιοῦντες καὶ ἔσται ἐν σκότει τὰ ἔργα αὐτῶν καὶ ἐροῦσι· τίς ἑώρακεν ἡμᾶς; καὶ τίς ἡμᾶς γνώσεται ἢ ἃ ἡμεῖς ποιοῦμεν;(: Αλίμονο σε εκείνους, οι οποίοι βρίσκουν και σκέπτονται βαθυστόχαστη τάχα βουλή, όχι όμως σύμφωνη προς το θέλημα του Θεού! Αλίμονο σε εκείνους, οι οποίοι παίρνουν κρυφές αποφάσεις και διαπράττουν τα πονηρά έργα τους στο σκοτάδι και λένε: “Ποιος μας βλέπει; Ποιος θα μας αναγνωρίσει ή θα δει εκείνα τα οποία εμείς πράττουμε;”)»], μη νομίσεις ότι δεν υπάρχει μάρτυρας των πράξεών σου. Μπορεί πολλές φορές, πράγματι, να μη σε βλέπει άνθρωπος. Όμως ο Πλάστης, ο αόρατος και αιώνιος μάρτυρας, παραμένει πάντα στον ουρανό αξιόπιστος [Ψαλμ. 88, 38: «Καὶ ὁ μάρτυς ἐν οὐρανῷ πιστός(:Και ο μάρτυρας ο αξιόπιστος και φιλαλήθης είμαι εγώ, ο οποίος κατοικώ στον ουρανό)»] και βλέπει όλα όσα συμβαίνουν.
Αλλά μένουν και τα αποτυπώματα της αμαρτίας στο σώμα. Γιατί, όπως ακριβώς μια βαθιά πληγή στο σώμα, κι αν ακόμα θεραπεύτηκε, αφήνει ουλή, έτσι και η αμαρτία πληγώνει την ψυχή και το σώμα και αφήνει σ᾿ όλο το σώμα πλέον σημάδια και ουλές, οι οποίες αφαιρούνται μόνο από τα σώματα εκείνων, που δέχτηκαν το άγιο Βάπτισμα. Όλα τα περασμένα τραύματα της ψυχής και του σώματος, τα θεραπεύει ο Θεός με το Βάπτισμα. Ας προσέξουμε όμως όλοι μας να διαφυλάξουμε τον εαυτό μας, από εκείνα που μπορεί να συμβούν στο μέλλον, ώστε να διατηρήσουμε καθαρό το χιτώνα του σώματος και να μη χάσουμε την ουράνια σωτηρία, εξαιτίας μιας πορνείας ή ηδυπάθειας ή κάποιας άλλης αμαρτωλής πράξης. Αλλά να κληρονομήσουμε την αιώνια Βασιλεία του Θεού, της οποίας είθε με τη Χάρη Του να σας αξιώσει όλους σας ο Θεός.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
Κατηχήσεις αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων, εκδόσεις «Ετοιμασία» Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Καρέα 1999, κατήχηση ΙΗ΄, σελίδες 548-565.
Σειρά «Η Φωνή των Πατέρων», τεύχος 9, έκδοση Ιεράς Μονής Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής[https://www.imparaklitou.gr/index.php/el/keimena/i-foni-ton-pateron-i-anastasi-ton-nekron].
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
ΑΓΙΟΥ ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ, ΚΑΤΗΧΗΣΕΙΣ
KΑΤΗΧΗΣΗ ΙΕ΄[φωτιζομένων]: σχετικά με το άρθρο του Συμβόλου της Πίστεως
«Καὶ ἐρχόμενον ἐν δόξῃ κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς Βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος»
Α’ Σύμφωνα με την πίστη της Εκκλησίας μας, σας διδάσκουμε και σας πληροφορούμε ότι ο Χριστός θα παρουσιαστεί στους ανθρώπους δύο φορές και όχι μόνο μία και ότι η Δεύτερη Παρουσία Του θα είναι ασύγκριτα πιο λαμπρή και πιο ένδοξη από την πρώτη. Διότι στην πρώτη φανερώθηκε σε όλη την έκτασή της η υπομονή του Χριστού, ενώ στη δεύτερη θα φανερωθεί όλη η δύναμη και η δόξα της Βασιλείας Του.
Βέβαια, στο θεανδρικό πρόσωπο του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, λόγω της διπλής φύσεώς Του, τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία της υποστάσεώς Του έχουν χαρακτήρα διφυή, έχουν δύο μορφές και δύο λειτουργίες. Διπλή είναι η Γέννηση. Μία από τον Θεό, πριν από τους ατελεύτητους αιώνες, και μία από την Παρθένο, που πραγματοποιήθηκε μέσα στον χρόνο, με σκοπό να πετύχει τη σωτηρία των ανθρώπων μέχρι τη δεύτερη Παρουσία Του(οπότε και θα ολοκληρωθούν οι αιώνες, θα τελειώσει ο προορισμένος από τον Θεό χρόνος, θα ανακεφαλαιωθούν το πάντα στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού). Δύο είναι και οι κάθοδοι. Μία «κεκαλυμμένη» που έγινε αθόρυβα, όπως η πάχνη της αυγής ανεπαίσθητα μουλιάζει τα παρατημένα στο ύπαιθρρο ποκάρια των μαλλιών[πρβ. Ψαλμ. 71,6: «Καταβήσεται ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον καὶ ὡσεὶ σταγὼν ἡ στάζουσα ἐπὶ τὴν γῆν»] και η δεύτερη, η μέλλουσα, που θα είναι ένδοξη. Κατά την πρώτη Του Παρουσία σπαργανώθηκε στην φάτνη[πρβ. Λουκ. 2,7: «Καὶ ἔτεκε τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον, καὶ ἐσπαργάνωσεν αὐτὸν καὶ ἀνέκλινεν αὐτὸν ἐν τῇ φάτνῃ, διότι οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι(:Και γέννησε τον πρώτο και μονογενή υιό της, και τον περιτύλιξε με σπάργανα και τον έβαλε μέσα στη φάτνη, διότι δεν υπήρχε γι’ αυτούς τόπος στο πανδοχείο που στάθμευσαν για να περάσουν τη νύχτα, λόγω της συρροής πολλών ξένων που ήλθαν να απογραφούν)»].
Στην δεύτερη όμως θα είναι ντυμένος με εκτυφλωτικό και εξαιρετικής λαμπρότητας φως[πρβ. Ψαλμ.103,2: «Ἀναβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον»]. Στην πρώτη «ὑπέμεινε σταυρόν, αἰσχύνης καταφρονήσας(:υπέμεινε Σταυρό, αψηφώντας την ντροπή που του επιφόρτιζε)»[Εβρ.12.2]. Στη δεύτερη έρχεται δοξασμένος και περιστοιχισμένος από στρατιές Αγγέλων[πρβ. Ματθ. 25,31: «Ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ᾿ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ(:Όταν λοιπόν έλθει ο Υιός του ανθρώπου με τη δόξα Του και μαζί Του όλοι οι άγιοι άγγελοι, τότε θα καθίσει σε θρόνο ένδοξο και λαμπρό)»].
Λοιπόν να μην μένουμε στην πρώτη Παρουσία μόνο, αλλά να περιμένουμε και τη δεύτερη. Και αν είπαμε στην πρώτη «Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου(:Δοξασμένος να είναι Αυτός που έρχεται σταλμένος από τον Κύριο)» [Ματθ. 21, 9], τότε που έγινε η θριαμβευτική Του είσοδος στα Ιεροσόλυμα, και στη δεύτερη θα Του πούμε λατρευτικά: «Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου», όπως ο Ίδιος μας το έχει αποκαλύψει [Ματθ. 23, 39: «Λέγω γὰρ ὑμῖν, οὐ μή με ἴδητε ἀπ᾿ ἄρτι ἕως ἂν εἴπητε, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου(:Διότι σας λέω ότι δεν θα με δείτε πια από τώρα, μέχρι να συνέλθετε και να πιστέψετε. Και τότε, αφού συγκαταριθμηθείτε στα μέλη της Εκκλησίας μου, θα πείτε για μένα: “Ευλογημένος είναι Αυτός που έρχεται στο όνομα του Κυρίου, ως αντιπρόσωπός Του και απεσταλμένος Του”)»].
Έρχεται ο Σωτήρας, όχι για να δικαστεί πάλι, αλλά για να δικάσει αυτούς που Τον δίκασαν. Αυτός, που στην πρώτη Του παρουσία σιωπούσε όταν Τον έκριναν, λέει προφητικά και αποκαλυπτικά στους παράνομους Ιουδαίους, που τον καιρό της Σταύρωσης έπραξαν εκείνα τα τολμηρά: «Ταῦτα ἐποίησας, καὶ ἐσίγησα (:Αυτά έκανες, λαέ μου, και σιώπησα)» [Ψαλμ. 49, 21]. Στην πρώτη Παρουσία ήρθε για να οικονομήσει την σωτηρία του ανθρώπου και δίδασκε με λόγια πειστικά. Στη δεύτερη όμως οι άνθρωποι, έστω και αν δεν θέλουν, θα αναγκαστούν να παραδεχτούν ότι Αυτός είναι «ο Μόνος Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων».
Β΄ Για τις δύο, λοιπόν, αυτές Παρουσίες, μάς λέει ο Μαλαχίας, ο προφήτης: «Καὶ ἐξαίφνης ἥξει εἰς τὸν ναὸν ἑαυτοῦ Κύριος, ὃν ὑμεῖς ζητεῖτε(:Και ξαφνικά, χωρίς να Τον περιμένετε, Αυτός τον Οποίο ζητάτε, θα έρθει στον Ναό Του, στην Ιερουσαλήμ)»[Μαλ.3,1]. Να, η μία Παρουσία. Αλλού πάλι, για τη Δεύτερη Παρουσία λέει: «Ἣξει καὶ ὁ ἄγγελος τῆς διαθήκης, ὃν ὑμεῖς θέλετε· ἰδοὺ ἔρχεται, λέγει Κύριος παντοκράτωρ. Καὶ τίς ὑπομενεῖ ἡμέραν εἰσόδου αὐτοῦ; Ἢ τίς ὑποστήσεται ἐν τῇ ὀπτασίᾳ αὐτοῦ; Διότι αὐτός εἰσπορεύεται ὡς πῦρ χωνευτηρίου καὶ ὡς ποιὰ πλυνόντων. Καὶ καθιεῖται χωνεύων καὶ καθαρίζων τούς πάντας (:Ο Άγγελος της Διαθήκης, ο Μεσσίας, που εσείς περιμένετε, ο Παντοκράτορας Κύριος, έρχεται! Και ποιος θα μπορέσει να αντέξει την ημέρα της εμφανίσεώς Του; Ή ποιος θα κρατηθεί στα πόδια του μπροστά στην παρουσία Εκείνου; Διότι παρουσιάζεται σαν φωτιά που βγαίνει από χωνευτήρι και σαν ποτάσσα καθαρτική. Και θα καθίσει να αναχωνεύσει κα να καθαρίσει τους πάντες)»[Μαλ.3,1-3]. Στα αμέσως επόμενα δε, ο Σωτήρας ο Ίδιος, με το στόμα του Προφήτη, λέει: «Καὶ προσάξω πρὸς ὑμᾶς ἐν κρίσει καὶ ἔσομαι μάρτυς ταχὺς ἐπὶ τὰς φαρμακοὺς καὶ ἐπὶ τὰς μοιχαλίδας καὶ ἐπὶ τοὺς ὀμνύοντας τῷ ὀνόματί μου ἐπὶ ψεύδει (: Θα σας δικάσω και θα είμαι Εγώ ο Ίδιος άμεσος μάρτυρας κατηγορίας για τους μάγους, τις μοιχαλίδες και για όσους ορκίζονται ψευδή στο Όνομά μου)»[Μαλ.3,5] και όσα άλλα αναφέρονται στον ίδιο στίχο. Γι’αυτό και ο Παύλος, θέλοντας να μας ασφαλίσει εκ των προτέρων, μας είπε: «Εἰ δέ τις ἐποικοδομεῖ ἐπὶ τὸν θεμέλιον τοῦτον χρυσόν, ἄργυρον, λίθους τιμίους, ξύλα, χόρτον, καλάμην, ἑκάστου τὸ ἔργον φανερὸν γενήσεται· ἡ γὰρ ἡμέρα δηλώσει· ὅτι ἐν πυρὶ ἀποκαλύπτεται· καὶ ἑκάστου τὸ ἔργον ὁποῖόν ἐστι τὸ πῦρ δοκιμάσει (:Εάν όμως κανείς χτίζει πάνω στο θεμέλιο αυτό με υλικά σαν το χρυσάφι ή το ασήμι ή τους πολύτιμους λίθους, ή αντιθέτως με σανίδια ή άχυρα ή καλάμια του κάθε κτίστη το έργο θα γίνει φανερό. Διότι η ημέρα της Κρίσεως θα το ξεσκεπάσει και θα το φανερώσει. Και θα το ξεσκεπάσει, διότι η ημέρα εκείνη θα αποκαλυφθεί μαζί με την ενέργεια της θείας δικαιοσύνης, που είναι δραστική σαν φωτιά. Και ο Θεός θα ζυγίσει με ακρίβεια για να αποκαλύψει ποιο είναι το έργο του καθενός, και θα φανερώσει την πραγματική του αξία σαν φωτιά που κατακαίει κάθε εύφλεκτο υλικό)»[Α΄Κορ.3,12-13].
Αλλά ήδη ο Παύλος, γράφοντας προς τον Τίτο, αυτές τις δύο Παρουσίες επισημαίνει, λέγοντας: «᾿Επεφάνη γὰρ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἡ σωτήριος πᾶσιν ἀνθρώποις, παιδεύουσα ἡμᾶς ἵνα ἀρνησάμενοι τὴν ἀσέβειαν καὶ τὰς κοσμικὰς ἐπιθυμίας σωφρόνως καὶ δικαίως καὶ εὐσεβῶς ζήσωμεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, προσδεχόμενοι τὴν μακαρίαν ἐλπίδα καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ(:Διότι με την ενανθρώπηση του Υιού του Θεού φανερώθηκε η χάρις του Θεού, η οποία σώζει όλους τους ανθρώπους. Και μας παιδαγωγεί η χάρις του Θεού ώστε, αφού αρνηθούμε την ασέβεια και τις επιθυμίες του μάταιου και αμαρτωλού αυτού κόσμου, να ζήσουμε στη ζωή αυτή με εγκράτεια στον εαυτό μας, με δικαιοσύνη προς τους γύρω μας ανθρώπους και με ευσέβεια προς τον Θεό. Και να ενισχυόμαστε στην ενάρετη ζωή, περιμένοντας με χαρά τη μακαριότητα που ελπίζουμε και τη φανέρωση της δόξας του μεγάλου Θεού και Σωτήρος μας, του Ιησού Χριστού)» [Τίτ.2,11-13]. Βλέπεις ότι μας μίλησε για την πρώτη Παρουσία, για την οποία ευχαριστεί και για την δεύτερη την οποία περιμένουμε; Γι’αυτό και η πίστη που εμείς σας γνωρίζουμε τώρα, τέτοια παράδοση έχει: Να πιστεύουμε σε Αυτόν που ανέβηκε στους ουρανούς και κάθισε στα δεξιά του Πατέρα και πρόκειται να έρθει δοξασμένος, να κρίνει και τους ζώντες και τους νεκρούς, του Οποίου η Βασιλεία δεν θα έχει τέλος.
’ Γ΄ Θα έρθει, λοιπόν, ο Κύριός μας, Ιησούς Χριστός, από τον ουρανό. Θα έρθει με δόξα, όταν πρόκειται να γίνει η συντέλεια του κόσμου τούτου, στις έσχατες ημέρες. Διότι θα γίνει η συντέλεια του κόσμου τούτου και ο κτιστός κόσμος πάλι θα ανακαινιστεί. « Ἀρὰ καὶ ψεῦδος καὶ φόνος καὶ κλοπὴ καὶ μοιχεία κέχυται ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ αἵματα ἀφ᾿ αἵμασι μίσγουσι(:Απλώθηκε στη γη διαφθορά, κλοπή, μοιχεία και κάθε είδος αμαρτίας ξεχύθηκε σ᾽ ολόκληρη την οικουμένη και ο κόσμος πνίγηκε στις αιματοχυσίες και αιμομιξίες)»[ Ωσ. 4, 2], για να μη μείνει το θαυμάσιο και απέραντο τούτο κατοικητήριο του ανθρώπινου γένους κατάμεστο από ανομία, θα παρέλθει αυτός ο κόσμος, για να αναφανεί ο τελειότερος.
Και θέλεις να πάρεις τη μαρτυρία από τα ρητά των Γραφών; Άκου τον Ησαΐα που λέει: «Καὶ ἑλιγήσεται ὁ οὐρανὸς ὡς βιβλίον, καὶ πάντα τὰ ἄστρα πεσεῖται ὡς φύλλα ἐξ ἀμπέλου καὶ ὡς πίπτει φύλλα ἀπὸ συκῆς(:Θα περιτυλιχθούν οι ουρανοί σαν βιβλίο και όλα τα αστέρια θα πέσουν σαν τα φύλλα του αμπελιού και σαν τα φύλλα της συκιάς)»[Ησ.34,4]. Και το Ευαγγέλιο λέει: «Ὁ ἥλιος σκοτισθήσεται καὶ ἡ σελήνη οὐ δώσει τὸ φέγγος αὐτῆς, καὶ οἱ ἀστέρες πεσοῦνται ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ (:Ο ήλιος θα σκοτιστεί και η σελήνη δεν θα δώσει το φως της και τα αστέρια θα πέσουν από τον ουρανό)»[Ματθ.24,29]. Μη λυπηθούμε, λοιπόν, διότι τάχα μόνο για εμάς θα έρθει το τέλος. Και για τα αστέρια θα έρθει, αλλά πάλι θα ξαναγίνουν. Γιατί θα αναστρέψει τους ουρανούς ο Κύριος όχι για να τους καταστρέψει,αλλά για να τους αναπλάσει τελειότερους.
Άκου τον προφήτη Δαβίδ που λέει: «Κατ᾿ ἀρχὰς σύ, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί· αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις, καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς καὶ ἀλλαγήσονται (: Στην αρχή της δημιουργίας, Εσύ, Κύριε, ο άχρονος και αΐδιος, στήριξες τη γη σαν επάνω σε αδιάσειστο θεμέλιο, και οι ουρανοί είναι έργα των δικών Σου παντοδυνάμων χεριών. Αυτοί θα χαλαστούν και θα χάσουν το σημερινό τους σχήμα. Εσύ όμως παραμένεις αμετάβλητος και αναλλοίωτος. Και όλος ο κόσμος σαν ένδυμα θα παλιώσει και σαν εξωτερικό ρούχο που περιβάλλονται οι άνθρωποι, θα τον γυρίσεις και θα τον περιτυλίξεις και θα αλλάξει γινόμενος καινούριος)»[Ψαλμ.101, 26-27].
Αλλά θα πει κάποιος: «Δες, λέει σαφώς ότι θα καταστραφούν». Άκου πώς το εννοεί αυτό, το «θα καταστραφούν». Θα σου το φανερώσει το εξής παραπάνω ρητό: «Όλος ο κόσμος σαν ένα ένδυμα θα παλιώσει και σαν το εξωτερικό ρούχο που φορούν οι άνθρωποι, θα τον γυρίσεις, θα τον περιτυλίξεις και θα αλλάξει, θα γίνει καινούριος»[Ψαλμ.101,27]. Έτσι ακριβώς όπως λέμε ότι ο άνθρωπος θα πεθάνει αλλά κανείς δεν το δέχεται, σύμφωνα με ρητό από τις Αγίες Γραφές: «Ἴδετε ὡς ὁ δίκαιος ἀπώλετο, καὶ οὐδεὶς ἐκδέχεται τῇ καρδίᾳ (:Δείτε, ο δίκαιος πέθανε, αλλά κανείς δεν το πιστεύει μέσα στην καρδιά του)»[Ησ.57,1] –και αυτό ίσως γιατί περιμένουμε την ανάσταση- έτσι παρόμοια αναμένουμε και την ανακαίνιση του κόσμου. «Ὁ ἥλιος μεταστραφήσεται εἰς σκότος καὶ ἡ σελήνη εἰς αἷμα πρὶν ἐλθεῖν τὴν ἡμέραν Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῆ(: Ο ήλιος θα μεταστραφεί σε σκοτάδι και η σελήνη θα πάρει το χρώμα του αίματος, προτού να έλθει η ημέρα του Κυρίου η μεγάλη και περίβλεπτη, κατά την οποία ο Κύριος θα έλθει ενδόξως για να κρίνει τον κόσμο)» [Ιωήλ 3,4]. Ας διδαχτούν όσοι επέστρεψαν από την αίρεση των Μανιχαίων και ας μη θεοποιούν τα αστέρια, ούτε αυτόν εδώ τον ήλιο, που θα γίνει μία ημέρα σκοτάδι, να τον θεωρούν, ασεβώς,πως είναι ο Χριστός.Αλλά άκου πάλι τον Κύριο που λέει: «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι (:Ο ουρανός και η γη, που σας φαίνονται τόσο μόνιμα και στερεά, θα περάσουν και θα εκλείψουν, οι λόγοι μου όμως δεν θα περάσουν, αλλά θα επαληθευθούν επακριβώς)»[Ματθ. 24,35]. Διότι είναι σίγουρο ότι τα λόγια του Κυρίου έχουν τιμή και δύναμη αιώνια και αναλλοίωτη, ενώ τα κτίσματά Του είναι μεταβλητά.
Δ’ Θα παρέλθουν, λοιπόν, όσα τώρα βλέπουμε και θα έρθουν όσα πρόκειται να γίνουν, που θα είναι τελειότερα. Αλλά το πότε, κανείς να μην το πολυεξετάζει. Διότι μας είπε ο Κύριος: «Οὐχ ὑμῶν ἐστι γνῶναι χρόνους ἢ καιροὺς οὓς ὁ πατὴρ ἔθετο ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ(:Δεν ανήκει σε σας και δεν είναι δικό σας δικαίωμα να γνωρίσετε τα χρόνια ή τους ορισμένους μήνες και τις ημέρες, τα οποία ο Πατήρ κράτησε στην αποκλειστική εξουσία Του. Αυτός μόνον τα γνωρίζει και μόνον Αυτός θα ολοκληρώσει όσα θα συντελεσθούν κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων)» [Πραξ. 1, 7]. Μην τολμήσεις, λοιπόν, να προσδιορίσεις το πότε θα γίνουν αυτά, ούτε πάλι να κοιμάσαι ήσυχος. Διότι λέει «διὰ τοῦτο καὶ ὑμεῖς γίνεσθε ἕτοιμοι, ὅτι ᾗ ὥρᾳ οὐ δοκεῖτε ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται(:Γι’ αυτό κι εσείς, αφού δεν ξέρετε πότε θα έλθει ο Κύριος, πρέπει να ετοιμάζεστε διαρκώς· διότι ο υιός του ανθρώπου, ο Θεάνθρωπος Κύριος, έρχεται για τον καθένα από εσάς με τον θάνατο και για όλους μαζί κατά τη δευτέρα Του παρουσία σε ώρα που δεν περιμένετε)»[: Ματθ. 24, 44].
Αλλά επειδή έπρεπε να γνωρίζουμε τα σημεία της συντέλειας του κόσμου, μια και περιμένουμε τον Χριστό για τη δεύτερη Παρουσία Του, για να μην πεθάνουμε απατημένοι και για να μην πέσουμε σε πλάνη από τον ψεύτη Αντίχριστο, οι Απόστολοι, «κατ᾽ οικονομίαν» κινήθηκαν με θεόσδοτη προαίρεση και πήγαν και ρώτησαν τον Αληθινό Διδάσκαλο, λέγοντας: «Εἰπὲ ἡμῖν πότε ταῦτα ἔσται, καὶ τί τὸ σημεῖον τῆς σῆς παρουσίας καὶ τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος;(: Πες μας, πότε θα γίνουν όλα αυτά και ποιο είναι το σημάδι που θα προαναγγέλλει την ένδοξή Σου παρουσία και το οριστικό τέλος του κόσμου αυτού;)» [Ματθ. 24, 3]. «Αὐτὸς γὰρ ὁ σατανᾶς μετασχηματίζεται εἰς ἄγγελον φωτός(:Και δεν είναι παράξενο αυτό, διότι και ο ίδιος ο σατανάς μετασχηματίζεται στην εξωτερική του μορφή σε άγγελο φωτός)» [Β’ Κορ. 11, 14]. Ασφάλισέ μας, λοιπόν, για να μην προσκυνήσουμε κάποιον άλλο, εκτός από Σένα.
Και Εκείνος άνοιξε το θεϊκό και υπερένδοξο στόμα Του και είπε: «Βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ(:Προσέχετε μη σας παραπλανήσει κανείς)» [Ματθ. 24, 4]. Και σεις τώρα, οι ακροατές, με τα μάτια της ψυχής, σαν να Τον βλέπετε μπροστά σας, ακούτε να σας λέει και σας τα ίδια: «Προσέξτε μήπως σας πλανήσει κανείς». Και σας παρακαλεί όλους ο Λόγος να προσέχετε στα λεγόμενα. Διότι δεν είναι ιστορία πραγμάτων που πέρασαν, αλλά προφητεία μελλόντων που οπωσδήποτε θα έρθουν. Δεν το προφητεύουμε εμείς ‒ διότι είμαστε ανάξιοι ‒ αλλά φέρνουμε στο μέσο όσα έχουν γραφεί και αναφέρουμε τα σχετικά χαρακτηριστικά «σημεῖα». Κοίτα λοιπόν τώρα μόνος σου, ποια έχουν ήδη γίνει, τι απολείπεται να γίνει και ασφάλισε τον εαυτό σου.
Ε’ «Βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ(:Προσέχετε μη σας παραπλανήσει κανείς). Πολλοὶ γὰρ ἐλεύσονται ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου λέγοντες, ἐγώ εἰμι ὁ Χριστός, καὶ πολλοὺς πλανήσουσι(:Διότι θα έλθουν πολλοί που θα διεκδικούν και θα οικειοποιούνται το όνομα του Μεσσία, το οποίο είναι δικό μου, και θα λένε: “Εγώ είμαι ο Χριστός”. Και θα παραπλανήσουν πολλούς)» [Ματθ. 24, 4-5]. Αυτά εν μέρει έχουν γίνει. Διότι ήδη κάτι τέτοιο το έχει πει ο Σίμων ο Μάγος και ο Μένανδρος και μερικοί άλλοι από τους αιρεσιάρχες. Θα το πουν σίγουρα και μερικοί άλλοι στην εποχή μας ή και άλλοι, μετά από μας.
ΣΤ’ Δεύτερο σημείο: «Μελλήσετε δὲ ἀκούειν πολέμους καὶ ἀκοὰς πολέμων(:Πρόκειται λοιπόν να ακούτε πολέμους και ειδήσεις για πολέμους που θα γίνονται σε άλλες χώρες)» [Ματθ. 24, 6]. Αλλά κι εμείς τώρα δεν έχουμε πόλεμο των Περσών με τους Ρωμαίους για τη Μεσοποταμία ή όχι; Ξεσηκώνεται «ἐπὶ ἔθνος καὶ βασιλεία ἐπὶ βασιλείαν(:το ένα έθνος εναντίον του άλλου και το ένα βασίλειο κατά του άλλου)» [Ματθ. 24, 7] ή όχι; «Καὶ ἔσονται λιμοὶ καὶ λοιμοὶ καὶ σεισμοὶ κατὰ τόπους (:Και θα γίνουν πείνες, επιδημίες, σεισμοί σε διάφορους τόπους)» [Ματθ. 24, 7]. Αυτά ήδη έχουν γίνει. Και συνεχίζει: «Φόβητρά τε καὶ σημεῖα ἀπ᾿ οὐρανοῦ μεγάλα ἔσται καὶ μεγάλοι χειμῶνες(:Και φαινόμενα που θα προκαλούν φόβο, και μεγάλα σημεία θα γίνουν από τον έναστρο ουρανό και θα πέσουν βαρείς χειμώνες)» [Λουκ. 21, 11] . «Γρηγορεῖτε οὖν, ὅτι οὐκ οἴδατε ποίᾳ ὥρᾳ ὁ Κύριος ὑμῶν ἔρχεται (:Γρηγορείτε λοιπόν, να είστε άγρυπνοι, διότι δεν ξέρετε ποια ώρα έρχεται ο Κύριός σας, και συνεπώς πρέπει να είστε πάντοτε έτοιμοι)» [Ματθ. 24, 42].
Ζ’ Αλλά επιζητούμε δικό μας σημείο της Παρουσίας του Κυρίου. Εμείς οι εκκλησιαστικοί ζητούμε εκκλησιαστικό σημείο. Και ο Σωτήρας λέει: «Καὶ τότε σκανδαλισθήσονται πολλοὶ καὶ ἀλλήλους παραδώσουσι καὶ μισήσουσιν ἀλλήλους(:Και τότε πολλοί θα σκανδαλιστούν και θα κλονιστούν στην πίστη. Και θα παραδώσουν ο ένας τον άλλο στους άπιστους άρχοντες, και θα μισήσουν ο ένας τον άλλο)» [Ματθ. 24, 10]. Αν ακούσεις τώρα ότι επίσκοποι εναντίον επισκόπων και κληρικοί εναντίον κληρικών και λαοί εναντίον λαών φτάνουν μέχρι να χυθεί αίμα, μην ταραχθείς. Διότι είναι γραμμένο κάτι τέτοιο. Να μην προσέχεις τόσο σ᾽ αυτά που γίνονται, όσο σ᾽ αυτά που έχουν γραφεί. Ούτε πάλι αν εγώ που σε διδάσκω, χαθώ, να χαθείς και συ μαζί με μένα. Αλλά πρέπει ο ακροατής να γίνει καλύτερος από τον δάσκαλο που του μιλάει. Και αυτός που ήρθε την έσχατη ώρα να γίνει πρώτος [πρβ. Ματθ. 20, 16: «Οὕτως ἔσονται οἱ ἔσχατοι πρῶτοι καὶ οἱ πρῶτοι ἔσχατοι(:Έτσι θα γίνουν πρώτοι αυτοί που κλήθηκαν τελευταίοι κι αργότερα από τους άλλους, αλλά έδειξαν μεγάλο ζήλο στο έργο του Κυρίου˙ ενώ αυτοί που κλήθηκαν νωρίτερα και πρώτοι από τους άλλους, αλλά έδειξαν χαλαρότητα και αμέλεια, θα γίνουν τελευταίοι)»], επειδή ο Δεσπότης δέχεται και αυτούς που φτάνουν την ενδέκατη ώρα [πρβ. Ματθ. 20, 6-7: «Περὶ δὲ τὴν ἑνδεκάτην ὥραν ἐξελθὼν εὗρεν ἄλλους ἑστῶτας ἀργούς, καὶ λέγει αὐτοῖς· τί ὧδε ἑστήκατε ὅλην τὴν ἡμέραν ἀργοί; Λέγουσιν αὐτῷ· ὅτι οὐδεὶς ἡμᾶς ἐμισθώσατο. Λέγει αὐτοῖς· ὑπάγετε καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν ἀμπελῶνα, καὶ ὃ ἐὰν ᾖ δίκαιον λήψεσθε(:Όταν βγήκε και κατά τις πέντε το απόγευμα, βρήκε άλλους που στέκονταν χωρίς εργασία και τους λέει: ‘’Γιατί στέκεστε εδώ όλη την ημέρα χωρίς εργασία;’’. Κι αυτοί του λένε: ‘’Μένουμε άνεργοι, διότι κανείς δεν μας προσέλαβε για εργασία’’. Τότε τους λέει: ‘’Πηγαίνετε και σεις στο αμπέλι μου και ό,τι είναι δίκαιο για τον κόπο σας θα το πάρετε’’)»]. Εφόσον ανάμεσα στους Αποστόλους βρέθηκε προδοσία, απορείς που ανάμεσα στους Επισκόπους υπάρχει μισαδελφία;
Το σημείο, όμως, αυτό δεν αναφέρεται μόνο στους άρχοντες, αλλά και στους λαούς. Διότι λέει: «Καὶ διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν(:Κι επειδή θα πληθυνθεί η κακία και η ανηθικότητα, θα ψυχρανθεί η αγάπη των πολλών προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο, αυτών δηλαδή που στο όνομα μόνο είναι χριστιανοί κι έχουν μια τυπική θρησκευτικότητα)» [Ματθ. 24, 12]. Μπορεί, λοιπόν, να καυχηθεί κανείς από τους παρόντες ότι έχει ανυπόκριτη φιλία προς τον πλησίον; Δεν συμβαίνει πολλές φορές τα χείλη να φιλούν, το πρόσωπο να χαμογελά, τα μάτια να έχουν ιλαρό βλέμμα, η καρδιά όμως να μηχανεύεται δόλους και να κατασκευάζει κακά, ενώ κανείς μιλάει ειρηνικά; [πρβ. Ψαλμ. 27, 3: «Μὴ συνελκύσῃς μετὰ ἁμαρτωλῶν τὴν ψυχήν μου καὶ μετὰ ἐργαζομένων ἀδικίανΜὴ συναπολέσῃς με τῶν λαλούντων εἰρήνην μετὰ τῶν πλησίον αὐτῶν, κακὰ δὲ ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν(: Μην επιτρέψεις να συμπαρασυρθώ στον όλεθρο μαζί με τους αμαρτωλούς και να συγκαταστραφώ με εκείνους, που ως έργο τους έχουν να αδικούν, οι οποίοι είναι διπρόσωποι και λαλούν λόγους ειρηνικούς και φιλικούς προς τους πλησίον τους, σχεδιάζουν όμως κακά μέσα στις καρδιές τους)»].
Η’ Έχεις και αυτό το σημείο: «Καὶ κηρυχθήσεται τοῦτο τὸ εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας ἐν ὅλῃ τῇ οἰκουμένῃ εἰς μαρτύριον πᾶσι τοῖς ἔθνεσι, καὶ τότε ἥξει τὸ τέλος(:Και θα κηρυχθεί το ευαγγέλιο αυτό της Βασιλείας σε όλη την οικουμένη, για να είναι το κήρυγμα αυτό έλεγχος για όλα τα έθνη, όσα δεν θα πιστέψουν, ώστε να μην μπορούν να προφασιστούν ότι δεν προσφέρθηκε και σ’ αυτούς το ευαγγέλιο. Και τότε θα έλθει το τέλος του κόσμου, του οποίου εικόνα και προτύπωση θα είναι το επικείμενο τέλος των Ιεροσολύμων)» [Ματθ. 24, 14]. Αλλά σχεδόν, όπως βλέπουμε, όλος ο κόσμος πληρώθηκε από την διδασκαλία του Χριστού.
Θ’ Και τι γίνεται μετά απ᾽ αυτό; «Ὅταν οὖν ἴδητε τὸ βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως τὸ ῥηθὲν διὰ Διανιὴλ τοῦ προφήτου ἑστὼς ἐν τόπῳ ἁγίῳ –ὁ ἀναγινώσκων νοείτω–(: Θα δείτε πρώτα το μισητό και βέβηλο σίχαμα το οποίο προφητεύθηκε από τον προφήτη Δανιήλ, να στέκεται σε άγιο τόπο. Αυτό θα προκαλέσει την ερήμωση και την καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Κάθε αναγνώστης ας το καταλάβει κι ας πάρει τα μέτρα του)» [Ματθ. 24, 15] ‒ και παρακάτω «Τότε ἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ, ἰδοὺ ὧδε ὁ Χριστὸς ἢ ὧδε, μὴ πιστεύσητε (:Τότε εάν σας πει κανείς: “Να, εδώ είναι ο Χριστός ή εδώ, μην πιστέψετε)» [Ματθ. 24, 23]. Η μισαδελφία δίνει, λοιπόν, τόπο στον Αντίχριστο. Δηλαδή προετοιμάζει ο διάβολος διαιρέσεις των λαών, για να γίνει ευπρόσδεκτος ο ερχόμενος Αντίχριστος. Μακάρι κανένας από τους δούλους του Χριστού, που βρίσκονται εδώ ή και σε άλλα μέρη, να μην τον πλησιάσει και να μην τον ακολουθήσει.
Για το ίδιο θέμα γράφοντας ο Παύλος, μας έδωσε φανερό σημείο, λέγοντας: «Μή τις ὑμᾶς ἐξαπατήσῃ κατὰ μηδένα τρόπον· ὅτι ἐὰν μὴ ἔλθῃ ἡ ἀποστασία πρῶτον καὶ ἀποκαλυφθῇ ὁ ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας, ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας, ὁ ἀντικείμενος καὶ ὑπεραιρόμενος ἐπὶ πάντα λεγόμενον Θεὸν ἢ σέβασμα, ὥστε αὐτὸν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ ὡς Θεὸν καθίσαι, ἀποδεικνύντα ἑαυτὸν ὅτι ἐστὶ Θεός. Οὐ μνημονεύετε ὅτι ἔτι ὢν πρὸς ὑμᾶς ταῦτα ἔλεγον ὑμῖν; Καὶ νῦν τὸ κατέχον οἴδατε, εἰς τὸ ἀποκαλυφθῆναι αὐτὸν ἐν τῷ ἑαυτοῦ καιρῷ· τὸ γὰρ μυστήριον ἤδη ἐνεργεῖται τῆς ἀνομίας, μόνον ὁ κατέχων ἄρτι ἕως ἐκ μέσου γένηται· καὶ τότε ἀποκαλυφθήσεται ὁ ἄνομος, ὃν ὁ Κύριος ἀναλώσει τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ καὶ καταργήσει τῇ ἐπιφανείᾳ τῆς παρουσίας αὐτοῦ· οὗ ἐστιν ἡ παρουσία κατ’ ἐνέργειαν τοῦ σατανᾶ ἐν πάσῃ δυνάμει καὶ σημείοις καὶ τέρασι ψεύδους καὶ ἐν πάσῃ ἀπάτῃ τῆς ἀδικίας ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις, ἀνθ’ ὧν τὴν ἀγάπην τῆς ἀληθείας οὐκ ἐδέξαντο εἰς τὸ σωθῆναι αὐτούς(:Προσέξτε μη σας εξαπατήσει κανείς με κανένα τρόπο. Κι όταν σας λένε ότι πλησίασε η ημέρα του Χριστού, σας εξαπατούν. Διότι δεν θα έλθει η ημέρα του Κυρίου και η Δευτέρα Παρουσία Του, εάν πρώτα δεν έλθει η αποστασία πολλών και η απομάκρυνσή τους από την πίστη και δεν φανερωθεί ο άνθρωπος που περισσότερο από κάθε άλλον θα είναι υποκινητής και όργανο της αμαρτίας, γέννημα και θρέμμα της απώλειας. Αυτός θα είναι αντίπαλος της αλήθειας και θα υψώνει τον εαυτό του πάνω από κάθε άλλον που θα φέρει το όνομα ‘’θεός’’ ή θα προσκυνείται με σεβασμό και λατρεία. Και θα υψώσει τόσο πολύ τον εαυτό του, ώστε θα καθίσει ως θεός στον ναό του Θεού και θα προσπαθεί με διαβολικά σημεία και αγυρτείες να αποδείξει ότι είναι θεός. Πρέπει, λοιπόν, πρώτα να φανερωθεί αυτός. Δεν θυμάστε που σας τα έλεγα αυτά όταν ακόμη ήμουν ανάμεσά σας; Κι επειδή τότε σας τα είπα, τώρα γνωρίζετε τι είναι εκείνο που εμποδίζει τον άνομο ούτως ώστε να μην εμφανιστεί πιο πριν, αλλά στον καιρό που του έχει ορίσει ο Θεός. Δεν ήλθε όμως ακόμη ο καθορισμένος καιρός του. Διότι τώρα είναι σε ενέργεια η μυστική δύναμη του κακού και της ανομίας, η οποία σε μεγάλο βαθμό παραμένει κρυμμένη και δεν φανερώθηκε ακόμη ολόκληρη˙ υπάρχει μάλιστα κάποιος που εμποδίζει τον άνομο να φανερωθεί. Η φανέρωση λοιπόν του ανόμου αυτού θα αναβληθεί μόνο μέχρις ότου φύγει από τη μέση αυτός που σύμφωνα με την θεία πρόνοια παρεμποδίζει την εμφάνισή του. Και τότε θα φανερωθεί ο άνομος, που ο Κύριος θα τον εξαφανίσει με το φύσημα του στόματός Του και θα τον εκμηδενίσει με την ένδοξη εμφάνιση της παρουσίας Του. Η παρουσία του ανόμου αυτού θα γίνει με κάθε δύναμη και με σημεία και τέρατα αγυρτικά, που θα τα ενεργεί ο βοηθός και συνεργάτης του σατανάς. Η εμφάνισή του θα γίνει και με κάθε είδους απάτη, που θα στηρίζεται στην αδικία και την ασυνειδησία. Αλλά η απάτη αυτή θα επικρατήσει μόνο ανάμεσα σε εκείνους που θα χαθούν, επειδή δεν δέχτηκαν να αγαπήσουν και να εγκολπωθούν την αλήθεια, κι έτσι να σωθούν)»[Β΄Θεσ.2,3-10].
Αυτά λέει ο Παύλος. Και υπάρχει αποστασία στην εποχή μας διότι έφυγαν οι άνθρωποι από την ορθή πίστη. Και άλλοι μας διακηρύττουν ότι ο Υιός είναι και Πατέρας. Άλλοι πάλι τολμούν να λένε ότι ο Χριστός ήρθε στο είναι από τα μη όντα. Και το κακό είναι πως προηγουμένως ήταν φανεροί οι αιρετικοί, ενώ τώρα είναι γεμάτη η Εκκλησία από κρυφούς αιρετικούς. Πραγματικά οι άνθρωποι έφυγαν από την αλήθεια και ευχαριστιούνται να ακούνε λόγια τερπνά, χωρίς νόημα, που προκαλούν ηδυπάθεια στην ψυχή[βλ.Β΄Τιμ.4,3-4: «Ἒσται γὰρ καιρὸς ὅτε τῆς ὑγιαινούσης διδασκαλίας οὐκ ἀνέξονται, ἀλλὰ κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τὰς ἰδίας ἑαυτοῖς ἐπισωρεύσουσι διδασκάλους κνηθόμενοι τὴν ἀκοήν, καὶ ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν, ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται (: Διότι θα έλθει καιρός που οι άνθρωποι δεν θα ανέχονται τη σωστή και αληθινή διδασκαλία, αλλά σύμφωνα με τις προσωπικές τους επιθυμίες και συμπάθειες θα εκλέγουν για τους εαυτούς τους ένα σωρό, πλήθος ολόκληρο από διδασκάλους. Και θα προτιμούν εκείνους που από τη διδασκαλία τους θα αισθάνονται γαργαλισμό και τέρψη στα αυτιά τους. Και θα αποστρέψουν με δυσαρέσκεια τα αυτιά τους από την αλήθεια, ενώ θα στραφούν και θα παρεκτραπούν μόνοι τους σε μύθους)»].
Προσφέρεται λόγος κούφιος και αληθοφανής και όλοι τον ακούνε ευχάριστα. Διδάσκεται λόγος που ζητεί να οδηγήσει τους ανθρώπους στη μετάνοια και όλοι κλείνουν τα αυτιά τους. Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους έφυγαν μακριά από την Ορθοδοξία και προτιμούν να κάνουν το κακό, παρά να καλλιεργούν μέσα τους την προαίρεση για το αγαθό. Αυτή είναι η αποστασία. Απομένει λοιπόν να περιμένουμε τον εχθρό. Τελευταία μάλιστα άρχισε κάπως αμυδρά να αποστέλλει τους προδρόμους του, για να έρθει έτοιμος και να παγιδεύσει όσο το δυνατόν περισσότερους. Γι’ αυτό πρόσεχε τον εαυτό σου, άνθρωπε, και ασφάλιζε την ψυχή σου. Σε διαβεβαιώνει για όλα αυτά η Εκκλησία ενώπιον Θεού ζώντος, σου προεξαγγέλλει τα σχετικά με τον Αντίχριστο, πριν να έρθει. Αν τούτο θα γίνει τώρα, όσο ζεις εσύ, δεν το ξέρουμε ή αν θα γίνει μετά από εσένα, πάλι δεν το ξέρουμε. Είναι όμως καλό, γνωρίζοντας αυτά, να προασφαλίζεσαι.
Ι’ Ο Χριστός ο αληθινός, ο Υιός του Θεού ο Μονογενής, δεν έρχεται από κάποιο μέρος της γης. Αν κάποιος απατεώνας τερατουργός και θαυματουργός, παρουσιαστεί στην έρημο, ισχυριζόμενος ότι αυτός είναι ο Χριστός, μην πηγαίνεις [πρβ. Ματθ. 24, 26: «Ἐὰν οὖν ὑμῖν, ἰδοὺ ἐν τῇ ἐρήμῳ ἐστί, μὴ ἐξέλθητε, ἰδοὺ ἐν τοῖς ταμείοις, μὴ πιστεύσητε (:Εάν λοιπόν σας πουν: “Να, στην έρημο είναι ο Μεσσίας”, μη βγείτε να τον συναντήσετε. Κι αν πάλι σας πουν: “Να, ο Χριστός είναι μέσα στα ιδιαίτερα δωμάτια, μην τους πιστέψετε”)»· πρβ. Μαρκ. 13, 21: «Καὶ τότε ἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ, ἰδοὺ ὧδε ὁ Χριστός, ἰδοὺ ἐκεῖ, μὴ πιστεύετε (:Και τότε αν κάποιος σας πει: «Να, εδώ είναι ο Χριστός, ή εκεί, να μην τον πιστεύετε)»].
Μην προσέχεις, δηλαδή, κάτω στη γη, διότι από τον ουρανό κατεβαίνει ο Δεσπότης, όχι μόνος, όπως έγινε πριν, στην πρώτη Παρουσία, αλλά ανάμεσα σε πολλούς, από μυριάδες Αγγέλους περιφρουρούμενος. Ούτε έρχεται κρυφά και αθόρυβα, όπως η δροσιά η πρωινή στο ποκάρι του μαλλιού [βλ. Ψαλμ. 71, 6: «Καταβήσεται ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον(: Θα κατεβεί στη γη εμποτίζοντάς την με την γλυκιά και επιθυμητή δρόσο των ευλογιών, όπως η βροχή στο μαλλί που πριν από λίγο κουρεύτηκε και τυλίχθηκε σε ποκάριο, το οποίο ευθύς απορροφά κάθε υγρασία)»], αλλά σαν αστραπή [βλ. Λουκ. 17, 24: «Ὥσπερ γὰρ ἡ ἀστραπὴ ἀστράπτουσα ἐκ τῆς ὑπ᾿ οὐρανὸν εἰς τὴν ὑπ᾿ οὐρανὸν λάμπει, οὕτως ἔσται καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ ἡμέρᾳ αὐτοῦ(:Σας λέω μάλιστα να μην ακολουθήσετε κανέναν σε κάποιον συγκεκριμένο τόπο, διότι ο Μεσσίας δεν θα είναι τότε κρυμμένος σε κάποιο μέρος. Αλλά όπως η αστραπή που αστράφτει από ένα οποιοδήποτε σημείο στην ατμόσφαιρα και στα σύννεφα και γενικότερα στην περιοχή που είναι κάτω απ’ τον ουρανό λάμπει μεμιάς σ’ όλη την έκταση του ορίζοντα κάτω απ’ τον ουρανό, έτσι θα είναι και ο υιός του ανθρώπου την ημέρα της ένδοξης παρουσίας Του. Η παρουσία Του θα έλθει αιφνιδιαστικά και θα είναι αισθητή σε όλους)»] εκτυφλωτική και ολόλαμπρη και αντιληπτή από όλους.
Διότι, Αυτός ο Ίδιος έχει πει: «Ὥσπερ γὰρ ἡ ἀστραπὴ ἐξέρχεται ἀπὸ ἀνατολῶν καὶ φαίνεται ἕως δυσμῶν, οὕτως ἔσται καὶ ἡ παρουσία τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου(:Διότι ο Μεσσίας ούτε θα είναι κρυμμένος σε δωμάτια ούτε θα παρουσιαστεί σε μέρος ερημικό. Αλλά όπως η αστραπή βγαίνει από το ανατολικό σημείο του ορίζοντα και φαίνεται αμέσως μέχρι το αντιδιαμετρικό δυτικό σημείο, έτσι θα γίνει και η παρουσία του υιού του ανθρώπου. Θα γίνει αμέσως αισθητή παντού και σε όλους)» [Ματθ. 24, 27] Και πάλι: «Καὶ τότε φανήσεται τὸ σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ τότε κόψονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς καὶ ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς. καὶ ἀποστελεῖ τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ μετὰ σάλπιγγος φωνῆς μεγάλης, καὶ ἐπισυνάξουσι τοὺς ἐκλεκτοὺς αὐτοῦ ἐκ τῶν τεσσάρων ἀνέμων ἀπ᾿ ἄκρων οὐρανῶν ἕως ἄκρων αὐτῶν (:Και τότε θα φανεί στον ουρανό το σημείο που θα προαναγγέλλει την άμεση έλευση και παρουσία του υιού του ανθρώπου. Τότε θα θρηνήσουν όλες οι φυλές της γης που δεν πίστεψαν. Και θα δουν τον υιό του ανθρώπου να έρχεται καθισμένος στα σύννεφα του ουρανού με δύναμη και συνοδεία αγγέλων και με δόξα πολλή. Και ο υιός του ανθρώπου θα αποστείλει τους αγγέλους Του να ηχήσουν δυνατά με σάλπιγγα˙ και θα μαζέψουν τους εκλεκτούς Του από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, από τα οποία πνέουν οι τέσσερις άνεμοι, από τη μία άκρη του ορίζοντα έως την άλλη)» [Ματθ. 24, 30-31] και όσα άλλα αναφέρονται στο ίδιο χωρίο.
ΙΑ΄ Αλλά όπως τότε, παλιά, που επρόκειτο να ενανθρωπήσει ο Θεός και αναμενόταν να γεννηθεί από Παρθένο, ο διάβολος φρόντισε προκαταβολικά να διαβάλει το γεγονός της ενανθρωπήσεως του Θεού, με το να εμπνεύσει με πονηρία και απάτη, τους ανθρώπους να δημιουργήσουν φανταστικές ιστορίες για ψεύτικους θεούς που γεννούν γυναίκες και γεννιούνται από γυναίκες. Ώστε –εφόσον θα είχε προηγηθεί όλη αυτή η πλάνη- έτσι τουλάχιστον πίστευε- θα μπορούσαν πλέον οι άνθρωποι να αρνηθούν και την πραγματική ενανθρώπηση του Θεού. Έτσι κάνει και τώρα, που πρόκειται να έρθει για δεύτερη φορά ο αληθινός Χριστός. Ο διάβολος, αυτός που πάντοτε αντιστρατεύεται στη βουλή του Θεού, χρησιμοποιεί σαν όπλο την άδολη προσδοκία που έχουν οι άνθρωποι για τον ερχομό Του και με περισσότερη φροντίδα και πονηρία ενεργεί σε κάποιον άνθρωπο, που ανήκει στους «εξ Ιουδαίων» Ιουδαΐζοντες, ικανό και έμπειρο στη μαγεία, στη γυτειά και στην αγυρτία και στα σατανικά καμώματά τους. Τον βοηθάει λοιπόν αυτόν να οικειοποιηθεί την εξουσία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και αποκαλεί τον εαυτό του Χριστό. Και έτσι με το όνομα του Χριστού τον παρακινεί να απατά τους Ιουδαίους, που περιμένουν τον κεχρισμένο Μεσσία και να καταδυναστεύει τους εθνικούς με τις οργιώδεις και απατηλές μαγικές τέχνες του.
ΙΒ΄ Αυτός, λοιπόν, ο Αντίχριστος, για τον οποίο σας μίλησα, θα έρθει, όταν συμπληρωθεί ο καιρός της βασιλείας των Ρωμαίων και όταν θα πλησιάζουν τα σημεία της συντέλειας του κόσμου. Δέκα βασιλείς των Ρωμαίων θα αναγορευτούν μαζί συγχρόνως, σε διάφορους βέβαια τόπους και θα βασιλέψουν τον ίδιο καιρό. Μετά από αυτούς, ο ενδέκατος θα είναι ο Αντίχριστος, που με τη διαβολική του τέχνη θα αρπάξει τη ρωμαϊκή εξουσία. Τρεις βασιλείς που θα έχουν βασιλέψει πριν από αυτόν, θα τους εξουδενώσει και τους υπόλοιπους εφτά θα τους υποτάξει. Στην αρχή βέβαια θα χρησιμοποιήσει επιείκεια και σαν ένας λόγιος και συνετός θα υποκρίνεται σωφροσύνη και φιλανθρωπία. Με ψεύτικα σημεία και τέρατα όμως, που θα τα πετυχαίνει με τη μαγική απάτη, τους Ιουδαίους θα τους πλανέψει και θα πιστέψουν πως είναι ο Χριστός, ο προσδοκώμενος. Και μετά, με κάθε είδους απανθρωπιά και παρανομία, θα επιφέρει σ’ αυτούς όλες τις συμφορές, ώστε, κατά κάποιον τρόπο, θα ξεπεράσει όλους τους άδικους και ασεβείς, που έζησαν πριν από αυτόν, επειδή θα έχει μέσα στην ψυχή του διάθεση φονική, σκληρότατη, άσπλαχνη και πολύμορφη ενάντια σε όλους, κυρίως όμως ενάντια σε μας τους Χριστιανούς. Μόνο όμως τρία χρόνια και έξι μήνες θα τολμήσει να τα διαπράξει όλα αυτά και θα καταργηθεί από τη δεύτερη ένδοξη Παρουσία του Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού του Αληθινού, που θα αφανίσει τον Αντίχριστο με ένα φύσημα και μόνο που θα βγει από το στόμα Του[βλ. Β΄Θεσ.2,8: «Καὶ τότε ἀποκαλυφθήσεται ὁ ἄνομος, ὃν ὁ Κύριος ἀναλώσει τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ καὶ καταργήσει τῇ ἐπιφανείᾳ τῆς παρουσίας αὐτοῦ(:Και τότε θα φανερωθεί ο άνομος, που ο Κύριος θα τον εξαφανίσει με το φύσημα του στόματός Του και θα τον εκμηδενίσει με την ένδοξη εμφάνιση της παρουσίας Του)»] και θα τον παραδώσει στην άσβεστη φωτιά της κολάσεως.
ΙΓ΄ Αυτά που τώρα σας διδάσκουμε, δεν είναι λόγια που φανερώνουν δικές μας επινοήσεις, αλλά είναι συμπεράσματα βγαλμένα από τις θείες Γραφές, που διαβάζονται στην Εκκλησία. Και μάλιστα από την προφητεία που σας διαβάσαμε μόλις τώρα, του προφήτη Δανιήλ, όπως ο Γαβριήλ ο αρχάγγελος τα ερμήνευσε λέγοντας: «Τὸ θηρίον τὸ τέταρτον βασιλεία τετάρτη ἔσται ἐν τῇ γῇ, ἥτις ὑπερέξει πάσας τὰς βασιλείας (: Το θηρίο το τέταρτο θα είναι η τέταρτη βασιλεία στη γη, η οποία θα ξεπεράσει όλες τις βασιλείες σε δύναμη)»[Δαν.7,23]. Και οι εκκλησιαστικοί ερμηνευτές μάς παρέδωσαν ότι αυτή η βασιλεία θα είναι των Ρωμαίων. Πρώτη επίσημη βασιλεία, όπως ξέρουμε, ήταν των Ασσυρίων, δεύτερη των Μήδων και Περσών και μετά από αυτές τρίτη των Μακεδόνων και τέταρτη η βασιλεία που είναι τώρα, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Έπειτα μας λέει τα εξής ο Γαβριήλ, ερμηνεύοντας την προφητεία: «Τὰ δέκα κέρατα αὐτοῦ δέκα βασιλεῖς ἀναστήσονται, καὶ ὀπίσω αὐτῶν ἀναστήσεται βασιλεὺς ἕτερος, ὃς ὑπεροίσει κακοῖς πάντας τοὺς ἔμπροσθεν φησὶ ἀπὸ δὲ τῶν δέκα τούτων τοὺς τρεῖς ταπεινῶν πάντως ὅτι αὐτὸς ὄγδοος βασιλεύσει. Καὶ λόγους, φησί, πρὸς τὸν ὕψιστον λαλήσει (: Τα δέκα κέρατα του θηρίου σημαίνουν ότι θα αναγορευτούν δέκα βασιλείς, και πίσω από αυτούς θα αναγορευτεί άλλος βασιλιάς, ο οποίος θα επιφέρει τόσα κακά ώστε θα ξεπεράσει όλους τους προηγούμενους)» . «Οὐ μόνον τοὺς δέκα, ἀλλὰ καὶ πάντας τοὺς προγεγονότας(:Όχι μόνο)», λέει, «(:τους δέκα, αλλά και όλους τους προηγούμενους)». «Καὶ τρεῖς βασιλεῖς ταπεινώσει, δῆλον δὲ ὅτι ἀπὸ τῶν δέκα τῶν προτέρων(:Ακόμα, θα καταβάλει τρεις βασιλείς που είναι φανερό πως ανήκουν στους προηγούμενους δέκα. Απ΄αυτούς τους δέκα λοιπόν, τους τρεις νικώντας, αυτός θα είναι, όπως φαίνεται, ο όγδοος που θα βασιλέψει)» [Δαν.7,24],. «Καὶ λόγους, φησί, πρὸς τὸν ὕψιστον λαλήσει (: «Και λόγους», λέει, «θα απευθύνει προς τον Ύψιστο)»[Δαν.7,25] ο βλάσφημος και παράνομος αυτός άνδρας, που δεν πήρε την βασιλεία κληρονομικά από τους πατέρες του, αλλά άρπαξε την εξουσία με τη μαγική τέχνη.
ΙΔ΄ Και ποιος είναι αυτός και με ποια δύναμη θα τα κάνει αυτά; Ερμήνευσε, Παύλε! «Οὗ ἐστι ἡ παρουσία κατ’ ἐνέργειαν τοῦ σατανᾶ ἐν πάσῃ δυνάμει καὶ σημείοις καὶ τέρασι ψεύδους(:Η έλευση του ανόμου θα γίνει με την ενέργεια του σατανά, που θα χρησιμοποιήσει κάθε δύναμη και απατηλά σημεία και τέρατα αγυρτικά)»[Β΄Θεσ. 2,9]. Με αυτό θέλει δηλαδή να μας πει ότι ο σατανάς θα χρησιμοποιήσει εκείνον τον άνομο σαν όργανο, ενεργώντας μέσω αυτού αυτοπροσώπως. Γιατί γνωρίζοντας ο σατανάς ότι δεν πρόκειται να υπάρξει καμία επιείκια σε αυτόν, κατά την δεύτερη Παρουσία του Χριστού, δεν αρκείται πια, όπως μέχρι τώρα συνήθιζε, να πολεμάει τους ανθρώπους με τους διάφορους υπηρέτες του, αλλά τώρα φανερά θα μπει, ο ίδιος, προσωπικά, στη μάχη με το πρόσωπο του Αντιχρίστου. Πώς θα πολεμάει; «Ἐν πᾶσι δὲ σημείοις καὶ τέρασι ψεύδους (:Με όλα τα σημεία και τα τέρατα που θα είναι ψεύτικα)»[Β΄Θεσ.2,9]. Διότι ο πατέρας του ψεύδους[βλ. Ιω.8,44: «Ὃταν λαλῇ τὸ ψεῦδος, ἐκ τῶν ἰδίων λαλεῖ, ὅτι ψεύστης ἐστὶ καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ(:Όταν λέει το ψέμα, το βγάζει από μέσα του. Λέει ψέματα, διότι είναι ψεύτης και πατέρας του ψεύδους, ο πρώτος επινοητής και ο κύριος υποβολέας του)»], τα έργα του ψεύδους τα πετυχαίνει σε συνεργασία με τη νοσηρή και εμπαθή φαντασία των ανθρώπων, που θα τους κάνει να νομίζουν ότι βλέπουν νεκρό να ανασταίνεται, ενώ δεν ανασταίνεται και χωλούς να περπατούν και τυφλούς να βρίσκουν το φως τους, ενώ ουσιαστικά δεν θα έχει γίνει καμία ίαση σε αυτούς.
ΙΕ΄ Και πάλι λέει ο Απόστολος: «Ὁ ἀντικείμενος καὶ ὑπεραιρόμενος ἐπὶ πάντα λεγόμενον Θεὸν ἢ σέβασμα, ὥστε αὐτὸν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ ὡς Θεὸν καθίσαι, ἀποδεικνύντα ἑαυτὸν ὅτι ἐστὶ Θεός(:Αυτός θα είναι αντίπαλος της αλήθειας και θα υψώνει τον εαυτό του πάνω από κάθε άλλον που θα φέρει το όνομα θεός ή θα προσκυνείται με σεβασμό και λατρεία. Και θα υψώσει τόσο πολύ τον εαυτό του, ώστε θα καθίσει ως θεός στον ναό του Θεού και θα προσπαθεί με διαβολικά σημεία και αγυρτείες να αποδείξει ότι είναι θεός. Πρέπει λοιπόν πρώτα να φανερωθεί αυτός)»[Β΄Θεσ.2,4]. Σε ποιον ναό άραγε; «Των Ιουδαίων», λέει, «ο οποίος έχει καταστραφεί». Όχι βέβαια σε αυτόν που βρισκόμαστε, μη γένοιτο. Γιατί το τονίζουμε αυτό; Για να μη φανούμε ότι χαριζόμαστε στους εαυτούς μας, διότι εφόσον έρχεται προς τους Ιουδαίους ως Χριστός, επιθυμεί και να προσκυνείται απ’ αυτούς. Και για να τους απατήσει με μεγαλύτερη επιτυχία, φανερώνει αυτήν την ιδιαίτερη επιθυμία και φροντίδα για τον ναό των Ιουδαίων, δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι αυτός που κατάγεται από τη γενιά του Δαβίδ, αυτός θα ανοικοδομήσει και τον ναό που έχτισε ο Σολομώντας.
Τότε θα έρθει ο Αντίχριστος, όταν «οὐ μὴ ἀφεθῇ ᾧδε λίθος ἐπὶ λίθον, ὃς οὐ καταλυθήσεται(:δεν θα μείνει πέτρα πάνω στην πέτρα που να μην γκρεμιστεί κάτω)» [ Ματθ.24,2], σύμφωνα με την απόφαση του Σωτήρα μας. Διότι όταν, είτε από την παλαιότητα πέσει, είτε γίνει κατεδάφιση με την πρόφαση νέας οικοδομής, είτε για κάποιους άλλους λόγους που θα συντρέξουν, πέσει και ο τελευταίος λίθος –και δεν εννοώ έξω στον περίβολο, αλλά μέσα στον ναό, όπου είναι τα Χερουβίμ- τότε θα έρθει ο Αντίχριστος με όλα τα σημεία και τα τέρατα τα ψεύτικα, περιφρονώντας δήθεν όλα τα είδωλα.Και στην αρχή θα υποκρίνεται φιλανθρωπία, ύστερα όμως θα δείξει όλη την αγριότητά του και μάλιστα στους αγίους του Θεού. «Ἐθεώρουν (:Παρατηρούσα με προσοχή και είδα)», λέει, «καὶ τὸ κέρας ἐκεῖνο ἐποίει πόλεμον μετὰ τῶν ἁγίων(: ότι το κέρας εκείνο έκανε πόλεμο εναντίον των αγίων του Υψίστου Θεού –δηλαδή των αγιασμένων από την Θεία Χάρη, των πιστών- και τους νίκησε, αποδείχτηκε ισχυρότερο από αυτούς)» [Δαν.7,21]. Και σε άλλο σημείο λέει: «Καὶ ἔσται καιρὸς θλίψεως, θλῖψις οἵα οὐ γέγονεν ἀφ’ οὗ γεγένηται ἔθνος ἐν τῇ γῇ ἕως τοῦ καιροῦ ἐκείνου (:Θα είναι καιρός για θλίψη, τέτοια θλίψη που δεν θα έχει ξαναγίνει από τότε που παρουσιάστηκαν τα έθνη στη γη, μέχρι εκείνον τον καιρό του Αντιχρίστου)»[Δαν.12,1]. Φοβερό το θηρίο, μέγας δράκοντας, για τους ανθρώπους ακατανίκητος, έτοιμος να τους καταπιεί. Γι’αυτό το θηρίο, αν και έχουμε πολλά να πούμε από τις θείες Γραφές, θα αρκεστούμε σε αυτά, για να μη μακρύνουμε άμετρα τον λόγο.
ΙΣΤ΄ Γι’αυτό, επειδή γνώριζε ο Κύριος την υπερβολική δύναμη του αντιπάλου, έκανε παραχώρηση στους πιστούς και είπε: «Τότε οἱ ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ φευγέτωσαν ἐπὶ τὰ ὄρη, (:Όταν, λοιπόν, δείτε τη βεβήλωση αυτήν του ιερού ν’ αρχίζει, τότε εκείνοι που θα κατοικούν στις πόλεις της Ιουδαίας ας φεύγουν στα βουνά για να κρυφτούν εκεί)»[Ματθ.24,16]. Αν, όμως, κάποιος έχει συνείδηση ότι είναι πολύ σταθερός και δυνατός, ώστε να μπορεί να παλέψει με τον σατανά, ας μείνει- γιατί δεν θέλω να αφαιρέσω την ελπίδα της νίκης απ’ αυτούς που με την αγνή και ισχυρή προσωπικότητά τους έχουν θέση και ρόλο νεύρων στο Σώμα της Εκκλησίας- και ας λέει: «Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; Θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα; (:Τέτοια αγάπη έδειξε σε μας ο Χριστός. Ποιος λοιπόν θα μπορέσει να μας χωρίσει από την αγάπη αυτήν που μας έχει ο Χριστός; Μήπως θα μας καταστήσει λιγότερο αγαπητούς στον Χριστό ή μήπως θα μας χωρίσει απ’ Αυτόν θλίψη από εξωτερικές περιστάσεις, ή στενοχώρια και εσωτερική πίεση των καρδιών μας, ή διωγμός ή πείνα ή γύμνια και έλλειψη ρούχων, ή κίνδυνος, ή μαχαίρι, που να μας φοβερίζει με σφαγή;)»[Ρωμ.8,35] κ.τ.λ. Όσοι λοιπόν είμαστε δειλοί, να ασφαλίσουμε τους εαυτούς μας. Οι δυνατοί όμως ας φροντίσουμε να βρεθούμε τότε πολεμικά παρατεταγμένοι ενάντια στον Αντίχριστο.
«Ἒσται γὰρ τότε θλῖψις μεγάλη, οἵα οὐ γέγονεν ἀπ᾿ ἀρχῆς κόσμου ἕως τοῦ νῦν οὐδ᾿ οὐ μὴ γένηται. (:Πρέπει μάλιστα στη φυγή σας να μην εμποδίζεστε από τίποτε· διότι τότε θα υπάρχει τόσο μεγάλη θλίψη, τέτοια που δεν έχει γίνει από την αρχή του κόσμου έως τώρα, ούτε θα γίνει ποτέ παρόμοια)»[Ματθ.24,21]. Αλλά δόξα τω Θεώ που το μέγεθος της θλίψεως αυτής το περιόρισε σε λίγες ημέρες. Διότι λέει: «Καὶ εἰ μὴ ἐκολοβώθησαν αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι, οὐκ ἂν ἐσώθη πᾶσα σάρξ· διὰ δὲ τοὺς ἐκλεκτοὺς κολοβωθήσονται αἱ ἡμέραι ἐκεῖναι. (:Κι αν ο Θεός δεν λιγόστευε τον αριθμό των ημερών εκείνων, δεν θα σωζόταν κανείς άνθρωπος. Αλλά για τους εκλεκτούς ο Θεός θα λιγοστέψει τις ημέρες εκείνες, προνοώντας να μην ταλαιπωρηθούν αυτοί πολύ)»[Ματθ.24,22]. Και θα βασιλέψει ο Αντίχριστος τριάμισι μόνο χρόνια. Δεν το αναφέρουμε αυτό βασιζόμενοι στα απόκρυφα ευαγγέλια, αλλά στον προφήτη Δανιήλ. Διότι λέει: «Καὶ ἤκουσα τοῦ ἀνδρὸς τοῦ ἐνδεδυμένου τὰ βαδδίν, ὃς ἦν ἐπάνω τοῦ ὕδατος τοῦ ποταμοῦ, καὶ ὕψωσε τὴν δεξιὰν αὐτοῦ καὶ τὴν ἀριστερὰν αὐτοῦ εἰς τὸν οὐρανὸν καὶ ὤμοσεν ἐν τῷ ζῶντι εἰς τὸν αἰῶνα, ὅτι εἰς καιρὸν καιρῶν καὶ ἥμισυ καιροῦ· ἐν τῷ συντελεσθῆναι διασκορπισμὸν γνώσονται πάντα ταῦτα(: Τότε άκουσα τον άνδρα που ήταν ντυμένος με ένδυμα λινό και βρισκόταν επάνω στο νερό του ποταμού, ο οποίος ύψωσε το δεξί και το αριστερό του χέρι στον ουρανό και ορκίστηκε στον Θεό που ζει εις τον αιώνα, να απαντά και να λέγει: ‘’Η εκπλήρωση των θαυμασίων γεγονότων θα πραγματοποιηθεί σε ένα έτος και ακόμη δύο έτη και μισό έτος επιπλέον– δηλαδή σε τρισήμισι έτη-, όταν ολοκληρωθεί και λάβει τέλος ο διωγμός και ο διασκορπισμός του ισραηλιτικού λαού, τότε θα εννοήσουν το περιεχόμενο και την αλήθεια όλων αυτών των προφητειών’’)»[Δαν.12,7].
Μερικοί φαίνεται ότι με την ίδια έννοια έχουν κατανοήσει και άλλα δύο χωρία του προφήτη Δανιήλ· το «Καὶ ἀπὸ καιροῦ παραλλάξεως τοῦ ἐνδελεχισμοῦ καὶ τοῦ δοθῆναι βδέλυγμα ἐρημώσεως ἡμέραι χίλιαι διακόσιαι ἐνενήκοντα(: Από την ημέρα κατά την οποία θα καταργηθεί η προσφορά της καθημερινής θυσίας στον ναό και θα στηθεί το μισητό και βέβηλο σίχαμα, που θα προκαλέσει την ερήμωση και την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, θα περάσουν χίλιες διακόσιες ενενήντα ημέρες δοκιμασίας του λαού)»[βλ. Δαν.12,11] και το «Μακάριος ὁ ὑπομένων καὶ φθάσας εἰς ἡμέρας χιλίας τριακοσίας τριάκοντα πέντε(: Μακάριος και πανευτυχής θα είναι εκείνος ο οποίος στις θλίψεις και δοκιμασίες που προαναφέρθηκαν θα δείξει υπομονή και θα κατορθώσει να φτάσει στο τέλος των χιλίων τριακοσίων τριάντα πέντε ημερών)»[Δαν.12,12].
Γι’αυτό πρέπει να κρύβονται οι πιστοί και να φεύγουν. Διότι ίσως δεν θα προλάβουμε, σύμφωνα με τους λόγους του Κυρίου, να περιέλθουμε φεύγοντας όλες τις πόλεις του Ισραήλ και ο Υιός του ανθρώπου θα έρθει[πρβ. Ματθ.10,23 «Ὃταν δὲ διώκωσιν ὑμᾶς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ, φεύγετε εἰς τὴν ἄλλην· ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ τελέσητε τὰς πόλεις τοῦ Ἰσραὴλ ἕως ἂν ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου (:Όταν σας διώκουν σε μια πόλη, να φεύγετε και να πηγαίνετε στην άλλη, για να συνεχίσετε εκεί το έργο σας. Και μη σας περάσει από τον νου ότι μπορεί να μη σας απομείνουν πλέον πόλεις όπου θα καταφεύγετε, όταν θα σας διώχνουν· διότι αληθινά σας λέω, δεν θα προφθάσετε να περιέλθετε όλες τις πόλεις του Ισραήλ, έως ότου επέλθει η δίκαιη κρίση του υιού του ανθρώπου, που θα τιμωρήσει τους διώκτες σας)»].
ΙΖ΄Ποιος θα είναι άραγε ο μακάριος που θα μαρτυρήσει για τον Χριστό, διατηρώντας την πίστη του και την ευλάβειά του την εποχή εκείνη; Εγώ σας λέω ότι πάνω απ΄όλους τους μάρτυρες θα είναι οι τότε μάρτυρες. Διότι όσοι μαρτύρησαν ή θα μαρτυρήσουν μέχρι τότε, πάλεψαν μόνο με ανθρώπους, αλλά την εποχή του Αντιχρίστου, θα πολεμήσουμε με αυτόν τον ίδιο τον σατανά πρόσωπο με πρόσωπο, σώμα με σώμα. Και οι βασιλείς τότε, στα προηγούμενα χρόνια, καταδίωκαν τους μάρτυρες και τους θανάτωναν μόνο, αλλά δεν προσποιούνταν ότι ανασταίνουν νεκρούς, ούτε έδειχναν σαν πραγματικά φανταστικά σημεία και τέρατα.Εδώ όμως γίνεται απλή παρακίνηση και για να φοβηθούμε και για να απατηθούμε: «Βλέπετε μή τις ὑμᾶς πλανήσῃ (:Προσέχετε μη σας παραπλανήσει κανείς)» · «ἐγερθήσονται γὰρ ψευδόχριστοι καὶ ψευδοπροφῆται καὶ δώσουσι σημεῖα μεγάλα καὶ τέρατα, ὥστε πλανῆσαι, εἰ δυνατόν, καὶ τοὺς ἐκλεκτούς(:διότι θα έλθουν πολλοί που θα διεκδικούν και θα οικειοποιούνται το όνομα του Μεσσία, το οποίο είναι δικό μου, και θα λένε: “Εγώ είμαι ο Χριστός”. Και θα παραπλανήσουν πολλούς)»[Ματθ.24,24-25]. Προσέξτε, να μη σκεφτεί κανείς τότε: «Τι περισσότερο έκανε ο Χριστός; Με ποια άραγε δύναμη ο Αντίχριστος τα κάνει αυτά; Αν ο Θεός δεν ήθελε, δεν θα του επέτρεπε».
Σε ασφαλίζει, βέβαια, ο Απόστολος και σου λέει από πιο μπροστά: «Καὶ διὰ τοῦτο πέμψει αὐτοῖς ὁ Θεὸς ἐνέργειαν πλάνης εἰς τὸ πιστεῦσαι αὐτοὺς τῷ ψεύδει, (:Και γι’ αυτό θα επιτρέψει ο Θεός να τους έλθει ενέργεια πονηρή, που θα τους σπρώχνει στην πλάνη, για να πιστέψουν στο ψέμα)»[Β΄Θεσ. 2,11] –το «θα στείλει» με την έννοια του «θα επιτρέψει»- όχι για να απολογηθούν, αλλά για να κατακριθούν. Γιατί; «Ἳνα κριθῶσι πάντες οἱ μὴ πιστεύσαντες τῇ ἀληθείᾳ (:κι έτσι να κατακριθούν όλοι όσοι δεν πίστεψαν στην αλήθεια)», δηλαδή στον αληθινό Χριστό, «ἀλλ᾿ εὐδοκήσαντες ἐν τῇ ἀδικίᾳ(:αλλά δέχτηκαν ολόψυχα την αδικία)»[Β΄Θεσ. 2,12], δηλαδή τον Αντίχριστο.
Τα επιτρέπει αυτά ο Θεός στους διωγμούς που γίνονται σε διάφορες εποχές και τότε, όχι γιατί αδυνατεί να εμποδίσει τα μαρτύρια, αλλά επειδή συνηθίζει να στεφανώνει τους αθλητές Του για την υπομονή τους και να τους βάζει κοντά με τους Προφήτες και τους Αποστόλους. Ώστε, ενώ εκοπίασαν μαρτυρικά για μικρό χρονικό διάστημα, να κληρονομήσουν την Βασιλεία των Ουρανών που διαρκεί ατελεύτητα, καθώς το επιβεβαιώνει και ο προφήτης Δανιήλ: «Καί ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἀναστήσεται Μιχαὴλ ὁ ἄρχων ὁ μέγας, ὁ ἑστηκὼς ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τοῦ λαοῦ σου· καὶ ἔσται καιρὸς θλίψεως, θλῖψις οἵα οὐ γέγονεν ἀφ’ οὗ γεγένηται ἔθνος ἐν τῇ γῇ ἕως τοῦ καιροῦ ἐκείνου· καὶ ἐν τῷ καιρῷ ἐκείνῳ σωθήσεται ὁ λαός σου, πᾶς ὁ γεγραμμένος ἐν τῇ βίβλῳ (: Και κατά τον κρίσιμο εκείνο καιρό θα εμφανιστεί ο μέγας αρχάγγελος Μιχαήλ, ο προστάτης, βοηθός και υπερασπιστής των ανθρώπων του ιουδαϊκού λαού Σου. Η περίοδος εκείνη θα είναι εποχή μεγάλης θλίψεως· θλίψεως τέτοιας, όμοια της οποίας δεν έγινε από τότε που φάνηκαν έθνη ανθρώπων επάνω στη γη, μέχρι την εποχή εκείνη. Όταν όμως έλθει η εποχή της μεγάλης θλίψεως, θα σωθούν από τον λαό Σου εκείνοι οι οποίοι είναι γραμμένοι στο βιβλίο της ζωής)»[Δαν.12,1]. Και συνεχίζει: «Καὶ πολλοὶ τῶν καθευδόντων ἐν γῆς χώματι ἐξεγερθήσονται, οὗτοι εἰς ζωὴν αἰώνιον καὶ οὗτοι εἰς ὀνειδισμὸν καὶ εἰς αἰσχύνην αἰώνιον. Καὶ οἱ συνιέντες ἐκλάμψουσιν ὡς ἡ λαμπρότης τοῦ στερεώματος καὶ ἀπὸ τῶν δικαίων τῶν πολλῶν ὡς οἱ ἀστέρες εἰς τοὺς αἰῶνας καὶ ἔτι (:Και πολλοί απ’ αυτούς που κοιμούνται στο χώμα θα αναστηθούν, άλλοι για αιώνια ζωή και άλλοι για ονειδισμό και ντροπή αιώνια. Και όσοι μελέτησαν, κατανόησαν και τήρησαν το θέλημα του Κυρίου, θα λαμποκοπούν σαν υπέρφωτα άστρα του ουρανού και ανάμεσα από τους πολλούς δικαίους θα ξεχωρίζουν σαν φωτεινοί αστέρες, στους αιώνες των αιώνων)»[Δαν.12,2-3].
ΙΗ΄Ασφάλιζε, λοιπόν, τον εαυτό σου, άνθρωπε.Έχεις τα σημεία του Αντιχρίστου. Να μην τα θυμάσαι μόνο για σένα, αλλά να τα λες και στους άλλους με ζήλο[βλ. Σοφ. Σολ. 7,13«Ἀδόλως τε ἔμαθον ἀφθόνως τε μεταδίδωμι, τὸν πλοῦτον αὐτῆς οὐκ ἀποκρύπτομαι(: Την έμαθα λοιπόν τη σοφία χωρίς δόλο και ιδιοτέλεια. Δεν τη ζήτησα δηλαδή με τον σκοπό να αποκτήσω με αυτήν πλούτη και κοσμικά αγαθά. Και τη μεταδίδω γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο άφθονα και πλουσιοπάροχα και στους άλλους και δεν κρύπτω τον πλούτο της από κανένα)»]. Αν έχεις παιδί κατά σάρκα, να το συμβουλεύεις. Αν πάλι με την κατήχηση γέννησες κάποιο πνευματικό παιδί, και αυτό να το προφυλάξεις με τις συμβουλές σου, ώστε να μη δεχτεί τον απατεώνα ως αληθινό. «Τὸ γὰρ μυστήριον ἤδη ἐνεργεῖται τῆς ἀνομίας (:Διότι τώρα είναι σε ενέργεια η μυστική δύναμη του κακού και της ανομίας, η οποία σε μεγάλο βαθμό παραμένει κρυμμένη και δεν φανερώθηκε ακόμη ολόκληρη)»[Β΄Θεσ.2,7]. Με βάζουν σε σκέψεις και φόβο οι πόλεμοι των εθνών, με φοβίζουν τα σχίσματα των εκκλησιών, με τρομάζει η μισαδελφία των αδελφών. Ας τα διακηρύττουμε λοιπόν αυτά, αλλά είθε να μη γίνουν στην εποχή μας. Ας έχουμε όμως τον νου μας για να είμαστε εξασφαλισμένοι. Αυτά είχα να πω για τον Αντίχριστο.
ΙΘ΄ Επίσης παραδεχόμαστε και περιμένουμε ότι ο Κύριος θα έρθει από τους ουρανούς επάνω σε φωτεινές νεφέλες[βλ. Ματθ.24,30: «Καὶ τότε φανήσεται τὸ σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ τότε κόψονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς καὶ ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς (:Και τότε θα φανεί στον ουρανό το σημείο που θα προαναγγέλλει την άμεση έλευση και παρουσία του υιού του ανθρώπου. Τότε θα θρηνήσουν όλες οι φυλές της γης που δεν πίστεψαν. Και θα δουν τον υιό του ανθρώπου να έρχεται καθισμένος στα σύννεφα του ουρανού με δύναμη και συνοδεία αγγέλων και με δόξα πολλή)» και Ματθ. 26,64: «Πλὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ᾿ ἄρτι ὄψεσθε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως καὶ ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ (:Αλλ’ όμως σας λέω ότι σύντομα θα δείτε τον Υιό του ανθρώπου, τον Θεάνθρωπο Μεσσία, να κάθεται στα δεξιά του παντοδύναμου Θεού και να έρχεται πάνω στα σύννεφα του ουρανού ως ένδοξος Κριτής)»].
Τότε θα ηχήσουν οι σάλπιγγες οι αρχαγγελικές. Οι νεκροί θα αναστηθούν πρώτα με την δύναμη του Χριστού και οι πιστοί, που θα ζουν τότε, θα αρπαχτούν μέσα στις νεφέλες και σαν βραβείο για τους κόπους τους θα τιμηθούν υπερβολικά πάνω από τα ανθρώπινα μέτρα, επειδή και ο αγώνας τους ήταν υπερανθρώπινος. Έτσι θα γίνουν, όπως μας το λέει και ο απόστολος Παύλος, γράφοντας: «Ὃτι αὐτὸς ὁ Κύριος ἐν κελεύσματι, ἐν φωνῇ ἀρχαγγέλου καὶ ἐν σάλπιγγι Θεοῦ καταβήσεται ἀπ’ οὐρανοῦ, καὶ οἱ νεκροὶ ἐν Χριστῷ ἀναστήσονται πρῶτον, ἔπειτα ἡμεῖς οἱ ζῶντες οἱ περιλειπόμενοι ἅμα σὺν αὐτοῖς ἁρπαγησόμεθα ἐν νεφέλαις εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα, καὶ οὕτω πάντοτε σὺν Κυρίῳ ἐσόμεθα (:Κι αυτό θα συμβεί, διότι ο Ίδιος ο Κύριος με πρόσταγμα, με φωνή αρχαγγέλου και με σάλπιγγα Θεού θα κατεβεί από τον ουρανό, και οι νεκροί που είχαν πεθάνει πιστοί στον Χριστό θα αναστηθούν πρώτοι. Έπειτα εμείς που θα είμαστε τότε ακόμη στη ζωή, συγχρόνως και μαζί με αυτούς θα αρπαχτούμε με σύννεφα για να προϋπαντήσουμε τον Κύριο μετέωροι στον αέρα, μεταξύ ουρανού και γης. Κι έτσι, αφού ανεβούμε μαζί Του στον ουρανό, θα είμαστε πάντοτε μαζί με τον Κύριο)» [Α΄Θεσ. 4,16-17].
Κ΄ Αυτήν την δεύτερη Παρουσία του Κυρίου και τη Συντέλεια του κόσμου την γνώριζε ο «Ἐκκλησιαστής». Γι’αυτό και στο βιβλίο του λέει[Εκκλ.11,9 έως 12, 5]: «Εὐφραίνου, νεανίσκε, ἐκ νεότητός σου καὶ ἀπόστησον θυμὸν ἀπὸ καρδίας σου καὶ παράγαγε πονηρίαν ἀπὸ σαρκός σου καὶ μνήσθητι τοῦ κτίσαντός σε, ἕως οὗ μὴ ἔλθωσιν αἱ ἡμέραι τῆς κακίας, ἕως οὗ μὴ σκοτισθῇ ὁ ἥλιος καὶ τὸ φῶς καὶ ἡ σελήνη καὶ οἱ ἀστέρες καὶ σκοτάσουσιν αἱ βλέπουσαι ἐν ταῖς ὀπαῖς ἕως οὗ μὴ ἀνατραπῇ τὸ σχοινίον τοῦ ἀργυρίου καὶ συντριβῇ τὸ ἀνθέμιον τοῦ χρυσίου καὶ ἀναστήσονται εἰς φωνὴν τοῦ στρουθίου καίγε ἀπὸ τοῦ ὕψους ὄψονται καὶ θάμβοι ἐν τῇ ὁδῷ (:Νέε μου, να ζεις και να χαίρεσαι τα νιάτα σου και να διώξεις τον θυμό από την καρδιά σου και τις πονηρές επιθυμίες της σάρκας σου και να φέρνεις στη μνήμη σου τον Κριτή σου, προτού φτάσουν οι ημέρες των γηρατειών, προτού σκοτιστεί ο ήλιος και το φως και η σελήνη και τα αστέρια και σκοτιστούν οι κόρες των ματιών σου, που κοιτάζουν μέσα από τα βλέφαρα και τις κόγχες τους– εννοώντας την δύναμη να διαβλέπει κανείς τα πράγματα- προτού να κοπεί το αργυρό νήμα της ζωής σου –μας διδάσκει την έκπαγλη εικόνα του έναστρου ουρανού μέσα στην οποία τα άστρα ασημίζουν- να φέρνεις στη μνήμη σου τον Κτίστη σου, προτού καταστραφεί το χρυσό ανθέμιο] -εννοώντας τον χρυσοειδή ήλιο, διότι η ανθεμίς είναι φυτό που το άνθος του έχει τα πέταλα γύρω γύρω ακτινοειδώς- και θα εξεγερθούν οι άνθρωποι στη ‘’φωνή του στρουθίου’’ και θα βλέπουν με φόβο προς τα ύψη και το βλέμμα τους θα είναι θαμπό, λόγω των γηρατειών)». Τι θα δουν τότε; «Τότε ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς (:Και θα δουν τον υιό του ανθρώπου να έρχεται καθισμένος στα σύννεφα του ουρανού με δύναμη και συνοδεία αγγέλων και με δόξα πολλή)»[Ματθ.24,30] «καὶ κόψονται φυλαὶ κατὰ φυλάς(:και θα θρηνήσει όλη η χώρα της Ιουδαίας πανεθνικά, αλλά και κάθε φυλή ξεχωριστά)»[Ζαχ. 12,12].
Και τι θα γίνει όταν έρθει ο Κύριος; «Καὶ ἀνθήσει τὸ ἀμύγδαλον καὶ παχυνθήσεται ἡ ἀκρὶς καὶ διασκεδασθήσεται ἡ κάππαρις (:Και θα ανθίσει η αμυγδαλιά, θα παχύνει η ακρίδα, θα σκορπίσουν τα άνθη της κάπαρης)»[Εκκλ.12,5]. Και όπως λένε οι ειδικοί ερμηνευτές, όταν ανθίζει η αμυγδαλιά, ο χειμώνας ανήκει πια στο παρελθόν. Αλλά και τα σώματά μας, μετά τον χειμώνα πρόκειται να εξανθίσουν το επουράνιο άνθος. Και θα παχύνει η ακρίδα, η φτερωτή ψυχή, δηλαδή, θα πάρει το σώμα της. Και θα διασκορπιστεί η κάπαρη, δηλαδή οι κακοποιοί και παρόνομοι θα διασκορπιστούν και θα χάσουν τη δύναμή τους.
ΚΑ΄ Βλέπεις πως όλοι προλέγουν την Παρουσία του Κυρίου; Βλέπεις πως γνωρίζουν την «φωνή του στρουθίου»; Ποια είναι αυτή η φωνή; Ας το εξετάσουμε. Λέει ο Απόστολος: «Ὃτι αὐτὸς ὁ κύριος ἐν κελεύσματι, ἐν φωνῇ ἀρχαγγέλου καὶ ἐν σάλπιγγι θεοῦ καταβήσεται ἀπ’ οὐρανοῦ(:Κι αυτό θα συμβεί, διότι ο ίδιος ο Κύριος με πρόσταγμα, με φωνή αρχαγγέλου και με σάλπιγγα Θεού θα κατεβεί από τον ουρανό)»[Α΄Θεσ. 4,16]. Αρχάγγελος φωνάζει και λέει σε όλους: «Σηκωθείτε να προϋπαντήσετε τον Κύριο». Και είναι φοβερή η κάθοδος του Δεσπότη. Ο Δαβίδ λέει: «Θεὸς ἐμφανῶς ἥξει, ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ οὐ παρασιωπήσεται. Πῦρ ἐνώπιον αὐτοῦ καυθήσεται καὶ κύκλῳ αὐτοῦ καταιγὶς σφοδρά (:Ο Θεός θα έρθει φανερά, με δόξα πολλή. Έρχεται ο Θεός και δεν θα τηρήσει πια σιωπή. Φωτιά που θα καταφλέγει τα πάντα και θα τα κατατρώει θα καίγεται ενώπιόν Του. Και τριγύρω Του καταιγίδα μεγάλη και τρομερή θα ξεσπά)»[Ψαλμ.49,2-3] κ.τ.λ.
Έρχεται προς τον Πατέρα, σύμφωνα με την Γραφή που μόλις αναγνώσαμε, «ο Υιός του ανθρώπου» επάνω στις νεφέλες του ουρανού [Δαν.7,13: «Ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν(: Έβλεπα σε νυχτερινό όραμα και ιδού, ένα πρόσωπο το οποίο έμοιαζε με υιό ανθρώπου ερχόταν επάνω στις νεφέλες του ουρανού)»], ενώ πύρινος ποταμός εξέρχεται που δοκιμάζει τους ανθρώπους[πρβ. Δαν.7,10: «Ποταμὸς πυρὸς εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ(:Πύρινος ποταμός έτρεχε ενώπιόν Του)»]. Όποιος έχει έργα λαμπρά σαν το χρυσάφι, αστράφτει πιο πολύ. Όποιος έχει έργα σαθρά σαν το καλάμι και ανυπόστατα, κατακαίγεται από την φωτιά. Και ο Πατέρας κάθεται, «ἔχων τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ λευκὸν ὡσεὶ χιών, καὶ τὴν τρίχα τῆς κεφαλῆς ὡς ἔριον καθαρόν (:έχοντας ένδυμα λευκό σαν το χιόνι και οι τρίχες της κεφαλής Του είναι σαν άσπρο μαλλί)»[Δαν.7,9]. Ανθρωποπαθώς βέβαια, μας τα λέει αυτά. Γιατί; Διότι είναι βασιλιάς όσων δεν έχουν μολυνθεί από αμαρτίες, όπως το λέει και η Γραφή: «Λευκανῶ ὑμῶν τὰς ἁμαρτίας ὡς χιόνα καὶ ὡσεὶ ἔριον (:Θα σας λευκάνω από τις αμαρτίες και θα γίνετε σαν το χιόνι και σαν το άσπρο μαλλί)»[ Ησ.1,18]· πράγμα που δείχνει τη συγχώρηση των αμαρτιών ή την κατάσταση της αναμαρτησίας. Έρχεται, λοιπόν, ο Κύριος από τους ουρανούς, επάνω στις νεφέλες, Αυτός που ανέβηκε στον ουρανό μέσα σε φωτεινή νεφέλη. Διότι Αυτός ο Ίδιος είπε: «Καὶ ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς (:Και θα δουν τον Υιό του ανθρώπου να έρχεται επάνω στη νεφέλη με δύναμη και δόξα πολλή)»[Ματθ.24,30].
ΚΒ’ Αλλά ποιο θα είναι το σημείο της δεύτερης αυτής Παρουσίας Του; Μην τυχόν τολμήσει καμιά ενάντια δύναμη και τη μιμηθεί. «Και τότε θα φανεί», λέει, «στον ουρανό το σημείο που θα προαναγγέλλει την άμεση έλευση και παρουσία του υιού του ανθρώπου. Τότε θα θρηνήσουν όλες οι φυλές της γης που δεν πίστεψαν. Και θα δουν τον υιό του ανθρώπου να έρχεται καθισμένος στα σύννεφα του ουρανού με δύναμη και συνοδεία αγγέλων και με δόξα πολλή» [βλ. παραπάνω, Ματθ. 24, 30]. Και το σημείο το αληθινό, το διακριτικό του Χριστού, είναι ο Σταυρός. Το σημείο του φωτόμορφου Σταυρού προηγείται από τον Βασιλιά και δηλώνει ότι Αυτός είναι Εκείνος που είχε σταυρωθεί παλιότερα, για να Τον δούν οι Ιουδαίοι, αυτοί που Τον κέντησαν στην πλευρά και συνωμότησαν για να φονευτεί και να θρηνήσουν πανεθνικά και χωριστά κάθε φυλή [πρβ. Ζαχ. 12, 10: «Καὶ ἐκχεῶ ἐπὶ τὸν οἶκον Δαυὶδ καὶ ἐπὶ τοὺς κατοικοῦντας Ἱερουσαλὴμ πνεῦμα χάριτος καὶ οἰκτιρμοῦ, καὶ ἐπιβλέψονται πρός με ἀνθ᾿ ὧν κατωρχήσαντο καὶ κόψονται ἐπ᾿ αὐτὸν κοπετόν, ὡς ἐπ᾿ ἀγαπητῷ, καὶ ὀδυνηθήσονται ὀδύνην ὡς ἐπὶ τῷ πρωτοτόκῳ(: Και θα εκχύσω πλούσια στον βασιλικό οίκο του Δαβίδ και σε όλους, όσοι κατοικούν στην Ιερουσαλήμ, πνεύμα παντός είδους χάριτος, συμπαθείας και ευσπλαχνίας· και θα στρέψουν τα βλέμματά τους προς Εμένα, τον Οποίο ύβρισαν, περιφρόνησαν και χλεύασαν και θα θρηνήσουν, όπως θρηνούν και οδύρονται με κλαυθμούς και μοιρολόγια για τον θάνατο αγαπητού πρωτότοκου υιού. Θα θρηνήσουν με οδύνη κατεξοχήν μεγάλη, όμοια με εκείνη που δοκιμάζουν για τον θάνατο πρωτότοκου υιού)» και Ζαχ.12, 12: «Καὶ κόψεται ἡ γῆ κατὰ φυλὰς φυλάς(: Τότε ολόκληρη η χώρα της Ιουδαίας θα θρηνήσει, θα μοιρολογήσει και χτυπήσει τα στήθη της εξαιτίας της λύπης ξεχωριστά κατά φυλάς)»], λέγοντας: «Αυτός είναι Εκείνος που ραπίσαμε, Αυτός είναι Εκείνος που φτύσαμε στο πρόσωπο, Αυτός είναι Εκείνος που Του βάλαμε δεσμά, Αυτός είναι Εκείνος που, αφού πρώτα Τον σταυρώσαμε, Τον εξευτελήσαμε. Θα πουν τότε: ‘’Πού να πάμε για να αποφύγουμε την οργή Σου;’’». Αφού όμως Αγγελικά στρατεύματα θα περιβάλλουν και θα φρουρούν τον κόσμο, πουθενά δεν θα μπορέσουν να πάνε. Φόβος για τους εχθρούς θα είναι το σημείο του Σταυρού, χαρά θα είναι για τους φίλους που πίστεψαν σ᾽ Αυτόν ή Τον κήρυξαν στα έθνη ή μαρτύρησαν για το όνομά Του.
Ποιος θα είναι άραγε τόσο ευλογημένος, ώστε τότε θα βρεθεί φίλος του Χριστού; Δεν καταφρονεί τους δικούς Του δούλους ο τόσο ένδοξος Βασιλιάς, Αυτός που Τον δορυφορούν Άγγελοι, που είναι σύνθρονος του Πατέρα. Και για να μην αναμειχθούν οι εκλεκτοί μαζί με τους εχθρούς, «ἀποστελεῖ τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ μετὰ σάλπιγγος φωνῆς μεγάλης, καὶ ἐπισυνάξουσι τοὺς ἐκλεκτοὺς αὐτοῦ ἐκ τῶν τεσσάρων ἀνέμων ἀπ᾿ ἄκρων οὐρανῶν ἕως ἄκρων αὐτῶν (: θα αποστείλει τους αγγέλους Του να ηχήσουν δυνατά με σάλπιγγα˙ και θα μαζέψουν τους εκλεκτούς Του από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, από τα οποία πνέουν οι τέσσερις άνεμοι, από τη μία άκρη του ορίζοντα έως την άλλη)» [Ματθ. 24, 31]. Γιατί, αφού δεν καταφρόνησε έναν, εννοώ τον Λωτ, πως είναι δυνατόν να καταφρονήσει πολλούς δικαίους μαζί; Θα πει τότε σ᾽ αυτούς που θα είναι ανεβασμένοι πάνω στα νεφελώδη άρματα και θα έχουν συναχθεί από τους Αγγέλους: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου (:Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου)» [Ματθ. 25, 34].
ΚΓ’ Αλλά θα πει κάποιος από τους παρόντες: «Είμαι φτωχός ή μπορεί τότε ίσως να βρεθώ άρρωστος στο κρεβάτι». Ή μπορεί να πεί κάποια: «Είμαι γυναίκα και μπορεί να βρεθώ στον μύλο». Τι θα γίνει; Μήπως γι᾽ αυτούς τους λόγους θα μας περιφρονήσουν και θα μας καταδικάσουν; Έχε θάρρος, άνθρωπε. Ο Κριτής είναι απροσωπόληπτος. «Οὐ κατὰ τὴν δόξαν κρινεῖ οὐδὲ κατὰ τὴν λαλιὰν ἐλέγξει (:Δεν πρόκειται να κρίνει με βάση τα φαινόμενα, ούτε σκοπεύει να ελέγξει με βάση τα λόγια)» [Ησ. 11, 3], ούτε προτιμάει τους μορφωμένους από τους απλούς και απαίδευτους, ούτε τους πλούσιους από τους φτωχούς. Και στο χωράφι αν βρίσκεσαι, θα σε πάρουν οι Άγγελοι.
Μη νομίσεις πως θα προτιμήσει τους κτηματίες και σένα τον γεωργό θα σε αφήσει. Είτε δούλος είσαι, είτε φτωχός, μην έχεις καμιά αγωνία. Αυτός που «ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών(:κένωσε τον εαυτό Του συγκαλύπτοντας και κρύβοντας για κάποιο διάστημα την δόξα και το μεγαλείο της θεότητός Του. Πήρε μορφή δούλου και έγινε όμοιος με τους ανθρώπους)» [Φιλιπ. 2, 7], δεν περιφρονεί τους δούλους. Αν τύχει πάλι και είσαι άρρωστος στο κρεβάτι, έχει γραφεί: «Ταύτῃ τῇ νυκτὶ δύο ἔσονται ἐπὶ κλίνης μιᾶς, εἷς παραληφθήσεται καὶ ὁ ἕτερος ἀφεθήσεται (:Τότε θα είναι δύο στο ίδιο κρεββάτι, τον ένα θα τον πάρουν, τον άλλο θα τον αφήσουν)» [Λουκ. 17, 34]. Έστω κι αν από ανάγκη είσαι απασχολημένος στον μύλο, είτε είσαι άνδρας είτε γυναίκα, ή έχεις δούλο στον μύλο και αναγκάζεσαι να παραμένεις εκεί, δεν πρόκειται να σε περιφρονήσει Αυτός «ὁ ἐξάγων πεπεδημένους ἐν ἀνδρείᾳ (:που κάνει ελεύθερους και ανδρειωμένους τους αλυσοδεμένους)» [πρβ. Ψαλμ. 67, 7], Αυτός που οδήγησε τον Ιωσήφ στην βασιλεία από την δουλεία και την φυλακή. Αυτός και σένα θα σε λυτρώσει από τις θλίψεις και θα σε οδηγήσει στην Βασιλεία των ουρανών. Μόνο έχε θάρρος, μόνο να εργάζεσαι το αγαθό, να αγωνίζεσαι πρόθυμα, διότι τίποτε δεν πάει χαμένο.
Είναι γραμμένη κάθε σου προσευχή και ψαλμωδία, είναι γραμμένη κάθε σου ελεημοσύνη, κάθε σου νηστεία. Είναι γραμμένος κάθε γάμος που διαφυλάχτηκε στα όρια τα ηθικά, είναι γραμμένη κάθε είδους εγκράτεια που έγινε για χάρη του Θεού. Ανάμεσα όμως σ᾽ όλα, όσα ο Θεός καταγράφει για να μας στεφανώσει, την πρώτη θέση την έχει η παρθενία και η αγνεία και πρόκειται να λάμπεις σαν Άγγελος.
Αλλά όπως άκουσες με ευχαρίστηση τα καλά, άκουσε πάλι χωρίς να ταραχθείς και τα αντίθετα. Είναι όλα γραμμένα, κάθε σου πλεονεξία, κάθε σου πορνεία, κάθε σου όρκος που αθέτησες, κάθε βλασφήμια, κάθε μαγεία, κάθε κλοπή και κάθε φόνος. Όλα αυτά θα καταγραφούν, εάν μετά το Βάπτισμα πράξεις τα ίδια πάλι, διότι τα προηγούμενα εξαλείφονται όλα.
ΚΔ’ «Ὅταν δὲ ἔλθῃ (:Όταν λοιπόν θα έλθει)», λέει, «ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ᾿ αὐτοῦ (:ο Υιός του ανθρώπου με τη δόξα Του και μαζί Του όλοι οι άγιοι άγγελοι)» [Ματθ. 25, 31]. Κοίτα, άνθρωπε, μπροστά σε πόσο πλήθος θα βγεις να κριθείς. Σύμπαν το γένος των ανθρώπων τότε θα παρίσταται. Αναλογίσου, λοιπόν, πόσο πολυάριθμη είναι η φυλή των Ρωμαίων, από πόσα πλήθη αποτελούνται οι βάρβαρες φυλές που τώρα ζουν και πόσες από αυτές τις βάρβαρες φυλές έχουν πεθάνει εδώ και εκατό χρόνια. Λογάριασε πόσοι θάφτηκαν μέσα σε χίλια χρόνια από όλες αυτές τις φυλές και τόσες άλλες. Λογάριασε όλους, όσοι έζησαν στη γη από τον Αδάμ μέχρι σήμερα. Είναι πραγματικά απειροπληθείς αλλά, παρόλα αυτά, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είναι και λίγοι, αν τους συγκρίνουμε με τους Αγγέλους, που σίγουρα είναι κατά πολύ περισσότεροι. Εκείνοι είναι τα ενενήντα εννέα πρόβατα, η ανθρωπότητα είναι μόνο το ένα [πρβ. Ματθ. 18, 12: «Τί ὑμῖν δοκεῖ; Ἐὰν γένηταί τινι ἀνθρώπῳ ἑκατὸν πρόβατα καὶ πλανηθῇ ἓν ἐξ αὐτῶν, οὐχὶ ἀφεὶς τὰ ἐνενήκοντα ἐννέα ἐπὶ τὰ ὄρη, πορευθεὶς ζητεῖ τὸ πλανώμενον;(: Βέβαια ο Θεός φροντίζει για όλους. Ιδιαιτέρως όμως προνοεί γι’ αυτούς που έγιναν μικροί σαν τα παιδιά. Φροντίζει λοιπόν όπως και οι ποιμένας για τα πρόβατά του. Τι νομίζετε εσείς; Εάν ένας άνθρωπος συμβεί να έχει εκατό πρόβατα και χαθεί ένα απ’ αυτά, δεν θα αφήσει τα ενενήντα εννέα πάνω στα βουνά και δεν θα τρέξει να αναζητήσει το χαμένο πρόβατο;)» ·και Λουκ. 15, 4: «Τίς ἄνθρωπος ἐξ ὑμῶν ἔχων ἑκατὸν πρόβατα, καὶ ἀπολέσας ἓν ἐξ αὐτῶν, οὐ καταλείπει τὰ ἐνενήκοντα ἐννέα ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ πορεύεται ἐπὶ τὸ ἀπολωλὸς ἕως οὗ εὕρῃ αὐτό;(: Ποιος άνθρωπος από σας, αν έχει εκατό πρόβατα και χάσει το ένα απ’ αυτά, δεν αφήνει τα ενενήντα εννέα στην ερημιά και δεν πηγαίνει ν’ αναζητήσει το χαμένο πρόβατο, και δεν σταματά να το αναζητά μέχρι να το βρει;)»]. Σύμφωνα με το μέγεθος των τόπων πρέπει να υπολογίζουμε και το πλήθος των κατοίκων τους. Η γη που κατοικείται από όλους τους ανθρώπους, σύμπασα η οικουμένη, έτσι όπως βρίσκεται στο μέσον του ουρανού που την περιβάλλει, είναι μόνο το κέντρο ενός κύκλου και όμως βαστάζει πάνω της τόσα πλήθη.
Σκεφτείτε, λοιπόν, ο ουρανός που την περιβάλλει σαν κύκλος, πόσο πιο υπερμεγέθης είναι από αυτήν. Και σκεφτείτε ότι υπάρχουν άπειροι άλλοι ουρανοί, που δεν μπορούμε ούτε καν να φανταστούμε τα πλήθη των Αγγέλων που τους κατοικούν. Διότι έχει γραφεί: «Χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, καὶ μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αὐτῷ(:Χίλιες χιλιάδες Τον υπηρετούσαν και μύριες μυριάδες έστεκαν με δέος μπροστά Του)» [ Δαν. 7, 10]. Και όχι βέβαια πως είναι μόνο τόσο το πλήθος των Αγγέλων, αλλά περισσότερο απ᾽ αυτό δεν μπορούσε να μας παραστήσει ο Προφήτης. Θα είναι παρών, λοιπόν, τότε στην Κρίση ο Θεός, ο Πατέρας όλων, θα παρακάθεται και ο Ιησούς Χριστός και το Άγιο Πνεύμα θα παρευρίσκεται και Αυτό. Αγγελική σάλπιγγα θα προσκαλέσει όλους εμάς, που έχουμε σαν ένδυμά μας όλα μας τα έργα.
Μήπως, λοιπόν, και μόνο μ᾽ αυτήν την εικόνα, δεν είναι φυσικό από τώρα να έχουμε κάποια αίσθηση αγωνίας; Μην το θεωρήσεις, άνθρωπε, ότι είναι μικρή καταδίκη, ακόμα και τότε που δεν θα κολαστείς αιώνια, το να έρθουν στο φως όλα τα κρυφά και φανερά έργα σου, μπροστά στα άπειρα πλήθη όλων των ανθρώπων και όλων των Αγγέλων. Μήπως δεν έρχονται στιγμές στη ζωή μας που προτιμάμε να πεθάνουμε πολλούς θανάτους, παρά να μάθουν κάποιοι φίλοι μας τα μυστικά μας, για τα οποία θα έπρεπε να μας αποδοκιμάσουν;
ΚΕ’ Κάτω από την συναίσθηση αυτής της τόσο κρίσιμης περιστάσεως, αδελφοί μου, ας φροντίσουμε με ζήλο να μη μας αποδοκιμάσει και καταδικάσει ο Θεός, ο Οποίος δεν χρειάζεται να διενεργήσει καμιά εξέταση και κανένα έλεγχο, προκειμένου να γνωρίσει εμάς και τα έργα μας. Μην πεις ότι «Νύχτα έπεσα σε πορνεία ή έκανα μαγείες ή έπραξα κάτι άλλο και άνθρωπος δεν βρισκόταν εκεί». Από τη συνείδησή σου κρίνεσαι, από τους λογισμούς σου. Όπως λέει ο απόστολος Παύλος, τότε που θα κρίνει ο Θεός τα κρυφά έργα των ανθρώπων, οι λογισμοί του ανθρώπου μέσα στη συνείδησή του θα λειτουργούν σαν μάρτυρες κατηγορίας ή σαν μάρτυρες υπερασπίσεως [Ρωμ. 2, 15-16: «Οὗτοι νόμον μὴ ἔχοντες ἑαυτοῖς εἰσι νόμος, οἵτινες ἐνδείκνυνται τὸ ἔργον τοῦ νόμου γραπτὸν ἐν ταῖς καρδίαις αὐτῶν, συμμαρτυρούσης αὐτῶν τῆς συνειδήσεως καὶ μεταξὺ ἀλλήλων τῶν λογισμῶν κατηγορούντων ἢ καὶ ἀπολογουμένων- ἐν ἡμέρᾳ ὅτε κρινεῖ ὁ Θεὸς τὰ κρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ(:Το έργο που κάνει ο νόμος να διαφωτίζει τους ανθρώπους να διακρίνουν το καλό απ’ το κακό, αυτό το έργο οι εθνικοί αυτοί αποδεικνύουν ότι το έχουν γραμμένο στις καρδιές τους. Κι αυτό συμβαίνει όταν η συνείδησή τους δίνει μαρτυρία σ’ αυτούς για κάθε πράξη, και οι εσωτερικοί τους λογισμοί αναμεταξύ τους κατηγορούν ή και καμιά φορά απολογούνται.Και θα ανακηρυχθούν δίκαιοι οι τηρητές του νόμου την ημέρα που θα κρίνει ο Θεός τις απόκρυφες πράξεις των ανθρώπων σύμφωνα με το Ευαγγέλιο που κηρύττω. Και θα τις κρίνει διαμέσου του Ιησού Χριστού ως υπέρτατου Κριτή)»]. Σε αναγκάζει να πεις την αλήθεια το Πρόσωπο του Κριτή-Θεού, που σου εμπνέει το δέος. Και ακόμα πιο έντονα, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι σε ελέγχει ακόμα και τότε που εσύ δεν θα φανερώσεις την αλήθεια. Γιατί, όπως είπαμε, θα αναστηθείς και θα παρουσιαστείς στον Κριτή, σαν να είσαι ντυμένος με τις αμαρτίες σου ή, αν έχεις βέβαια, και με κάποιες καλές και ενάρετες πράξεις σου.
Και το δήλωσε τούτο ο Κριτής ‒ διότι ο Χριστός θα είναι Εκείνος που θα κρίνει‒ λέγοντας:«Οὐδὲ γὰρ ὁ πατὴρ κρίνει οὐδένα, ἀλλὰ τὴν κρίσιν πᾶσαν δέδωκε τῷ υἱῷ (:Επειδή δεν δικάζει ο Πατέρας κανέναν, αλλά την κρίση την άφησε στον Υιό)» [Ιω. 5, 22]. Και αυτό δεν σημαίνει ότι αποξενώνεται από την εξουσία Του, αλλά ότι κρίνει «διὰ τοῦ Υἱοῦ». Βέβαια ο Υιός κρίνει με την συγκατάνευση του Πατέρα. Και ασφαλώς η κρίση και η απόφαση του Υιού είναι ίδια με την κρίση και την απόφαση του Πατέρα, γιατί Πατέρας και Υιός έχουν μία και την αυτή γνώμη. Τι λέει, όμως, ο Κριτής για το αν αποτελούν ή όχι το ένδυμά σου οι πράξεις σου και τα βιώματά σου; «Καὶ συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη (:Και θα συναχθούν μπροστά Του πάντα τα έθνη)» [πρβ. Ματθ. 25, 32]. Διότι πρέπει ενώπιον του Χριστού να γονατίσουν και τα επουράνια και τα επίγεια και τα καταχθόνια [πρβ. Φιλιπ. 2, 10: «ἵνα ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων(:ώστε στο όνομα του Ιησού να γονατίσουν ταπεινά και να Τον προσκυνήσουν λατρευτικά και οι άγγελοι στον ουρανό και οι άνθρωποι στη γη και οι ψυχές των νεκρών στα καταχθόνια˙ αλλά κι αυτά τα δαιμονικά όντα που είναι στα καταχθόνια με τρόμο να υποκλιθούν μπροστά στο μεγαλείο Του)»]. «Καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων(:Και θα χωρίσει τους μεν από τους δε, «όπως χωρίζει ο βοσκός τα πρόβατα από τα κατσίκια)» [Ματθ. 25, 32].
Πώς τα χωρίζει ο βοσκός; Άραγε τα εξετάζει βάσει κανενός βιβλίου, για να δει ποιο είναι πρόβατο και ποιο κατσίκι; Ή τα διακρίνει από την εμφάνιση; Δεν είναι το σγουρό και αφράτο μαλλί που φανερώνει το πρόβατο και το σκληρό και άγριο τρίχωμα που φανερώνει το κατσίκι; Έτσι είναι και μόλις καθαριστείς από τις αμαρτίες σου. Έχεις στο εξής το μαλλί καθαρό και μένει η στολή σου αμόλυντη και λες πάντοτε: «Ἐξεδυσάμην τὸν χιτῶνά μου, πῶς ἐνδύσομαι αὐτόν; (:Ξεντύθηκα το χιτώνα της αμαρτίας, πώς να τον ξαναβάλω;)» [Άσμ. 5, 3]. Από το ένδυμα γνωρίζεσαι σαν πρόβατο, αν όμως βρεθείς τριχωτός σαν τον Ησαύ, που ήταν πυκνότριχος και ελαφρόμυαλος, που έχασε τα πρωτοτόκια για το φαΐ και πούλησε το αξίωμά του, θα πας στα αριστερά του Κυρίου. Ας μη γίνει κανείς από τους παρόντες να χάσει τη Χάρη, ούτε με τα άδικά του έργα να βρεθεί στα αριστερά τάγματα των αμαρτωλών.
ΚΣΤ’ Πραγματικά, μας προκαλεί τον φόβο η Κρίση του Θεού και μας τρομάζουν όσα μας πληροφορούν για το πώς θα γίνει. Ενώ προβάλλεται σαν σκοπός της ζωής μας η Βασιλεία των ουρανών, έχει ετοιμαστεί και η αιώνια φωτιά της Κολάσεως. Και θα πει εύλογα κάποιος: «Πώς θα αποφύγουμε τη φωτιά της κολάσεως. Και πώς θα μπούμε στη Βασιλεία;». «Πείνασα», λέει, «και μου δώσατε να φάω» [Ματθ. 25, 35]. Μάθετε λοιπόν τον τρόπο. Δεν χρειάζεται εδώ να κάνεις αλληγορία, αλλά να κάνεις πράξη τα λεγόμενα. «Ἐπείνασα γάρ, καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με (:Πείνασα και μου δώσατε να φάω, δίψασα και μου δώσατε να πιω, ξένος ήμουνα και με φιλοξενήσατε, γυμνός και με ντύσατε, αρρώστησα και με επισκεφθήκατε, στη φυλακή ήμουνα και ήρθατε να με δείτε)» [Ματθ. 25, 35-36]. Αυτά αν πράξεις, θα είσαι μαζί Του στη Βασιλεία, βασιλιάς. Αν όμως δεν τα πράξεις, θα κατακριθείς.
Άρχισε λοιπόν από τώρα να τα κάνεις πράξη και έχε ζωντανή και σταθερή πίστη. Πρόσεξε να μην κλειστείς έξω, όπως οι μωρές παρθένες, αναβάλλοντας να αγοράσεις λάδι. Μη θαρρευτείς επειδή έχεις απλώς τη λαμπάδα, αλλά να την έχεις να καίει. «Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς (:Έτσι σαν λυχνάρι που είναι σωστά τοποθετημένο ας λάμψει το φως της αρετής σας μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξάσουν για τα ενάρετα και άγια παιδιά Του τον Πατέρα σας, ο Οποίος είναι βέβαια παρών παντού, αλλά κυρίως φανερώνει την παρουσία Του στους ουρανούς)» [πρβ. Ματθ. 5, 16] και να μη βλασφημείται εξαιτίας σου ο Χριστός. Φόρεσε ένδυμα αφθαρσίας, διαπρέποντας στα καλά και θεάρεστα έργα. Και όποια υπόθεση «κατ᾽ οικονομίαν», σου εμπιστευτεί ο Θεός, διοίκησέ την ευάρεστα και καρποφόρα. Χρήματα σου εμπιστεύτηκε; Κάνε καλή και χρηστή διαχείριση. Λόγο διδασκαλίας σου εμπιστεύτηκε; Μεταχειρίσου το χάρισμα για τη δόξα του Θεού και τη σωτηρία των ανθρώπων. Μπορείς να φέρνεις και άλλους να ακούν το λόγο, το κήρυγμα της πίστεως; Κάνε το με ζήλο.
Υπάρχουν τόσες πολλές μορφές ζωής και δράσεως, μέσα στις οποίες ο άνθρωπος μπορεί να αναδειχθεί πιστός και καλός οικονόμος των χαρισμάτων του Θεού. Προσέξτε μόνο να μη βρεθεί κανείς να σφάλλει και απορριφθεί, ώστε να συναντήσουμε με παρρησία τον αιώνιο Βασιλέα Χριστό, που βασιλεύει στους αιώνες. Διότι θα βασιλέψει στους αιώνες. Αυτός που θα κρίνει ζώντες και νεκρούς, Αυτός ο Οποίος πέθανε για χάρη των ζώντων και των νεκρών, καθώς και ο Παύλος το λέει: «Εἰς τοῦτο γὰρ Χριστὸς καὶ ἀπέθανε καὶ ἀνέστη καὶ ἔζησεν, ἵνα καὶ νεκρῶν καὶ ζώντων κυριεύσῃ(:Είμαστε όλοι, ζωντανοί και πεθαμένοι, κτήμα του Κυρίου, επειδή γι’ αυτόν τον σκοπό ο Χριστός και πέθανε και αναστήθηκε και έλαβε πάλι ως άνθρωπος τη ζωή, για να γίνει Κύριος και των νεκρών και των ζωντανών)» [Ρωμ. 14, 9].
ΚΖ΄ Και αν ποτέ ακούσεις κάποιον να λέει ότι η Βασιλεία του Χριστού έχει τέλος, να μισήσεις την αίρεση αυτή. Είναι ένα άλλο κεφάλι του δράκοντα, που τώρα τελευταία ξεπρόβαλε στη Γαλατία. Τόλμησε ένας να πει ότι ο Λόγος, αφού εξήλθε από τον Πατέρα, πάλι επανήλθε και χάθηκε η υπόστασή Του μέσα στον Πατέρα και δεν υπάρχει πια, χωρίς να καταλαβαίνει ότι με αυτές τις βλάσφημες δοξασίες του στρέφεται κατά του ίδιου του εαυτού του. Δεν άκουσε τον Κύριο που λέει: «Ὁ υἱὸς μένει εἰς τὸν αἰῶνα(:.Ο Υιός μένει παντοτινά)»[Ιω.8,35]. Δεν άκουσε τον Γαβριήλ που είπε: «Καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰακὼβ εἰς τοὺς αἰῶνας, καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος(: Και θα βασιλεύσει αιώνια ως αθάνατος και παντοτινός Αρχιερέας και Βασιλιάς στους πιστούς όλων των γενεών, οι οποίοι θα αποτελούν την πνευματική και αληθινή οικογένεια του Ιακώβ˙ και η Βασιλεία Tου δεν θα έχει τέλος, όπως η Βασιλεία των επίγειων βασιλέων, αλλά θα είναι ατελείωτη και παντοτινή, επειδή θα είναι θεϊκή)»[Λουκ.1,33]. Εξέτασε το λεγόμενο και θα δεις. Τώρα, όπως βλέπεις, άνθρωποι αιρετικοί διδάσκουν πράγματα βλάσφημα για το πρόσωπο του Χριστού. Αλλά και ο Γαβριήλ ο αρχάγγελος, δίδαξε σχετικά με την αιώνια διαμονή του Σωτήρα. Σε ποιον, λοιπόν, θα πιστέψεις; Δεν θα πιστέψεις τον Γαβριήλ;
Άκουσε τη μαρτυρία του Δανιήλ που διαβάσαμε τώρα. «Ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη.Καὶ αὐτῷ ἐδόθη ἡ ἀρχὴ καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ βασιλεία, καὶ πάντες οἱ λαοί, φυλαί, γλῶσσαι αὐτῷ δουλεύσουσιν· ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος, ἥτις οὐ παρελεύσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ οὐ διαφθαρήσεται(:Συνεπαρμένος από τη θεωρία του νυχτερινού οράματος έβλεπα, και ιδού, ένα πρόσωπο το οποίο ομοίαζε με υιό ανθρώπου, ερχόταν επάνω στις νεφέλες του ουρανού, έφτασε δε ενώπιον του Παλαιού των ημερών και οδηγήθηκε ενώπιόν Του από τους αγγέλους. Και στο πρόσωπο αυτό δόθηκε η εξουσία, η τιμή και η βασιλεία, όλοι δε οι άνθρωποι, λαοί, φυλές και γλώσσες θα υπηρετήσουν Αυτόν. Η εξουσία Του θα είναι εξουσία αιώνια, η οποία δεν θα περάσει, η δε Βασιλεία Του δεν θα καταστραφεί· ουδέποτε θα έχει τέλος)»[Δαν.7,13-14]. Αυτά να κρατάς λοιπόν, σε αυτά να πιστεύεις και τις αιρετικές πλάνες να τις αποστρέφεσαι και να τις διώχνεις μακριά, διότι άκουσες σαφέστατα για την ατελεύτητη Βασιλεία του Θεού.
ΚΗ΄Έχεις παραπλησία μαρτυρία και την ερμηνεία του λίθου που κόπηκε από το όρος, χωρίς να τον αγγίξει ανθρώπινο χέρι[βλ.Δαν.2,34: «Ἐθεώρεις ἕως οὗ ἐτμήθη λίθος ἐξ ὄρους ἄνευ χειρῶν καὶ ἐπάταξε τὴν εἰκόνα ἐπὶ τοὺς πόδας τοὺς σιδηροῦς καὶ ὀστρακίνους καὶ ἐλέπτυνεν αὐτοὺς εἰς τέλος(: Έβλεπες το άγαλμα αυτό και το παρατηρούσες εκστατικός, μέχρις ότου λίθος αποκόπηκε από όρος χωρίς την επέμβαση ανθρώπινου χεριού και χτύπησε το άγαλμα στα πόδια που ήσαν από σίδηρο και πηλό, και τα συνέτριψε εξ ολοκλήρου)»]. Και ο λίθος αυτός φανερώνει την ανθρώπινη καταγωγή του Χριστού. «Καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τῶν βασιλέων ἐκείνων ἀναστήσει ὁ Θεὸς τοῦ οὐρανοῦ βασιλείαν, ἥτις εἰς τοὺς αἰῶνας οὐ διαφθαρήσεται, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ λαῷ ἑτέρῳ οὐχ ὑπολειφθήσεται· λεπτυνεῖ καὶ λικμήσει πάσας τὰς βασιλείας, καὶ αὐτὴ ἀναστήσεται εἰς τοὺς αἰῶνας(: Και κατά την εποχή των βασιλέων της τέταρτης εκείνης βασιλείας, ο Θεός του ουρανού θα αναστήσει βασιλεία, η οποία ουδέποτε θα καταστραφεί, και τοιουτοτρόπως η αιώνια αυτή Βασιλεία του Θεού δεν θα καταλυθεί, ώστε να περιέλθει στα χέρια άλλου βασιλείου, το οποίο θα τη διαδεχθεί. Η Βασιλεία αυτή του Θεού θα συντρίψει, θα θρυμματίσει και θα λιχνίσει όλες τις βασιλείες του κόσμου, ενώ αυτή θα υψωθεί, θα κυριαρχήσει παντού και θα υπάρχει πάντοτε στους ατελεύτητους αιώνες των αιώνων)»[Δαν.2,44].
Και ο Δαβίδ κάποια φορά είπε: «Ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος, ῥάβδος εὐθύτητος ἡ ῥάβδος τῆς βασιλείας σου(:Ο θρόνος Σου, ω Μεσσία και Θεέ, θα παραμένει ακλόνητος σε όλους τους αιώνες, το σκήπτρο Σου κα η βασιλική Σου εξουσία είναι σκήπτρο και εξουσία ευθύτητας και δικαιοσύνης)»[Ψαλμ.44,7· πρβ. αντίστοιχα και Εβρ.1,8]. Και αλλού πάλι: «Κατ᾿ ἀρχὰς σύ, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμελίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί· αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις, καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτοὺς καὶ ἀλλαγήσονται· σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσιν(:Εσύ, Κύριε, στην αρχή της δημιουργίας στήριξες τη γη και την εδραίωσες μέσα στο ουράνιο στερέωμα, και έργα των χειρών σου είναι οι ουρανοί. Αυτοί θα χάσουν το σημερινό τους σχήμα και θα εξαφανισθούν. Εσύ όμως παραμένεις αναλλοίωτος και αμετάβλητος. Κι όλος ο κόσμος θα παλιώσει σαν ένα ένδυμα,κι εσύ θα τον περιστρέψεις και θα τον περιτυλίξεις σαν εξωτερικό ρούχο που φορούν οι άνθρωποι˙ θα αλλάξει λοιπόν και θα γίνει καινούργιος. Εσύ όμως είσαι πάντοτε ο ίδιος, και τα έτη σου θα είναι ατελείωτα)»[Ψαλμ.101,26-28 και Εβρ.1,10-12]. Όλα αυτά τα χωρία ο Παύλος τα ερμήνευσε χριστολογικά και τα απέδωσε στον Υιό.
ΚΘ΄Και θέλεις να μάθεις από πού έφτασαν σε τέτοια μανία αυτοί που διδάσκουν τα αντίθετα; Ερμήνευσαν το ορθό χωρίο του Αποστόλου κακώς, δηλαδή αυτό που λέει: «Δεῖ γὰρ αὐτὸν βασιλεύειν ἄχρις οὗ ἂν θῇ πάντας τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ(: Διότι ο Χριστός πρέπει να βασιλεύει, μέχρι να θέσει όλους τους εχθρούς κάτω από τα πόδια Του)»[Α΄Κορ. 15,25]. Και λένε λοιπόν: «Άρα, όταν οι εχθροί θα μπουν κάτω από τα πόδια Του, δεν θα βασιλεύει πια». Κακώς βέβαια και χωρίς σοβαρή μελέτη και γνώση το λένε αυτό. Διότι Αυτός, που πριν καν αγωνιστεί εναντίον των εχθρών Του είναι βασιλιάς, πώς δεν θα είναι βασιλιάς, μετά την νίκη Του εναντίον τους;
Λ΄ Τόλμησαν όμως να πουν και τούτο: Ότι το χωρίο που λέει «ὅταν δὲ ὑποταγῇ αὐτῷ τὰ πάντα, τότε καὶ αὐτὸς ὁ υἱὸς ὑποταγήσεται τῷ ὑποτάξαντι αὐτῷ τὰ πάντα, ἵνα ᾖ ὁ Θεὸς τὰ πάντα ἐν πᾶσιν (:Όταν λοιπόν υποταχθούν σ’ Αυτόν τα πάντα, τότε κι Αυτός ο Υιός θα παύσει να ασκεί πλέον το αρχιερατικό και βασιλικό Του αξίωμα με τη μορφή που το ασκεί τώρα, και θα υποταχθεί ως προς την ανθρώπινη φύση Του σε Εκείνον που υπέταξε σε Αυτόν τα πάντα, για να είναι ο Θεός τα πάντα σε όλους, ώστε ο καθένας να αναγνωρίζει και να διακηρύττει ότι ο Θεός είναι το παν για Εκείνον)»[Α΄Κορ.15,28], δείχνει ακριβώς πως ο Υιός θα αναλυθεί και θα χαθεί μέσα στην υπόσταση του Πατέρα! Αλλά, ω εσείς όλοι, που ξεπερνάτε στην αίρεση και στη βλασφημία όλους τους άλλους αιρετικούς, εσείς που είστε κτίσματα του Χριστού, παραμένετε στην ύπαρξη και ο Χριστός, «δια του Οποίου και εμείς και όλα έχουν γίνει»[πρβ. Ιω.1,3: «Πάντα δι᾿ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν (:Όλα τα δημιουργήματα δημιουργήθηκαν δι’ Αυτού, σε συνεργασία με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα˙ και χωρίς Αυτόν δεν έγινε το παραμικρό απ’ όλα όσα έχουν γίνει)»] θα χαθεί; Βλάσφημος ο λόγος σας.
Πώς λοιπόν, με ποιον τρόπο, θα υποταγούν σε Αυτόν τα πάντα; Θα διατηρήσουν την υπόστασή τους ή θα χαθούν; Ώστε λοιπόν όλα τα άλλα υποτάσσονται στον Υιό και μένουν και ο Υιός, επειδή θα υποταγεί στον Πατέρα, χάνεται; Θα υποταγεί σημαίνει όχι πως τότε θα αρχίσει να πειθαρχεί στον Πατέρα- διότι πάντοτε έκανε όσα είναι αρεστά σε Αυτόν [πρβ. Ιω.8,29: «Καὶ ὁ πέμψας με μετ᾿ ἐμοῦ ἐστιν· οὐκ ἀφῆκέ με μόνον ὁ πατήρ, ὅτι ἐγὼ τὰ ἀρεστὰ αὐτῷ ποιῶ πάντοτε (:Κι εκείνος που με έστειλε είναι μαζί μου. Δεν με άφησε ποτέ μόνο μου ο Πατήρ, διότι Εγώ κάνω πάντοτε αυτά που Του αρέσουν, και έχω άμεση και αδιάσπαστη πάντοτε την επικοινωνία και τη σχέση μαζί Του)»]- αλλά ότι και τότε θα υπακούει, έχοντας υποταγή, όχι αναγκαστική, αλλά αυτοπροαίρετη. Διότι δεν είναι δούλος, για να υποταγεί με εσωτερικό ή εξωτερικό εξανακασμό, αλλά Υιός, οπότε υπακούει αυτοπροαίρετα και με φιλόστοργη εναρμόνιση της βούλησής Του με τη βούληση του Πατέρα.
ΛΑ΄ Ας εξετάσουμε, λοιπόν, αν έχουν δίκιο αυτοί, διαπιστώνοντας «το έως ότου και το μέχρις ότου» τι σημαίνουν[Α΄Κορ.15, 25: «Δεῖ γὰρ αὐτὸν βασιλεύειν ἄχρις οὗ ἂν θῇ πάντας τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ (:Διότι ο Χριστός πρέπει να βασιλεύει, μέχρι να θέσει όλους τους εχθρούς κάτω από τα πόδια Του)»]. Διότι εγώ θα κάνω μια προσπάθεια να ανατρέψω την πλάνη τους, με το να αναλύσω αυτήν τη λέξη, δηλαδή το «ἄχρις οὗ (:μέχρις ότου)». Επειδή τόλμησαν να πουν ότι το «μέχρις ότου θέσει τους εχθρούς Του κάτω από τα πόδια Του» δείχνει το τέλος Του και τόλμησαν να περιορίσουν την αιώνια Βασιλεία του Χριστού και να διακόψουν με όσα διδάσκουν την αδιάκοπη εξουσία Του, έλα λοιπόν να δούμε τις όμοιες αυτές λέξεις που υπάρχουν στα κείμενα του Αποστόλου: «Ἀλλ᾿ ἐβασίλευσεν ὁ θάνατος ἀπὸ Ἀδὰμ μέχρι Μωϋσέως καὶ ἐπὶ τοὺς μὴ ἁμαρτήσαντας ἐπὶ τῷ ὁμοιώματι τῆς παραβάσεως Ἀδάμ, ὅς ἔστι τύπος τοῦ μέλλοντος(: Αλλ’ όμως, ενώ δεν υπήρχε νόμος, παρόλα αυτά, από τον Αδάμ μέχρι τον Μωυσή ο θάνατος κατακυρίευσε και τους απογόνους εκείνους του Αδάμ που δεν αμάρτησαν με παράβαση ρητής εντολής του Θεού όπως ο Αδάμ, ο οποίος είναι τύπος του μελλοντικού νέου Αδάμ, του Ιησού Χριστού)»[Ρωμ.5,14]. Δηλαδή μέχρι τότε πέθαιναν και μετά τον Μωυσή δεν πέθανε κανένας ή μετά την παράδοση του Νόμου από τον Μωυσή δεν υπήρχε θάνατος για τους ανθρώπους; Βλέπεις λοιπόν ότι το «μέχρι» είναι λέξη που δεν περιορίζει τον χρόνο και ότι κάτι τέτοιο δηλώνει και ο Παύλος; Αφού, όπως ξέρουμε, ο Μωυσής ήταν δίκαιος και θαυμάσιος άνθρωπος και εντούτοις η θανατική απόφαση που βγήκε για τον Αδάμ έφτασε και ως αυτόν και στις επόμενες απ’ αυτόν γενιές, ενώ δεν είχαν αμαρτήσει όπως ο Αδάμ. Δηλαδή δεν είχαν παραβεί κάποια εντολή του Θεού και δεν είχαν φάει τους καρπούς του δέντρου της γνώσεως καλού και κακού.
ΛΒ΄ Ας πάρουμε λοιπόν και άλλο ρητό όμοιο: «Ἀλλ᾿ ἕως σήμερον, ἡνίκα ἀναγινώσκεται Μωϋσῆς, κάλυμμα ἐπὶ τὴν καρδίαν αὐτῶν κεῖται (:Και δεν βάζουμε κάλυμμα στη διδασκαλία μας για να αποκρύψουμε ή να συσκιάσουμε την αλήθεια, όπως ο Μωυσής έβαζε στο πρόσωπό του κάλυμμα, που συμβόλιζε ότι η Παλαιά Διαθήκη ήταν συσκιασμένη εμφάνιση της αλήθειας. Και προτύπωνε το κάλυμμα εκείνο ότι οι απόγονοι του Ισραήλ δεν θα μπορέσουν εξαιτίας της απιστίας τους να ατενίσουν και να δουν τον Χριστό, ο οποίος είναι το τέλος και ο σκοπός του νόμου που καταργείται)»[ Β΄Κορ.3,15]. Το «ἕως σήμερον (:μέχρι σήμερα)» άραγε σημαίνει μέχρι τον Παύλο μόνο; Δεν σημαίνει μέχρι τώρα και μέχρι τη συντέλεια του αιώνα;
Αν τώρα λέει ο Παύλος στους Κορινθίους «Οὐ γὰρ ὡς μὴ ἐφικνούμενοι εἰς ὑμᾶς ὑπερεκτείνομεν ἑαυτούς· ἄχρι γὰρ καὶ ὑμῶν ἐφθάσαμεν ἐν τῷ εὐαγγελίῳ τοῦ Χριστοῦ, οὐκ εἰς τὰ ἄμετρα καυχώμενοι ἐν ἀλλοτρίοις κόποις, ἐλπίδα δὲ ἔχοντες, αὐξανομένης τῆς πίστεως ὑμῶν, ἐν ὑμῖν μεγαλυνθῆναι κατὰ τὸν κανόνα ἡμῶν εἰς περισσείαν, εἰς τὰ ὑπερέκεινα ὑμῶν εὐαγγελίσασθαι, οὐκ ἐν ἀλλοτρίῳ κανόνι εἰς τὰ ἕτοιμα καυχήσασθαι (:Διότι δεν παρατεντώνουμε τον εαυτό μας με καυχησιολογίες και με λόγια που δεν στηρίζονται στην πραγματικότητα. Αυτό θα συνέβαινε εάν είχαμε καμφθεί από τους κόπους και δεν είχαμε φθάσει μέχρις εσάς. Αλλά αυτό δεν συνέβη. Διότι εμείς φθάσαμε και μέχρι την πόλη σας κηρύττοντας το Ευαγγέλιο του Χριστού. Και δεν καυχόμαστε έξω από τη σφαίρα και το μέτρο της δικαιοδοσίας μας για κόπους που κατέβαλαν άλλοι προκειμένου να διαδώσουν εκεί το Ευαγγέλιο. Αλλά έχουμε ελπίδα ότι όσο αυξάνεται η πίστη σας, θα αναδειχθούμε με τη δική σας πρόοδο κι εμείς οι διδάσκαλοί σας μέσα στα όρια της δικαιοδοσίας που μας έδωσε ο Θεός, κι έτσι θα επεκταθεί και η δράση μας με το παραπάνω,ώστε να κηρύξουμε το Ευαγγέλιο στις χώρες που είναι πολύ πιο πέρα από την πατρίδα σας, χωρίς να καυχηθούμε σε ξένη δικαιοδοσία για κατορθώματα που επιτεύχθηκαν από άλλους)»[Β΄Κορ.10,14-16], βλέπεις σαφώς πως το «μέχρι» δεν σημαίνει τέλος, αλλά σημαίνει πως υπάρχει και συνέχεια; Πώς, λοιπόν, πρέπει να ερμηνεύεται το «ἄχρις οὗ ἂν θῇ πάντας τοὺς ἐχθροὺς ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ (:μέχρι να θέσει όλους τους εχθρούς κάτω από τα πόδια του)»;[Α΄Κορ.15,25].
Όπως ακριβώς λέει σε άλλο σημείο πάλι ο Παύλος: «Ἀλλὰ παρακαλεῖτε ἑαυτοὺς καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν ἄχρις οὗ τὸ σήμερον καλεῖται, ἵνα μὴ σκληρυνθῇ ἐξ ὑμῶν τις ἀπάτῃ τῆς ἁμαρτίας (:Αλλά και προτρέπετε ο ένας τον άλλον κάθε μέρα, όσο καιρό διαρκεί το σήμερα αυτής της ζωής. Σ’ αυτήν την περίοδο σάς καλεί ο Θεός. Να προτρέπετε και να διορθώνετε ο ένας τον άλλο, για να μην εξαπατηθεί κανείς σας από την αμαρτία και αποσκληρυνθεί)»[Εβρ.3,13], δηλαδή πάντοτε. Και όπως ακριβώς δεν πρέπει να μιλάμε για αρχή του χρόνου της Βασιλείας του Χριστού, έτσι να μην ανεχθεί κανείς κάποιον να μιλάει ούτε για τέλος του χρόνου της, αφού, όπως μας διαβεβαιώνουν οι Γραφές, «η Βασιλεία Του είναι Βασιλεία αιώνια»[Δαν.4,31 «καὶ τῷ Ὑψίστῳ ηὐλόγησα καὶ τῷ ζῶντι εἰς τὸν αἰῶνα ᾔνεσα καὶ ἐδόξασα, ὅτι ἡ ἐξουσία αὐτοῦ ἐξουσία αἰώνιος καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ εἰς γενεὰν καὶ γενεάν(:Και γεμάτος ευγνωμοσύνη δόξασα τον Ύψιστο και ανέπεμψα ύμνο, αίνο και δοξολογία σε Εκείνον, ο Οποίος ζει στους αιώνες των αιώνων, διότι η εξουσία Του είναι πράγματι εξουσία αιώνια, και η Βασιλεία Του συνεχίζεται αιώνια από τη μια γενεά στην άλλη γενεά)»].
ΛΓ΄Αλλά, παρόλο που έχω και πολλές άλλες μαρτυρίες από τις θείες Γραφές για την ατελεύτητη Βασιλεία του Χριστού στους αιώνες, θα αρκεστώ σε αυτές που ήδη αναπτύξαμε, γιατί είπα πολλά σήμερα. Εσύ όμως που με ακούς, Αυτόν να προκυνάς μόνο ως Βασιλέα, απορρίπτοντας κάθε αιρετική πλάνη. Αν τώρα δώσει η Χάρη του Θεού, και τα υπόλοιπα της πίστέως μας σιγά σιγά θα σας τα αναπτύξω. Και είθε ο Θεός των όλων, όλους εσάς να σας διατηρήσει ικανούς και φωτισμένους, ώστε να έχετε στη μνήμη σας τα σημεία της συντέλειας του κόσμου και να μείνετε ακατανίκητοι από τον Αντίχριστο. Τώρα πια γνώρισες τα ιδιαίτερα σημάδια που θα φανερώνουν τον ερχομό του πλάνου. Έχεις και τις αποδείξεις του αληθινού Χριστού, που φανερά πρόκειται να κατεβεί από τον ουρανό. Τον ένα απόφευγέ τον, τον πλάνο. Τον Άλλο περίμενέ Τον, τον Αληθινό. Έμαθες τον τρόπο, με ποια κριτήρια δηλαδή θα βρεθείς στα δεξιά του Πατέρα. Τήρησε ό,τι σου έχω εμπιστευθεί σχετικά με τον Χριστό [πρβ. Α’ Τιμ. 6, 20: «Ὦ Τιμόθεε, τὴν παρακαταθήκην φύλαξον, ἐκτρεπόμενος τὰς βεβήλους κενοφωνίας καὶ ἀντιθέσεις τῆς ψευδωνύμου γνώσεως(:Τιμόθεε, φύλαξε καλά την αλήθεια του Ευαγγελίου που μας εμπιστεύθηκε ο Κύριος ως πολύτιμο θησαυρό, και απόφευγε τους κούφιους και μάταιους λόγους που βεβηλώνουν και νοθεύουν την αλήθεια αυτή, και τις αντιλογίες και αντιφάσεις της πλάνης που παρουσιάζεται με το ψεύτικο όνομα της γνώσεως)»], διαπρέποντας σε έργα θεάρεστα [πρβ. Α’ Τιμ. 2, 10: «δι᾿ ἔργων ἀγαθῶν(: με έργα αγαθά)»], ώστε να κληρονομήσεις την Βασιλεία των ουρανών, αφού παρασταθείς με παρρησία ενώπιον του Κριτή, δια του Οποίου και μετά του Οποίου η δόξα ανήκει στον Θεό, μαζί και στο Άγιο Πνεύμα, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
«Κατηχήσεις Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων», εκδ. «Ετοιμασία», Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Καρέα 1999, Κατήχηση φωτιζομένων ΙΕ΄,σελίδες 436-473.
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ [:Ματθ. 25,31-46]
Ο ΑΓΙΟΣ ΕΦΡΑΙΜ Ο ΣΥΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
Αγαπητοί μου αδελφοί, ακούστε για τη δεύτερη και φοβερή παρουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Έφερα στο νου μου την ώρα εκείνη και, καθώς αναλογίστηκα όσα πρόκειται τότε να συμβούν, κατατρόμαξα. Ποιος μπορεί να τα διηγηθεί; Ποια γλώσσα μπορεί να τα περιγράψει; Ποια αυτιά μπορούν να τα ακούσουν;
Τότε ο Βασιλιάς της οικουμένης θα σηκωθεί από τον θρόνο της δόξας Του και θα έρθει για να κρίνει όλους τους κατοίκους της γης, αμείβοντας με αιώνια μακαριότητα τους άξιους και τιμωρώντας με αιώνια κόλαση τους αμαρτωλούς! Όταν τα φέρνω αυτά στο νου μου, τρόμος με κυριεύει. Παραλύω ολόκληρος. Τα μάτια μου δακρύζουν. Η φωνή μου κόβεται. Τα χείλη μου παγώνουν. Η γλώσσα μου τρέμει. Οι λογισμοί μου σταματούν. Αν και ο φόβος με πιέζει να σωπάσω, αναγκάζομαι να μιλήσω για χάρη της δικής σας ωφέλειας.
Θα συμβούν τόσο μεγάλα και τρομακτικά γεγονότα, που ούτε έγιναν από την κτίση του κόσμου, ούτε θα γίνουν σ’ όλες τις γενιές. Αν μία δυνατή βροντή πολλές φορές μας τρομάζει και μας κόβει τα πόδια, για σκεφτείτε, πώς θ’ αντέξουμε ν’ ακούσουμε τον ήχο εκείνης της σάλπιγγας, που θα ηχήσει στα ουράνια δυνατότερα από κάθε βροντή, για να ξυπνήσει όλους τους νεκρούς, δίκαιους και άδικους;
Τότε τα οστά των νεκρών θα συναρμολογηθούν. Θα προστάξει ο μεγάλος Βασιλιάς, που εξουσιάζει όλη την κτίση, και ευθύς η γη και η θάλασσα θα δώσουν με τρόμο τους νεκρούς τους. Ακόμα κι όσοι κατασπαράχθηκαν από τα θηρία, όσοι φαγώθηκαν από τα ψάρια ή τα όρνια, όλοι, «εν ριπή οφθαλμού», θα παρουσιαστούν μπροστά στον αδέκαστο Κριτή. Τότε οι ποταμοί και οι πηγές θα εξαφανιστούν, τ’ αστέρια θα πέσουν, ο ήλιος θα σβήσει, η σελήνη θα χαθεί.
Άγγελοι σταλμένοι από το Θεό θα διασχίζουν την υφήλιο και θα συγκεντρώνουν τους εκλεκτούς από κάθε σημείο της γης. Τότε θα αντικρύσουμε «καινοὺς δὲ οὐρανοὺς καὶ γῆν καινὴν(:νέους ουρανούς και νέα γη)» [Β’ Πέτρ. 3, 13], σύμφωνα με την υπόσχεση του Κυρίου.
Πώς θα αντέξουμε, όταν θα δούμε να ετοιμάζεται ο φοβερός θρόνος και να προβάλλει ο Σταυρός, που πάνω του θυσιάστηκε εκούσια ο Χριστός για μας; Τότε θα θυμηθούμε και θα κατανοήσουμε τον λόγο του Κυρίου για «τὸ σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου»[βλ. Ματθ. 24,30: «Καὶ τότε φανήσεται τὸ σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ τότε κόψονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς καὶ ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς(:Και τότε θα φανεί στον ουρανό το σημείο που θα προαναγγέλλει την άμεση έλευση και παρουσία του υιού του ανθρώπου το σημείο του Υιού του ανθρώπου. Τότε θα θρηνήσουν όλες οι φυλές της γης που δεν πίστεψαν. Και θα δουν τον Υιό του ανθρώπου να έρχεται καθισμένος στα σύννεφα του ουρανού με δύναμη και συνοδεία αγγέλων και με δόξα πολλή)»].
Τότε θα πληροφορηθούμε όλοι, ότι πρόκειται να παρουσιαστεί ο μεγάλος Βασιλιάς. Τη φοβερή εκείνη ώρα, ο καθένας μας θα συλλογίζεται τις πράξεις του και θα σκέφτεται τι θα Του απολογηθεί… Όταν θα ακούσουμε τη βροντερή εκείνη φωνή από τα ύψη τ’ ουρανού να διακηρύσσει: «Ἰδοὺ ὁ νυμφίος ἔρχεται, ἐξέρχεσθε εἰς ἀπάντησιν αὐτοῦ(:Να, ο Νυμφίος έρχεται· βγείτε να Τον προϋπαντήσετε)» [Ματθ. 25, 6]· ο Κριτής, δηλαδή, φτάνει για να κρίνει ζωντανούς και νεκρούς· τότε, από την κραυγή εκείνη, θα σαλέψουν συθέμελα τα έγκατα της γης, απ’ τη μίαν άκρη ως την άλλη.
Τότε, αδελφοί μου, στενοχώρια και φόβος και τρόμος θα καταλάβει κάθε άνθρωπο γι’ αυτά που θα συμβούν στην οικουμένη. Οι δυνάμεις των ουρανών θα σαλευθούν. Οι ουρανοί θα σχιστούν. Και ο Βασιλεύς των βασιλέων, ο άγιος και ένδοξος Θεός μας, θα παρουσιαστεί σαν αστραπή φοβερή, με εξουσία και δόξα απερίγραπτη. Έκσταση και φρίκη θα μας κυριέψουν την ώρα εκείνη, όταν θα καθίσει στο κριτήριο ο αμερόληπτος Κριτής και θα ανοίξει τα φοβερά βιβλία, όπου είναι γραμμένα τα έργα και τα λόγια μας, όλα όσα κάναμε και είπαμε στην ζωή αυτή, νομίζοντας ότι μπορούμε ν’ απατήσουμε τον καρδιογνώστη Θεό.
Ω! Πόσα δάκρυα πρέπει να χύνουμε, όταν συλλογιζόμαστε εκείνη την ώρα! Και όμως, είμαστε τόσο αμελείς! Πόσο θα κλάψουμε και θα στενάξουμε τότε, όταν θα δούμε από το ένα μέρος τις μεγάλες δωρεές και την ασύλληπτη μεγαλοπρέπεια και λαμπρότητα της βασιλείας των ουρανών, που θ’ απολαύσουν όσοι πάλεψαν σκληρά για να τηρήσουν τις εντολές του Κυρίου, και από το άλλο μέρος τις φοβερές τιμωρίες, που θα υποστούν όσοι υποδουλώθηκαν στην αμαρτία! Και στη μέση, έντρομοι, όλοι οι άνθρωποι, από κάθε φυλή, από τον πρωτόπλαστο Αδάμ ως τον τελευταίο, θα γονατίζουν και θα προσκυνούν τον Θεό, σύμφωνα με τον λόγο της Γραφής: «Ζῶ ἐγώ, λέγει Κύριος, ὅτι ἐμοὶ κάμψει πᾶν γόνυ, καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσεται τῷ Θεῷ(:διότι είναι γραμμένο στην Αγία Γραφή: Ζω εγώ, λέει ο Κύριος, και θα πραγματοποιήσω αυτό που παραγγέλλω· ότι δηλαδή μπροστά μου κάθε άνθρωπος θα λυγίσει τα γόνατά του δουλικά και λατρευτικά, και κάθε γλώσσα θα δοξολογήσει τον Θεό)» [Ρωμ. 14,11].
Τότε όλη η ανθρωπότητα, καθώς θα βρίσκεται ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο, ανάμεσα στη μακάρια ανάπαυση και στην αιώνια καταδίκη, θα περιμένει με αγωνία τη φοβερή Κρίση. Και κανένας την ώρα αυτή δεν θα μπορεί να βοηθήσει τον διπλανό του.
Θα ρωτηθούν οι επίσκοποι και για τον δικό τους τρόπο ζωής και για το ποίμνιό τους. Θα τους ζητηθεί λόγος για τα λογικά πρόβατα, που παρέλαβαν από τον αρχιποιμένα Χριστό. Αν από αμέλειά τους χάθηκε κάποιο πρόβατο, το αίμα του θα ζητηθεί από τους ίδιους.
Παρόμοια και οι ιερείς θα δώσουν λόγο για τις ενορίες τους. Επίσης και κάθε πιστός θα δώσει λόγο για τον εαυτό του, για το σπίτι του, για τη γυναίκα του, για τα παιδιά του, για τους υπαλλήλους και τους εργάτες του.
Θα εξεταστούν βασιλιάδες και άρχοντες, πλούσιοι και φτωχοί, μικροί και μεγάλοι, για όλα όσα έκαναν: «Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα κομίσηται ἕκαστος τὰ διὰ τοῦ σώματος πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε κακόν(:διότι όλοι μας πρέπει να παρουσιαστούμε οπωσδήποτε μπροστά στο δικαστικό βήμα του Χριστού, ολοφάνεροι και ξεσκεπασμένοι, για να αποκομίσει ο καθένας την αμοιβή του, ανάλογα με όσα έπραξε με το σώμα σε αυτή τη ζωή, είτε αγαθά είναι συνολικά τα έργα του αυτά, είτε κακά)» [Β΄ Κορ. 5 , 10].
Όλων μας τα έργα θα ερευνηθούν και θα φανερωθούν μπροστά σε αγγέλους και ανθρώπους. Οι εχθροί του Χριστού θα κατασυντριβούν «ὅταν καταργήσῃ πᾶσαν ἀρχὴν καὶ πᾶσαν ἐξουσίαν καὶ δύναμιν(:όταν θα έχει πλέον αχρηστεύσει και καταργήσει κάθε αρχή και κάθε εξουσία και δύναμη)»[Α΄ Κορ. 15, 24]. Τότε, καθώς είναι γραμμένο, ο Κύριος θα ξεχωρίσει «τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων(:τα πρόβατα από τα κατσίκια)» [Ματθ. 25, 32].
Έτσι, όσοι έχουν καλά έργα και πνευματικούς καρπούς, θα χωριστούν από τους άκαρπους και τους αμαρτωλούς.
Οι πρώτοι θα λάμψουν σαν τον ήλιο, γιατί φύλαξαν τις εντολές του Θεού. Αυτοί είναι οι ελεήμονες, οι φιλόξενοι, οι βοηθοί των δυστυχισμένων, οι συμπαραστάτες των ασθενών, οι προστάτες των φτωχών και των ορφανών, όσοι έντυναν τους γυμνούς, όσοι επισκέπτονταν τους φυλακισμένους, όσοι έγιναν φτωχοί για τον πλούτο που υπάρχει στους ουρανούς, όσοι συγχώρησαν τα παραπτώματα των αδελφών τους, όσοι φύλαξαν τη σφραγίδα της πίστεως ακέραιη και αμόλυντη από κάθε αίρεση. Αυτούς θα τους βάλει στα δεξιά Του, ενώ τους αμαρτωλούς στ’ αριστερά Του.
Οι δεύτεροι είναι εκείνοι που παρόργιζαν τον καλό Ποιμένα και περιφρονούσαν τους λόγους Του. Είναι οι περήφανοι, οι αδιόρθωτοι, οι φίλοι των διασκεδάσεων και των απολαύσεων, όσοι ξόδεψαν στην ακολασία και τη μέθη και την ασπλαχνία ολόκληρο το χρόνο της ζωής τους, σαν εκείνο τον πλούσιο που ποτέ δεν ελέησε τον φτωχό Λάζαρο (Λουκ. 16, 19-31).
Αυτοί θα καταδικαστούν και θα σταθούν στ’ αριστερά, γιατί δεν έδειξαν συμπόνια. Ήταν σκληροί και δεν είχαν καρπούς μετάνοιας, δεν είχαν λάδι στα λυχνάρια τους. Όσοι όμως αγόρασαν το λάδι της ελεημοσύνης από τους φτωχούς και γέμισαν τα λυχνάρια τους, θα σταθούν στα δεξιά, κρατώντας τα αναμμένα, ένδοξοι και χαρωποί, και θ’ ακούσουν τη γαλήνια εκείνη και ποθητή φωνή: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου(:Ελάτε εσείς που είστε ευλογημένοι από τον Πατέρα μου, κληρονομήστε τη βασιλεία που έχει ετοιμαστεί για σας από τότε που θεμελιωνόταν ο κόσμος)» [Ματθ. 25, 34].
Όσοι πάλι είναι στ’ αριστερά, θα ακούσουν την οδυνηρή εκείνη και φοβερή απόφαση: «Πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ (:Εσείς που από τα έργα σας γίνατε καταραμένοι, φύγετε μακριά από μένα στο πυρ το αιώνιο, που έχει ετοιμασθεί για το διάβολο και τους αγγέλους του)» [Ματθ. 25, 41]. «Όπως δεν ελεήσατε, έτσι τώρα δεν θα ελεηθείτε. Όπως δεν ακούσατε τη φωνή Μου, ούτε Εγώ τώρα θ’ ακούσω τον απαρηγόρητο θρήνο σας. Γιατί δεν Με θρέψατε όταν πεινούσα. Δεν Με ποτίσατε όταν διψούσα. Δεν Με φιλοξενήσατε όταν ήρθα κοντά σας. Δεν Με ντύσατε όταν ήμουν γυμνός. Δεν Με επισκεφθήκατε όταν ήμουν άρρωστος, ούτε όταν ήμουν στη φυλακή. Δεν υπηρετήσατε Εμένα. Σε άλλο κύριο γίνατε υπηρέτες και δούλοι, στο διάβολο. Φύγετε λοιπόν μακριά Μου, εργάτες της αδικίας. Τότε θα οδηγηθούν αυτοί στην αιώνια κόλαση, ενώ οι δίκαιοι στην αιώνια ζωή» [πρβ. Ματθ. 25, 41-46]. Αλίμονο σε εκείνους που αφήνουν ανεκμετάλλευτο τον καιρό τούτο της μετάνοιας και παραδίνονται σε πράγματα άσκοπα και γελοία. Θα ζητήσουν τότε τον χρόνο που ξόδεψαν μάταια, και δεν θα τον βρουν.
Αλίμονο σε εκείνους που δίνουν σημασία σε πνεύματα πλάνης και διδασκαλίες δαιμονικές, γιατί αυτά θα τους εξασφαλίσουν την καταδίκη στην άλλη ζωή.
Αλίμονο σε εκείνους που ασχολούνται με μαντείες και ανηθικότητες.
Αλίμονο σε εκείνους που στερούν από τους εργάτες τον δίκαιο μισθό τους, γιατί είναι όμοιοι μ’ αυτούς που χύνουν αίμα.
Αλίμονο σε εκείνους που κρίνουν άδικα, δικαιώνοντας τον φταίχτη και καταδικάζοντας τον αθώο.
Αλίμονο σε εκείνους που μολύνουν την άγια πίστη μας με αιρετικές διδασκαλίες ή συναναστρέφονται με αιρετικούς.
Αλίμονο σε εκείνους που έχουν τα ανόητα πάθη του φθόνου και του μίσους. Και για να μη λέω πολλά:
Αλίμονο σε εκείνους που θα βρεθούν στα αριστερά τη φοβερή μέρα της Κρίσεως. Θα κλάψουν πικρά, αλλά ανώφελα, όταν θα ακούσουν την οδυνηρή εκείνη απόφαση: «Φύγετε από μπροστά μου, καταραμένοι, πηγαίνετε στην αιώνια φωτιά»[Ματθ. 25, 41].
Όσοι έχετε δάκρυα και κατάνυξη, θρηνήστε μαζί μου. Όταν συλλογίζομαι τον αιώνιο εκείνο χωρισμό, νιώθω αβάσταχτη θλίψη. Γιατί τότε αποχωρίζονται ο ένας άνθρωπος από τον άλλο και φεύγουν σε αποδημία που δεν έχει επιστροφή. Ποιος είναι τόσο σκληρόκαρδος και αναίσθητος, ώστε να μην κλάψει από δω για την ώρα εκείνη;
Τότε, όσοι ήταν κάποτε βασιλιάδες, θα οδύρονται σαν αιχμάλωτοι. Τότε θα στενάζουν οι άρχοντες και οι άσπλαχνοι πλούσιοι και θα ζητούν βοήθεια, αλλά κανείς δεν θα τους δίνει· γιατί εκεί δεν έχουν καμιάν άξια ούτε ο πλούτος ούτε οι κόλακες. Και δεν θα βρουν έλεος, επειδή δεν ελέησαν κανένα. Τότε θα αποχωριστούν γονείς από τα παιδιά τους και φίλοι από τους φίλους τους. Τότε θα διαλυθούν οι συζυγικοί δεσμοί που δεν κρατήθηκαν αμόλυντοι και αγνοί. Τότε θα αποδιωχτούν οι παρθένοι στο σώμα αλλά άκαρδοι και άσπλαχνοι στον τρόπο, γιατί «ἡ γὰρ κρίσις ἀνέλεος τῷ μὴ ποιήσαντι ἔλεος(:η κρίση θα είναι ανελέητη σε όποιον δεν έκανε έλεος)» (Ιακ. 2 , 13).
Θα παραλείψω όμως τα πολλά, γιατί κυριεύομαι από φόβο και φρίκη. Άγγελοι φοβεροί θα απομακρύνουν βίαια όλους τους αμετανόητους ασεβείς, που θα τρίζουν με τρόμο τα δόντια τους και θα γυρίζουν συχνά, για να βλέπουν τους δικαίους και την ευδαιμονία που έχασαν. Θα βλέπουν το φως εκείνο το περίλαμπρο και τα κάλλη του παραδείσου.
Θα βλέπουν τους γνωστούς τους στην τρισμακάρια εκείνη χώρα και τις μεγάλες δωρεές, που θα παίρνουν από το Βασιλιά της δόξας όσοι αγωνίστηκαν για τη σωτηρία τους σε αυτόν τον κόσμο. Ύστερα από λίγο, αφού θα έχουν αποχωριστεί απ’ όλους τους δικαίους και τους φίλους και τους γνωστούς τους, θα αποχωριστούν κι απ’ αυτόν το Θεό. Δεν θα μπορούν πια να βλέπουν τη χαρά και το Φως το αληθινό.
Τέλος, θα οδηγηθούν στις διάφορες κολάσεις για να παραδοθούν στην αιώνια τιμωρία. Τότε, βλέποντας την τέλεια εγκατάλειψή τους, βλέποντας ότι κάθε ελπίδα τους χάθηκε, βλέποντας ότι κανένας πια δεν μπορεί να τους βοηθήσει, θα λένε κλαίγοντας απαρηγόρητα με πικρά δάκρυα: «Ω! Πόσον καιρό χάσαμε στην αμέλεια! Πόσο χλευαστήκαμε από τον πονηρό! Όταν ακούγαμε στις Γραφές να μιλάει ο ίδιος ο Θεός, όχι μόνο δεν προσέχαμε, αλλά και γελούσαμε. Τώρα κραυγάζουμε, κι Αυτός αποστρέφει το πρόσωπό Του από μας!
Τι μας ωφέλησαν λοιπόν τ’ αγαθά του κόσμου; Πού είναι ο πατέρας και η μάνα που μας γέννησαν; Πού είναι οι αδελφοί; Πού τα παιδιά; Πού οι φίλοι; Πού ο πλούτος; Πού τα υπάρχοντα; Πού οι άρχοντες κι οι ηγεμόνες; Κανένας απ’ όλους αυτούς δεν μπορεί τώρα να μας σώσει. Ούτε κι εμείς μπορούμε να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας. Αλλά εγκαταλειφθήκαμε εντελώς κι από το Θεό κι από τους αγίους.
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε; Τώρα πια δεν είναι καιρός μετάνοιας. Δεν ισχύουν πια οι προσευχές. Δεν ωφελούν πια τα δάκρυα. Δεν υπάρχουν πια οι πωλητές του λαδιού, δηλαδή οι φτωχοί και οι δυστυχισμένοι. Όταν μας παρακαλούσαν ν’ αγοράσουμε, εμείς κλείναμε τ’ αυτιά μας. Τώρα ζητάμε και δεν βρίσκουμε. Δεν υπάρχει λύτρωση για μας, τους αξιοθρήνητους. Δεν θα βρούμε ευσπλαχνία, γιατί δεν είμαστε άξιοι». Τότε λοιπόν θα πάει ο καθένας στον τόπο των βασάνων, στον τόπο που ο ίδιος ετοίμασε για τον εαυτό του με τις πονηρές πράξεις του, εκεί «ὅπου ὁ σκώληξ αὐτῶν οὐ τελευτᾷ καὶ τὸ πῦρ οὐ σβέννυται(:όπου το σκουλήκι που θα κατατρώει χωρίς να εξαφανίζει εκείνους που θα είναι εκεί, δεν θα έχει τέλος˙ και η φωτιά που θα τους κατακαίει χωρίς να τους αποτεφρώνει δεν θα σβήσει. Η τιμωρία τους δηλαδή θα είναι ατελεύτητη και αιώνια)»[Μάρκ. 9 , 44].
Να, ακούσατε τι κερδίζουν όσοι αμελούν και ραθυμούν και δεν μετανοούν. Ακούσατε πώς χλευάζονται όσοι χλεύαζαν τις εντολές του Κυρίου. Ο Πέτρος, ο κορυφαίος των αποστόλων, μας προειδοποιεί για την ημέρα εκείνη, λέγοντας: «Ἣξει δὲ ἡ ἡμέρα Κυρίου ὡς κλέπτης ἐν νυκτί, ἐν ᾖ οὐρανοὶ ῥοιζηδὸν παρελεύσονται, στοιχεῖα δὲ καυσούμενα λυθήσονται, καὶ γῆ καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ἔργα κατακαήσεται(:Η ημέρα του Κυρίου θα έρθει όπως ο κλέφτης τη νύχτα, και τότε οι ουρανοί θα εξαφανιστούν με τρομερό πάταγο, τα στοιχεία της φύσεως θα διαλυθούν στη φωτιά, και η γη, όπως και όλα όσα έγιναν πάνω σ’ αυτήν, θα κατακαούν)» [Β’ Πέτρ. 3, 10]. Αλλά και πρωτύτερα, ο ίδιος ο Δεσπότης και Κύριός μας μάς αποκάλυψε τα εξής: «Προσέχετε δὲ ἑαυτοῖς μήποτε βαρηθῶσιν ὑμῶν αἱ καρδίαι ἐν κραιπάλῃ καὶ μέθῃ καὶ μερίμναις βιοτικαῖς, καὶ αἰφνίδιος ἐφ᾿ ὑμᾶς ἐπιστῇ ἡ ἡμέρα ἐκείνη(:Προσέξτε καλά τους εαυτούς σας. Μην παραδοθείτε στην κραιπάλη και στη μέθη και στις βιοτικές ανάγκες, και σας αιφνιδιάσει η ημέρα εκείνη· γιατί θα έρθει σαν την παγίδα σε όλους τους ανθρώπους που κατοικούν στη γη)» [Λουκ. 21, 34]. Και αλλού: «Εἰσέλθετε διὰ τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόμενοι δι᾿ αὐτῆς(:Μην αποθαρρυνθείτε από τις δυσκολίες που στην αρχή θα σας παρουσιάσει η εφαρμογή του χρυσού αυτού νόμου και κανόνα. Προσπαθήστε να μπείτε στο δρόμο της αρετής από τη στενή πύλη, απαρνούμενοι την αμαρτωλή ζωή σας. Χρειάζεται όμως γι’ αυτό επίπονη προσπάθεια. Διότι είναι πλατιά η θύρα και ευρύχωρος ο δρόμος που αποπλανά και παρασύρει στην αιώνια απώλεια της κολάσεως˙ και πολλοί είναι εκείνοι που εισέρχονται α’ αυτήν, καθώς με ευκολία μεγάλη και χωρίς τον παραμικρό αγώνα μπαίνει κανείς εδώ. Ο δρόμος της αμαρτίας είναι ευρύχωρος)» [Ματθ. 7 , 13].
Αδελφοί μου, ας βαδίσουμε τον δύσκολο αυτό δρόμο για να κληρονομήσουμε την αιώνια ζωή. Αυτός ο δρόμος απαιτεί μετάνοια, νηστεία, προσευχή, αγρυπνία, ταπεινοφροσύνη, περιφρόνηση της σάρκας, επιμέλεια της ψυχής, ελεημοσύνη, δάκρυα, πένθος. Να μισείται κανείς και να μη μισεί. Να συγχωρεί αυτούς που του κάνουν κακό. Να αδικείται και να ευεργετεί. Τέλος, να χύσει και το αίμα του για το Χριστό, όταν οι περιστάσεις το απαιτήσουν. Αντίθετα, είναι «πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν(:πλατειά η πύλη και ευρύχωρη η οδός που οδηγεί στην καταστροφή)»[Ματθ. 7, 13].
Η πορεία αυτού του δρόμου εδώ είναι ευχάριστη, αλλά εκεί είναι θλιβερή. Εδώ είναι γλυκιά, εκεί όμως πικρότερη κι από τη χολή. Εδώ είναι εύκολη, εκεί όμως δύσκολη και οδυνηρή. Γνωρίσματα αυτής της πορείας είναι η πορνεία, η μοιχεία, η ασέλγεια, η ειδωλολατρία, η φιλονικία, ο θυμός, η διχόνοια, οι φθόνοι, οι φόνοι, τα γλέντια, τα πολυτελή γεύματα, η λαιμαργία και τα όμοια με αυτά. Μα το χειρότερο απ’ όλα, η αμετανοησία και η τέλεια λησμοσύνη της ώρας του θανάτου.
Αυτή την ημέρα της δευτέρας παρουσίας του Χριστού συλλογίστηκαν οι άγιοι μάρτυρες και δεν λυπήθηκαν τα σώματά τους, αλλά υπέμειναν κάθε είδος βασάνων με χαρά και με την προσδοκία των ουράνιων στεφανιών. Για τον ίδιο λόγο αγωνίστηκαν στις ερημιές και στα βουνά, με νηστεία και αγνεία, όχι μόνο άνδρες, αλλά και γυναίκες, βαδίζοντας καρτερικά το στενό και θλιμμένο μονοπάτι, κι έτσι κέρδισαν τη βασιλεία των ουρανών. Αυτό το φοβερό δικαστήριο συλλογίστηκε και ο μακάριος Δαβίδ, γι’ αυτό έβρεχε κάθε νύχτα με δάκρυα το στρώμα του και παρακαλούσε το Θεό, λέγοντας: «Καὶ μὴ εἰσέλθῃς εἰς κρίσιν μετὰ τοῦ δούλου σου, ὅτι οὐ δικαιωθήσεται ἐνώπιόν σου πᾶς ζῶν(:Κύριε, μη θελήσεις όμως να προβείς σε λεπτομερή εξέταση της ζωής εμένα του δούλου σου, διότι κανείς από τους ζώντες ανθρώπους επί της γης δεν θα ευρεθεί τελείως αθώος και αναμάρτητος ενώπιόν σου)» [Ψαλμ. 142 , 2].
Εμπρός λοιπόν κι εμείς, πριν φτάσει η μέρα εκείνη, πριν τελειώσει το πανηγύρι της σύντομης τούτης ζωής, πριν έρθει ο Θεός και μας βρει απροετοίμαστους, ας ετοιμαστούμε για την υποδοχή Του με εξομολόγηση, με μετάνοια, με νηστεία, με δάκρυα, με αγαθοεργίες. Προσέξτε, μην τολμήσει κανείς να πει ότι δεν αμάρτησε. Όποιος το λέει αυτό, είναι τυφλός και απατά τον εαυτό του, μη γνωρίζοντας ότι ο σατανάς μπορεί να τον κυριεύει και με λόγια και με έργα και με την ακοή και με την όραση και με την αφή και με τους λογισμούς.
Ποιος μπορεί να καυχηθεί ότι έχει αγνή καρδιά και καθαρές όλες τις αισθήσεις του; Κανένας δεν είναι αναμάρτητος, κανένας δεν είναι καθαρός, παρά μόνο Εκείνος, που, αν και πλούσιος, «ἐπτώχευσε» για μας. Αυτός μόνο είναι αναμάρτητος. Αυτός βαστάζει την αμαρτία του κόσμου και δεν θέλει το θάνατο των αμαρτωλών, αλλά τη σωτηρία τους.
Σ’ Αυτόν ας καταφύγουμε κι εμείς, γιατί όσοι αμαρτωλοί πήγαν κοντά Του, σώθηκαν. Ας μην απελπιστούμε, αδελφοί μου, για τη σωτηρία μας. Αμαρτήσαμε; Ας μετανοήσουμε. Μύριες φορές αμαρτήσαμε; Μύριες φορές ας μετανοήσουμε. Για κάθε έργο αγαθό χαίρεται ο Θεός, εξαιρετικά όμως χαίρεται για μία ψυχή που μετανοεί.
Ελάτε λοιπόν, ας πέσουμε στα πόδια Του κι ας εξομολογηθούμε τις αμαρτίες μας. Δόξα στη φιλανθρωπία Του. Δόξα στη μακροθυμία Του. Δόξα στην αγαθότητα και τη συγκατάβασή Του. Δόξα στην ευσπλαχνία Του. Δόξα στη βασιλεία Του. Δόξα και τιμή και προσκύνηση στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
Σειρά «Η Φωνή των Πατέρων», τεύχος 12, έκδοση Ιεράς Μονής Παρακλήτου, ΩρωπόςΑττικής[https://imparaklitou.gr/index.php/el/keimena/i-foni-ton-pateron-i-deftera-parousia].
Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ[:Ματθ. 25,31-46]
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου με θέμα:
«Οἱ ἐλάχιστοι ἀδελφοί»
[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 18-2-1996]
(Β 330)
Το βιβλίον της Παλαιάς Διαθήκης, αγαπητοί μου, που λέγεται «Ἑκκλησιαστής», τελειώνει με τη φράση: «ὅτι σύμπαν τὸ ποίημα ὁ Θεὸς ἄξει ἐν κρίσει, ἐν παντὶ παρεωραμένῳ, ἐὰν ἀγαθὸν καὶ ἐὰν πονηρόν». Δηλαδή: «Ο Θεός, ολόκληρον τον άνθρωπο, τον όλον άνθρωπον, ‘’σύμπαν τό ποίημα’’, δηλαδή τόσο με την ψυχή του, όσο και με το σώμα του, θα οδηγήσει εις την κρίσιν και οτιδήποτε είναι, αγαθόν ή πονηρόν, όσο και αν είναι κρυμμένο και παρεωραμένο», όπως λέγει εδώ, δηλαδή κάπου κρυμμένο, «κάπου σε ένα περιθώριο, θα το βγάλει στο φανερόν». «Σύμπαν τό ποίημα». Ολόκληρο τον άνθρωπο. Τόσο με την ψυχή του, όσο και με το σώμα του. Και επιμένω εις αυτό. Ο όλος λοιπόν άνθρωπος θα οδηγηθεί εις την κρίσιν. Εξάλλου, αφού θα γίνει ανάστασις νεκρών, θα κριθούμε μετά την ανάσταση των νεκρών, αφού φυσικά θα έχομε πάρει τα καινούρια μας σώματα· εννοείται τα παλαιά μας σώματα ανακαινισμένα. Ό,τι και αν διέπραξε ο άνθρωπος, ξεχασμένο, μικρό, παραθεωρημένο, είτε αυτό είναι αγαθόν, είτε αυτό είναι κακόν. Λέγει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων ότι: «Ενήστευσες; Θα σου λογαριαστεί. Δεν ενήστευσες; Θα σου λογαριαστεί». Οτιδήποτε. Ο πιο μικρός λόγος. Ο ίδιος ο Κύριος δεν μας είπε: «Σας βεβαιώνω ότι θα δώσετε λόγον δια πάντα αργόν λόγον». Και «αργός λόγος» είναι επιτρέψατέ μου, οι σαχλαμάρες. Καθόμαστε και λέμε σαχλαμάρες και περνάει η ώρα κ.λπ. Αυτά λέγονται «αργός λόγος». Και λέει ο Κύριος: «… και γι’ αυτά θα δώσουμε λόγο».
Και πράγματι· ότι θα κριθεί ο όλος άνθρωπος, μας το πληροφορεί και ο Παύλος. Λέει στη Β΄προς Κορινθίους επιστολή του: «Τούς γάρ πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ (: Όλοι πρέπει να φανερωθούμε, να σταθούμε) ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα κομίσηται ἕκαστος τά διά τοῦ σώματος πρός ἅ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθόν, εἴτε κακόν». «Για να πάρει ο καθένας την αμοιβή του. Ό, τι διέπραξεν με το σώμα του». Το προσέξατε; Με το σώμα του. Βέβαια πολύ παραπάνω με το πνεύμα του. Είτε αγαθόν αυτό είναι, είτε κακόν.
Και η κρίσις ανήκει εις τον Χριστόν. Γιατί Αυτός μας εδημιούργησε, ως Θεός Λόγος. Αυτός έκανε τον Αδάμ και την Εύα. Αυτός και τώρα μας αναδημιουργεί ως Θεάνθρωπος. Έρχεται για να μας αναπλάσει. Λέγει ο Ίδιος: «Οὐδέ γάρ ὁ Πατήρ κρίνει οὐδένα, ἀλλά τήν κρίσιν πᾶσαν δέδωκε τῷ Υἱῷ». «Ο Πατήρ δεν κρίνει κανέναν. Όλη την κρίσιν την έχει δώσει εις τα χέρια του Υιού». Γιατί; Εκείνος μας εδημιούργησε, Εκείνος μας αναδημιουργεί. Τρόπον τινά, σαν να είναι, όπως λέγει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων, σαν να είναι ο υπεύθυνος απέναντι στον Πατέρα, δια την πορεία του πλάσματός Του, που λέγεται άνθρωπος. Και επιπλέον, ο Ίδιος ο Κύριος είπε: «Ἐδόθη μοι πᾶσα ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καί ἐπί γῆς». Και συνεπώς και η εξουσία της Κρίσεως.
Και πράγματι, ακούσαμε στη σημερινή ευαγγελική περικοπή να λέγει ο Κύριος ότι θα επανέλθει «ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου», λέει, «ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ, καί πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ΄αυτοῦ, τότε καθίσει ἐπί θρόνου δόξης αὐτοῦ, καί συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τά ἔθνη». Όλοι οι άνθρωποι. Μηδενός εξαιρουμένου. Και ο Αδάμ. Και η Εύα. Άπαντες.
Αυτήν την εικόνα που μας δείχνει ο Κύριος, την είπε ήδη από τον 6ο αιώνα ο προφήτης Δανιήλ, ευρισκόμενος αιχμάλωτος εις την Βαβυλώνα. Είπε τα εξής καταπληκτικά, που είναι όλα καταπληκτικά βεβαίως είναι του Δανιήλ, αλλά εκεί στο 7ο κεφάλαιο, είναι κάτι το…, κάτι το άλλο. Λέγει: «Ἐθεώρουν (:Έβλεπα· λέει ο Δανιήλ) καί παλαιός ἡμερῶν ἐκάθητο – Και παλαιός ἡμερῶν θα πει… είναι ο γέρων κατά λέξη· αλλά είναι ο μεγάλης ηλικίας ή ακριβέστερα αυτός που δεν έχει αρχήν, ο άναρχος-. Ὁ θρόνος αὐτοῦ φλόξ πυρός (:ο θρόνος Του ήταν πύρινος). Ποταμός πυρός εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ(:ποτάμι πύρινο εξεχύνετο από τον θρόνον Του). Χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ (:Τον υπηρέτουν χίλιαι χιλιάδες άγγελοι) καί μύριαι μυριάδες παρειστήκεσαν αὐτῷ (:και παρεστέκοντο. -Αυτό που είπε ο Χριστός: «Θα έλθω με όλη τη δύναμη του ουρανού· δηλαδή με όλους τους αγίους αγγέλους»). Κριτήριον, ἐκάθισε καί βίβλοι ἠνεώχθησαν (:Στήθηκε δικαστήριον και ανοίχτηκαν οι φάκελοι, βιβλία, λέει, ἠνεώχθησαν, ανοίχτηκαν οι ποινικοί φάκελοι)».
Αυτά μας λέγει ο Δανιήλ. Εξάλλου, πολλά σημεία της διδασκαλίας του Κυρίου μας αναφέρονται εις την Δευτέρα Του Παρουσία. Όπως και στην Κρίσιν. Βέβαια ευγνωμονούμε τον Ματθαίον -κατά θείαν πρόνοιαν κατεγράφησαν αυτά. Αλλά εάν δεν κατεγράφοντο αυτά, έχομε πλείστα πλείστα όσα σημεία μέσα εις την αυτήν την Καινή Διαθήκη αν θέλετε, εκτός από την Παλαιά Διαθήκη, που μας αναφέρουν την Κρίσιν που θα κάνει ο Θεός. Επί παραδείγματι, λέγει εις τον Ματθαίον, το καταγράφει ο Ματθαίος: «Περί δέ τῆς ἡμέρας ἐκείνης καί τῆς ὥρας» κ.τ.λ. προϋποθέτει τον ερχομό του Χριστού. Ακόμη είπε την παραβολή των δέκα παρθένων. Και συμπεραίνει: «Γρηγορεῖτε οὖν (:Μένετε λοιπόν ξύπνιοι, πνευματικά ξύπνιοι) ὅτι οὐκ οἴδατε τήν ἡμέραν (:δεν γνωρίζετε την ημέραν) οὐδέ τήν ὥραν ἐν ἡ ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται(:Κατά την οποία ο υιός του ανθρώπου έρχεται)». Λέγεται «Υἱός τοῦ ἀνθρώπου» είναι εβραϊσμός, σημαίνει άνθρωπος. Και σημαίνει ότι πήρε την ανθρωπίνη φύση εκατό τοις εκατό. Είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.
Αν θέλετε ακόμα, εις την παραβολή των ταλάντων. «Μετά δέ πολύν χρόνον -αφού μοίρασε τα τάλαντα- ἔρχεται ὁ κύριος τῶν δούλων ἐκείνων (:έρχεται) καί συναίρει μετ’ αὐτῶν λόγον(:και λογαριάζεται μαζί τους)». Όλα δείχνουν την κρίσιν. Όλη λοιπόν η Καινή Διαθήκη κινείται στον άξονα της πρώτης και της δευτέρας παρουσίας του Χριστού. Ο Χριστός θα ξανάρθει. Και θα κρίνει τον κόσμον. Αποτελεί δε αυτό, δόγμα πίστεως, θεμελιώδες δόγμα πίστεως. «Καί πάλι ἐρχόμενον μετά δόξης -λέμε στο Πιστεύω- κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς». «Να κρίνει και ζωντανούς, δηλαδή τους υπάρχοντας τότε, και τους κεκοιμημένους που θα αναστηθούν».
Ας δούμε όμως κάτι από το περιεχόμενον του Κριτηρίου. Λέγει εις τους «δικαίους», εις τους ευσεβείς. «Δίκαιος» είναι μία ονομασία του αγίου, που αναφέρεται κυριότατα εις την Παλαιά Διαθήκη: «Ἐπείνασα γάρ καί ἐδώκατέ μοΙ φαγεῖν, ἐδίψησα καί ἐποτίσατέ μοί, ξένος ἤμην καί συνηγάγετέ με» κ.λπ. «Ήμουνα πεινασμένος, μου δώσατε να φάω, ήμουν διψασμένος, μου δώσατε να πιω, ήμουνα ξένος και με μαζέψατε, κ.ο.κ. Ήμουν ασθενής, ήμουν ἐν φυλακῇ» κ.λπ. Αναφέρεται δηλαδή εδώ, βλέπομε, εις την αντίληψιν του πλησίον. Κατά πόσο έχετε γίνει αντιλήπτορες του πλησίον. Κατά πόσο τον αντιληφθήκατε τον πλαϊνό σας. Και του συμπαρασταθήκατε. Και μάλιστα αναφέρεται ο Κύριος σε κατώτερα ή, καλύτερα, σε απλοϊκότερα επίπεδα ελεημοσύνης. Τι απλούστερον; Πεινάει κάποιος και του δίνομε ένα κομμάτι ψωμί. Ή, διψάει και του δίνομε ένα ποτήρι νερό. Θυμηθείτε εκείνο που είπε ο Κύριος ότι: «Σας βεβαιώνω, ένα ποτήρι νερό που θα δώσετε εις το όνομά μου -το υπογραμμίζω· κάτι θα πούμε παρακάτω- θα έχετε τον μισθό σας». Άλλος Ευαγγελιστής: «Ποτήριον νεαροῦ -δηλαδή φρέσκο νερό- ὕδατος». «Νεαροῦ ὕδατος» … Έφυγε το «ὕδωρ», έμεινε το «νεαρόν», συγκόπηκε αυτό και έγινε «νερό». Δηλαδή το νερό δεν είναι ουσιαστικό· είναι επίθετο. Είναι ουσιαστικοποιημένο επίθετο. Λοιπόν. Γιατί λέει «φρέσκο νερό»; Μη βαρεθείς να πας στο πηγάδι να αντλήσεις, δροσερό νερό να δώσεις στον άλλον. Όχι από τη βρύση της κουζίνας που είναι ζεστό, άμα είναι καλοκαίρι. Δηλαδή να το δώσεις με την καρδιά σου. «Βεβαιώνω», λέει ο Κύριος, «θα έχεις τον μισθό σου». Και τούτο γιατί ο Κύριος ξεκινά σαν εύκολη δυνατότητα για όλους να προσφέρουν την ελεημοσύνη τους. Εύκολη δυνατότητα. Δεν μπορείς να δώσεις ένα ποτήρι νερό; Μπορείς να πεις ότι ο Κύριος σου είπε να δώσεις στους φτωχούς, στον κάθε φτωχό από ένα εκατομμύριο δραχμές; «Κύριε, δεν έχω». Θα σου ζητήσει ο Κύριος να θεραπεύσεις τους ασθενείς; «Κύριε, δεν έχω το χάρισμα αυτό». Αλλά τι σου λέει; «Με επισκεφθήκατε». Δεν έχεις τίποτα να ξοδέψεις, όταν επισκεφθείς τον ασθενή· κ.ο.κ. Δηλαδή παίρνει την πιο απλή μορφή ελεημοσύνης που θα εκδηλώσεις την αγάπη σου εις τον συνάνθρωπο.
Ψάχνομε να βρούμε την πίστη σε αυτά τα λόγια που είπε ο Χριστός. Ψάχνομε. Δεν μίλησε τίποτα για την πίστη. Αλλά μίλησε για την αγάπη στη μορφή της ελεημοσύνης και αυτή, όπως σας είπα και το ξαναείπα, σε μία κατώτερη μορφή. Στοιχειώδη δηλαδή μορφή. Απλοϊκή μορφή. Ψάχνομε λοιπόν να βρούμε την πίστη αλλά δεν τη βρίσκομε. Δεν γίνεται λόγος γι’ αυτήν. Δηλαδή η πίστις δεν θα είναι στοιχείον που θα κριθεί; Η πίστις είναι σπουδαιοτάτη. Αφού ο ληστής με την πίστη… -γιατί τι είπε ο ληστής; «Μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου». «Είσαι ο Υιός του Θεού. Θυμήσου με»– αυθημερόν εκέρδισε τον Παράδεισον. Ο ληστής δεν έκανε κανένα έργον επί του σταυρού. Έδειξε μόνον πίστη. Δεν αναφέρεται η πίστις, γιατί προϋποτίθεται. Γι΄αυτό όταν ο Απόστολος λέει: «Πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη». Η ελπίδα προϋποθέτει την πίστιν. Γιατί τι είναι η ελπίδα; Είναι τονισμένη πίστις. Και η αγάπη προϋποθέτει και την ελπίδα και την πίστη. Έτσι, στην έκπληξη των ακουόντων αυτά που ο Κύριος είπε: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, διότι … έτσι κι έτσι, ήμουν πεινασμένος, διψασμένος» κ.τ.λ. στην έκπληξή τους, ο Κύριος προσθέτει: «Ἀμήν λέγω ὑμῖν (:Σας βεβαιώνω) ἐφόσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοί ἐποίησατε». «Εφόσον», λέει, «προσφέρατε αυτά στ’ αδέλφια μου τα ελάχιστα, σε μένα τα προσφέρατε». Αυτή είναι η έκπληξις. Τι; Ταυτίζει ο Κύριος τον εαυτόν Του με τον κάθε άνθρωπον. Δεν είναι απλώς η αγάπη προς τον πλησίον. Αλλά είναι η αγάπη εν ονόματι του Χριστού προς τον πλησίον. Να το ξαναπώ: Εν ονόματι του Χριστού προς τον πλησίον. Γιατί αυτό αποκαλύπτει την πίστη στον Χριστό. Να πού είναι κρυμμένη η πίστις. Εκεί είναι κρυμμένη η πίστις.
Αντίθετα, ένας φιλοσοφικός ανθρωπισμός, ένας αλτρουισμός, ένα απ’ όλα εκείνα τα οποία λέμε, και δικαιώματα ανθρώπων, δεν ξέρω τι και δεν ξέρω τι, αυτά ποτέ δεν δικαιώνονται, όταν απουσιάζει ο Χριστός. Ένας που τρέχει, μέρα- νύχτα, οργώνει τους δρόμους, να μαζέψει χρήματα για κείνους, για κείνους κ.λπ. εάν αυτό δεν το κάνει εν ονόματι του Χριστού, ματαιοπονεί. Γιατί η πράξη του αυτή είναι μία πράξη που δεν έχει τη σφραγίδα της πίστεως. Και είναι γνωστό ότι λέει ο Απόστολος Παύλος ότι: «Πᾶν ὃ οὐκ ἐκ πίστεως ἁμαρτία ἐστίν». Όχι μόνο πέφτει στο κενό και δεν θα λογαριαστεί εν ημέρα κρίσεως, αλλά είναι και αμαρτία· διότι εκείνο το οποίον ο Θεός θέλει να προσφέρεις εν ονόματι του Χριστού δεν το κάνεις, αυτό είναι αμαρτία. Είδατε; Πᾶν, οτιδήποτε, που γίνεται, ὃ οὐκ ἐκ πίστεως, που δεν γίνεται εν ονόματι της πίστεως, είναι αμαρτία. Και ακόμη θα πει στην προς Εβραίους ο Απόστολος: «Χωρίς δέ πίστεως, ἀδύνατον εὐαρεστῆσαι (: Είναι αδύνατον να ευαρεστήσεις εις τον Θεόν, χωρίς την πίστιν) πιστεῦσαι γάρ δεῖ τόν προσερχόμενον τῷ Θεῷ ὅτι ἔστι (: πρώτα πρώτα πρέπει να πιστεύεις στην ύπαρξη του Θεού, ότι υπάρχει, ὅτι ἔστι) καί τοῖς ἐκζητούσιν αὐτόν μισθαποδότης γίνεται». «Κι εκείνοι οι οποίοι Τον εκζητούν», δηλαδή ψάχνουν να μάθουν, να ζήσουν κάτι βαθύτερο και βαθύτερο από τον Θεό. Να θεώνονται διαρκώς. «Γίνεται εις αυτούς μισθαποδότης». Εις αυτούς θα πει: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου» κ.λπ. Ώστε η αγάπη από φιλάνθρωπα αισθήματα ή φιλοσοφική διάθεση- προσέξατε, μη χάσομε τον μισθό μας- πέφτει στο κενό. Δεν έχει αξία. Δεν αντέχει στην αιωνιότητα. Είναι εκείνο που λένε…: «Κάνε μια καλή πράξη κάθε μέρα». Το λένε και οι Πρόσκοποι και δεν ξέρω ποιοι άλλοι. Εν ονόματι τίνος; «Εν ονόματι του εαυτού μου», θα σου απαντήσουν. «Για να νιώσω καλύτερα. Να νιώσω καλύτερα. Να νιώσω εσωτερικά ότι είμαι άνθρωπος». Δεν έχει αξία. Σαφώς δεν έχει αξία.
Αλλά και η γενικοτέρα ηθική μοιάζει να λείπει από το Κριτήριον που στήνεται, από το περιεχόμενον του Κριτηρίου που στήνεται στα έσχατα, την ημέρα τη μεγάλη εκείνη. Δεν λείπει. Διότι αυτός που αγαπά, ούτε θα κλέψει, ούτε θα φονεύσει, ούτε θα αδικήσει, ούτε θα πορνεύσει, ούτε θα μοιχεύσει. Παίρνω τις εντολές: «Οὐ κλέψεις, οὐ ψευδομαρτύρησεις, οὐ μοιχεύσεις». Διότι αν αγαπάς, θα τα κάνεις αυτά; Προφανώς όχι. Συνεπώς περιττό να τα αναφέρει ο Κύριος. Περιέχονται μέσα εις το περιεχόμενον του Κριτηρίου. Και όλα αυτά γιατί; Γιατί η αγάπη είναι το πλήρωμα, το γέμισμα του Νόμου. Γι΄αυτό και οι δύο εντολές της αγάπης στον Θεό και της αγάπης στον πλησίον, περιέχουν τα πάντα. Είπα: της αγάπης στον Θεό και της αγάπης στον πλησίον. Ναι. Γιατί η δευτέρα, η αγάπη προς τον πλησίον, έχει κριτήριο την αγάπη την πρώτη, προς τον Θεό. Απλούστατα, μόνη η πρώτη αγάπη, εάν δεν έχεις αγάπη στον πλησίον, μένει άκαρπη· αλλά και μόνη η δευτέρα αγάπη προς τον πλησίον, εάν δεν ξεκινάει από τον Θεό, από την αγάπη προς τον Θεό, ξεκινάει από τον Ουμανισμόν. Και ο Ουμανισμός, ο Ανθρωπισμός δεν σώζει.
Γιατί ο Κύριος, αγαπητοί μου, απεκάλεσε τους ευεργετηθέντας, αυτούς που θα δώσουμε εμείς κάτι, τους απεκάλεσε «ἀδελφούς»; Γιατί κι Εκείνος έχει τον Θεόν βέβαια φύσει Πατέρα, κι εμείς έχομε τον Θεόν Πατέρα κατά χάριν. Κατά το ανθρώπινον εις τον Ιησούν Χριστόν. Αλλά και κατά το θείον, είναι Υιός του Θεού, αλλά είναι όμως ομοούσιος με τον Πατέρα. Κληρονόμος Εκείνος; Γιατί τα παιδιά κληρονομούν τον Πατέρα. Κληρονόμος Εκείνος; Κατά το ανθρώπινον, κληρονόμοι κι εμείς. Θέλετε; Όπως λέει ο Απόστολος Παύλος, «συγκληρονόμοι κι εμείς, μαζί με Εκείνον». Γιατί ακόμη είναι αδελφός μας, επειδή έλαβε την ανθρώπινη φύση. Γιατί «Αὐτός πρῶτος ἀνεστήθη καί γίνεται πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν, ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς».
Αλλά γιατί και τους αδελφούς τους απεκάλεσε «ἐλαχίστους»; «Ἐλάχιστος» θα πει «ο τιποτένιος». Είναι οι κατά κόσμον άσημοι άνθρωποι. Είναι οι περιφρονημένοι. Είναι οι περιθωριακοί. Όχι γιατί άλλο, γιατί αυτοί οι ίδιοι αμαρτάνοντες γίνονται περιθωριακοί αλλά γιατί…έντιμοι άνθρωποι είναι, καλοί άνθρωποι είναι, αλλά οι άνθρωποι οι υψηλά ιστάμενοι, δεν τους δίνουν σημασία. Αυτοί που στερούνται την κοσμικήν επιφάνειαν, την δόξα, τον πλούτο, τις κοσμικές προβολές και τα αξιώματα. Αυτοί, ως περιφρονημένοι, λέγονται «ἐλάχιστοι». Δεν είναι «ἐλάχιστοι». Όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Επειδή όλοι έχομε το κατ’ εικόνα. Και είμεθα όλοι άνθρωποι. Δεν υπάρχει διαφορά. Οι άνθρωποι δίνουν διαβαθμίσεις και διαφορές. Ο Κύριος όμως κατά τα ανθρώπινα κριτήρια τοποθετεί και λέγει: «Οἱ ἀδελφοί μου οἱ ἐλάχιστοι».
Δεν πρέπει ακόμα να μας διαφεύγει ότι καθετί που πράττομε εις τον άλλον άνθρωπον, είτε αυτό είναι καλό, είτε αυτό είναι κακό, στον Θεό αποτείνεται. Γιατί αποτελεί το πρωτότυπό μας ο Χριστός. Προσέξατέ το: Ο Θεός. Επί παράδειγματι, βρίζεις τον συνάνθρωπό σου; «Εάν προσκυνώ την εικόνα της Παναγίας, του Χριστού», λέγει, δογματική θέση, «ότι η τιμή διαβαίνει επί το πρωτότυπον». Προσκυνώ το ξύλον με τις μπογιές. Έχει το σχήμα του προσώπου του Χριστού. Μάλιστα. Διαβαίνει, περνάει επί το πρωτότυπον. Αλλά ζώσα εικόνα είναι ο πιστός. Γι’αυτό και τους θυμιάζομε τους πιστούς. Είναι εικόνες του Θεού. Θυμιάζομε τις εικόνες και μετά τις ζώσες εικόνες που είναι οι πιστοί. Τον Επίσκοπο, τον ιερέα. Βγαίνει ο διάκονος, ο ιερεύς, να θυμιάσει τον επίσκοπον τους πιστούς όλους. Τι σημαίνει αυτό; Θυμιάζει την εικόνα του Χριστού. Και η τιμή διαβαίνει επί το πρωτότυπον. Έτσι εδώ, ό,τι κάνεις, αν φερειπείν του Προέδρου της Δημοκρατίας κατεβάσεις την εικόνα και την ποδοπατήσεις, το πρόσωπό του δεν έπαθε τίποτα. Είναι εκεί που είναι ο άνθρωπος. Όμως θεωρείται προσβολή. Κι έχεις κυρώσεις. Έτσι κι εδώ, εάν προσβάλεις τον συνάνθρωπό σου, είναι προσβολή κατά του Θεού. Κι έχει κυρώσεις. Εάν περιποιηθείς τον συνάνθρωπό σου, κι αυτό έχει τις επιπτώσεις του. Φθάνει στον Θεό η τιμή αυτή.
Λοιπόν· κάτι περισσότερο: Εάν είναι ο άλλος βαπτισμένος, δεν με συνδέει μόνο το κατ’ εικόνα, αλλά και η οντολογική μου ένωση, ως μέλη Χριστού που είμεθα όλοι. Κάτι πολύ περισσότερο από το κατ’ εικόνα.
Έτσι ο Θεός, καθ’ όλο το μήκος της Αγίας Γραφής, αγαπητοί, βρίσκεται πίσω από τον κάθε άνθρωπο. Λέγει η Γραφή ότι «εκείνος που ελεεί τον φτωχόν – είναι στην Παλαιά Διαθήκη- δανείζει τον Θεόν». Μα πώς; Γιατί πίσω από τον φτωχόν είναι ο Θεός. «Αυτός που παίρνει διαζύγιο ή πέφτει στη μοιχεία, προσβάλλει το μεγάλο μυστήριο της ενώσεως Χριστού και Εκκλησίας». Ή: «Αυτός που αμαρτάνει με σαρκικά αμαρτήματα, πορνεία, μοιχεία κ.τ.λ. προσβάλλει το σώμα του Χριστού. Προσβάλλει και τον ναόν του Αγίου Πνεύματος. Γιατί το σώμα μας είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Με τον Θεό δηλαδή έχομε μία οντολογική σχέση και διάσταση. Οντολογική. Όχι ηθική. Οντολογική. Όχι καθ’ ομοιότητα. Οντολογική. Πραγματική. Κι αυτό φαίνεται ακόμη στη συσταύρωσή μας με τον Χριστόν, που θα μας δώσει και τη συνανάστασή μας.
Αγαπητοί, η Κρίσις είναι γεγονός. Εξάλλου, καθημερινά κρινόμεθα. Και ο απερχόμενος από τον κόσμον αυτόν, κρίνεται. Με μία διάκριση. Το είπε ο Κύριος: «Ο ευσεβής», λέει, «δεν έρχεται σε κρίση, δεν κρίνεται». «Εἰς κρίσιν», λέγει, «οὐκ ἔρχεται ἀλλά μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν». Ο ευσεβής. Και προσθέτει ο Κύριος μετά την Κρίση: «Καί ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δέ δίκαιοι εἰς ζωήν αἰώνιον». Πρέπει να συλλάβομε, αγαπητοί, και να συνειδητοποιήσουμε αυτό το «αἰώνιον». Είναι…, είναι, είναι συγκλονιστικό. Αν προσπαθήσουμε να το καταλάβουμε, αυτό που δεν έχει τέλος, θα καταληφθούμε από έναν ίλιγγο. Όπως δεν μπορούμε να συλλάβουμε την έννοια του μηδενός. Και την έννοια του απείρου. Έτσι δεν μπορούμε να συλλάβουμε και την έννοια του αιωνίου. Μας αποκαλύπτεται. Και το πιστεύουμε. Δεν το συλλαμβάνομε. Δεν μπορούμε. Και είναι πραγματικότης.
Λοιπόν, αγαπητοί, ας αρχίσομε να ζούμε όπως ο Κύριος θέλει. Γιατί ο Κύριος «ἔρχεται κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς». Και ακολουθεί η αιωνιότης· είτε της Βασιλείας του Θεού, είτε της κολάσεως. Ο Κύριος μάς θέλει να Του ανήκομε. Από μας εξαρτάται. Εμείς τι θα κάνομε;
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ
και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή
μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,
ψηφιοποίηση και επιμέλεια κειμένου:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
http://www.arnion.gr/mp3/omilies/p_athanasios/omiliai_kyriakvn/omiliai_kyriakvn_665.mp3
Οἱ σταστιστικολόγοι ἐκτιμοῦν ὅτι πάνω στὴ γῆ ζοῦνε ἑνάμιση δισεκατομμύριο ἄνθρωποι1. Ἀπ’ αὐτὸ τὸ ἑνάμιση δισεκατομμύριο οὔτε ἕνας ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ σᾶς πεῖ, μὲ τίς διανοητικές του δυνατότητες, τί θὰ γίνει ὅταν ἔρθει τὸ τέλος τοῦ κόσμου καὶ τί θὰ γίνουμε ἐμεῖς ὅταν πεθάνουμε. Κι ὅλες αὐτὲς οἱ χιλιάδες ἑκατομμύρια ἄνθρωποι ποὺ ἔζησαν πρὶν ἀπὸ μᾶς στὴ γῆ, δὲ θὰ μποροῦσαν οὔτε κι αὐτοὶ μὲ τὴ διαδικασία τῶν νοητικῶν λειτουργιῶν τους νὰ μᾶς ἀπαντήσουν μὲ σιγουριὰ καὶ σαφήνεια γιὰ τὸ τέλος τοῦ κόσμου καὶ τί μᾶς περιμένει μετά το θάνατό μας, νὰ μᾶς ποῦν ὁτιδήποτε ποὺ θὰ μπορούσαμε νὰ τὸ ἀποδεχτοῦμε σὰν ἀληθινὸ μὲ τὴν καρδιὰ καί το νοῦ μας.
Ἡ ζωή μας εἶναι σύντομη, οἱ μέρες μας μετρημένες. Ὁ χρόνος ὅμως εἶναι μεγάλος, μετριέται σὲ ἑκατοντάδες καὶ χιλιάδες χρόνια. Ποιός ἀπὸ μᾶς μπορεῖ νὰ ξεπεράσει τὰ ὅριά του καὶ νὰ φτάσει στὸ τέλος τοῦ χρόνου, νὰ δεῖ τὰ ἔσχατα γεγονότα καὶ νὰ πληροφορήσει ὅλους ἐμᾶς λέγοντας: «Ἔτσι κι ἔτσι θὰ γίνουν τὰ πράγματα στὸ τέλος τοῦ χρόνου. Αὐτὸ θὰ συμβεῖ στὸν κόσμο κι αὐτὸ θὰ γίνει με σας τοὺς ἀνθρώπους»;
Κανένας. Ἀλήθεια, κανένας ἀπ’ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ζοῦν. Ἐκτὸς κι ἂν ὑπῆρχε κάποιος ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ μᾶς πείσει πῶς εἶχε μπεῖ στὸ νοῦ του Δημιουργοῦ τοῦ κόσμου καὶ τῆς ἀνθρωπότητας, πῶς ἤξερε ὁλόκληρο τὸ σχέδιο τῆς δημιουργίας, πῶς ἦταν ζωντανὸς πρὶν ἀπὸ τὴν ἔναρξη τοῦ κόσμου καὶ εἶχε καθαρῇ ἄποψη γιὰ τὸ τέλος τοῦ χρόνου καὶ τὰ γεγονότα ποὺ θὰ σημαδέψουν τὸ τέλος αὐτό. Ὑπάρχει τέτοιος ἄνθρωπος ἀνάμεσα στὰ δισεκατομμύρια ποὺ ζοῦν σήμερα; Ὄχι, οὔτε ὑπάρχει οὔτε ὑπῆρξε ποτέ.
Ὑπῆρχαν προφῆτες ποῦ, ὄχι ἀπὸ τὸ δικό τους νοῦ ἀλλ’ ἀπὸ ἀποκάλυψη Θεοῦ, εἶπαν κάποια πράγματα, σύντομα καὶ ἀσαφῆ, γιὰ τὸ τί θὰ γίνει στὸ τέλος. Κι αὐτὸ ὄχι τόσο γιὰ νὰ δώσουν ἀκριβῆ περιγραφὴ τοῦ τέλους τοῦ κόσμου, ὅσο γιὰ νὰ προειδοποιήσουν μὲ τὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ τοὺς ἀνθρώπους, ὥστε νὰ μετανοήσουν καὶ νὰ ἐπιστρέψουν ἀπὸ τὸ δρόμο τῆς ἀνομίας. Νὰ σκεφτοῦν περισσότερο τὰ φοβερὰ πράγματα ποὺ μᾶς περιμένουν κι ὄχι τὰ μικρὰ καὶ παροδικὰ ποὺ περνοῦν σὰν σύννεφο καὶ κρύβουν τὴν πύρινη καὶ φοβερὴ πραγματικότητα. Ν’ ἀναλογιστοῦν τὰ γεγονότα ἐκεῖνα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὁλόκληρη ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου στὴ γῆ, ἡ ὕπαρξη τοῦ ἴδιου τοῦ κόσμου, τὰ ἄστρα κι ὁ κύκλος τοῦ εἰκοσιτετραώρου θὰ φτάσουν στὸ τέλος τους.
Ἕνας καὶ μόνο Ἕνας μᾶς μίλησε καθαρὰ καὶ μὲ σαφήνεια γιὰ ὅλα ὅσα θὰ γίνουν στὸ τέλος τοῦ χρόνου: Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός. Ἄν ὑπῆρχε ὁποιοσδήποτε ἄλλος νὰ μᾶς πεῖ αὐτὰ ποὺ Ἐκεῖνος εἶπε γιὰ τὸ τέλος τοῦ κόσμου, δὲ θὰ τὸν πιστεύαμε, ἀκόμα κι ἂν ἦταν ὁ μεγαλύτερος σοφός. Ἄν μιλοῦσε μὲ τὴν ἀνθρώπινη σοφία του κι ὄχι ἀπὸ θεία ἀποκάλυψη, δὲ θὰ τὸν πιστεύαμε. Ἡ ἀνθρώπινη σοφία καὶ ἡ ἀνθρώπινη λογική, ὅσο μεγάλες καὶ σπουδαῖες κι ἂν εἶναι, εἶναι πολὺ μικρὲς γιὰ νὰ φτάσουν στὴ δημιουργία καὶ στὸ τέλος τοῦ κόσμου. Ἡ σοφία εἶναι ἄχρηστη ἐκεῖ ποὺ χρειάζεται τὸ ὅραμα. Ἀπὸ προφήτη ἔχουμε ἀνάγκη, ποὺ βλέπει τόσο καθαρὰ ὅσο ἐμεῖς βλέπουμε τὸν ἥλιο, γιὰ νὰ δεὶ ὁλόκληρο τὸν κόσμο ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ἴσαμε τὸ τέλος του, καθὼς καὶ τὴν ἴδια τὴν ἀρχή, τὸ ἴδιο τὸ τέλος. Μόνο ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος ἔχει ὑπάρξει: ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός. Μόνο Ἐκεῖνον μποροῦμε καὶ πρέπει νὰ πιστεύουμε ὅταν μᾶς λέει τί θὰ γίνει στὸ τέλος. Ὅλα ὅσα προφήτεψε, ἐπαληθεύτηκαν. Τόσο ὅταν ἀφοροῦσαν σὲ πρόσωπα, ὅπως ὁ Πέτρος, ὁ Ἰούδας κι οἱ ἄλλοι ἀπόστολοι, σὲ λαούς, ὅπως οἱ Ἰουδαῖοι, σὲ κάποιους τόπους ὅπως ἡ Ἱερουσαλήμ, ἡ Καπερναούμ, ἢ Βηθσαϊδὰ καὶ τὸ Χοραζίν, καθὼς καὶ στὶς Ἐκκλησίες τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἱδρύθηκαν μὲ τὸ αἷμα Του.
Οἱ προφητεῖες τοῦ Κυρίου γιὰ τὰ γεγονότα ποὺ θὰ συμβοῦν κατὰ τὸ τέλος τοῦ κόσμου, τὸ ἴδιο τὸ τέλος καὶ ἡ τελικὴ κρίση, δὲν ἔχουν ἀκόμα ἐπαληθευτεῖ. Ὅποιος ἔχει μάτια ὅμως βλέπει καθαρὰ πῶς στὶς μέρες μας, τὰ γεγονότα ποὺ εἶπε πῶς θὰ εἶναι σημεῖα τῶν καιρῶν ὅτι ἔρχεται τὸ τέλος, ἔχουν ἀρχίσει νὰ ἐμφανίζονται στὸν κόσμο. Δὲν ἔχουν ἤδη ἐμφανιστεῖ διάφοροι γυρολόγοι τῆς χαρᾶς, ποὺ γυρεύουν ν’ ἀντικαταστήσουν τὸ Χριστὸ καὶ τὴ διδασκαλία του μὲ τὸν ἑαυτό τους καὶ τὴ δική τους διδασκαλία; Δὲν ἔχουν ξεσηκωθεῖ ἔθνη ἐνάντια σὲ ἄλλα ἔθνη καὶ βασιλεῖες ἐνάντια σὲ βασιλεῖες; Δὲν τρέμει ἡ γῆ καὶ οἱ καρδιές μας μαζί της μὲ τοὺς πολέμους καὶ τίς ἐπαναστάσεις ποὺ γίνονται σὲ ὅλον τὸν πλανήτη; Δὲν εἶναι πολλοὶ αὐτοὶ ποὺ προδίδουν τὸ Χριστὸ κι ἄλλοι ποὺ ἀρνοῦνται τὴν Ἐκκλησία Του; Δὲν ἔχει περισσέψει ἡ ἀνομία, δὲν ἔχει ψυχραθεὶ ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν; Δὲν ἔχει κηρυχτεῖ τὸ εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ σ’ ὁλόκληρο τὸν κόσμο, εἰς μαρτύριον πᾶσι τοῖς ἔθνεσι (βλ. Ματθ. κδ’3-14);
Εἶναι ἀλήθεια πῶς τὰ χειρότερα δὲν ἦρθαν ἀκόμα, μὰ ἔρχονται γρήγορα, χωρὶς καθυστέρηση. Εἶναι ἀλήθεια πῶς ὁ Αντίχριστος δὲν ἐμφανίστηκε ἀκόμα, οἱ προφῆτες κι οἱ πρόδρομοί του ὅμως ὑπάρχουν σὲ κάθε ἔθνος. Εἶναι ἀλήθεια πῶς ἡ μεγαλύτερη καταστροφικὴ δυστυχία ποὺ ἔχει ὑπάρξει ἀπὸ τότε ποὺ δημιουργήθηκε ὁ κόσμος δὲν ἔφτασε ἀκόμα, ὁ ἀφόρητος ρόγχος τοῦ θανάτου δὲν ἀκούστηκε κοντά μας. Τὴν καταστροφὴ ὅμως τὴν βλέπουν καθαρὰ ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ πνευματικοὶ ἄνθρωποι ποὺ προσμένουν τὴν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἀλήθεια πῶς ὁ ἥλιος δὲ σκοτίστηκε ἀκόμα, τὸ φεγγάρι δὲν ἔχασε τὸ φῶς του, οὔτε τ’ ἀστέρια ἔπεσαν ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ὅταν γίνουν αὐτὰ ὅμως δὲ θὰ ὑπάρχει χρόνος νὰ γράψει κανεὶς ἢ νὰ μιλήσει γι’ αὐτά. Οἱ καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων θὰ γεμίσουν μὲ φόβο καὶ τρόμο, οἱ γλῶσσες τους θὰ βουβαθοῦν καὶ τὰ μάτια τους θὰ κοιτάζουν στὸ φοβερὸ σκοτάδι, σὲ μιὰ γῆ δίχως ἡμέρα, σ’ ἕναν οὐρανὸ χωρὶς ἄστρα. Ξαφνικά, μέσα σ’ αὐτὸ τὸ σκοτάδι, θὰ ἐμφανιστεῖ τὸ σημεῖο τοῦ Υἱοῦ τοῦ Ἀνθρώπου, ἕνας λαμπρὸς καὶ πανένδοξος σταυρὸς ποὺ θὰ ἐκτείνεται ἀπὸ τὴν ἀνατολὴ ὡς τὴ δύση κι ἀπό το βορρᾶ ὡς το νότο, μὲ μιὰ λαμπρότητα ποὺ ποτὲ δὲν εἶχε ὁ ἥλιος ποὺ βρίσκεται ἀπὸ πάνω μας. Καὶ τότε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θ’ ἀτενίσουν τὸν Κύριο Ἰησοῦ «ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλῆς» (Ματθ. κδ’ 30). Ὁ χορὸς τῶν ἀγγέλων θὰ σαλπίσει τίς σάλπιγγες κι ὅλα τὰ ἔθνη τῆς γῆς θὰ συναχθοῦν μπροστά Του. Ἡ σάλπιγγα θὰ ἠχήσει γιὰ νὰ γίνει μιὰ συγκέντρωση ποὺ δὲν ἔχει προηγούμενο της ἀπὸ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου, γιὰ τὴν κρίση ποὺ θὰ εἶναι καὶ ἡ τελική.
Όλ’ αὐτὰ τὰ σημεῖα καὶ τὰ γεγονότα ποὺ θὰ γίνουν στὸ τέλος τοῦ κόσμου καὶ τοῦ χρόνου περιγράφονται σὲ ἄλλο σημεῖο τοῦ εὐαγγελίου. Τὸ εὐαγγέλιο τῆς κρίσεως ποὺ διαβάζεται τὴ σημερινὴ μέρα περιγράφει τὴν τελικὴ ρύθμιση τῶν γεγονότων ἀνάμεσα στὸ χρόνο καὶ τὴν αἰωνιότητα, ἀνάμεσα στὸ Θεὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους. Περιγράφει τὴν τελικὴ κρίση καὶ τὸν τρόπο ποὺ αὐτὴ θὰ γίνει. Περιγράφει γιά μας τὴ φοβερὴ ἐκείνη στιγμή – τὴν πιὸ εὐτυχισμένη γιὰ τοὺς δίκαιους – ποὺ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ θὰ δώσει τὴ θέση του στὴ θεία δικαιοσύνη. Τότε θὰ εἶναι ἀργὰ πιὰ γιὰ καλὲς πράξεις, πολὺ ἀργὰ γιὰ μετάνοια. Τότε ὁ θρῆνος μας δὲ θὰ λάβει ἀπάντηση καὶ τὰ δάκρυά μας δὲ θὰ τὰ ὑποδέχονται πιὰ τὰ χέρια τῶν ἀγγέλων.
Ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ’ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ» (Ματθ. κέ’ 31). Ὅπως στὴν παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου Υἱοῦ ὁ Θεὸς παρουσιάζεται σὰν ἄνθρωπος, ἔτσι κι ἐδῶ ὁ Χριστὸς ὀνομάζεται Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου. Εἶναι Ἐκεῖνος, κανένας ἄλλος. Ὅταν ἔρθει γιὰ δεύτερη φορὰ στὸν κόσμο, ἡ ἔλευσή Τοῦ δὲ θὰ εἶναι ἄγνωστη καὶ ταπεινή, ὅπως τὴν πρώτη φορά, ἀλλὰ φανερή, ἐν δόξῃ. Ἡ δόξα αὐτὴ εἶναι ἡ ἴδια ποὺ εἶχε ὁ Χριστὸς προαιώνια, προτοῦ δημιουργηθεῖ ὁ κόσμος (πρβλ. Ἰωάν. ιζ’ 5), ἀλλὰ εἶναι κι ἡ δόξα τῆς νίκης κατὰ τοῦ Σατανᾶ, τοῦ παλιοῦ κόσμου καὶ τοῦ θανάτου. Δὲ θὰ ἔρθει μόνος του, μὰ μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς ἀμέτρητους ἀγγέλους Του. Θὰ ἔρθει μαζί τους ἐπειδή, σὰν ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ καὶ στρατιῶτες Του ποὺ ἦταν, ἔλαβαν μέρος στὸν πόλεμο κατὰ τοῦ πονηροῦ καὶ στὴ νίκη ἐναντίον του. Χαίρεται νὰ μοιράζεται τὴ δόξα Τοῦ μαζί τους. Γιὰ νὰ δοθεῖ ἔμφαση στὴ μεγαλειώδη φύση αὐτοῦ τοῦ γεγονότος, ἀναφέρεται ἰδιαίτερα πῶς ὅλοι οἱ ἄγγελοι θὰ ἔρθουν μαζὶ μὲ τὸν Κύριο. Δὲν ὑπάρχει ἄλλο γεγονὸς ποῦ ν’ ἀναφέρεται πῶς ἦταν παρόντες ὅλοι οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ. Ἐμφανίζονται πάντα σὲ μεγαλύτερο ἢ μικρότερο πλῆθος. Στὴν τελικὴ Κρίση ὅμως θὰ εἶναι ὅλοι παρόντες, συγκεντρωμένοι γύρω ἀπὸ το Βασιλιᾶ τῆς δόξης.
Πολλοὶ προφῆτες, εἴτε ἀρχαῖοι εἴτε μεταγενέστεροι, εἶδαν το θρόνο τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ (Ἠσ. στ΄ 1, Δαν. ζ΄ 9, ‘Ἀποκ. δ’ 2, κ’ 4). “Ὁ θρόνος αὐτὸς ἀποτελεῖται ἀπὸ τίς ἀγγελικὲς δυνάμεις, πάνω στὶς ὁποῖες ἐπικάθεται ὁ Κύριος. Εἶναι ὁ θρόνος τῆς δόξας, τῆς νίκης, ὅπου κάθεται ὁ οὐράνιος Πατέρας καὶ ὅπου πῆρε τὴ θέση Του ὁ Κύριος Ἰησοῦς μετὰ τὴ νίκη Τοῦ (Ἀποκ. γ’ 21).
Πόσο μεγαλόπρεπη θὰ εἶναι ἡ ἔλευση τοῦ Κυρίου, ποὺ θὰ περιβάλλεται ἀπὸ τόσο ἰδιαίτερα καὶ φοβερὰ γεγονότα! Ὁ προφήτης Ἠσαΐας εἶχε προφητεύσει: «Ἰδοὺ γὰρ Κύριος ὡς πῦρ ἤξει καὶ ὡς καταιγὶς τὰ ἅρματα αὐτοῦ» (Ἠσ. ξστ 15) Ὁ Δανιὴλ εἶδε καὶ εἶπε πῶς «ποταμὸς πυρὸς εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ· χίλιαι χιλιάδες ἐλειτούργουν αὐτὸ κριτήριον ἐκάθισε καὶ βίβλοι ἠνεώχθησαν» (Δαν. ζ 10).
Ὅταν ὁ Κύριος ἔρθει μὲ δόξα πολλὴ καὶ καθίσει στὸ θρόνο Του, τότε «συναχθήσονται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ’ ἀλλήλων, ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων, καὶ στησει τὰ μὲν πρόβατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τὰ δὲ ἐρίφια ἐξ εὐωνύμων» (Ματθ. κέ’ 32-33). Τότε θὰ συναχθοῦν μπροστὰ Τοῦ ὅλα τὰ ἔθνη τῆς γῆς καὶ θὰ τοὺς χωρίσει, ὅπως ὁ τσοπάνος χωρίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τὰ ἐρίφια. Τὰ πρόβατα θὰ τὰ βάλει στὰ δεξιά Του καὶ τὰ ἐρίφια στ’ ἀριστερά Του.
Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς πατέρες προβληματίστηκαν σχετικὰ μέ το χῶρο ὅπου ὁ Χριστὸς θὰ κρίνει ὅλα τὰ ἔθνη. Ἀναφερόμενοι στὸν προφήτη Ἰωήλ, συμπεραίνουν πῶς ἢ κρίση θὰ γίνει στὴν κοιλάδα Ἰωσαφάτ, ὅπου ὁ βασιλιᾶς ἐκεῖνος χωρὶς νὰ πολεμήσει, χωρὶς νὰ χρησιμοποιήσει ὅπλα, εἶχε ἐνάντια στοὺς Μωαβίτες καὶ τούς ‘Ἀμμωνίτες μιὰ πολὺ σπουδαῖα νίκη, σὲ τέτοιο βαθμό, ὥστε νὰ μὴ μείνει κανένας τους ζωντανός. «’Ἐξεγειρέσθωσαν καὶ ἀναβαινέτωσαν πάντα τὰ ἔθνη εἰς τὴν κοιλάδα Ἰωασαφάτ, διότι ἔχει καθιῶν του διακρῖναι πάντα τὰ ἔθνη κυκλόθεν», εἶπε ὁ προφήτης Ἰωὴλ (812).
Ἴσως ὁ θρόνος τοῦ Κυρίου νὰ στηθεῖ πάνω ἀπὸ τὴν κοιλάδα αὐτή, μὰ δὲν ὑπάρχει κοιλάδα στὸν κόσμο ποὺ νὰ μπορεῖ νὰ χωρέσει ὅλα τὰ ἔθνη καὶ τοὺς λαοὺς τῆς γῆς, ζωντανοὺς καὶ νεκρούς, ἀπὸ τὴν ἀρχὴ ὼς τὸ τέλος τοῦ κόσμου, ποὺ βέβαια θὰ εἶναι πολλὰ δισεκατομμύρια. Ὁλόκληρη ἡ ἐπιφάνεια τῆς γῆς, μαζὶ μὲ τοὺς ὠκεανούς, δὲ θὰ μποροῦσε νὰ δώσει τόσο χῶρο ὥστε νὰ συγκεντρωθοῦν ἐκεῖ ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἔζησαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου στὴ γῆ. Ἄν αὐτὴ ἦταν ἁπλᾶ συγκέντρωση ψυχῶν, τότε ἴσως θὰ μποροῦσε νὰ τοὺς μαζέψει ὅλους κανεὶς στὴν κοιλάδα Ἰωασαφάτ. ‘Ἀφοῦ ὅμως θὰ συγκεντρωθοῦν ἄνθρωποι μὲ τὰ σώματά τους (γιατί οἱ νεκροὶ θ’ ἀναστηθοῦν καὶ σωματικά), τότε τὰ λόγια τοῦ προφήτη θὰ πρέπει νὰ τὰ κατανοήσουμε συμβολικά. Ἡ κοιλάδα Ἰωασαφὰτ εἶναι ὁ κόσμος ὁλόκληρος, ἀπὸ τὴ μακρινὴ ἀνατολή, ὼς τὴ μακρινὴ δύση. Κι ὅπως ὁ Θεὸς κάποτε ἔδειξε τὴ δύναμή Τοῦ στὴν κοιλάδα Ἰωασαφάτ, ἔτσι καὶ τὴν ἔσχατη μέρα θὰ δείξει τὴν ἴδια δύναμη καὶ θὰ κρίνει ὁλόκληρο τὸ ἀνθρώπινο γένος.
Καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ’ ἀλλήλων. Ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ συγκεντρώθηκαν θὰ διαχωριστοῦν σὲ μιὰ στιγμή, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ποὺ ὁ τσοπάνος στέλνει μὲ τὴ φωνή του τὰ πρόβατα ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ καὶ τὰ ἐρίφια ἀπὸ τὴν ἄλλη. Μερικοὶ ἀπὸ τοὺς συγκεντρωμένους θὰ πᾶνε ἀριστερὰ κι ἄλλοι δεξιά. Κι ὅλα θὰ γίνουν ξαφνικά, σὰ νὰ τοὺς σπρώχνει μιὰ ἀκαταμάχητη μαγνητικὴ δύναμη μὲ τέτοιο τρόπο, ὥστε κανένας νὰ μὴν μπορεῖ νὰ κινηθεῖ ἀπὸ ἀριστερὰ πρὸς τὰ δεξιὰ ἢ ἀπὸ τὰ δεξιὰ πρὸς τ’ ἀριστερά.
«Τότε ἐρεὶ ὁ βασιλεὺς τοῖς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ· δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἤτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου» (Ματθ. κέ’34). Τότε ὁ βασιλιᾶς θὰ στραφεῖ πρὸς αὐτοὺς ποὺ βρίσκονται στὰ δεξιά του καὶ θὰ τοὺς πεῖ: ἐλᾶτε ἐσεῖς, οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατέρα μου, νὰ κληρονομήσετε τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ποὺ ἔχει ἑτοιμαστεῖ γιὰ σᾶς ἀπὸ τότε ποὺ δημιουργήθηκε ὁ κόσμος.
Στὴν ἀρχὴ ὁ Χριστὸς ὀνομάζει τὸν ἑαυτὸ Τοῦ Ὑιο τοῦ Ἀνθρώπου, δηλαδὴ Υἱὸ τοῦ Θεοῦ. Ἐδῶ ὁ ἴδιος ἀποκαλεῖ τὸν ἑαυτὸ Τοῦ Βασιλιᾶ, γιατί τοῦ δόθηκαν ἢ βασιλεία καὶ ἡ δύναμη καὶ ἡ δόξα. Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου. Ἐκεῖνοι ποὺ ὁ Χριστὸς καλεῖ ἔτσι, εἶναι πραγματικὰ εὐλογημένοι. Γιατί ἡ εὐλογία τοῦ Θεού περιέχει μέσα της ὅλα τ’ ἀγαθά, καθὼς καὶ τὴ χαρὰ καὶ τὴ χάρη τοῦ οὐρανοῦ. Γιατί ὁ Κύριος δὲ λέει «εὐλογημένοι μου», ἀλλὰ «εὐλογημένοι τοῦ Πατέρα Μου»; Γιατί εἶναι ὁ μοναδικὸς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Μονογενὴς καὶ ἄκτιστος προαιωνίως καὶ στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Κι οἱ δίκαιοι εἶναι μέ τη χάρη τοῦ Θεοῦ ἀδελφοὶ τοῦ Χριστοῦ ἐξ υἱοθεσίας.
Ὁ Θεὸς καλεῖ τοὺς δίκαιους νὰ μποῦν στὴ βασιλεία ποὺ ἔχει προετοιμάσει γι’ αὐτοὺς ἀπὸ καταβολῆς κόσμου. Αὐτὸ σημαίνει πῶς ὁ Θεός, προτοῦ ἀκόμα δημιουργήσει τὸν ἄνθρωπο, εἶχε προετοιμάσει τὴ βασιλεία γι’ αὐτόν. Προτοῦ πλάσει τὸν Ἀδὰμ ἦταν ὅλα φτιαγμένα γιὰ τὴ ζωή του στὸν παράδεισο. Ὁλόκληρη βασιλεία, ὑπέροχη κι ὀλοφώτεινη, ποὺ περίμενε το βασιλιᾶ της. Μετὰ ὁ Θεὸς ὁδήγησε τόν ‘Ἀδὰμ στὴ βασιλεία αὐτή, κι ἡ βασιλεία συμπληρώθηκε. Ὁ Θεὸς προετοίμασε τὴ βασιλεία γιὰ τοὺς δίκαιους ἀπὸ τὴν ἀρχή. Μόνο τοὺς ἀφέντες της περίμενε, μὲ τὸ Χριστὸ ὡς βασιλιᾶ ἀρχηγό.
Ὁ Κριτὴς κάλεσε τοὺς δίκαιους στὴ βασιλεία Του κι ἀμέσως μετὰ ἐξήγησε γιατί τοὺς τὴ χάριζε: «ἐπείνασα γάρ, καὶ ἐδώκατέ μοὶ φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ μέ, ξένος ἤμῃν, καὶ συνηγάγετέ μέ, γυμνός, καὶ περιεβάλετε μέ, ἠσθένησα, καὶ ἐπισκέψασθέ μέ, ἕν φυλακὴ ἤμῃν, καὶ ἤλθετε πρὸς μέ» (Ματθ. κέ’35-37). Γιατί πείνασα καὶ μοῦ δώσατε νὰ φάω, δίψασα καὶ μοῦ δώσατε νερό, ἤμουν ξένος καὶ σεῖς μὲ φιλοξενήσατε στὸ σπίτι σας, ἤμουν γυμνὸς καὶ μὲ ντύσατε, ἀρρώστησα καὶ μὲ ἐπισκεφθήκατε, ἤμουν στὴ φυλακὴ καὶ σεῖς ἤρθατε νὰ μὲ δεῖτε.
Ἀκούγοντας αὐτὴ τὴ θαυμάσια ἐξήγηση, οἱ δίκαιοι ζήτησαν δισταχτικὰ καὶ ταπεινὰ ἀπὸ τὸ βασιλιᾶ νὰ τοὺς πεὶ πότε τὸν εἶδαν πεινασμένο καὶ διψασμένο, γυμνὸ καὶ ἄρρωστο καὶ πότε τὰ ἔκαναν όλ’ αὐτὰ σ’ Ἐκεῖνον. Καὶ στὴν ἐρώτηση αὐτὴ ὁ βασιλιᾶς ἔδωσε πάλι τὴ θαυμάσια αὐτὴ ἀπάντηση: «’Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ’ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. κέ’40). Ἀφοῦ όλ’ αὐτὰ τὰ ἐκάματε στοὺς ἐλάχιστους καὶ ταπεινοὺς ἀδελφούς μου, εἶναι σὰ νὰ τὰ ἐκάματε σ’ ἐμένα τὸν ἴδιο.
Ὅλη αὐτὴ ἡ ἑρμηνεία ἔχει δύο ὄψεις, μιὰ ἐξωτερικὴ καὶ μιὰ ἐσωτερική. Ἡ ἐξωτερικὴ ἑρμηνεία εἶναι σαφὴς στὸν καθένα. Ἐκεῖνος ποὺ τρέφει τὸν πεινασμένο, ξεδιψάει τὸ διψασμένο, ντύνει τὸ γυμνὸ καὶ στεγάζει τὸν ἄστεγο, εἶναι σὰ νὰ τὰ κάνει όλ’ αὐτὰ στὸν ἴδιο τὸν Κύριο. Ἐκεῖνος ποὺ ἐπισκέπτεται τοὺς ἄρρωστους ἢ τοὺς φυλακισμένους, εἶναι σὰ νὰ τὰ κάνει αὐτὰ στὸν Κύριο. ‘Ἀναφέρεται καὶ στὴν Παλαιὰ Διαθήκη σχετικὰ πῶς «δανείζει Θεῶ ο ἐλεῶν πτωχόν, κατὰ δὲ τὸ δόμα αὐτοῦ ἀνταποδώσει αὐτῷ» (Παρ. ἴθ17). Ἐκεῖνος ποὺ ἐλεεῖ τὸν φτωχό, εἶναι σὰ νὰ δανείζει τὸν Θεό, ποὺ ἀνάλογα μὲ τὸ τί ἔδωσε, θά του τὸ ἀνταποδώσει.
Ὁ Κύριος, μέσα ἀπὸ κείνους ποὺ ζητοῦν τὴ βοήθεια μᾶς, δοκιμάζει τίς καρδιές μας. Ὁ Θεὸς δὲ χρησιμοποιεῖ τίποτα δικό μας γιὰ λογαριασμό Του. Δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τίποτα. Ἐκεῖνος ποὺ δημιούργησε τὸ ψωμί, δὲν μπορεῖ νὰ πεινάσει. Ἐκεῖνος ποὺ δημιούργησε τὸ νερό, δὲ γίνεται νὰ διψάσει. Αὐτὸς ποὺ ντύνει τὴν κτίση ὁλόκληρη δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι γυμνός, οὔτε καὶ ν’ ἀρρωστήσει αὐτὸς ποὺ εἶναι ἡ πηγὴ τῆς ὑγείας. Οὔτε καὶ γίνεται νὰ αἰχμαλωτιστεῖ ὁ Κύριος τῶν κυρίων.
Ὁ Θεὸς ζητᾷ ἀπό μας νὰ δίνουμε ἐλεημοσύνη, ὥστε μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο νὰ μαλακώσουν οἱ καρδιές μας, νὰ γίνουν πιὸ σπλαχνικές. Θὰ μποροῦσε ὁ Θεὸς μὲ τὴν παντοδυναμία του νὰ κάνει διὰ μιᾶς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους πλούσιους, χορτασμένους, ντυμένους κι εὐχαριστημένους. ‘Ἀλλ’ ἀφήνει τοὺς ἀνθρώπους νὰ δοκιμάσουν τὴν πεῖνα καὶ τὴ δίψα, τὴν ἀρρώστια, τὴ φτώχεια καὶ τὴ δυστυχία γιὰ δυὸ λόγους. Πρῶτα, ὥστε ἐκεῖνοι ποὺ ὑποφέρουν ἀπ’ όλ’ αὐτὰ νὰ μπορέσουν ἔτσι νὰ μαλακώσουν τὴν καρδιά τους, νὰ γίνουν πιὸ σπλαχνικοὶ καὶ νὰ ἔρθουν πιὸ κοντὰ στὸ Θεό, νὰ τὸν προσκυνήσουν μὲ πίστη καὶ προσευχή. Δεύτερο, ὥστε ὁ ἄνθρωπος μέσα ἀπὸ τὰ δικά του βάσανα νὰ κατανοήσει καὶ τοὺς ἄλλους, μὲ τὴν ταπείνωσή του νὰ κατανοήσει τὴν ταπείνωση τῶν ἄλλων. Ἔτσι θὰ καταλάβει τὴν ἀδελφότητα καὶ τὴν ἑνότητα ὅλων τῶν ἀνθρώπων μέσα ἀπὸ τὸν Ζῶντα Θεό, το Δημιουργὸ καὶ δοτήρα ὅλων τῶν ἐπίγειων ἀγαθῶν. Ὁ Θεὸς ζητᾷ ἀπό μας νὰ γίνουμε ἐλεήμονες, νὰ ἔχουμε πάνω ἀπ’ ὅλα ἔλεος. Γνωρίζει πῶς τὸ ἔλεος εἶναι ὁ τρόπος γιὰ ν’ ἀποκαταστήσει ὁ ἄνθρωπος τὴν πίστη στὸ Θεό, τὴν ἐλπίδα στὸ Θεὸ καὶ τὴν ἀγάπη γιά το Θεό.
Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐξωτερικὴ ἑρμηνεία. Ἡ δεύτερη ἔχει νὰ κάνει μὲ τὸ Χριστὸ μέσα μας. Σὲ κάθε καθαρὴ σκέψη ποὺ ἔχουμε στὸ νοῦ μας, σὲ κάθε εὐγενικὸ συναίσθημα τῆς καρδιᾶς μας καὶ σὲ κάθε ὑψηλὴ φιλοδοξία καὶ ἐπιθυμία τῆς ψυχῆς μας γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ ἀγαθοῦ, ὁ Χριστὸς ἀποκαλύπτεται μέσα μας μὲ τὴ δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅλες αὐτὲς τίς ἁγνὲς σκέψεις, τὰ εὐγενικὰ συναισθήματα καὶ τίς ὑψηλὲς φιλοδοξίες, τίς ὀνομάζει ἐλαχίστους ἀδελφούς Του. Τὰ ὀνομάζει ἔτσι όλ’ αὐτὰ ἐπειδὴ βρίσκονται μέσα μας σὲ μιὰ ἀσήμαντη μειονότητα σὲ σύγκριση μὲ τοὺς μεγάλους ἐσωτερικοὺς ἀγροὺς ποὺ εἶναι γεμᾶτοι ἀπορρίματα καὶ κακία. Ἄν ὁ νούς μας πεινάει γιὰ τὸ Θεὸ καὶ τὸν ταΐσουμε, εἶναι σὰ νὰ τρέφουμε τὸ Χριστὸ μέσα μας. Ἄν ἡ καρδιά μας εἶναι γυμνὴ ἀπὸ κάθε ἀγαθὸ κι εὐγενικὸ πρᾶγμα ποὺ ἀνήκει στὸ Θεὸ καὶ τὴν ντύσουμε, εἶναι σὰ νὰ ντύσαμε τὸ Χριστό μέσα μας. Ἄν ἡ ψυχή μας εἶναι ἄρρωστη καὶ φυλακισμένη ἀπὸ τὴν κακή μας ὕπαρξη καὶ τὰ κακά μας ἔργα καὶ τὸ ἀντιληφθοῦμε αὐτὸ καὶ τὴν ἐπισκεφτοῦμε, τότε εἶναι σὰ νὰ ἐπισκεφτήκαμε τὸ Χριστὸ μέσα μας.
Μὲ λίγα λόγια, ἂν αὐτὸς ὁ δεύτερος ἑαυτὸς ποὺ ἔχουμε μέσα μας καὶ ποὺ ἀντιπροσωπεύει τὸ δίκαιο ἄνθρωπο, ὑποδουλωθεῖ καὶ ταπεινωθεῖ ἀπὸ τὸν πονηρὸ κι ἁμαρτωλὸ ἐσωτερικό μας ἄνθρωπο καὶ μεὶς τὸν προστατεύσουμε, εἶναι σὰ νὰ προστατεύουμε τὸ Χριστὸ μέσα μας. Ὁ δίκαιος ἄνθρωπος μέσα μας εἶναι πολὺ πολὺ μικρός, ἐνῶ ὁ ἁμαρτωλὸς μέσα μας εἶναι ἕνας πραγματικὸς Γολιάθ. “Ὁ δίκαιος ἄνθρωπος μέσα μας ὅμως εἶναι ὁ μικρὸς ἀδελφὸς τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἐλάχιστος, κι ὁ ἁμαρτωλὸς Γολιὰθ μέσα μας εἶναι ὁ ἐχθρὸς τοῦ Χριστοῦ. Ἄν τότε προστατέψουμε τὸ δίκαιο ἄνθρωπο μέσα μας, ἂν τὸν ἐλευθερώσουμε, τὸν ἐνισχύσουμε καὶ τὸν βγάλουμε στὸ φῶς ἂν τὸν σηκώσουμε ψηλότερα ἀπὸ τὸν ἁμαρτωλό, ὥστε νὰ τὸν κυριεύσει καὶ νὰ μποροῦμε νὰ ποῦμε μαζὶ μὲ τὸν ἀπόστολο Παῦλο, «ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός» (Γαλ. β’20), τότε θὰ κληθοῦμε εὐλογημένοι καὶ στὴν τελευταία Κρίση θ’ ἀκούσουμε τὰ λόγια τοῦ Βασιλιᾶ: δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου.
Σὲ κείνους ποὺ θὰ βρεθοῦν ἀριστερά Του θὰ πεὶ ὁ Κριτής: «πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καί τους ἀγγέλοις αὐτοῦ» (Ματθ. κε’ 41). Φύγετε μακριὰ ἀπὸ μένα ἐσεῖς οἱ καταραμένοι, πηγαίνετε στὸ αἰώνιο πῦρ ποὺ ἔχει ἑτοιμαστεῖ γιὰ τὸ διάβολο καὶ τοὺς πονηροὺς ἀγγέλους του. Ὁ Κριτὴς εἶναι φοβερός, ἀλλὰ δίκαιος. Ὁ Βασιλιᾶς καλεῖ τοὺς δίκαιους κοντά Του καὶ τοὺς δίνει τὴ βασιλεία Του, ἐνῶ ἀπομακρύνει τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ τοὺς στέλνει στὸ αἰώνιο πῦρ, στὴν πονηρὴ συντροφιὰ τοῦ διαβόλου καὶ τῶν ὑπηρετῶν του. Στὸ ἔργο του «Περὶ Τελικῆς Κρίσεως» ὁ Μέγας Βασίλειος γράφει: «Ἄν ὑπάρχει κάποιο τέλος στὰ αἰώνια βάσανα, σημαίνει πῶς ὑπάρχει τέλος καὶ στὴν αἰώνια ζωή. Καθὼς ὅμως εἶναι ἀδύνατο νὰ φανταστεῖς τὸ τέλος τῆς αἰώνιας ζωῆς, πῶς εἶναι δυνατὸ νὰ σκεφτεῖς ὅτι θὰ ὑπάρξει τέλος στὰ αἰώνια βάσανα;»
Κάτι ὅμως δὲ λέει ὁ Κύριος, ποὺ εἶναι πολὺ σπουδαῖο. Ὅτι τὸ αἰώνιο πῦρ ἔχει ἑτοιμαστεῖ γιὰ τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀπὸ καταβολῆς κόσμου, ὅπως κι ἡ βασιλεία Τοῦ γιὰ τοὺς δίκαιους. Τί σημαίνει αὐτό; Εἶναι πεντακάθαρο πῶς ὁ Κύριος ἑτοίμασε τὸ αἰώνιο πῦρ μόνο γιὰ τὸ διάβολο καὶ τοὺς ἀγγέλους του, ἐνῶ τὴ βασιλεία Του τὴν ἑτοίμασε γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, ἀπὸ καταβολῆς κόσμου. Ὁ Θεὸς θέλει «πάντας ἀνθρώπους σωθῆναι» (Ἀτιμ. β’4), νὰ μὴ χαθεῖ κανένας. Ὁ Θεὸς δὲν ἤθελε νὰ κολαστοῦν οἱ ἄνθρωποι, ἀλλὰ νὰ σωθοῦν. Οὔτε καὶ ἑτοίμασε προκαταβολικὰ γι’ αὐτοὺς τὴ φωτιὰ τῆς κόλασης ἀλλὰ τὴ βασιλεία Του, μόνο αὐτή. Ἀπὸ αὐτὸ προκύπτει μὲ σαφήνεια πῶς ἐκεῖνοι ποὺ λένε γιὰ τὸν ἁμαρτωλὸ ὅτι «εἶναι προορισμένος νὰ γίνει ἁμαρτωλός», ἔχουν λαθεμένη ἀντίληψη. Ἄν πραγματικὰ εἶναι προορισμένος ἁμαρτωλός, αὐτὸ δὲν προέρχεται ἀπό το Θεό, ἀλλ’ ἀπὸ τὸν ἑαυτό του. Ὅτι αὐτὸ δὲν ἔχει προοριστεῖ ἀπὸ τὸ Θεὸ συμπεραίνεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἑτοίμασε προκαταβολικὰ κανένα εἶδος βασάνων γιὰ τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ μόνο γιὰ τὸ διάβολο. Ἑπομένως στὴν Τελικὴ Κρίση καὶ δίκαιος κριτὴς δὲ θὰ ἔχει τόπο γιὰ νὰ στείλει τοὺς ἁμαρτωλούς, παρὰ στὸ σκοτεινὸ βασίλειο τῶν δαιμόνων. Κι ὅτι εἶναι στὴ δικαιοσύνη τοῦ Κριτῆ νὰ τοὺς στείλει ἐκεῖ εἶναι φανερὸ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἐκεῖνοι, κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς τους, εἶχαν ἀπομακρυνθεῖ ἀπό το Θεὸ κι εἶχαν παραδοθεῖ στὴν ὑπηρεσία τοῦ πονηροῦ.
Κρίνοντας τοὺς ἁμαρτωλοὺς ποὺ βρίσκονται αριστερά Του ὁ Βασιλιᾶς τοὺς ἐξηγεῖ ἀμέσως γιατι εἶναι καταραμένοι καὶ γιατί τοὺς στέλνει στὸ αἰώνιο πύρ: «ἐπείνασα γάρ, καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοὶ φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ οὐκ ἐποτίσατέ μέ, ξένος ἤμῃν, καὶ οὐ,οὗ συνηγάγετέ μέ, γυμνός, καὶ οὐ,οὗ περιεβάλετε μέ, ἄσθενὴς καὶ ἐν φυλακῇ, καὶ οὐκ ἐπεσκέψασθέ μέ» (Ματθ. κέ’42-43). Πείνασα καὶ δὲν μοῦ δώσατε νὰ φάω, δίψασα καὶ δὲν μὲ ποτίσατε. Ἤμουν ξένος καὶ δὲν μὲ πήρατε στὸ σπίτι σας, ἤμουν γυμνὸς καὶ δὲν μὲ ντύσατε, ἤμουν ἄρρωστος ἢ φυλακισμένος καὶ δὲν μὲ ἐπισκεφθήκατε.
Τίποτα ἀπ’ αὐτὰ ποὺ εἶχαν κάνει οἱ δίκαιοι δὲν ἔκαναν οἱ ἁμαρτωλοί. Καὶ σὰν ἄκουσαν τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Κυρίου οἱ ἁμαρτωλοὶ ρώτησαν, ὅπως κι οἱ δίκαιοι: «Κύριε, πότε σὲ εἴδομεν πεινῶντα ἢ διψῶντα…;» Κι ὁ Κύριος ἀπάντησε: «ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ ὅσον οὐκ ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, οὐδὲ ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. κέ’45). Ἀλήθεια σᾶς λέω: ἀφοῦ δὲν ἐκάματε τίποτα στοὺς ἀδελφούς μου τοὺς ἐλάχιστους, οὔτε καὶ σὲ μένα κάματε.
Ἡ ἑρμηνεία ποὺ ἔκανε ὁ Βασιλιᾶς στοὺς ἁμαρτωλοὺς ἔχει ἐπίσης δυὸ σημασίες, μιᾷ ἐξωτερικῇ καὶ μιὰ ἐσωτερική, ὅπως καὶ στὴν πρώτη περίπτωση μὲ τοὺς δίκαιους. Ὁ νοῦς τῶν ἁμαρτωλῶν ἦταν σκοτισμένος, ἡ καρδιά τους σκληρὴ κι ἡ ψυχή τους εἶχε κακὴ διάθεση πρὸς ἐκείνους ποὺ πεινοῦσαν, διψοῦσαν, ἦταν γυμνοῖ, ἄρρωστοι καὶ φυλακισμένοι στὴ γῆ. Μὲ τὸ σκοτισμένο τους νοὺ δὲν μποροῦσαν νὰ δοῦν πῶς ὁ Χριστὸς τοὺς καλοῦσε νὰ ἐλεήσουν τοὺς φτωχοὺς καὶ βασανισμένους ἀδελφούς τους. Ἡ σκληρὴ καρδιά τους δὲν μαλάκωνε μὲ τὰ δάκρυα τῶν ἄλλων. Οὔτε καὶ τὸ παράδειγμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων Του ἄλλαζε τὴν κακοπροαίρετη ψυχή τους γιὰ νὰ ἐπιθυμήσουν τὸ καλὸ καὶ νὰ τὸ κάνουν. Ἔτσι, ὅπως ἦταν ἄσπλαχνοι στὸ Χριστό, μέσῳ τῶν ἀδελφῶν Του, ἦταν ἄσπλαχνοι καὶ στὸ Χριστὸ μέσα ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ἑαυτό τους. Μέ το ποὺ τοὺς ἔρχόταν κάποια ἁγνὴ σκέψη, τὴν ἐξαφάνιζαν θεληματικὰ καὶ τὴν ἀντικαθιστοῦσαν μὲ ἄλλες σκέψεις, ἀκάθαρτες καὶ βλάσφημες. Ξερίζωσαν κάθε εὐγενικὸ συναίσθημα ἀπὸ τὴν καρδιά τους καὶ τὸ ἀντικατάστησαν μὲ ἄσπλαχνία, λαγνεία καὶ ἰδιοτέλεια. Κάθε ἐπιθυμία ποὺ ἐκδηλωνόταν μέσα τους γιὰ νὰ κάνουν κάποια καλὴ πράξη, ἀκολουθῶντας τίς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, τὴν καταπίεζαν ἀμέσως καὶ στὴ θέση της ἔβαζαν ἄλλη, πῶς νὰ κάνουν κακὸ στοὺς ἄλλους ἢ ν’ ἁμαρτήσουν, γιὰ νὰ προκαλέσουν τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι τὸν ἐλάχιστο ἀδελφὸ τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ τὸ δίκαιο ἄνθρωπο ποὺ βρισκόταν μέσα τους, τὸν σταύρωναν, τὸν σκότωναν καὶ τὸν ἔθαβαν. Ὁ σκοτεινὸς Γολιὰθ ποὺ εἶχαν θρέψει, δηλαδὴ ὁ ἄδικος ἄνθρωπος μέσα τους ἢ ὁ ἴδιος ὁ διάβολος, παρέμενε νικητὴς στὸ πεδίο τῆς μάχης.
Τί μπορεῖ νὰ κάνει ὁ Θεὸς σὲ τέτοιους ἀνθρώπους; Μπορεῖ νὰ δεχτεῖ στὴ βασιλεία Του ἐκείνους ποὺ ἔβγαλαν τὴ βασιλεία αὐτὴ ἀπὸ τὴ ζωή τους; Μπορεῖ νὰ καλέσει κοντά Του αὐτοὺς ποὺ ξερίζωσαν μέσα τους τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, αὐτοὺς ποὺ διακήρυξαν μυστικὰ στὴν καρδιά τους ἀλλὰ κι ἀνοιχτά, μπροστὰ σ’ ὅλον τὸν κόσμο, πῶς εἶναι ἐχθροὶ τοῦ Θεοῦ καὶ ὑπηρέτες τοῦ διαβόλου; Ὄχι! Αὐτοὶ ἔγιναν μὲ τὴν ἐλεύθερη βούλησή τους ὑπηρέτες τοῦ διαβόλου. Κι ὁ Κύριος στὴν τελική Του κρίση θὰ τοὺς στείλει νὰ συντροφέψουν ἐκείνους ποὺ εἶχαν παρέα σ’ ὁλόκληρη τὴ ζωή τους. Θὰ τοὺς στείλει δηλαδὴ στὸ αἰώνιο πὺρ ποὺ ἔχει προετοιμαστεῖ γιὰ τὸ διάβολο καὶ τοὺς πονηροὺς ἀγγέλους του.
Ἀμέσως μετὰ ἀπ’ αὐτό, φτάνει στὸ τέλος της ἡ πιὸ σύντομη ἀλλὰ καὶ ἡ μέγιστη διαδικασία στὴν ἱστορία τοῦ κτιστου κόσμου. «Καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον» (Ματθ. κέ’46). Καὶ τότε θὰ πορευτοῦν αὐτοὶ (οἱ ἁμαρτωλοὶ) στὴν αἰώνια κόλαση, οἱ δὲ δίκαιοι στὴν αἰώνια ζωή.
Ἡ ζωὴ καὶ ἡ κόλαση ἐδῶ στέκονται ἠ μιὰ ἀπέναντι στὴν ἄλλη. Ἐκεῖ ποὺ ὑπάρχει ζωή, δὲν ὑπάρχει κόλαση, δὲν ὑπάρχουν βάσανα. Ἐκεῖ ποὺ εἶναι ἡ κόλαση, δὲν ὑπάρχει ζωή. Ἡ πληρότητα τῆς ζωῆς ἀποκλείει τὴν κόλαση. Ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν παρέχει τὴν πληρότητα τῆς ζωῆς. Ὁ τόπος τοῦ διαβόλου παράγει κόλαση καὶ βασανιστήρια, μακριὰ ἀπὸ τὴ ζωὴ ποὺ δίνει καὶ Χριστός.
Στὴν ἐπίγεια ζωή μας βλέπουμε πῶς ἡ ψυχὴ τοῦ ἁμαρτωλοῦ ποὺ ἔχει λίγη ζωὴ μέσα τῆς (δηλ. λίγο Θεό), εἶναι γεμάτη μὲ πολὺ μεγαλύτερα βάσανα ἀπ’ ὅσα ἔχει ἡ ψυχὴ τοῦ δίκαιου ἀνθρώπου ποὺ ἔχει μέσα του περισσότερη ζωὴ (δηλ. περισσότερο Θεό). Ὅπως εἰπώθηκε μὲ σοφία τοὺς ἀρχαίους χρόνους: «Πᾷς ὁ βίος ἀσεβοῦς ἔν φροντίδι, ἔτη δὲ ἀριθμημένα δεδομένα δυνάστη, ὁ δὲ φόβος αὐτοῦ ἐν ὦσιν αὐτοῦ… μὴ πιστευέτω ἀποστραφῆναι ἀπὸ σκότους, ἐντέταλται δὲ εἰς χεῖρας σιδήρου… ἀνάγκη δὲ καὶ θλῖψις αὐτὸν καθέξει ὥσπερ στρατηγὸς πρωτοστάτης πίπτων. ὅτι ἦρκεν χεῖρας ἔναντίον Κυρίου» (Ἰώβ, ἰε’20-25). Ὁλόκληρος ὁ βίος τοῦ ἀσεβοῦς, λέει, δαπανᾶται καὶ βρίσκεται συνέχεια μὲ φροντίδες καὶ ἀγωνία. Ἀκόμα καὶ τοῦ ἰσχυροῦ καὶ κυρίαρχου ἀνθρώπου, τὰ χρόνια εἶναι μετρημένα. Ὁ φόβος ποὺ τὸν συνέχει καὶ τὸν κάνει ν’ ἀγωνιᾷ, ἠχεῖ πάντοτε στ’ αὐτιὰ τοῦ… ἂς μὴν ἀπατᾶται πῶς κάποτε θὰ γλιτώσει ἀπὸ τὸ σκοτάδι τῆς συμφορᾶς καὶ τῆς ὀδύνης, γιατί ἔχει δοθεῖ ἐντολὴ ἀπό το Θεὸ νὰ περιπέσει στὴν ἐξουσία σιδερένιου μαχαιριοῦ… θὰ τὸν κυριεύσει ὁπωσδήποτε ἡ θλίψῃ καὶ θὰ πέσει ὅπως καὶ στρατηγὸς ποὺ πρωτοστατεῖ στὴ μάχη, ἀλλὰ δὲ βρίσκει τρόπο νὰ ξεφύγει.
Ἡ ζωὴ ἐδῶ στὴ γῆ εἶναι κόλαση μεγάλη γιὰ τὸν ἁμαρτωλό. Κι ὁ ἁμαρτωλὸς τὸ βρίσκει πολὺ πιὸ δύσκολο νὰ ὑπομείνει τὰ βάσανα σ’ αὐτὴ τὴ ζωὴ ἀπ’ ὅ,τι ὁ δίκαιος. Μόνο ἐκεῖνος ποὺ ἔχει ζωὴ μέσα τοῦ μπορεῖ νὰ ὑπομείνει βάσανα, νὰ τὰ περιφρονήσει, νὰ ξεπεράσει ὅλα τὰ κακὰ τοῦ κόσμου καὶ νὰ νιώθει χαρούμενος. Ἡ ζωὴ κι ἡ χαρὰ εἶναι ἀδιαίρετες. Ὁ Χριστὸς ὁ ἴδιος λέει στὸ δίκαιο ἄνθρωπο ποὺ ὁ κόσμος ἀποκλείει, καταδιώκει καὶ ταπεινώνει: «Χαίρετε καὶ ἀγαλλιᾶσθε!» (Ματθ. ἔ’12).
Ὁλόκληρη ἡ ἐπίγεια ζωή μας δὲν εἶναι παρὰ μιὰ ἀμυδρὴ σκιὰ τῆς πραγματικῆς, τῆς πλήρους ζωῆς στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὅλα τὰ βάσανά μας στὴ γῆ δὲν εἶναι παρὰ μιὰ ἀμυδρὴ σκιὰ τῶν τρομερῶν βασάνων ποὺ θὰ ὑποστοῦν οἱ ἁμαρτωλοὶ στὴν κόλαση. Στὰ ἀποφθέγματα τῶν ἁγίων πατέρων διαβάζουμε τὸ ἑξῆς: «Ρώτησαν κάποιο μεγάλο γέροντα: Πατέρα, πῶς ὑπομένεις τόσο καρτερικὰ τέτοιους ἀγῶνες; Κι ὁ γέροντας ἀπάντησε: Ὅλοι οἱ ἀγῶνες μου ἐδῶ στὴ γῆ εἶναι μικρότεροι ἀπὸ τὰ βάσανα μιᾶς μέρας στὴν κόλαση».
Ἡ ζωὴ στὴ γῆ, ὅσο ὑπέροχη κι ἂν εἶναι, ἀνακατεύεται μὲ βάσανα. Δὲν ὑπάρχει πληρότητα ζωῆς ἐδῶ. Ἀλλὰ καὶ τὰ βάσανα στὴ γῆ, ὅσο μεγάλα κι ἂν εἶναι, ἀνακατεύονται μὲ τὴ ζωή. Στὴν τελικὴ κρίση ὅμως τὰ βάσανα θ’ ἀπομονωθοῦν ἀπὸ τὴ ζωή. Καὶ τὰ δυό τους βέβαια θὰ εἶναι αἰώνια. Τί σημαίνει ἡ αἰωνιότητα αὐτή, ὁ ἀνθρώπινος νοῦς δὲν μπορεῖ νὰ τὸ χωρέσει. Σὲ κεῖνον ποῦ θά ‘χει τὴ χαρὰ ν’ ἀτενίσει ἔστω καὶ γιὰ μιὰ στιγμὴ τὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ, θὰ τοῦ φανεῖ πῶς ἡ στιγμὴ αὐτὴ κράτησε χιλιάδες χρόνια. Ἐκεῖνος ποὺ θὰ βασανιστεῖ ἀπὸ τὸ διάβολο στὴν κόλαση γιὰ μιὰ στιγμή, αὐτὴ ἡ στιγμὴ θὰ τοῦ φανεῖ πῶς κράτησε αἰῶνες. Ὁ χρόνος, ὁ ρυθμὸς τῆς μέρας καὶ τῆς νύχτας, δὲ θὰ εἶναι ὅπως τὸν ξέραμε, ἀλλὰ θὰ εἶναι «μία ἡμέρα, καὶ ἡ ἡμέρα αὐτὴ γνωστὴ τῷ Κυρίῳ», λέει ὁ προφήτης Ζαχαρίας (ἴδ7. Βλ. καὶ Ἀποκ. κβ’5). “Ἥλιος δὲ θὰ ὑπάρχει πιά, παρὰ μόνο ὁ Θεός. Κι ὁ ἥλιος αὐτὸς δὲ θ’ ἀνατέλλει καὶ θὰ δύει ὅπως τώρα. Ἡ αἰωνιότητα δὲ θὰ μετριέται μὲ μέρες, ὅπως γίνεται τώρα μέ το χρόνο. Οἱ εὐλογημένοι θὰ μετρᾶνε τὴν αἰωνιότητα μὲ τοὺς ὅρους τῆς εὐφροσύνης τους κι οἱ ἁμαρτωλοὶ ποὺ θὰ βασανίζονται μὲ τοὺς ὅρους τῶν βασάνων τους.
Ἔτσι μίλησε κι αὐτὰ εἶπε ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς γιὰ τὸ τελευταῖο καὶ μέγιστο γεγονὸς ποὺ θὰ λάβει χώρα στὰ ὅρια τοῦ τέλους τοῦ χρόνου καὶ τῆς αἰωνιότητας. Καὶ πιστεύουμε πῶς όλ’ αὐτὰ θὰ γίνουν ἀκριβῶς ὅπως τὰ εἶπε. Πρῶτα ἐπειδὴ ὅλα ὅσα προεῖπε ὁ Χριστὸς ἐπαληθεύτηκαν ἀπόλυτα καὶ δεύτερο ἐπειδὴ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ μεγαλύτερος φίλος μας, ὁ Μόνος ποὺ ἀγαπᾷ πραγματικὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος. Καὶ στὴν ἀληθινὴ ἀγάπη δὲ χωράει ψέμμα ἢ λάθος. Ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη ἐμπεριέχει μόνο τὴν τέλεια ἀλήθεια. Ἄν αὐτὰ δὲν ἐπρόκειτο νὰ γίνουν, δὲ θά μας τά ‘λεγε ὁ Κύριος. Ὅμως μας τὰ εἶπε, καὶ θὰ γίνουν. Κι αὐτὰ βέβαια δὲ μᾶς τὰ εἶπε γιὰ νὰ κάνει ἐπίδειξη γνώσεων στοὺς ἀνθρώπους. Ὄχι! Ὁ Χριστὸς δὲ ζητοῦσε τὴ δόξα τῶν ἀνθρώπων (βλ. Ἰωάν. Ε’ 41). Ὅλα μας τὰ εἶπε γιὰ χάρη τῆς σωτηρίας μας. Ἐκεῖνος ποὺ ἔχει ἀντίληψη καὶ ὁμολογεῖ Χριστό, τὸν Κύριο, θὰ συνειδητοποιήσει πῶς ἡ ἀνάγκη γιὰ νὰ τὰ γνωρίζει αὐτὰ εἶναι μόνο γιὰ τὴ σωτηρία του. Ὁ Κύριος δὲν ἔκανε τίποτα, δὲν εἶπε οὔτε μιὰ λέξη, οὔτε καὶ ἐπέτρεψε νὰ τοῦ συμβεῖ κάτι στὴ διάρκεια τῆς ἐπίγειας ζωῆς του, ποὺ δὲν ἀφοροῦσε τὴ σωτηρία μας.
Ἄς γίνουμε συνετοὶ καὶ φρόνιμοι, λοιπόν, κι ἂς ἔχουμε πάντα μπροστὰ στὰ πνευματικά μας μάτια τὴν εἰκόνα τῆς Τελικῆς Κρίσης. Ἡ εἰκόνα αὐτὴ ἔχει κάνει ἤδη πολλοὺς ἁμαρτωλοὺς νὰ γυρίσουν ἀπό το δρόμο τῆς ἀπώλειας στὸ δρόμο τῆς σωτηρίας. Ἡ ζωή μας εἶναι μικρή. Κι ὅταν τελειώσει, δὲ θὰ ὑπάρχουν περιθώρια γιὰ μετάνοια. Στὴ σύντομη ἐπίγεια ζωή μας πρέπει ν’ ἀποφασίσουμε ἐκεῖνο ποὺ θὰ εἶναι κρίσιμο γιά μας στὴν αἰωνιότητα: Θὰ σταθοῦμε στὰ δεξιὰ ἢ στ’ ἀριστερά του Βασιλιᾶ τῆς Δόξας; “Ὁ Θεός μας ἀνέθεσε ἕνα μικρὸ κι ἁπλὸ καθῆκον, ἀλλὰ ἡ ἀνταπόδοση ἢ ἡ τιμωρία εἶναι πελώρια, ξεπερνοῦν τὴ δύναμη κάθε ἀνθρώπινης γλώσσας γιὰ νὰ τὴν ἐκφράσουν.
Ἄς μὴν ὀλιγωρήσουμε λοιπόν, ἂς μὴ χάσουμε οὔτε μιὰ μοναδικὴ μέρα. Κάθε μέρα μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ ἡ τελευταία μας, ἡ ἀποφασιστική. Κάθε μέρα εἶναι δυνατό νὰ φέρει τὴν καταστροφὴ τοῦ κόσμου αὐτοῦ, νὰ γίνει ἢ αὐγὴ τῆς πολυαναμενόμενης Ἡμέρας. Λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Διάλογος: «Οὐκ οἴδατε ὅτι ἡ φιλία τοῦ κόσμου ἔχθρα τοῦ Θεοῦ ἐστιν; (Ἰακ. δ’4). Ἑπομένως ἐκεῖνος ποὺ δὲν χαίρεται ὅταν ἐγγίζει τὸ τέλος τοῦ κόσμου, δείχνει πῶς εἶναι φίλος του καὶ ἑπομένως ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ. Τέτοιες σκέψεις ὅμως δὲν κάνουν οἱ πιστοί, ποὺ γνωρίζουν διὰ πίστεως πῶς ὑπάρχει καὶ ἄλλῃ ζωῇ, τὴν ὁποία καὶ ἐπιθυμοῦν εἰλικρινά».
Εἴθε νὰ μὴν ντροπιαστοῦμε τὴν Ἡμέρα τοῦ Κυρίου, μπροστὰ στὸν Κύριο, στὴ χορεία τῶν ἀγγέλων Του καὶ στὰ δισεκατομμύρια τῶν δικαίων καὶ τῶν ἁγίων. Εἴθε νὰ μὴ χωριστοῦμε αἰώνια ἀπὸ τὸν Κύριο, ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους καὶ τοὺς ἁγίους Του, ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς καὶ τοὺς φίλους μας ποὺ θὰ βρίσκονται στὰ δεξιά Του. Ἀλλὰ μαζὶ μὲ τ’ ἀμέτρητα πλήθη τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν ἁγίων νὰ ψάλλουμε τὸν ἐπινίκιο ὕμνο: «Ἁγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαββαώθ! ‘Ἀλληλούια!». Εἴθε νὰ δοξάζουμε μαζὶ μὲ τίς οὐράνιες δυνάμεις τὸν Σωτῆρα Κύριό μας, τὸν Υἱό, μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸ Ἁγιο Πνεῦμα, τὴν ὁμούσια καὶ ἀδιαίρετη Τριάδα στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
1 Αυτά την εποχή που ο άγιος Νικόλαος έγραφε τα κείμενα αυτά, γύρω στη δεκαετία του 30. Σήμερα ξέρουμε πώς η πληθυσμός της γης υπερβαίνει τα έξι δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Please wait while flipbook is loading. For more related info, FAQs and issues please refer to DearFlip WordPress Flipbook Plugin Help documentation.