Γιατί χάσαμε τὴ Μικρὰ Ἀσία;

Τοῦτες τὶς μέρες ποὺ μὲ πίκρα θυμόμαστε τὸν ξερριζωμὸ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἀξίζει νὰ θυμηθοῦ­με τί ἔλεγαν σχετικὰ ἅγιοι Γέροντες τῶν ἡ­μερῶν μας.

Τὰ πολιτικὰ πάθη

Πολλὲς φορὲς [ὁ ὅσιος Φιλόθεος] ἐπικρίνει τὴν ὄ­ξυνση τῶν πολιτικῶν πα­θῶν πρὸ τῆς Μικρασιατι­κῆς καταστρο­φῆς καὶ θεωρεῖ τὴν διαίρεση μεταξὺ Βασιλικῶν καὶ Βενιζελικῶν ὡς μία ἀπὸ τὶς αἰτίες τῆς ἥττας τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ἀλ­λὰ καὶ τῶν ἐκτροπῶν στὶς ἐκλο­γὲς μητροπολίτου Ἀθηνῶν καὶ ἀρχιερέων: «Ἔ­παυσαν τότε οἱ ἄνθρωποι νὰ λέγωνται Ἕλ­ληνες καὶ Χριστιανοὶ ἀδελφοὶ καὶ ἐλέγοντο βασιλικοὶ καὶ βενιζελικοί. Καὶ τὸ χεί­ριστον πάντων ὅτι διῃρέθη καὶ ὁ κλῆρος, οἱ ἀντιπρόσωποι τοῦ Χριστοῦ, οἱ ὁποῖοι, ἐνῷ ἔπρεπε νὰ καταβάλλουν πᾶσαν προσπάθειαν νὰ εἰρηνεύσουν τοὺς ἄρχοντας, τὸν στρατὸν καὶ τὸν λαόν, τοὐναντίον τοὺς διήρεσαν περισσότερον· ἔγιναν ἀντὶ φῶς σκότος καὶ ἀντὶ εἰρηνοποιοί, σκανδα­λοποιοί, ταραχοποιοί. Οἱ μὲν βασιλικοὶ ἀ­νε­θεμάτισαν τὸν Βενιζέλον καὶ τοὺς βενιζελικούς, οἱ δὲ βενιζελικοὶ κληρικοὶ μνησικακοῦντες καὶ διὰ νὰ δείξουν τὴν ἄκραν τους ὄχι εἰς τὸν Θεόν, ἀλλὰ εἰς τὸν Βενιζέ­λον, ἀφοσίωσιν καὶ ἀγάπην, ὅταν ὁ Βενιζέλος βοηθούμενος ὑπὸ τῶν καλῶν φίλων Ἀγγλο-γάλλων ἐξώρισε τὸν βασιλέα Κων/­νον, ἐξώρισαν καὶ οὗτοι τὸν Μητροπολίτην Ἀθηνῶν Θεόκλητον καὶ τοὺς βασιλικοὺς Μητροπολίτας, τινὰς δὲ καὶ ἐφυλάκισαν. Ζῶντος δὲ τοῦ κανονικοῦ Μητροπολίτου Ἀ­θηνῶν, παρὰ τοὺς κανόνας, ἐκάθησαν τὸν Μητροπολίτην Μεταξάκην. Αὕτη ἡ διαίρεσις ἐπέφερε τὴν ἧτταν τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ ὑπὸ τῶν Τούρκων καὶ τὴν καταστροφὴν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τὴν δευτέραν ἐξορίαν καὶ τὸν θάνατον τοῦ Κωνσταντίνου, τὴν εἰς θάνατον καταδίκην ἕξ κορυφαί­ων πολιτικῶν τῆς ἑλλάδος, ἐκδικήσεις, ἀν­­­τεκδικήσεις, ἐπαναστάσεις, ἀντεπαναστάσεις καὶ μυρία ἄλλα κακά· ‟ἑνὸς γὰρ ἀ­τό­που δοθέντος μύρια ἕπονται”».

(ἀπὸ τὸ βιβλίο, ἐκδήλωση μνήμης γιὰ τὸν Γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο, Θεσσαλονίκη 11 Μαΐου 2014, ἐκδ. «Ὀρθόδοξος Κυψέλη» σελ. 49-50).

Ἡ διαφθορὰ

Πῶς ἦτο δυνατὸν ἡ πόλις Σμύρνη νὰ μὴ παραδοθῇ εἰς ἀφανισμόν, ἀφ᾽ οὗ ἡ διαφθορὰ καὶ αἱ ἁμαρτίαι αὐτῆς ἔφθασαν ἕως εἰς τὸν οὐρανόν; δάκτυλος Θεοῦ ἐστι.

(ὁσ. Φιλοθέου, ἐπιστολὴ 22 πρὸς τὴν Ἱ­ερὰν Σύνοδον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Φιλόθεος Γραφίδα 1, σελ. 116).

 

Ἡ βλασφημία

Κατὰ τὸν Μικρασιατικὸ πόλεμο, ὅταν ὁ ἑλληνι­κὸς στρατὸς ἀγωνιζόταν γιὰ τὴν ἀ­πελευθέρωση τῶν ἀδελφῶν μας Μικρασι­ατῶν, πληροφορήθηκα ὅτι πολλοὶ τῶν στρα­τιωτῶν καὶ ὑπαξιωματικῶν καὶ μερικοὶ τῶν ἀ­ξιωματικῶν βλασφημοῦσαν τὰ θεῖα, κάπο­τε μάλιστα καὶ κατὰ τὴν ὥρα ποὺ ἄρχιζε ἡ μάχη, κατὰ τὴν ὁποίαν ὄφειλαν ὄχι νὰ βλα­σφημοῦν τὸν Χριστό, τὴν Παναγία καὶ τὸν Τίμιο Σταυρό, ἀλλὰ νὰ τοὺς ἐπικαλοῦν­ται σὲ βοήθεια καὶ συμμαχία.

Ὅταν τὰ πληροφορήθηκα αὐτά, ὡς πνευματικὸς πα­τέρας καὶ ἱερεὺς τοῦ Θεοῦ λυπήθηκα πάρα πολὺ καὶ ἔγραψα ἐπιστολὴ στὸν ἀείμνηστο βασιλέα Κωνσταντῖνο, ὑ­πενθυμίζοντας σὲ αὐτὸν ὅτι πρέπει νὰ ἐκ­δώσει διαταγὴ αὐστηρότατη, νὰ πάψει τελείως ἡ βλασφημία καὶ ἀπὸ τὸν λαὸ καὶ ἰ­δίως ἀπὸ τὸν στρατό, καὶ νὰ γίνονται προσ­ευχές, δεήσεις καὶ παρακλήσεις, διότι οἱ νίκες καὶ οἱ θρίαμβοι τοὺς ὁποίους πολλὲς φορὲς πέτυχαν ἀπὸ τοὺς ἀρχαιότατους χρόνους οἱ πρόγονοί μας, ἐπὶ Βυζα­ντινῶν αὐτοκρατόρων καὶ οἱ προπάτορές μας κα­τὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδας τὸ 1821, ἀκόμη καὶ ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας κατὰ τὰ ἔτη 1912-1913, δὲν ἔγιναν μὲ βλα­σφημί­ες ἐναντίον τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς Παναγίας Μητέρας Του, ἀλλὰ μὲ πίστη θερμὴ καὶ ἀ­ληθινὴ πρὸς τὸν Θεό, μὲ προσευχές, μὲ δε­ήσεις καὶ παρακλήσεις, καὶ μὲ τὴ βοήθεια καὶ συμμαχία τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν προστασία τῆς Παναγίας Μητέρας Του.

«Πιστεύω, Μεγαλειότατε, ἀναμφιβόλως», ἔγραφα τό­τε, «ὅτι, ἐὰν πάψει ἡ βλασφημία, πάψει ἡ διχόνοια καὶ ἡ διαίρεση (διότι ἐξακολουθοῦσε ἡ διαίρεση μεταξὺ Βασι­λικῶν καὶ Βενιζελικῶν), καὶ συνδεθοῦν ὅλοι οἱ Ἕλλη­νες, καὶ ὁ λαὸς καὶ ὁ στρατός, διὰ τοῦ συνδέσμου τῆς ἀ­γάπης καὶ ἀναπέμ­πονται θερμὲς δεήσεις καὶ ἱκεσίες μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια, θὰ μᾶς βοηθήσουν ὁ Θεὸς καὶ ἡ Παναγία καὶ θὰ νικήσουμε. Θὰ ἐλευθερώσουμε τοὺς ἀ­δελφούς μας Μικρασι­άτες καὶ θὰ δοξασθοῦμε ἀπὸ Αὐ­τὸν σὲ ὅ­λο τὸν κόσμο. Στὴν ἀντίθετη περίπτω­ση, καὶ ἂν δὲν πάψει ἡ βλασφημία καὶ ἡ διχόνοια, φοβοῦμαι, πολὺ φοβοῦμαι, ὅτι θὰ συμβεῖ τὸ ἀντίθετο καὶ θὰ καταισχυνθοῦμε».

Ὁ βασιλεὺς ἀδιαφόρησε, ἀλλὰ ἡ ἀδιαφορία ἐκείνη ἐπέφερε τὴ δίκαιη ὀργὴ καὶ ἀγανάκτηση τοῦ Θεοῦ, τὴν τέλεια ἧττα τοῦ στρατοῦ, τὴν ὁλοσχερῆ καταστροφὴ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τὴν ἐξορία ἀπὸ τὴν Ἑλ­λάδα καὶ τὸν θάνατο ἀπὸ τὴ στενοχώρια καὶ τὴν πολλὴ θλίψη τοῦ βασιλέως, τὸν θά­νατο τῶν ἕξι κορυφαίων πολιτι­κῶν τῆς Ἑλλάδος καὶ τὰ λοιπὰ θλιβερὰ γεγονότα τῆς ἐ­ποχῆς ἐκείνης.

Λίγους μῆνες πρὸ τῆς καταστροφῆς τῆς Μικρᾶς Ἀ­σίας, βρισκόμην στὴν Αἴτ­ζια, μιὰ ὥρα μακριὰ ἀπὸ τὸν Τσεσμέ, ὅ­που ὑ­πάρχουν θερμὲς ἰαματικὲς πηγές. Μιὰ μέ­ρα εἴχαμε συζήτηση μὲ κάποιον φιλοπάτριδα πλούσιο ἀπὸ τὴ Σμύρνη, ὁ ὁποῖος μοῦ ἔλεγε: «Νὰ ξέρεις, π. Φιλόθεε, ὅτι σὲ λίγες μέρες ὁ στρατός μας θὰ εἰσέλθει στὴν Κωνσταντινούπολη». «Ξέρω», τοῦ λέ­ω, «ὅτι σὲ λίγες μέρες θὰ βρίσκεται στὴν Ἀθήνα ἡττημένος καὶ κατα­διωγμέ­νος». «Μὴν εἶσαι», μοῦ λέει, «τόσο ἀπαι­σιόδο­ξος».

«Δὲν εἶμαι», ἀπάντησα, «ἀλλὰ ἐφόσον πληροφορήθηκα σίγουρα ὅτι οἱ στρατιῶ­τες, ἀντὶ νὰ ἐπικαλοῦνται τὸν Θεὸ σὲ βοήθεια, τὸν ὑβρίζουν καὶ τὸν βλασφημοῦν, εἶ­ναι ἀδύνατο, ἀδύνατο νὰ μὴ τιμωρηθοῦν, διότι λέει τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο: «Φυλάσσει Κύριος πάντας τοὺς ἀγα­πῶντας αὐτὸν καὶ πάντας τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἐξολοθρεύσῃ». Οἱ βλάσφημοι ὄχι μόνο δὲν ἀγαποῦν τὸν Θεό, ἀλ­λὰ καὶ τὸν βλασφημοῦν μὲ τὶς αἰ­σχρότερες λέξεις. Οἱ βλάσφημοι εἶναι οἱ ἀσεβέστεροι καὶ ἁμαρτωλότεροι ὅλων. Ἑ­πομένως οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου εἶναι ἀδύνατο νὰ μὴν ἐκπληρωθοῦν».

Καὶ δὲν πέρασαν πολλὲς μέρες καὶ ἐκ­πληρώθηκαν. Ὁ ἑλληνικὸς στρατός, ἀφοῦ ἐγκαταλείφθηκε ἀπὸ τὸν Θεό, δείλιασε καὶ ὀπισθοχώρησε καὶ ἄφησε τοὺς ἀδελφούς μας ὑπόδουλους στὰ χέρια τῶν βαρ­βάρων, οἱ ὁποῖοι σκότωσαν ὅσους μπόρεσαν, καὶ τοὺς ἄλλους τοὺς ἔδιωξαν γυμνοὺς ἀπὸ τὶς οἰκίες καὶ ὅλα τους τὰ ὑπάρχοντα.

Καὶ ὅλων αὐτῶν αἰτία καὶ ἀφορμὴ ἦταν καὶ ἄλλες ἁμαρτίες, ἀλλὰ προπάντων ἡ βλασφημία. Εἶναι ἀπόλυτη ἀνάγκη νὰ ἐξαλειφθεῖ ἡ πληγὴ τῆς βλασφημίας τελείως ἀ­πὸ τὸ Ἔθνος γιὰ νὰ εὐτυχήσει, νὰ δοξασθεῖ καὶ νὰ ὑψωθεῖ.

(Γέροντος Φιλοθέου Ζερβάκου, Ἱ­ε­ρὸς πόλεμος κατὰ τῆς βλασφημίας, Θεσσαλονίκη 1994, πηγή· paraklisi).

Οἱ σύμμαχοι …ἐχθροὶ

«Ὁ ἐθνικὸς διχασμός, κατὰ τὴν ὁμολογίαν καὶ τῶν ἀντιπάλων μας, ὑπῆρξεν ἡ κυριωτέρα αἰτία τῆς συμφορᾶς. Ἀλλ᾽ ἐκτὸς τοῦ ἐθνικοῦ διχασμοῦ καὶ ἄλλοι παράγοντες, ἐξωτερικοί, συνετέλεσαν εἰς τὴν καταστροφήν. Καὶ οἱ ἐξωτερικοὶ αὐτοὶ παράγοντες ἦσαν …οἱ μεγάλοι σύμμαχοί μας, τὰ χριστιανικὰ κράτη… Οὕτω ἀπεδείχθησαν ἐχθροὶ τοῦ ἑλληνισμοῦ καὶ ἐπαίσχυντοι σύμμαχοι τῶν ἐχθρῶν τοῦ σταυροῦ»

(Μητροπολίτης Φλωρίνης Αὐγουστῖ­νος Ν. Καντιώτης, ἀπὸ τὸ ἑορτολόγιον 1996 τῆς ἀδελφότητος «Ὁ Σταυρός»).

Ἐὰν δὲν βάλουμε μυαλό,

θ᾽ ἀδειάσῃ ἡ Ἑλλὰς ἀπὸ Ἕλληνες!

Μᾶς ἔδωσε μία κλωτσιὰ ὁ Θεὸς καὶ μᾶς ἔδιωξε ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία. Ἐὰν δὲν βάλουμε μυαλό, ἀλλ᾽ ἐξακολουθοῦμε νὰ εἴμεθα διηρημένοι καὶ κομματιασμένοι καὶ μισεῖ ὁ ἕνας τὸν ἄλλο καὶ εἴμεθα ἄσπλαχνοι καὶ σκληροί, καὶ ἐλεεινοὶ καὶ πόρνοι καὶ μοιχοὶ καὶ ἐγκληματίαι, μὲ ἐκτρώσεις καὶ διαζύγια, θὰ μᾶς δώσῃ ἄλλη μία κλωτσιὰ ὁ Θεὸς καὶ θὰ φύγουμε κι ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα! Θ᾽ ἀδειάσῃ ἡ Ἑλλὰς ἀπὸ Ἕλληνες! Καὶ τότε ποῦ θὰ πᾶμε; Οἱ πρόσφυγες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας βρῆκαν τὴν Ἑλλάδα καὶ κατέφυγαν σ᾽ αὐτήν· Ἐμεῖς, ἂν μᾶς δώσῃ κλωτσιά, ποῦ θὰ πᾶμε; Ὤ Θεέ μου! τὸ ἔλεός σου νὰ φωτίσῃ τὸ γένος μας νὰ καταλάβῃ τὴν ἀποστολή του καὶ τὸν προορισμό του γιὰ νὰ μὴ μᾶς βρῇ καμμιὰ ἄλλη συμφορά.

(Μητροπολίτης Φλωρίνης Αὐγου­στῖ­νος Ν. Καντιώτης, φυλλάδιο «Κυριακή», τ. 1000, 1 Σεπτ. 2003).